Ảnh: Internet
Không ngừng nâng cao chất lượng nghệ thuật là biểu hiện ý thức, trách nhiệm cao của người nghệ sĩ đối với đông đảo khán giả và sự vươn lên không ngừng của người nghệ sĩ đối với nghề nghiệp của mình. Chúng ta không thể xem một đơn vị nghệ thuật mạnh mà lại không có những vở diễn hay, làm rung động trái tim của khán giả chân chính đương thời và đánh giá một nghệ sĩ có tài năng mà lại không có những vai diễn đầy sáng tạo làm cuốn hút tình cảm người xem. Xuất phát từ quan điểm trên, chúng ta vui mừng thấy rằng, sân khấu Bình Trị Thiên trong thời gian qua đã có những bước tiến đáng kể trong việc không ngừng nâng cao chất lượng nghệ thuật. Những bước tiến ấy biểu hiện một cách sinh động và cụ thể qua các khâu sáng tác, dàn dựng và biểu diễn mà quy tụ là thông qua các vở diễn - sản phẩm cuối cùng - của các đoàn văn công chuyên nghiệp của tỉnh. Điều đáng ghi nhận là trong lúc không ít đoàn nghệ thuật, nhất là các đoàn nghệ thuật tập thể ở các địa phương khác đang có chiều hướng xa dần các đề tài hiện đại, chạy theo thị hiếu tầm thường của một số ít khán giả thì các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp Bình Trị Thiên vẫn bám sát đề tài về con người mới, cuộc sống mới, góp phần làm sáng tỏ những vấn đề nóng bỏng mà cuộc sống đang đặt ra trong sản xuất và chiến đấu của hôm qua và hôm nay. Những tấm gương sinh động và đẹp đẽ trong cuộc sống dần dần chiếm lĩnh vị trí trung tâm trên sân khấu của các đoàn. Đoàn kịch nói trong bốn năm liền dựng bốn vở về đề tài nông nghiệp và ngư nghiệp, trong đó có vở Bão tố ngoài khơi đã gây tiếng vang lớn trong đợt liên hoan nghệ thuật chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V tại thủ đô Hà Nội; đoàn ca kịch, sau một thời gian dài chuyên dựng các đề tài về dân gian, lịch sử và đấu tranh thống nhất tổ quốc, đã bước đầu mạnh dạn đưa đề tài xây dựng vùng kinh tế mới lên sân khấu nhằm trực tiếp ca ngợi con người mới, cuộc sống mới. Đoàn múa hát truyền thống cùng với việc khai thác và trích đoạn các vở tuồng truyền thống, đã vươn lên xây dựng những vở diễn hoàn chỉnh mà ý nghĩa giáo dục của nó gần gũi với cuộc sống hôm nay; đoàn cải lương Sông Hương, một đơn vị nghệ thuật tập thể cũng đã cùng sánh vai với các đoàn nghệ thuật Nhà nước, trong ba năm dựng liền bốn vở về đề tài hiện đại… Hầu hết những vở diễn trên đều thu được cảm tình của đông đảo người xem trong và ngoài tỉnh. Chỉ tính riêng trong ba năm (1981-1983) đã có 3 triệu 485 ngàn lượt người xem đến với sân khấu của bốn đoàn, và số lượt người xem năm sau bao giờ cũng cao hơn năm trước. Đạt được thành quả đó, tất nhiên có nhiều nguyên nhân, nhưng quan trọng nhất vẫn là hiệu quả cuối cùng của việc không ngừng nâng cao chất lượng nghệ thuật. Những tác phẩm nghệ thuật sân khấu thành công bao giờ cũng mang lại cho người xem những hiểu biết mới mẻ, những khám phá thú vị, những điều sâu kín, tế nhị từ trong chiều sâu và chiều rộng của cuộc sống, của lòng người, đem lại cho họ một niềm ước mơ, khát vọng đẹp đẽ và cao thượng cần vươn tới và chiếm lĩnh. Vượt qua những khó khăn gay gắt về đời sống, thời tiết khắc nghiệt, hạn hán bão lụt