NGUYỄN THỊ HIỀN LÊ - PHAN LÊ CHUNG
Motoi Yamamoto sinh năm 1966 tại Onomichi, tỉnh Hiroshima, Nhật Bản, là một nghệ sĩ đương đại có niềm đam mê nghệ thuật với sự sáng tạo kết hợp với chất liệu đặc biệt gắn liền với đời sống con người: muối.
Tác phẩm Mê cung sắp đặt tại Viện Nghệ thuật Đương đại Halsey, Charleston (Nam Carolina) năm 2006
![]() |
Tác phẩm Mê cung sắp đặt tại Aigues-Mortes (Pháp) năm 2016 |
Với người Nhật Bản, muối là biểu tượng của sự thanh tẩy và ký ức. Motoi Yamamoto đem đến cho người xem những tác phẩm mang đậm tính phù du của thời gian, là sự đan xen của ký ức và hiện tại, là sự nhắc lại những kỷ niệm đã qua trong niềm đam mê sáng tạo đậm chất thiền định của mình. Gắn liền với ký ức về cái chết của người chị gái, muối trong tác phẩm của ông mang tính tượng trưng sâu sắc, là nguồn cảm hứng từ cuộc sống, từ tuổi thơ, từ biển cả, mang ý nghĩa về sự sống, cái chết và về tâm linh con người.
Mỗi tác phẩm sắp đặt được trưng bày của ông phải mất rất nhiều giờ để xây dựng với tính tỉ mỉ trong quá trình thực hiện, được tiến hành như một nghi thức tôn giáo, khi người nghệ sĩ lặng yên và tập trung tất cả tinh thần của mình trong sự im lặng tuyệt đối để sáng tạo nên các chi tiết nhỏ của tác phẩm, nơi biến các ký ức thành các hình thể biểu tượng trong tác phẩm.
Tác phẩm sắp đặt Mê cung của Motoi Yamamoto mang một vẻ đẹp của một cuộc hành trình xuyên qua không gian và những ký ức bị phai mờ theo thời gian. Trong các không gian khác nhau, Mê cung hiện ra với các hình thể hạn định của hình tròn, hình vuông hay tràn từ không gian này qua không gian khác. Nơi đó, muối từ các điểm nhỏ kết hợp với nhau tạo thành đường, thành hình, thành khối, thành sự chuyển động để tạo nên sự thu hút của ánh nhìn thông qua sự óng ánh đầy rung động mỹ cảm của chất liệu.
![]() |
![]() |
Tác phẩm sắp đặt Cánh hoa anh đào rơi tại Bảo tàng nghệ thuật thành phố Setouchi năm 2021 |
Tác phẩm Cánh hoa anh đào rơi (Sakura Shibefuru) là sự phản ánh sâu sắc về trí nhớ, hồi tưởng và hướng tới tương lai. Tác phẩm là một hình tròn tinh tế với hơn 100.000 cánh hoa anh đào rơi màu trắng muốt trên nền đỏ. Từng cánh hoa được tạo hình một cách tỉ mỉ, với sự cảm nhận về sự mỏng manh, trong suốt, mỹ lệ mà tang thương. Hoa anh đào có ý nghĩa đặc biệt đối với người dân Nhật Bản, nở rộ trong một thời khắc ngắn ngủi của mùa xuân, là biểu tượng của sự đẹp đẽ và phù du, như những cuộc gặp gỡ và chia tay của đời người.
![]() |
Tác phẩm sắp đặt Trở về với Biển tại Phòng trưng bày nghệ thuật Laband (trong khuôn viên Đại học Loyola Marymount, Los Angeles) năm 2012 |
Tác phẩm sắp đặt Trở về với Biển là tổng thể những nét chuyển động hợp thành cơn sóng, nơi đây người ta có thể cảm nhận được tiếng rì rào, sự mong manh mà dữ dội trong khoảnh khắc hợp và tan của những con sóng biển. Các nét và mảng đầy sinh động của bọt sóng từ khoảng cách xa đến gần, cuối cùng hợp với nhau tạo nên một vòng xoáy nước, nơi cuốn đi tất cả những ưu thương và mệt mỏi của đời người.
