Văn nghệ Huế của một thời

10:36 03/07/2012

NAM NGUYÊN

Thực ra, tôi gọi cuộc đi này là hành hương. Hành hương, nghe có vẻ cao siêu nhưng y phục xứng kỳ đức mà thôi.

Từ trái qua: Trịnh Công Sơn, Bửu Ý, Nguyễn Trọng Tạo, Hoàng Phủ Ngọc Tường - Ảnh: internet

Một nơi chốn như "tuyệt tình cốc" (58/2 Lê Thánh Tôn - số cũ, thành phố Huế) mà quần anh đã từng tụ hội, với những tên tuổi như Trịnh Công Sơn, Đinh Cường, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Hoàng Phủ Ngọc Phan, Trần Quang Long, Trần Vàng Sao, Nguyễn Đắc Xuân... cũng đáng được người đời nhớ đến. Huống chi về sau nhiều người trong số họ thành danh đạt đạo, tên tuổi lẫy lừng thì ngưỡng vọng cũng là điều dễ hiểu. Cùng với "địa chỉ lòng" - ngôi nhà Hoàng Phủ Ngọc Tường ở đường long não Nguyễn Trường Tộ (Huế) thì "Tuyệt tình cốc" là của Sự Thật, Cái Đẹp và Tình Bạn. Chỉ có điều, trước khi nói tôi sang bên ấy, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường đã nhắc nhở: nhiều người phát biểu nhầm lẫn và báo chí đăng tải cũng vậy, rằng "Tuyệt tình cốc" một thời là trụ sở của phong trào sinh viên Huế. Xin được cải chính: đó là ngôi nhà xưa của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

Nhưng sao thảo lư của một thời nước non chia cắt lại mang một cái tên kiếm hiệp đến vậy? Tốt hơn hết là hãy nghe chính chủ nhà Hoàng Phủ Ngọc Tường, tác giả bút ký "Tuyệt tình cốc" cắt nghĩa: "Ngôi nhà cố cựu ở trong hẻm đường Âm hồn được gọi theo tên truyện Kim Dung, là "Tuyệt tình cốc". Đó là một ngôi nhà tranh nhỏ, thanh bạch như cuộc đời ba mẹ tôi, hoa cỏ tiêu sơ nhưng gió trăng đầy trời, gọi "cốc" là phải. Phan (em tôi) cùng mấy người bạn y khoa đều là những "diều hâu" của phong trào sinh viên Huế, do mải mê xuống đường nên thi rớt, bèn rút lui vào cốc này ôn luyện bài vở để thi lại kỳ hai. Học thi như luyện võ công, các vị cố thủ trong ngôi nhà quạnh vắng, tuyệt giao với người đẹp, từ ấy có cái tên là "Tuyệt tình cốc"..."

Đường sang Thành nội Huế một sớm hạ về, phượng đỏ rợp trời như mắt người thương nhớ. Bất giác, tôi nhớ đến một câu trong bài hát "Mưa hồng" của nhạc sĩ thiên tài Trịnh Công Sơn: Đường phượng bay mù không lối vào... nghe như Kinh Thánh lại nghe như Huế. Mấy câu thơ nhập thế của Trần Quang Long lại vọng về gõ cửa:

Nếu thơ con bất lực
Con xin nguyện một đời
Dùng trái tim mình làm trái phá
Sống chết một lần thôi.


Đó là tấm gương tận hiến của một kẻ sĩ phò đại nghĩa thời nay.

"Tuyệt tình cốc" bây giờ gạch ngói khang trang, tranh cỏ tiêu sơ chỉ còn trong ký ức. Nơi đây, qua dâu bể can qua, vật đổi sao dời, họ hàng nhà văn vẫn neo đậu để giữ lại một phần hồn của Huế, của nước non này. Nhà giáo Nguyễn Thượng Hân (người em cô cậu ruột với nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường), kể chúng tôi nghe một thời oanh liệt của một lớp người tràn đầy nhiệt huyết với non sông. Những ai còn, ai mất? Trần Quang Long đã dâng hiến thân mình để bảo vệ phẩm giá làm người. Trịnh Công Sơn đã về cõi khác bạn với cao xanh, họa sĩ Đinh Cường ở Mỹ, nhà văn, nhà báo Hoàng Phủ Ngọc Phan ở Sài Gòn... Từ trời Tây xa xôi, nhà văn Đặng Tiến đã gởi về nỗi niềm cố cựu, khi nhớ về bằng hữu, nhớ về "địa chỉ lòng" - thảo lư Hoàng Phủ:

Năm xưa lều cỏ, dăm thằng bạn
Góp lửa soi chung một quãng đường
Mà nay lửa tắt, tình lay lắt
Lỗi cố nhân và lỡ cố hương.


