Trang thơ da đen

09:58 30/08/2019

LTS. Thơ ca vốn có truyền thống lâu đời. Thơ ca của các dân tộc da đen cũng mang những đặc thù ấy. Từ những nhà thơ ở xứ Akhenaton bên Ai Cập (Thế kỷ thứ 14 trước Công nguyên) cho đến Gwendolyn Brooks, Leroi Jones và những giọng thơ mạnh mẽ của các nhà thơ Mỹ đương thời, chặng đường ấy tính ra đã mấy ngàn năm. 

Nguyên tác tiếng Anh tập thơ "3000 năm thơ da đen" Fawcett xuất bản năm 1971 - Ảnh: openlibrary.org

Trong tập "3000 năm thơ da đen" hai nhà biên tập Alan Lomax và Raoul Abdul đã tập hợp và giới thiệu tất cả những khuôn mặt thơ ca nổi tiếng của người da đen ở châu Phi, châu Âu, châu Mỹ.
Dưới đây là ba bài thơ chọn ra từ trong tuyển tập "3000 năm thơ da đen" ấy.


 

MUHAMMAD AL-FITURI (Sudan)

Muhammad Al-Fituri là con của một gia đình có mẹ là người Ai Cập và cha là người Sudan. Ông đã xuất bản 2 tập thơ và đã nổi tiếng trong lãnh vực thơ ca. Hiện thời ông sống ở Alexandria (Ai Cập).


Tôi là một người da đen

Hãy nói thế đi và la to lên
Hãy nói thế đi và không xấu hổ
Không ngại ngùng
Hãy mặt giáp mặt các đám đông
Tôi là một người da đen
Cha thuộc dòng họ da đen
Và mẹ là người da đen
Tôi đen
Đen mà tự do
Tôi có quyền sở hữu tự do
Quê hương tôi - Châu Phi
Muôn năm - Quê hương tôi
Muôn năm - Châu Phi

Quê hương tôi bọn người da trắng đã đày đọa
Đã bị bọn áp bức hành hạ khi chiếm giữ
Xin hãy để đời tôi trở thành lễ vật hiến dâng
Và như tôi, các con tôi sẽ là những người tuẫn đạo
Đằng sau cái chết và đằng sau quê hương
Tiếng gào thét của tổ tiên tôi vọng về
Con cháu của ta ơi
Các con vẫn còn bị tách khỏi di sản các con
Cho đến khi nào gió quét sạch tro tàn
                             của những tên khủng bố

Các con ơi, các con vẫn còn bị ngăn cách cha các con
Cho đến khi nào kẻ xâm lược gục ngã thảm khốc
Bị tước hết mọi dấu hiệu áp bức
Cho đến khi nào quê hương nổ tung ánh sáng
Và trong chiến thắng, lá cờ đen tỏa sáng rực rỡ
Cho đến khi nào tuyến đầu lịch sử đáp lại
Trong niềm kiêu hãnh hân hoan.

Bình minh đập nát những thành trì tăm tối
Các con hãy lắng nghe khúc hát chiến thắng
Vì ở đây những kẻ áp bức cúi đầu nhận thất bại
Rơi vào vực thẳm của kinh hoàng
Ở đây, dân tộc ta đã từ chốn hôn mê
ngực trần đứng dậy
Trận đại hồng thủy màu đen đang chảy tràn qua
thành đá vững chắc
Nào, các con hãy chứng kiến đi
Đây châu Phi vĩ đại
đang lấp lánh trong ánh bình minh
.


 

LANGSTON HUGHES (Mỹ)

Langston Hughes (1902-1967) là nhà thơ người Mỹ da đen nổi tiếng bậc nhất. Ông sinh ở Jophin, bang Missouri, Hoa Kỳ. Thơ của ông đã được dịch ra nhiều thứ tiếng. "Điệu Blues mệt mỏi”(1926) là tập thơ đầu tiên; "Con báo và ngọn roi”(1967) là tập thơ cuối cùng trong 10 tập thơ được xuất bản của ông.