liên miên; vượt qua những thiếu thốn và nghèo nàn của trang bị vật chất và kỹ thuật; vượt qua những bước thăng trầm do tình hình sân khấu có những biến động phức tạp, đội ngũ sân khấu Bình Trị Thiên đã phần nào đáp lại lòng tin yêu của nhân dân, của Đảng và của anh chị em đồng nghiệp xa gần. Qua một số vở diễn như “Bão tố ngoài khơi” của Đoàn kịch nói; chương trình tham gia Hội diễn ca múa nhạc toàn quốc của Đoàn ca múa năm 1983 được đánh giá cao và một số vở diễn như “Người đẹp suối tiên” của Đoàn ca kịch, vở “Phạm Công Cúc Hoa” của Đoàn múa hát truyền thống; vở “Vòng hoa tím” và gần đây vở “Đừng quên dòng nước mắt” của Đoàn cải lương Sông Hương đã nói lên điều đó. Song, vấn đề đặt ra hiện nay là, bên cạnh nâng cao về diễn xuất và các mặt khác có liên quan đến việc xây dựng một sân khấu tổng thể, sân khấu Bình Trị Thiên cần không ngừng nâng cao tính chiến đấu và chức năng giáo dục tư tưởng, thẩm mỹ của các vở diễn. Nghị quyết V của Đảng đã chỉ rõ “Chúng ta đang xây dựng chủ nghĩa xã hội trong hoàn cảnh tình hình quốc tế đang diễn ra phức tạp, tình hình đất nước đang có nhiều khó khăn nghiêm trọng, cuộc đấu tranh giữa hai con đường xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa đang diễn ra gay gắt”. Trước tình hình đó tính chiến đấu trong các tác phẩm nghệ thuật càng phải được đề cao hơn bao giờ hết. Điều đáng mừng là Sân khấu Bình Trị Thiên trong thời gian qua, không vấp phải những sai lầm nghiêm trọng. Nhìn chung, các vở diễn đều trong sáng về nội dung, phong phú về hình thức và lành mạnh về phong cách biểu diễn. Tuy vậy, tính chiến đấu của một số vở diễn chưa cao, tầm tư tưởng của tác phẩm chưa vươn tới hoặc tiếp cận được những vấn đề mà cuộc sống sôi động đang đặt ra và yêu cầu cần được giải đáp. Hình ảnh con người mới, cuộc sống mới chưa thực sự chiếm vị trí trung tâm trên sân khấu. Nhìn vào chương trình biểu diễn hiện nay của các đoàn, ta thấy hầu hết các vở đều nêu lên những vấn đề hôm qua nhiều hơn những vấn đề hôm nay, nói gián tiếp nhiều hơn nói trực tiếp; những vở diễn hiện đại, nói về con người và cuộc sống hôm nay không được đầu tư, duy trì nuôi dưỡng và phát huy tác dụng, làm cho nó giữ được sức sống lâu bền, ngược lại những vở diễn về đề tài lịch sử, về chuyện dân gian v.v… lại được đưa lên hàng đầu. Điều ấy, không có nghĩa là chúng ta xem nhẹ đề tài lịch sử mà chỉ muốn nói rằng, sân khấu hôm nay, trước hết phải đề cập đến những vấn đề về cuộc sống hiện tại, nếu như né tránh thì vô tình chúng ta đã giảm nhẹ tính chiến đấu, một yếu tố hết sức quan trọng của tác phẩm nghệ thuật. Nhất là trong lúc này, nhiệm vụ trung tâm trước mắt của văn hoá - văn nghệ đã được xác định là phải khẳng định mạnh mẽ những giá trị mới của cuộc sống hôm nay, bám sát nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa, nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân ta trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, chống cuộc chiến tranh phá hoại nhiều mặt rất thâm độc của tập đoàn phản động Bắc Kinh… thì tính chiến đấu và sự nhạy bén của các tác phẩm nghệ thuật cần được đặc biệt chú trọng. Trước mắt ngành nghệ thuật sân