Với sự hồi tưởng về người vợ và con gái, Motoi Yamamoto đem vào trong tác phẩm Mùa tím của mình những suối tóc trải dài qua các căn phòng, nơi màu trắng nổi bật trên nền tím đỏ, và những họa tiết đẹp đẽ của hoa mộc lan, gợi đến hình ảnh của người vợ quá cố cùng cô con gái xinh xắn của ông. Những đường nét mượt mà uốn lượn tạo nên một vẻ đẹp huyễn hoặc.
![]() |
Tác phẩm sắp đặt Mùa tím tại Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Thế kỷ 21, Kanazawa năm 2018 |
Với nét mong manh của tác phẩm được kết nối với ý nghĩa của nó - cuộc sống là phù du và có thể thay đổi ngay lập tức. Một sự sắp đặt yên tĩnh, phản chiếu, Yamamoto đã tạo ra một không gian để chiêm nghiệm cuộc sống và ý nghĩa của nó. Người nghệ sĩ đã đem đến cho người xem một thế giới đậm chất thơ, đẹp đẽ và tinh tế.
N.T.H.L - P.L.C
(TCSH47SDB/12-2022)
HIỀN LÊ
Hiroshi Sugimoto (sinh năm 1948 tại Tokyo) là nhà kiến trúc sư, nhiếp ảnh gia người Nhật.
Palomar là tác phẩm hư cấu cuối cùng của Italo Calvino (1923 - 1985), một trong những nhà văn lớn nhất của Ý ở thế kỉ 20, xuất bản tháng 11 năm 1983.
TRẦN KIÊM ĐOÀN
Nếu bình thường thì giờ nầy chúng tôi đang ở “hộp đêm” trong bụng máy bay Eva trên đường về Quê hương và đang vượt nửa sau Thái Bình Dương.
JEAN-CLET MARTIN
Trong thời điểm cách ly và tự cách ly này, thế giới tái khám phá ra chiều kích mang lại cho nó một phương hướng nhất định.
Slavoj Žižek, nhà triết học người Slovenia, được mệnh danh là “nhà triết học nguy hiểm nhất ở phương Tây” hiện nay. Ông nổi tiếng với tác phẩm Đối tượng trác tuyệt của ý thức hệ (The Sublime Object of Ideology, 1989), ở đó ông đã kết hợp quan niệm duy vật Marxist và phân tâm học Lacan để hướng đến một lý thuyết về ý thức hệ.
MARKUS GABRIEL
Trật tự thế giới bị lung lay. Một loại virus đang lây lan trên quy mô vô hình của vũ trụ mà ta không hề biết được những chiều kích thực sự của nó.
ĐỖ LAI THÚY
M. Bakhtin (1895 - 1975), nhà nghiên cứu văn học Nga - Xô viết có tầm ảnh hưởng bậc nhất ở Việt Nam. Ông là nhà lý luận tiểu thuyết. Người phát hiện/minh ra tiểu thuyết đa âm, tính đối thoại, nguyên tắc thời-không, tính nghịch dị và văn học carnaval hóa…
THÁI THU LAN
Émile Zola là một nhà văn hiện thực lớn nhất đồng thời cũng phức tạp nhất của nước Pháp ở cuối thế kỷ thứ 19, là người sáng lập lý luận về chủ nghĩa tự nhiên, là một tấm gương lao động không mệt mỏi, là một chiến sĩ có tinh thần chiến đấu dũng cảm chống chiến tranh phi nghĩa, chống quyền lực tàn bạo và bênh vực quần chúng lao động nghèo khổ.
