HÀ LÊ
Tản văn
Cây gòn bên bến nước phía sông An Cựu đã bắt đầu bung nở những đám mây trắng đầu tiên.
Ảnh: internet
Sáng nay, lúc ngang qua con đường ấy khi bình minh vừa ló dạng phía bên kia sông, tiếng ve rộn rã ở trên đầu khiến mình phải dừng lại ngước nhìn. Để rồi bắt gặp những đám mây trắng muốt tự lúc nào đã về đậu trên cây. Bầu trời bên kia đỏ rực báo hiệu ngày mới đã thức giấc và lũ ve trên tán gòn xanh mướt thì không ngừng ca hát. Khiến sớm mai yên bình ven sông bỗng trở nên nhộn nhịp đầy sức sống theo những bước chân tản bộ của ông bà cụ ven con đường nhỏ chạy dọc mé sông.
Cây bàng chi chít những mầm xanh nghiêng mình soi bóng nơi bến nước phủ đầy dấu rêu mùa trước, khi những cơn mưa lất phất vẫn còn chạm xuống thềm gạch bên sông. Hàng bằng lăng dọc bờ sông đang mùa thay lá đỏ rực. Lớp lá đỏ ối rơi trên mặt nước in màu trời và chẳng biết sẽ trôi dạt về đâu. Mỗi lần đi dạo trên khúc sông này, không hiểu sao lại khiến mình thấy thân thiết tựa như mỗi bận dạo chơi bên con sông quê ở phía thượng nguồn. Nơi đó, mùa này cây gòn cổ thụ bên bến nước chắc cũng đang bung nở trắng xóa. Bà kể, hồi bà lớn lên, cây gòn đã đứng sừng sững ở đó, dang vòng tay xanh ngắt che bóng mát cho bến sông quê. Rồi khi mình lớn lên, cây gòn cũng xum xuê những tán xanh rì nơi đó. Người làng chẳng ai nhớ cây gòn bao nhiêu tuổi, chỉ biết mùa về, nắng tháng tư lại hong chín những trái gòn xanh ngắt. Người làng lại rủ nhau ra bến sông nhặt bông gòn về thay ruột gối.
Tháng tư ở quê, nắng vàng rực phủ xanh những ruộng lúa đang thầm thì ca hát trên đồng. Những cây gòn đứng chơ vơ giữa đồng trở nên nổi bật giữa bầu trời trong vắt màu nắng. Cơn mưa dịu nhẹ của mùa trước đã lùi lại để đón cái nắng cháy bỏng lúc hè sang và những trái gòn xanh mướt đã bắt đầu he hé những chùm bông trắng. Về quê mùa này, mình thích lang thang trên đồng, thích ngắm những chùm bông gòn màu trắng sữa trôi trên đồng khi cơn gió bất chợt lùa qua. Khung cảnh đồng quê giữa mùa gòn bay trong gió, đẹp đến độ mình cứ ngỡ như tuyết trắng đang rớt trên cánh đồng xanh thẳm.
Mình nhớ những ngày nhỏ khi cây gòn nơi bến sông bắt đầu rụng xuống những chùm bông trắng muốt. Mình hay ra bến sông nhặt bông gòn về để ngoại may gối. Năm nào gòn rớt bông, ngoại cũng thay ruột gối mới. Trong căn nhà gỗ cũ kỹ dưới tán thanh trà xanh ngắt, ngoại hay ngồi bên khung cửa sổ đầy nắng, tự tay làm những chiếc gối thêu hoa thật đẹp. Bộ ghế gỗ kiểu xưa đặt giữa nhà, năm tháng đã óng lên màu nước trên từng thớ gỗ. Mình thích nằm dài trên chiếc ghế cũ kỹ ấy và đọc những trang sách đã cũ nhàu mà ông vẫn nâng niu đặt nơi giá gỗ. Nắng xuyên qua tán lá, hắt từng giọt li li lên chiếc gối tựa đủ màu xanh đỏ. Những chiếc gối tựa rực rỡ ấy, là kết quả của những lần ngoại gom góp mớ vải rẻo nơi tiệm may đầu làng. Rồi những sớm mai khi nắng tràn qua thềm nhà, ngoại ngồi tỉ mẩn ghép từng mảnh vải vụn để làm nên chiếc gối tựa đủ sắc. Góc vườn có bụi đinh lăng xum xuê đầy lá. Ngày nắng to, ngoại hay hái những ngọn đinh lăng già rồi phơi thật giòn để nhồi bên trong ruột gối. Những chiếc gối của ngoại vì vậy mà lúc nào cũng thơm nức mùi cây cỏ trong vườn.
Mình nhớ có lần ngang qua con đường Huỳnh Thúc Kháng. Hàng gòn thẳng tắp nơi đó cũng đã rụng hết những chiếc lá cuối cùng và để lại những chùm bông trắng xóa trên cành. Bầu trời hôm ấy trong vắt màu thiên thanh, và những cành khẳng khiu màu trắng xám vẽ lên bầu trời bức tranh lạ lẫm. Ngôi nhà cũ kỹ với nước sơn màu vàng sậm phía sau làm nền khiến khung cảnh thêm đượm mùi xưa cũ. Gió từ con sông Đông Ba hôm ấy nhè nhẹ thổi, đưa những chùm bông trắng xóa bay là đà. Và mình nhận ra, phố hôm ấy cũng rơi đầy “tuyết” trắng. Có ông cụ đang ngồi bên gốc cây hóng cơn gió sông mát rượi lúc chiều buông, khi bà cụ cạnh đó đang quét những nhát chổi xột xoẹt gom từng nhúm bông gòn rơi đầy trên đất. “Tuyết” hôm ấy chắc rơi nhiều nên những nhát chổi cứ xôn xao mãi nơi góc phố. Bà cụ ấy đã cười rất tươi, khi mình hỏi những mảng bông gòn trắng xóa rớt đầy thềm nhà có khiến cho bà khó chịu. “Được hưởng bóng mát của tán cây xanh, thì nhọc nhằn gì những nhát chổi quét lá, gom hoa. Ở đời đâu có chuyện chỉ được mà không mất?” Tiếng cười trầm đục của bà cụ hôm ấy đã theo mình suốt đường về.