khấu đang khẩn trương chuẩn bị phục vụ những ngày kỷ niệm lớn của đất nước trong năm 1984-1985 và tham gia hội diễn nghệ thuật sân khấu toàn quốc năm 1985 mà yêu cầu cụ thể đã được đặt ra là phải nâng cao chất lượng tư tưởng và nghệ thuật của các vở diễn theo phương hướng hiện thực xã hội chủ nghĩa, lấy việc xây dựng hình tượng con người mới, ca ngợi cuộc sống mới làm nhiệm vụ trung tâm, tích cực đấu tranh phê phán những biểu hiện lệch lạc, đặc biệt, sớm loại trừ khuynh hướng thương mại trên sân khấu cả nước. Và thông qua việc chuẩn bị cho hội diễn mà tạo ra một bước chuyển biến mới của ngành nghệ thuật sân khấu, có sự phát triển cao hơn về đề tài, về nội dung tư tưởng và chất lượng nghệ thuật của vở diễn, có tác dụng nâng cao nhận thức tư tưởng, nâng cao trình độ thẩm mỹ, tạo ra những đối tượng khán giả chân chính của sân khấu cách mạng. Những yêu cầu đó là thước đo tài năng và sức sáng tạo của anh chị em văn nghệ sĩ Bình Trị Thiên trong thời gian tới. Trong những năm đánh Mỹ chúng ta đã có những vở diễn mà tính chiến đấu đã hòa chung với khí thế của chiến trường, không lẽ trong cuộc sống sôi động hôm nay, chúng ta lại không có những vở diễn ngang tầm với thời đại hay sao? Cuộc sống mới đang đặt ra cho sân khấu những đòi hỏi mới, những tầm cao mới và việc không ngừng nâng cao chất lượng mọi mặt của vở diễn, nhất là nâng cao tính chiến đấu của mỗi tác phẩm nghệ thuật là một trong những yêu cầu cấp bách hiện nay. Với những thành quả đã đạt được trong thời gian qua, với tài năng, trí sáng tạo và lòng say mê nghệ thuật của anh chị em văn nghệ sĩ, sự quan tâm của Đảng và chính quyền địa phương, với sự mong chờ của đông đảo khán giả, trong không khí chào mừng những ngày hội lớn của dân tộc, đặc biệt là việc chuẩn bị tham gia hội diễn sân khấu toàn quốc năm 1985, chúng ta hoàn toàn tin tưởng rằng các đoàn nghệ thuật của Bình Trị Thiên trong thời gian tới sẽ có những tác phẩm mới ngang tầm với thời đại, mang đậm đà bản sắc địa phương xứng đáng là một bông hoa trong vườn hoa rực rỡ của nền nghệ thuật sân khấu Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Huế, ngày 26 tháng 3 năm 1984 M.H. (7/6-84) |
NGUYỄN THANH TÚ"...Phim Dòng Sông Phẳng Lặng (DSPL) không chỉ là tác phẩm nghệ thuật mang tính sử thi ngợi ca chủ nghĩa anh hùng Cách mạng của quân và dân Thừa Thiên Huế (TTH) trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, mà tập trung hoàn thành bộ phim này nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày TTH và miền Nam hoàn toàn giải phóng, việc làm đó còn là nghĩa cử của người đang sống đối với những liệt sĩ đã anh dũng hy sinh vì hòa bình độc lập dân tộc ở mảnh đất này". Đó là phát biểu của đồng chí Hồ Xuân Mãn - Ủy viên Trung ương Đảng - Bí thư Tỉnh ủy tỉnh TTH tại cuộc họp bàn công tác sản xuất phim DSPL mà nhà văn Tô Nhuận Vỹ đã kể cho tôi nghe.
VI THUỲ LINHHollywood, kinh đô điện ảnh (ĐA) thế giới, là mơ ước, đích đến của nhiều nước. Việt Nam, được xếp hạng thuộc “thế giới thứ ba” cả về kinh tế và vị thế điện ảnh, vừa có mặt ở đây, một đoàn 13 nhà ĐA, hào hứng và quyết tâm để học. Vậy ở kinh đô ấy, họ đã nhận thấy điều gì?
