Hàm Nghi - Nhà vua yêu nước, người họa sĩ thế hệ đầu của Việt Nam
Kỷ niệm 150 năm ngày sinh vua Hàm Nghi (3/8/1871 - 3/8/2021), Hội Nghiên cứu và Phát triển di sản văn hóa Huế tổ chức cuộc tọa đàm/ sinh hoạt khoa học “Hàm Nghi - nhà vua bị lưu đày, nghệ sĩ tạo hình Tử Xuân ở Alger”.
Vua Hàm Nghi thời trẻ và vua Hàm Nghi cuối đời
Có nhiều thông tin mới về cuộc đời vua Hàm Nghi và mở ra hướng nghiên cứu mới về vua Hàm Nghi với tinh thần tái hiện lịch sử như nó vốn có. 5 chủ đề chính được trao đổi: Đời sống của vua Hàm Nghi trong những năm tháng lưu đày. Cuộc đời hoạt động nghệ thuật của vua Hàm Nghi. Đính chính những thông tin thiếu chính xác về cuộc đời vua Hàm Nghi và các thành viên trong gia đình vua Hàm Nghi. Đề xuất phát huy các giá trị di sản của vua Hàm Nghi. Thông báo thêm thông tin về việc rước hài cốt vua Hàm Nghi ở Pháp về Huế.
Sông Hương trân trọng giới thiệu ý kiến của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm phát biểu tại cuộc tọa đàm; và bài viết “Vua Hàm Nghi với nguồn mỹ cảm về hội họa hiện thực” của nhà nghiên cứu Phan Thanh Bình.
Hàm Nghi - Nhà vua yêu nước, người họa sĩ thế hệ đầu của Việt Nam
NGUYỄN KHOA ĐIỀM
Trong lịch sử cận hiện đại Việt Nam có hai năm Ất Dậu đáng ghi nhớ. Đó là năm Ất Dậu 1885 và năm Ất Dậu 1945 được kết nối như một vòng tròn lục thập hoa giáp (60 năm) theo định luật hưng vong của tư duy Phương Đông, trong đó năm Ất Dậu trước đánh dấu biến cố mất nước và năm Ất Dậu sau là năm người Việt Nam giành lại nước, bước vào trang sử Độc lập Tự do. Ở năm đầu của 60 năm đầy biến cố đó, vua Hàm Nghi là cái tên rực sáng, là ngọn cờ của phong trào Cần vương chống chủ nghĩa thực dân Pháp.
Lên ngôi năm 13 tuổi (năm 1884) trong tình cảnh rối ren của triều đình Huế dưới họa xâm lăng đã cận kề, năm 14 tuổi mang danh nghĩa là người đứng đầu triều đình Huế nổ súng vào lực lượng quân sự Pháp đóng tại Huế, tiếp đó ra lời kêu gọi Cần vương (Giúp vua), đưa cả triều đình ra bưng biền, nằm gai nếm mật trong suốt 3 năm ở rừng núi Hà Tĩnh, Quảng Bình, chỉ bị bắt sau khi bị thuộc hạ phản bội, nhà vua trẻ 17 tuổi đã kết thúc vương vị của mình để đi lưu đày cho đến chết giữa ngày đất nước chìm vào nô lệ. Đó là sự lựa chọn hiếm hoi can đảm của một nhà vua trước họa xâm lăng của phương Tây mà sử sách ghi nhận được.
Nhân dân Huế có niềm vui chứng kiến ngày kết thúc triều đại quân chủ cuối cùng ở Ngọ Môn 1945 sẽ không bao giờ quên những biến cố long trời lở đất khi Kinh đô thất thủ năm 1885, cả kinh thành bị đốt phá, vua Hàm Nghi - nhà vua chính danh của nước nhà phải bôn tẩu tìm cơ hội cứu nước.
Lịch sử chưa lùi xa. Cho dù có người vẫn coi nhẹ cuộc chiến đấu không cân sức của hoàng tộc nhà Nguyễn và những quần thần có mặt trong phong trào Cần vương những ngày đầu chống ách thực dân; cho dù có người coi vị vua trẻ Hàm Nghi chỉ là “con bài” trong thời kỳ đầy biến cố mà người ta tùy tiện lựa chọn, thì bằng thời gian đầy thách thức, cùng những khổ nạn mà một ông vua mất nước phải gánh chịu và vượt lên, vua Hàm Nghi ngày càng sáng tỏ trong lòng chúng ta hai điều thật căn bản:
1. Vua Hàm Nghi là vị vua yêu nước mà trong quốc nạn dân tộc đã lựa chọn được. Mặc dù nhiều lần “triều đình” do thực dân Pháp dựng lên kêu gọi ông đầu hàng, ông vẫn tuyên bố thà chết giữa núi rừng chứ không thể qui phục. Ông tôn thờ dân tộc, giữ gìn lòng ái quốc suốt những năm tháng lưu đày, không cộng tác với kẻ thù làm tổn hại đất nước. Sự kiên trung, bất khuất của ông khiến kẻ thù và những ai biết đến ông phải nể phục. Người Việt thường nói: Nhà nghèo biết con hiếu, Nước loạn biết tôi trung. Vua Hàm Nghi đáng được coi là vị vua trung hiếu với dân tộc.