Chỉ còn một kỷ vật của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường, đó là chiếc ghế mua được bằng tháng lương giáo chức đầu tiên. Chiếc ghế ngả màu thời gian, vẫn kiêu hãnh trên đôi chân của chính mình mặc cho cuộc đời xô đẩy. Trên chiếc ghế này, nhà văn và bạn bè đã bao lần đàm đạo thế sự, văn chương nghệ thuật để lựa chọn con đường nhập thế có ích cho đời. Có lẽ không mấy ai để ý chiếc - ghế - kỷ - vật này vì nó già nua cũ kỹ. Bây giờ có nhiều chiếc ghế khác đáng giá hơn. Không ai hỏi nhưng tôi vẫn thưa rằng: "Tôi biết nơi kia có một chỗ ngồi."

N.N
(SDB 6-12)








 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • NGUYỄN THỤY KHATôi bắt đầu những dòng này về Thanh khó khăn như chính thời gian dằng dặc Thanh đã đi và sống để tìm đến những thời điểm bấm máy "độc nhất vô nhị", nhưng "khoảnh khắc vàng" mà đời người nghệ sĩ nhiếp ảnh không phải ai cũng có cơ may.

  • NGÔ MINHTrong đội ngũ các nhà thơ Việt hiện đại thế kỷ 20 đang sống ở Huế, có một nữ nhà thơ nổi tiếng thơ hay từ khi mới tuổi hai mươi, suốt mấy chục năm qua luôn được độc giả thơ cả nước ái mộ.

  • THANH THẢONgười dịch Marquez ấy chưa một lần gặp Marquez, dù anh đã từng sang tận xứ quê hương văn hào này.

  • SƠN TÙNGTôi đến sứ quán Việt Nam ở đợi vé máy bay về Bắc Kinh. Phu nhân đại biện lâm thời Tôn Quang Đẩu là bà Hải Ninh phụ trách lưu học sinh sinh viên Việt Nam tại Liên Xô, tôi là đại biểu sinh viên thuộc sự quản lý của bà khi lưu lại Mátxcơva. Cho nên được bà Hải Ninh giúp đỡ tôi như chị gái săn sóc em vậy.

  • VŨ HUẾGiải phóng đã tới năm 78, ba năm sau miền Nam nói chung và thành thị nói riêng, hàng hóa chẳng còn thứ gì “giá rẻ như bèo” (kể cả là nhà, đất). Huống gì tôi không phải hạng có tiền rủng rỉnh (ngoài lương), thành có muốn cái gì cũng khó.

  • PHONG LÊTết Dần năm 1998, vào tuổi 80, bác Kế yếu đi nhiều lắm. Sự thay đổi quá chóng khiến tôi bất ngờ.

  • HOÀNG MINH NHÂNNăm 1992, nhà thơ Lưu Trọng Lư cùng vợ là bà Tôn Lệ Minh vào Đà Nẵng thăm chơi, tôi có gặp. Lúc ấy tôi đang sưu tầm tư liệu về nhà thơ Phạm Hầu. Biết thời còn học ở Quốc Học Huế, nhà thơ Phạm Hầu rất ngưỡng mộ bà Minh, và đã làm nhiều bài thơ tình đặc sắc tặng bà.

  • TRẦN CÔNG TẤNCách nay vừa tròn 47 năm, Lê Minh Ngọc cùng chúng tôi ở chung đơn vị. Sau đó, tôi đi Mặt trận Lào. Minh Ngọc về làm hậu cần rồi đi Bắc Kinh học ngoại ngữ.

  • PHONG LÊTôi được một "cú phôn" mời dự cuộc gặp mặt của một nhóm anh em nhân ngày 20-11 và nhân 40 năm Ủy ban khoa học nhà nước.

  • TRẦN KIÊM ĐOÀNMùa Hè năm 2007, từ Huế chúng tôi chuẩn bị ra thăm Hà Nội lần đầu. Trên ga Huế, chờ chuyến Tàu Đỏ xuyên Việt buổi chiều, nghe một người bạn chưa bao giờ gặp là anh Văn Thành nói trong điện thoại: “Cậu hên quá! Hà Nội đang nắng gắt bỗng dưng hôm qua lại có gió mùa Đông Bắc. Bây giờ Hà Nội như mùa Thu”.

  • NGUYỄN HÀO HẢII. Người tình thứ ba của họa sĩ lớn nhất thế kỷVừa qua ở Paris đã tổ chức cuộc triển lãm bán đấu giá toàn bộ bộ sưu tập Picasso của Dora Maar gây ra một sự huyên náo trong đời sống nghệ thuật ở thành phố họa lệ này sau những tháng ngày im lìm buồn tẻ do ảnh hưởng của những cuộc khủng hoảng toàn cầu triền miên. Cuộc triển lãm này đã làm người ta nhớ lại người đàn bà thứ ba của hoạ sĩ lớn nhất thế kỷ.