VĨNH NGUYÊN...Ngọc Tranh sinh năm 1932 ở làng Thọ Linh, Quảng Sơn, Quảng Trạch, Quảng Bình. Cha mất sớm, ở với mẹ và bà nội. Tuy là con cưng nhưng sau những buổi đi học về là cắt cỏ, chăn trâu giúp đỡ gia đình, bởi vùng đất chỉ hai mùa khoai - lúa, mất mùa, bà con sống bằng nghề mây tre, lá nón trên rừng...
VŨ HÀSuốt mười ngày đêm (từ 3.5 đến 13 tháng 5 năm 2003) trên sân khấu Nhà hát Trưng Vương thành phố Đà Nẵng, hơn 500 nghệ sĩ, diễn viên của 12 đơn vị nghệ thuật từ Thanh Hoá tới Khánh Hoà đến tham gia Liên hoan khu vực đã ra mắt 12 vở diễn phong phú các sắc màu, giọng điệu tươi mới nồng nàn, làm nên gương mặt sân khấu của những năm tháng này...
ĐẶNG NHẬT MINH (Trích hồi ký)...Bộ phim là sự thể hiện của tài năng chân chính và sự giàu có nội tâm... Chúng tôi đã chứng kiến hàng loạt những nhận xét cảm động về bộ phim kể cả từ phía khán giả đại chúng. Bộ phim đã giành được uy tín rất cao trong lòng hàng loạt khán giả, kể cả chuyên gia điện ảnh và truyền hình lẫn các giới chức ngoại giao và những người khác...
ĐẶNG NHẬT MINH (Trích hồi ký)Sau khi đi thực tập về điện ảnh một thời gian ngắn ở Paris về, tôi bắt đầu viết kịch bản Cô gái trên sông mà tôi đã có ý định từ trước như một món nợ tinh thần đối với xứ Huế, quê hương tôi. Cô gái trong kịch bản chính là cô gái trong bài thơ của nhà thơ Tố Hữu: Tiếng hát sông Hương. Cô gái đó tượng trưng cho nhân dân khổ đau hy vọng vào một ngày mai tươi sáng, hết lòng che chở cho cách mạng. Nhưng khi thành công rồi thì một số người đã quay lưng lại với họ.
LTS: Kỷ niệm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh thành lập Doanh nghiệp Quốc gia Chiếu bóng và Chụp ảnh Việt Nam (15/3/1953) khai sinh cho nền điện ảnh dân tộc, SÔNG HƯƠNG xin giới thiệu với bạn đọc ba chương (chương III, IV, X) trong cuốn Hồi ký Điện ảnh của đạo diễn Đặng Nhật Minh. Qua những dòng hồi ký này bạn đọc sẽ biết được trong hoàn cảnh nào Đặng Nhật Minh đã trở thành đạo diễn điện ảnh, những bước đi đầu tiên của anh trong lĩnh vực này... và như anh đã viết trong lời nói đầu của cuốn hồi ký: ..."nếu gạt bỏ đi những cái chủ quan của người viết (mà chắc là không tránh khỏi) vẫn còn lại cái gì đó hữu ích đối với những ai muốn tìm hiểu đôi chút về một thời làm phim ở nước ta". SH
NGUYỄN TUYẾN TRUNGNhững năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước tôi có dịp ra thăm hậu phương lớn miền Bắc cùng đoàn đại biểu Mặt trận dân tộc giải phóng khu Trị Thiên. Tôi gặp kịch tác gia Hồ Ngọc Ánh trong hội nghị tập huấn về sân khấu tại 51 Trần Hưng Đạo do đạo diễn Đình Quang hướng dẫn.