Không hối tiếc

Vì yêu thương
Không hối tiếc
Dù lòng tốt
Mãi phí đi
Vì yêu thương,
Không hối tiếc
Dù đền đáp
Chẳng bao giờ



 

ROLAND TOMBEKAI DEMPSTER (Libêria)

Roland Tombekai Demspter tốt nghiệp ở trường đại học Liberia, sau đó ông học khoa báo chí ở Mỹ. Trở về nước ông làm Tổng biên tập tờ báo The Liberian Age. Ông đã xuất bản nhiều tác phẩm thơ ca và văn xuôi.




 

Lời cầu Châu Phi

Tôi không phải là anh
thế mà anh chẳng muốn
cho tôi một cơ may
chẳng muốn để tôi là TÔI.

"Nếu tôi là anh"
nhưng anh biết
Tôi không phải là anh,
thế mà anh chẳng muốn
để tôi là TÔI.

Anh can thiệp, xen vào
công việc của tôi
như thể là của anh
như thể anh là tôi

Anh bất công, khờ dại,
xuẩn ngốc khi nghĩ rằng
tôi có thể là anh,
tôi nói năng, hành động
và suy nghĩ như anh.

Thượng đế đã làm tôi là TÔI
Thượng đế đã làm anh là ANH
Thì hãy vì Người
Để tôi là TÔI
.

TRẦN VĂN PHƯƠNG dịch
(TCSH46/04-1991)




 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • Yevgeny Yevtushenko - Odysseas Elytis

  • Maiakôpxki là nhà thơ lớn của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới và là nhà thơ lớn của nhân loại thế kỷ XX.Thơ của ông biểu hiện nhiệt tình công dân mãnh liệt, là tiếng hát của tương lai, của chủ nghĩa Cộng sản, và tiếng thét căm giận đả phá những mặt tiêu cực trong cuộc sống Xô Viết lúc bấy giờ. Nhà thơ của quãng trường, nhà thơ hùng biện, đó là những từ để mệnh danh người nghệ sĩ kiểu mới này. Ông rất ít viết về thơ tình. Trong dịp kỷ niệm 30 năm sinh của nhà thơ. Tạp chí Văn học Xô Viết ngoài việc giới thiệu những bài thơ chủ đề công dân và xã hội nổi tiếng, còn giới thiệu 2 bài thơ tình của ông. Tâm hồn nồng nhiệt, đẩy đến tận cùng mọi sự, ngay cả lý tưởng hay tình yêu đó là bản chất của thơ Maia.

  • Hải Kỳ - Đỗ Hoàng - Nguyễn Khắc Thạch

  • Pimen Pan-tren-cô _ Xéc-gây Da-côn-ni-cốp _ Anatôn Grêtanikốp

  • Mắc-xim Tăng-kơ (tên thật là Ép-ghê-ni Skuốc-kô) là nhà thơ của đồng ruộng, đất đai, đường sá, khắp các vùng của lãnh thổ Liên bang Xô-viết và rất nhiều nước khác.

  • XERGÂY ÊXÊNHIN(Trích từ “Những khúc bi ca” và tuyển tập thơ Xergây Êxênhin)

  • Ngày 22 tháng 10 năm 1987 Viện Hàn lâm Thụy Điển công bố tên người được tặng giải thưởng Nôben văn học - nhà thơ Nga sống ở Mỹ Iosif Brodsky. I.Brodsky là nhà văn Nga thứ năm được nhận giải thưởng cao quý này. Sau I.Bunhin (1933), B.Pastemnac (1958), M. Solokhov (1965), A.Xongienhixun (1970).

  • Ludmila TatianitchevaTuổi tôi

  • OCTAVIO PAZ        Tặng các nhà thơ André Breton và Benjamin Perêt

  • LTS: Nhân dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười (7 - 11) Sông Hương trân trọng giới thiệu chùm thơ của I.Bunhin, tác giả được giải Nobel 1933.

  • LTS: TOMMY OLOFSSON (1950) là một trong những nhà thơ "sung mãn" nhất Thụy-Điển hiện nay, tác giả bảy tập thơ (tính đến 1991). Ông còn là một chuyên gia về James Joyce, có bằng tiến sĩ văn chương của đại học Lund, tác giả hoặc người biên tập nhiều công trình biên khảo, và nhà phê bình văn nghệ nổi tiếng của nhật báo Thụy Điển Svenska Dagbladet. Bản dịch Thơ nguyên sơ dưới đây dựa theo bản Anh văn của Jean Pearson: Elemental Poems (White Pine Press, N.Y. 1991)

  • WISLAWA SZYMBORSKA (Nữ nhà thơ Ba Lan. Giải Nobel văn học 1996)

  • FRED MARCHANT (Mỹ)                 Tặng Diệu LinhTựa đề của bài thơ là viết sau ba mươi năm Mậu Thân. Ba mươi cái cúi đầu bắt buộc về những mất mát, những nỗi đau do chiến tranh gây ra.