NGUYỄN TÚ ANH - TRẦN KỲ PHƯƠNG
Trong nghệ thuật Ấn Độ cũng như nghệ thuật Chàm, hình tượng con chuột luôn mang ý nghĩa tốt đẹp, đó là con chuột nhà hay chuột nhắt (mouse), chứ không phải chuột cống.
ANĐRÂY GOCBUNỐP (Tiến sĩ ngôn ngữ học Liên Xô)
Gần đây đã có những khám phá rất có ý nghĩa ở Washington và London, trong những cuốn sách đã yên nghỉ trên các kệ sách thư viện trong cả bốn thế kỷ nay.
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Jen học trước tôi hai năm, đàn chị. Cô là thường trú, PGY- 4, tôi là PGY- 2. Trong nghề chúng tôi, hơn nhau một năm đã là tình thầy trò, huống gì hơn hai.
LƯU TÂM VŨ
hồi ký
LTS : Nhà văn Lưu Tâm Vũ sinh năm 1942, tốt nghiệp sư phạm Bắc Kinh năm 1961, sau đó dạy học nhiều năm ở Bắc Kinh. Truyện ngắn đầu tay Chủ nhiệm lớp đoạt giải thưởng truyện ngắn ưu tú toàn quốc 1978, được coi là tác phẩm mở đầu cho văn học thời kỳ mới.
Cách đây 40 năm khi nhà xuất bản Morrow and Avon chi 5 triệu đô la cho James Clavell, tác giả những cuốn tiểu thuyết lịch sử nổi tiếng như Hồng Kông ngày ấy, Đại tướng quân, Whirlwind, giới xuất bản ở Mỹ choáng váng. Nhưng bây giờ tiền nhuận bút đã vượt xa kỷ lục ấy.
ALAN BURNS
William Carlos Williams cũng như bất cứ người nào, đến rất gần với việc nhận thức ra lý tưởng mới của chủ nghĩa hình tượng, nhất là trong những bài thơ như “The Great Figure” và “The Red Wheelbarrow”.
Đây là một câu chuyện về di dân được viết theo chương trình “Dự án chiếc giày” (The Shoe Project) được khởi xướng thành lập bởi tiểu thuyết gia Katherine Govier, Toronto, Canada. Chương trình này bao gồm việc giúp các phụ nữ di dân viết một câu chuyện 600 từ về kinh nghiệm di dân của mình và lên một sân khấu nhỏ để trình diễn (đọc) câu chuyện đó trước những khán giả trong vùng. “Dự án chiếc giày” được thực hiện ở Antigonish với sự giúp đỡ của tiểu thuyết gia Anne Simpson và nhà biên kịch Laura Teasdale.
NHƯ QUỲNH DE PRELLE
Tôi đã từng mơ ước về quê nhà để đọc thơ tiếng Việt, để thổn thức cùng thi ca tiếng Việt. Thế mà, ở nơi này, giữa trái tim châu Âu và trong lòng bạn bè quốc tế, tiếng Việt của tôi ngân lên giữa những nhịp điệu, những giọng nói hoàn toàn khác. Và tôi đi đọc thơ, tự bao giờ tôi cũng tự chuyển ngữ những bài thơ của chính mình với bạn đọc ở đây. Đi đọc thơ, bao điều thú vị và những mới mẻ.
HÂN QUY
(Phỏng vấn nhà báo lão thành LÉO FIGUÈRES)
PATRICIA HIGHSMITH
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Một người bạn cũ ở Mỹ kể với tôi rằng gần mười năm nay anh không đi du lịch xa, cũng không về Việt Nam, mặc dù nhớ. Tôi hỏi lý do, anh bảo vì sợ nỗi buồn chán khi phải ngồi trên máy bay mười mấy giờ.
LỖ TẤN
Nói đến đọc sách, tựa hồ đó là một việc rất rõ ràng, chỉ cầm đem sách ra đọc là được rồi. Nhưng không hề đơn giản như vậy.