NGÔ MINHTôi đã xem một số bộ phim của anh và đã gặp anh mấy lần ở nhà anh Hoàng Phủ Ngọc Tường. Tôi thấy lúc nào anh cũng nói chuyện từ tốn, rỉ rả kiểu Huế. Trên Tạp chí Sông Hương tôi cũng đã đọc mấy đoạn hồi ký của anh viết về sự lận đận xung quanh những bộ phim. Mới đây nhà văn Trần Thùy Mai lặng lẽ đưa cho tôi cuốn “Hồi ký điện ảnh”(*) của Đặng Nhật Minh, bảo: “Đọc đi, được lắm”. Thế là tôi đọc một mạch... Những trang hồi ký đã giúp tôi hình dung 30 năm làm phim vất vả của một nghệ sĩ tài năng. Hồi ký... do đạo diễn Mai Lộc viết “Lời giới thiệu” và nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường viết lời bạt: “Đặng Nhật Minh- Người kể sự tích dân tộc mình bằng điện ảnh”.
LÂM TÔ LỘCCách mạng tháng Tám tạo bước ngoặt lịch sử cho nghệ thuật múa Việt vốn có truyền thống từ lâu đời. Di sản múa các dân tộc ở ba miền Bắc Trung Nam với ba hình thái (múa dân gian, múa tôn giáo, múa cung đình) đã từng bước được phục hồi và phát triển, kể cả dòng nghệ thuật múa mới ở các vùng đô thị lớn. Thời kháng chiến chống Pháp hầu hết những người hoạt động múa trước cách mạng tháng Tám đều tham gia kháng chiến.
HỒ NGỌCTrong đời sống, nhiều khi vì quá quen thuộc với một sự kiện, một hiện tượng nào đó, ta thường ít để ý đến nó, hơn thế nữa càng không có yêu cầu nhìn lại để xem nó có những điểm nào không còn thích hợp, cần có sự thay đổi... Sân khấu chúng ta hiện cũng có tình trạng tương tự.
NGÔ HÙNG SƠN(Kịch vui)NHÂN VẬT- Giám đốc- Bích Hường: Người tình của Giám đốc- Người đàn bà: Vợ phó giám đốcChuyện xảy ra tại Văn phòng Giám đốc
NGUYỄN NGHĨA NGUYÊNChúng tôi xem qua vô tuyến truyền hình nên nhìn đi mà không được nhìn lại, ấy thế mà tiết mục đã để lại ở chúng tôi một ấn tượng sâu sắc.Các nghệ nhân như những nàng tiên hai bàn tay cặp hoa đăng uốn lượn vẽ ra một dải Ngân Hà trong một ánh sáng và tiếng nhạc cung kính, trang nghiệm gợi ra một cảm giác xa xưa của một thời vang bóng.
ĐẶNG NHẬT MINHTháng 2 vừa qua, trong sinh hoạt điện ảnh Trung Quốc đã diễn ra một sự kiện đặc biệt thu hút sự chú ý của mọi người: cuộc gặp mặt của sinh viên khoá 82 Trường Đại học Điện ảnh Bắc Kinh.
VĂN CẦM HẢI thực hiệnLTS: Nhà phê bình điện ảnh Trung Quốc Lý Thụy Anh đã đánh giá rất cao đạo diễn Đặng Nhật Minh qua bài viết "40 năm phim truyện Việt ". Nhiều giải thưởng lớn trong nước và quốc tế từ thập kỷ 70 đến nay (gần đây nhất là giải Bông sen vàng liên hoan phim truyện Việt lần thứ XIII) cũng đủ minh chứng cho điều đó. "Nó không chỉ đem lại danh tiếng cho ĐAVN mà quan trọng hơn là giúp cho công chúng quốc tế biết đến ĐAVN". Sông hương xin trân trọng giới thiệu trích đoạn cuộc trò chuyện giữa đạo diễn Đặng Nhật Minh và nhà văn Văn Cầm Hải nhân dịp ông về thăm nhà vào những ngày sắp bước sang xuân mới.
Nếu ta không làm được như sân khấu kinh kịch Trung Quốc thì cũng học tập chút ít kinh nghiệm của bạn xây dựng cho mình