  • Thi sĩ viết về những điều vi tế của cuộc sống, từ chối nói về mình và cả những người nổi tiếng. Cả cuộc đời, thi sĩ chỉ nhắc đến Thomas Mann một lần trong thơ như sự thiếu vắng con người - sự lưu lạc trên chính quê hương, tâm hồn mình. Và Brodsky, một tâm hồn bị lệch kênh, bị trục xuất… trong diễn văn Nobel. Và cả dòng sông tư nghị: Heraclite.Szymborska, nữ sĩ Ba Lan, là một bậc thầy về thơ nghị luận, viết thơ cũng như cả tiểu luận là để trả lời cảm xúc và câu hỏi: tôi không biết. Sinh 1923 tại Kornik, hiện sống tại Krakow. Viết khoảng 210 bài thơ và một ít tiểu luận từ 1952 đến nay. Nobel văn chương 1996 và nhiều giải thưởng danh dự khác.

  • PAVIL BUKHARAEP - IVAN SIÔLÔCỐP - IURI SMELIÔP

  • LTS: Là nhà thơ, tác giả của ba cuốn sách về thi ca. Cùng với Nguyễn Bá Chung ông đã cùng dịch tập thơ “Từ góc sân nhà em” của Trần Đăng Khoa. Ông là giáo sư Anh ngữ, Giám đốc chương trình sáng tạo viết văn của Đại học Suffolk. Ông còn là người thẩm định tác phẩm bậc thầy của Trung tâm William Joiner nghiên cứu về chiến tranh và hệ quả xã hội tại Umass Boston.Ông cũng là người giới thiệu hai cuốn sách Núi Bà Đen của Larry Heinemann và Cốm non (Green Rece) của Lâm Thị Mỹ Dạ đã được dịch ở Mỹ.

  • Baolin Cheng (Trương Bảo Lâm) là một nhà thơ thành công của “thế hệ thứ ba” các nhà thơ hiện đại Trung Quốc (thế hệ thứ nhất thuộc thời “ngũ tứ” 1919, thế hệ thứ hai được gọi là thế hệ “thơ mông lung” sau cải cách mở cửa). Hiện định cư tại San Françisco (Hoa Kỳ) với tư cách một nhà thơ song ngữ Hoa - Mỹ. Theo Paul Hoover, chủ biên cuốn “Thơ Hậu hiện đại Mỹ”, thơ Baolin Cheng sử dụng những cách thức của thơ siêu hình học- những chuyện kể nén chặt và những cấu trúc ý niệm - phục vụ cho các mục tiêu hiện thực chủ nghĩa. Những bài thơ sau đây của Baolin Cheng đã xuất bản ở Mỹ và Trung Quốc dưới hình thức song ngữ.

  • RUDYARD KIPLINGRUDYARD KIPLING (1865  Bombay - 1936 Londres) sống trong môi trường Anh-Ấn văn hóa rất cao, là một nhà văn nổi tiếng với những cuốn tiểu thuyết Le Livre de la Jungle (Cuốn sách của rừng xanh), Kim và là một nhà thơ . Thơ ông tập trung vào  chủ đề giáo dục nhân cách và đạo đức. Bài thơ NẾU (IF) dưới đây là một bài thơ nổi tiếng của ông.

  • ALLEN GINSBERG(Tôn vinh Kenneth Koch) (1)LGT: Allen Ginsberg (1926 - 1997): là một nhà thơ hậu hiện đại Mỹ nổi tiếng trong trào lưu Beat cùng với Jack Kerowack và Williams S. Burroughs. Tốt nghiệp đại học năm 1948, làm đủ thứ nghề: thủy thủ, thợ nhà in, rửa bát, điểm sách, nhân viên tiếp thị.