2. Vua Hàm Nghi là hiện thân nhân cách cao quí của người Việt trong những hoàn cảnh khó khăn nhất. Bị lưu đày, bị ghẻ lạnh, thậm chí bị mua chuộc, nhà vua vẫn giữ gìn cốt cách con người Việt có văn hóa, giàu lòng tự trọng, giàu sức cảm hóa với những chung quanh, tâm hồn ông đẹp như hoa mai xứ Huế mà ông dành để đặt tên cho con gái đầu của mình (bà công chúa Như Mai). Ông sống cô đơn, nhưng đầy khát vọng. Ông dành thời gian để học hỏi, tìm kiếm và thử thách trong mỹ thuật. Chắc chắn người ta còn phải còn phải trở đi trở lại nhiều để thưởng thức, tìm hiểu trên những tranh, tượng của nhà vua nghệ sĩ này.
Một con người sống giữa các biến cố của dân tộc, của dòng họ và biến cố của bản thân nhưng vẫn nêu cao trách nhiệm và phẩm giá, lòng tự hào tự chủ đến mức càng lùi xa trong thời gian thì những gì Người làm được trong cái hữu hạn của đời người càng trở nên quí giá. Chúng ta thực sự biết ơn và ngưỡng mộ vua Hàm Nghi.
Huế, 29/7/2021
N.K.Đ
(TCSH390/08-2021)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
LÊ HUỲNH LÂM
Văn chương như một món ăn tinh thần cho mọi người. Đối với những người đam mê, các tác phẩm văn chương như hơi thở, như máu thịt. Ngoài việc là món ăn tinh thần, văn chương như những con đường vươn ra dẫn dắt để nối kết, giao thoa giữa quốc gia này với quốc gia khác, giữa vùng miền văn hóa này với vùng miền văn hóa khác. -
LÊ VĂN LÂN
Trong phong trào đô thị Huế, từ phong trào hòa bình 1954 - 1955, phong trào Phật giáo ở Huế những năm 1963 - 1964 đến phong trào li khai ở Huế 1966, có một nhân vật khi nhắc đến hầu như ai cũng biết - đó là bác sĩ Lê Khắc Quyến, nguyên Giám đốc Bệnh viện Trung ương Huế, nguyên Khoa trưởng Đại học Y khoa Huế. -
ĐỖ MINH ĐIỀN
Ngày 01/10/2012, một tin vui không chỉ dành riêng cho Huế khi bộ Cửu vị thần công là 1 trong 30 hiện vật/nhóm hiện vật đã được công nhận là Bảo vật Quốc gia Việt Nam.
-
NGUYỄN MINH VỸ
Hồi kýThú thật với các bạn Tạp chí Sông Hương và những ai cùng quê là trước Cách mạng Tháng 8-1945 tôi có phần nào "mặc cảm" vì cái gốc Thừa Thiên của mình.
-
LƯƠNG AN
Vào đầu nửa sau thế kỷ 19, tại Phú Xuân (tức Huế bây giờ), giữa lúc tiếng tăm hai anh em Miên Thẩm và Miên Trinh đang lừng lẫy, một sự kiện bỗng thu hút sự chú ý của giới thơ kinh thành: sự xuất hiện gần như đồng thời của Tam Khanh(1), ba nhà thơ nữ người hoàng tộc, trong đó, Thúc Khanh được ca ngợi nhiều hơn cả. -
(SHO) Tiến sĩ Lê văn Hảo quê ở Huế, con trai ông Lê Văn Tập - một đại phú gia ở miền Trung, du học Pháp (1953), đỗ Tiến sĩ Đệ Tam cấp ngành Dân tộc học (1961) tại Đại học Sorbonne, làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (Centre national de la recherche scientifique) một thời gian rồi về nước (1965) giảng dạy Dân tộc học và Văn minh Việt Nam tại các Đại học Văn khòa Huế, Đại học Văn khoa Sài Gòn.
-
Có một người phụ nữ xứ Huế sinh sống và giảng dạy tại CHLB Đức nhưng luôn dành tình trang trọng chiếc áo dài Việt Nam. Bà là TS triết học Thái Kim Lan, với bà, áo dài làm nên một phần bản sắc vẻ đẹp phụ nữ Việt Nam.
