NGUYỄN THỊ HIỀN LÊ - PHAN LÊ CHUNG
Motoi Yamamoto sinh năm 1966 tại Onomichi, tỉnh Hiroshima, Nhật Bản, là một nghệ sĩ đương đại có niềm đam mê nghệ thuật với sự sáng tạo kết hợp với chất liệu đặc biệt gắn liền với đời sống con người: muối.
Tác phẩm Mê cung sắp đặt tại Viện Nghệ thuật Đương đại Halsey, Charleston (Nam Carolina) năm 2006
![]() |
Tác phẩm Mê cung sắp đặt tại Aigues-Mortes (Pháp) năm 2016 |
Với người Nhật Bản, muối là biểu tượng của sự thanh tẩy và ký ức. Motoi Yamamoto đem đến cho người xem những tác phẩm mang đậm tính phù du của thời gian, là sự đan xen của ký ức và hiện tại, là sự nhắc lại những kỷ niệm đã qua trong niềm đam mê sáng tạo đậm chất thiền định của mình. Gắn liền với ký ức về cái chết của người chị gái, muối trong tác phẩm của ông mang tính tượng trưng sâu sắc, là nguồn cảm hứng từ cuộc sống, từ tuổi thơ, từ biển cả, mang ý nghĩa về sự sống, cái chết và về tâm linh con người.
Mỗi tác phẩm sắp đặt được trưng bày của ông phải mất rất nhiều giờ để xây dựng với tính tỉ mỉ trong quá trình thực hiện, được tiến hành như một nghi thức tôn giáo, khi người nghệ sĩ lặng yên và tập trung tất cả tinh thần của mình trong sự im lặng tuyệt đối để sáng tạo nên các chi tiết nhỏ của tác phẩm, nơi biến các ký ức thành các hình thể biểu tượng trong tác phẩm.
Tác phẩm sắp đặt Mê cung của Motoi Yamamoto mang một vẻ đẹp của một cuộc hành trình xuyên qua không gian và những ký ức bị phai mờ theo thời gian. Trong các không gian khác nhau, Mê cung hiện ra với các hình thể hạn định của hình tròn, hình vuông hay tràn từ không gian này qua không gian khác. Nơi đó, muối từ các điểm nhỏ kết hợp với nhau tạo thành đường, thành hình, thành khối, thành sự chuyển động để tạo nên sự thu hút của ánh nhìn thông qua sự óng ánh đầy rung động mỹ cảm của chất liệu.
![]() |
![]() |
Tác phẩm sắp đặt Cánh hoa anh đào rơi tại Bảo tàng nghệ thuật thành phố Setouchi năm 2021 |
Tác phẩm Cánh hoa anh đào rơi (Sakura Shibefuru) là sự phản ánh sâu sắc về trí nhớ, hồi tưởng và hướng tới tương lai. Tác phẩm là một hình tròn tinh tế với hơn 100.000 cánh hoa anh đào rơi màu trắng muốt trên nền đỏ. Từng cánh hoa được tạo hình một cách tỉ mỉ, với sự cảm nhận về sự mỏng manh, trong suốt, mỹ lệ mà tang thương. Hoa anh đào có ý nghĩa đặc biệt đối với người dân Nhật Bản, nở rộ trong một thời khắc ngắn ngủi của mùa xuân, là biểu tượng của sự đẹp đẽ và phù du, như những cuộc gặp gỡ và chia tay của đời người.
![]() |
Tác phẩm sắp đặt Trở về với Biển tại Phòng trưng bày nghệ thuật Laband (trong khuôn viên Đại học Loyola Marymount, Los Angeles) năm 2012 |
Tác phẩm sắp đặt Trở về với Biển là tổng thể những nét chuyển động hợp thành cơn sóng, nơi đây người ta có thể cảm nhận được tiếng rì rào, sự mong manh mà dữ dội trong khoảnh khắc hợp và tan của những con sóng biển. Các nét và mảng đầy sinh động của bọt sóng từ khoảng cách xa đến gần, cuối cùng hợp với nhau tạo nên một vòng xoáy nước, nơi cuốn đi tất cả những ưu thương và mệt mỏi của đời người.
Với sự hồi tưởng về người vợ và con gái, Motoi Yamamoto đem vào trong tác phẩm Mùa tím của mình những suối tóc trải dài qua các căn phòng, nơi màu trắng nổi bật trên nền tím đỏ, và những họa tiết đẹp đẽ của hoa mộc lan, gợi đến hình ảnh của người vợ quá cố cùng cô con gái xinh xắn của ông. Những đường nét mượt mà uốn lượn tạo nên một vẻ đẹp huyễn hoặc.
![]() |
Tác phẩm sắp đặt Mùa tím tại Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Thế kỷ 21, Kanazawa năm 2018 |
Với nét mong manh của tác phẩm được kết nối với ý nghĩa của nó - cuộc sống là phù du và có thể thay đổi ngay lập tức. Một sự sắp đặt yên tĩnh, phản chiếu, Yamamoto đã tạo ra một không gian để chiêm nghiệm cuộc sống và ý nghĩa của nó. Người nghệ sĩ đã đem đến cho người xem một thế giới đậm chất thơ, đẹp đẽ và tinh tế.