  • Lập thân, lập nghiệp ở Pháp nhưng Tiến sĩ Thu Trang vẫn luôn luôn hướng về Tổ quốc. Hơn 10 năm nay bà dành nhiều thời gian, công sức nghiên cứu tiềm năng du lịch Việt Nam, viết sách về du lịch, tham gia giảng dạy ở nhiều lớp đào tạo cán bộ du lịch và ở khoa du lịch của một số trường đại học trong nước. Là một cộng tác viên thân thiết, tên tuổi bà đã thân thuộc với độc giả Tạp chí Sông Hương, thế nhưng ít người đọc được biết người trí thức Việt kiều yêu nước này từng là Hoa hậu Sài Gòn 1955.

  • VÕ MẠNH LẬPÔng Nguyễn Văn Thương xa quê hương làng Vân Thê, Hương Thủy TT.Huế từ hồi còn trẻ. Ông cũng như mọi con người khác, xa quê, thương cha nhớ mẹ. Xa quê là nhớ quê, đậm nét tình bờ dậu, gốc tre làng, hương hoa của đất phảng phất theo suốt chặng đường xa.

  • HOÀNG QUỐC HẢITình cờ và cũng là may mắn nữa, vào Sài Gòn lần này tôi được gặp bà góa phụ Vũ Hoàng Chương, tức bà Thục Oanh ở nhà ông Trần Mai Châu, nơi đường Tự Đức cũ. Nhà ở xế ngôi trường Trần Văn Ơn vài chục mét.

  • LTS: Nhà văn Nguyễn Đắc Xuân là một trong những người cầm bút từ Trường Sơn về đã lao vào việc nghiên cứu lịch sử văn hoá Huế và đã đạt được một số kết quả. Trong số những gì đã đạt được anh thú vị nhất là Chuyên đề Bác Hồ, thời niên thiếu ở núi Ngự sông Hương.

  • HOÀNG CẦMThư gửi người âm (nhớ thi sĩ Đặng Đình Hưng)

  • NGUYỄN KHẮC THẠCHCơn cuồng lũ đã chìm về thủy phủ hơn chục ngày rồi mà những nơi nó đi qua vẫn ngổn ngang, bơ phờ xác họa. Huế vốn là một thành phố sạch đẹp với sương khói mờ nhân ảnh, thế mà giờ đây lại phải thay vào đó bằng rác rưởi, bụi bặm. Khắp phố phường ai nấy đều khẩn trương thu dọn, xử lý nhưng sức người không thể làm kịp cái khối lượng khổng lồ hậu quả thiên tai để lại.

  • HOÀNG PHƯỚCTrận lũ lịch sử đầu tháng 11 vừa qua, Thừa Thiên Huế là tỉnh bị thiệt hại rất nặng cả về người và của cải. Anh em Văn nghệ sĩ may mắn không ai mất mạng, nhưng cũng đã có trên 300 người nhà bị ngập nước, bị sập, bị tốc mái... Một số lớn những kinh sách, thư tịch, sách cổ, tranh ảnh nghệ thuật, hoành phi đối liễn, từ điển các loại, đồ sứ men lam, đàn dương cầm, nhạc cụ dân tộc, phim, máy ảnh, máy ghi hình, bản thảo, tài liệu gốc có giá trị văn hóa lịch sử, hư hỏng ẩm ướt, hoặc bị bùn đất vùi lấp, bị trôi, thiệt hại không thể tính được.

  • HOÀNG MINH TƯỜNGĐi Bình Trị Thiên hè này, tôi có hạnh phúc được hầu chuyện quá nhiều văn nhân nổi tiếng.Nhà văn Nguyễn Quang Hà, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Sông Hương, ngay khi vừa đi phá Tam Giang tìm bối cảnh cho bộ phim truyền hình nhiều tập, về đến thành phố, đã tìm đến khách sạn, giao cho hai bố con tôi chiếc honda 86 và hai mũ bảo hiểm. Xăng đầy bình rồi. Cứ thế mà đi. Ông cười hiền từ chỉ hướng cho hai bố con lên đàn Nam Giao và khu đền thờ Huyền Trân Công Chúa vừa mới khánh thành.

  • TÔ HOÀNGBạn chắc không thể không biết đến đến hai tên tuổi này: Brigitte Bardot và Francoise Sagan. Vẫn mãi còn đó những hình tượng khó quên mà Brigitte Bardot dành cho màn ảnh, những trang sách khó quên mà Francoise Sagan dành cho văn học. Hai người sinh ra cùng thời, nhưng với tháng Chín năm 2004 này nếu chúng ta chúc mừng Brigitte tròn 70 tuổi, thì lại đau đớn, nuối tiếc vĩnh biệt Francoise Sagan ra đi ở tuổi 69...