-
NGUYỄN HỒNG TRÂN
Như chúng ta đã biết qua sách sử, cựu Hoàng đế Bảo Đại có 2 người vợ được hôn thú chính thức. Đó là bà Nguyễn Hữu Thị Lan (tức Nam Phương Hoàng hậu) và bà người Pháp là Monique Marie Eugene Baudot. -
LÊ VĂN LÂN
Những thập niên cuối thế kỷ XX, có một nhân vật lúc ẩn lúc hiện như rồng trong mây, như kình ngư giữa đại dương, có mặt ở các thời điểm lịch sử, có tác động đến phong trào giải phóng dân tộc ở Thừa Thiên Huế nói chung và phong trào đô thị Huế nói riêng. -
PHAN THUẬN AN
"Hôm nay, Ngài trở về trong lòng đất mẹ thân yêu, trở về giữa tất cả đồng bào con Hồng cháu Lạc, trở về bên núi Ngự, sông Hương...
"Chúng ta thành kính cầu cho nhà vua đời đời yên nghỉ.
"Lòng yêu nước của nhà vua còn sáng mãi với sử xanh". -
NGUYỄN ĐẮC XUÂN
LTS: Thời Pháp thuộc cũng như thời tạm chiếm, những “thượng khách” đến du lịch Huế thường được bà công chúa Lương Linh (con gái thứ 19 của vua Thành Thái và là em út của vua Duy Tân) hướng dẫn. -
LÊ TIẾN DŨNG
Một ngày cuối thu tháng Mười năm 1965 tôi nghe qua Đài Tiếng nói Việt Nam một tin quan trọng: Hội Văn nghệ Giải phóng công bố Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu.
-
ĐOÀN XANH
Nhà thơ, nhà báo Thúc Tề bị Pháp thủ tiêu khi mới 30 tuổi. Gần 50 năm sau, bí mật được phát lộ, Nhà nước đã truy tặng ông danh hiệu Liệt sĩ với bằng Tổ quốc ghi công. -
Ở tuổi 75, nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân vẫn miệt mài bên chiếc máy tính để làm việc mỗi ngày. Ông luôn mang theo bên người một chiếc máy ghi âm, loại dùng bằng băng cassette, ông có thói quen ghi lại bất cứ buổi làm việc nào với các phóng viên báo, đài... Đón tôi trong con hẻm nhỏ dẫn vào ngôi nhà ở một quận gần trung tâm Sài Gòn, ông đội chiếc mũ kiểu Huế và những tiếng “răng, ni, nớ” rất Huế của ông mang lại cho tôi sự gần gũi để bắt đầu buổi trò chuyện.
Nhà văn ÁNH HƯỜNG (thực hiện) -
Ngày 9/6/2014, nhà báo Nguyễn Khoa Bội Lan đã vĩnh biệt chúng ta, hưởng thượng thượng thọ 105 tuổi
-
Tôi lặng lẽ đi tìm về nhà "O Thương trống” mà trong lòng có cảm giác như một đứa con đi xa lâu ngày trở về với mẹ để được nghe mẹ kể chuyện đời, chuyện nghề.
-
Có lẽ cho đến nay, ông Lê Văn Kinh là nghệ nhân làng nghề truyền thống lập nhiều kỷ lục nhất VN. Ông đã lập kỷ lục về bộ tranh thêu bài thơ "Cáo tật thị chúng” của Mãn Giác Thiền sư bằng 14 thứ tiếng. Tiếp đó là bộ Tâm kinh Bát Nhã Ba La Mật. Đầu tháng 5-2014 vừa qua, ông tiếp tục xác lập kỷ lục thứ ba, đó là thêu tay hai bài thơ "Tẩu lộ” và "Hoàng hôn” - hai bài thơ trong tập "Nhật ký trong tù” của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
-
VÕ SƠN TRUNG
Con người đó, là nhà văn, nhà văn hóa, nhà từ điển học Đào Đăng Vỹ cực kỳ nổi tiếng ở Huế từ những năm 1940. Ông sinh ngày 1 tháng 2 năm 1908 tại Huế, có tài liệu nói ông mất ngày 7/4/1987 tại California - Mỹ(1). -
Cật tre được lựa từ rừng già, xung quanh lồng được chạm trổ tuồng tích như một bức tranh hoàn hảo… Những chiếc lồng chim như một tác phẩm nghệ thuật ấy có giá cả chục triệu đồng.
-
Nếu còn sống, ngày 28 tháng 2 năm nay, cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn sẽ tròn 75 tuổi. Nhưng ông đã nằm xuống 13 năm rồi, vào một ngày đầu hạ, cái ngày mà cả thế giới có quyền được nói dối và chắc hẳn nhiều người yêu thương ông cũng từng mong đó chỉ là một lời nói đùa…
.png)
.png)