N.T.H.L - P.L.C
(TCSH47SDB/12-2022)
HOÀI PHƯƠNG
Việc làm tranh giả chỉ đến thế kỷ thứ 17 mới bắt đầu phát triển, trước đó người ta thường làm các đồ mỹ nghệ hay các loại tượng giả.
LÊ ĐẠT
(Giới thiệu và dịch)
Thế kỷ XX, một trào lưu thơ được mệnh danh là thơ mới Pháp từ sông Seine đã tràn qua các đại dương và ảnh hưởng sâu đậm đến phong trào thơ thế giới.
MOHINEET KAUR BOPARAI
CHU ĐÌNH KIÊN
Vượt qua nhiều nhà văn tên tuổi được bạn đọc trên toàn thế giới mong đợi được gọi tên như: Annie Ernaux (Pháp), Margaret Atwood, Anne Carson (Canada), Haruki Murakami (Nhật Bản), Ludmila Ulitskaya (Nga), Ngũgĩ wa Thiong’o (Kenya)… năm nay, Viện Hàn lâm Thụy Điển đã công bố quyết định trao Giải Nobel Văn học năm 2021 cho nhà văn Abdulrazak Gurnah (1948).
NGUYỄN VĂN DŨNG
Bút ký
Là thủ đô của vương quốc Thụy Điển, Stockholm được mệnh danh là “Một trong những thành phố đẹp nhất thế giới”, là “Thủ đô xanh”, là “Thủ đô của những thủ đô vùng Scandinavia”, là “Thành phố của mọi cảm giác”, là “Thành phố của nước và cây”, là “Venice của phương Bắc”, là “Con đường dẫn đến giải Nobel”… Tôi thích hình tượng: Con đường dẫn đến giải Nobel.
MICHAEL MARDER
Tất cả chúng ta đều đã nghe nói đến công dụng của vi khuẩn đường ruột khi tham gia tích cực vào trong quá trình tiêu hóa của con người và động vật. Đó là ví dụ hoàn hảo về sự cộng sinh, hay sự chung sống lâu dài của các sinh thể thuộc các loài khác nhau.
MICHAEL MARDER
Michael Marder là giáo sư triết học tại Đại học Basque Country, Vitoria-Gasteiz. Ông làm việc trong các lĩnh vực như hiện tượng học, triết học chính trị và lý luận về môi trường. Là tác giả của 10 đầu sách gồm Plant-Thinking (2013), Pyropolitics (2015), Dust (2016),… Hiện ông đang triển khai hướng tiếp cận triết học về vấn đề năng lượng vốn được truyền cảm hứng từ suy tư về cây cỏ, thực vật.
EMMANUEL ALLOA
Cơ chế của mỗi trận đại dịch đều hết sức quen thuộc: mỗi cuộc khủng hoảng đều có những thủ phạm nhất định của nó.
PHẠM PHÚ UYÊN CHÂU
Tiểu thuyết ngắn Chết ở Venice được Thomas Mann cho ra đời năm 1912, khi bệnh tả là một căn bệnh đang gây ra cái chết hàng loạt ở Ý.
CARLOS SPOERHASE
Ta có thể đánh giá Louise Glück qua các tác phẩm mà bà đã xuất bản trong vòng 5 thập niên vừa qua, vốn đã được trao tặng những giải thưởng văn học danh giá nhất nước Mỹ.
VŨ THƯỜNG LINH
LGT: Kỷ niệm 75 chiến thắng chủ nghĩa phát xít (1945 - 2020), chúng ta quay lại vấn đề “The Reader” (Người Đọc) của nhà văn người Đức, Bernhard Schlink, đã vang dội trong tâm thức văn học toàn thế giới.
NGUYỄN KHẮC PHÊ
(Nhân đọc “Lời nguyện cầu Chernobyl” - Nxb. Phụ Nữ, 2020)
GIÁP VĂN CHUNG
Truyện Kiều của Nguyễn Du, không chỉ là kiệt tác vô tiền khoáng hậu của thi ca và văn học Việt Nam, mà còn là viên ngọc quý mãi mãi lấp lánh sáng của văn hóa Việt Nam.
HUỲNH NHƯ PHƯƠNG
Đầu tháng 5 năm 1989, từ Moskva, nhà văn Vương Trí Nhàn rủ tôi đi thăm nhà giáo Trần Đình Sử(*) đang làm thực tập sinh cao cấp ở thủ đô Kiev của nước Cộng hòa Ucraina.
ORHAN PAMUK
Trong bốn năm qua, tôi đã và đang viết một cuốn tiểu thuyết lịch sử kể lại câu chuyện diễn ra vào năm 1901, trong suốt giai đoạn được biết đến với cái tên Trận đại dịch hạch thứ ba. Đó là một đợt bùng phát bệnh dịch hạch đã giết chết hàng triệu người ở châu Á khi mà châu Âu không chịu nhiều ảnh hưởng từ nó.
VALENTIN HUSSON
Trước hết, ta phải hướng sự chú ý đến động từ “cách ly” khi mà với tư cách là một ngoại động từ, nó có nghĩa là sự vứt bỏ ra khỏi một giới hạn; trong khi với tư cách là một nội động từ, nó hướng đến sự ràng buộc để ở lại trong một vài giới hạn nhất định. Nó vừa nói lên cả sự vứt bỏ lẫn sự rút lui; vừa hiện diện vừa vắng mặt.