Tháng tư, những góc phố dịu dàng đã bắt đầu mênh mang màu tuyết trắng. Có ai đó lạc bước trở về, tìm lại một góc tuổi thơ đã rơi vào ký ức ngày xa.
H.L
(TCSH45SDB/06-2022)
NGUYỄN QUANG HÀ
Đi trên đường phố Huế bao giờ cũng có cái cảm giác êm ả. Nhất là mỗi lần từ trong Nam ra, ngoài Bắc vào, đến Huế, ta như vừa bất chợt gặp lại sự yên lành.
SONG CẦM
Bút ký
Với tôi, nước Nhật không những không xa lạ mà còn rất gần gũi. Tuy vậy, tám năm ở Nhật trước đây chưa phải là dài lắm để tôi đủ thời gian và cơ hội trải nghiệm tất cả.
PHÙNG SƠN
Truyện ký
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Chúng tôi về Điền Lộc vào một ngày tháng năm, nắng hực trảng cát hun hút trải dài mùa biển.
NGUYỄN PHƯƠNG ANH
LGT: Chu kỳ biến đổi khí hậu khiến thời tiết Huế mấy năm gần đây thay đổi rõ rệt. Huế ít lụt hẳn đi, thậm chí lụt cũng thay đổi chu kỳ lụt, ai đời như năm nay, lụt (tiểu mãn) vào tháng hai ta.
Lụt Huế thay ngày tháng năm, nhưng ký ức thì khó phai mờ, như tùy bút dưới đây…
HÀ LINH
1.
Con đường xa tắp. Chuyến đi xuất phát với lòng tin nơi đến là cuộc hành trình từ bỏ hạnh phúc con người.
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Bút ký
Ngắm những ruộng bậc thang chín vàng rực rỡ cả thung lũng, ít ai nghĩ rằng cái tên Mù Cang Chải theo tiếng người H’Mông có nghĩa là làng Cây Khô.
Lời người sưu tầm: Có những người xuất hiện với tác phẩm đầu tay như một ánh chớp, gây xôn xao và hâm mộ trong bạn đọc một thời nhưng rồi sau đó, mặc dầu cũng có một sự nghiệp văn học, có hàng bao nhiêu trăn trở tìm tòi, rồi cũng có dăm bảy, thậm chí hàng chục tác phẩm tiếp theo nhưng không sao tìm thấy được sự khởi sắc sâu đậm như tác phẩm ban đầu.
HÀ KHÁNH LINH
Bút ký
Trường được thành lập từ năm 1963.
Thầy và trò lần lượt ngã xuống trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đến nay chỉ còn sót lại hơn một nửa, tìm cách liên lạc với nhau mãi mới thực hiện được một chuyến trở về tìm lại dấu tích mái trường xưa - giờ đã nằm sâu vào lãnh thổ nước Lào...
PHƯƠNG ANH
Tôi thường chọn cho mình những phút giây lặng lẽ, bình yên của những ngày vào thu ở một góc quán vắng để ngắm nhìn dòng xe xuôi ngược, mỗi chuyến xe là một cuộc đi.
VÕ NGỌC LAN
Tôi vẫn thường thắc mắc không hiểu có ai sống với nhau tròn trăm năm không? Bởi tuổi của đời người mong manh, chẳng ai chờ ai, rồi lại nghĩ mình có ngộ nhận chữ nghĩa trăm năm đó không?
PHI TÂN
Bút ký
Phá Tam Giang trải dài theo hướng từ Bắc vào Nam, song song với bờ biển từ huyện Phong Điền cho đến huyện Phú Lộc (Thừa Thiên Huế), được chảy vào bởi ba con sông lớn là sông Ô Lâu, sông Bồ và sông Hương.
NGUYỄN THẾ TƯỜNG
Truyện ký
"Kiến Giang nước chảy một dòng
Bên bồi bên lở đau lòng hay chưa"
(Ru con Lệ Thủy)
VI THÙY LINH
Trong các phần của cơ thể con người, tóc thuộc về ngoại hình mà câu chuyện tóc liên quan, ảnh hưởng tới nhiều mặt, từ mỗi con người tới lịch sử nghệ thuật, xã hội. Tóc rụng hằng ngày nhưng mấy ai thương tóc. Đời tóc đi qua những đời người.
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Bút ký
Bạch Mã có mối lương duyên thuần khiết với mây, đến cái tên gọi cũng bắt nguồn từ những áng mây quanh năm quần vũ trên chóp núi.
NGUYỄN NGỌC PHÚ
Bút ký
Trong chuyến hành hương trên đất Phật chúng tôi đã đến ba vùng đất quan trọng liên quan đến cuộc đời Đức Phật, ba địa danh nằm trên đất Ấn Độ đó là Boddhgaya nơi Đức Phật sau bao thăng trầm trong cuộc tìm kiến chân lý đến ngồi nhập định dưới gốc cây Bồ Đề và giác ngộ.
PHƯƠNG ANH
Tôi đã từng nhìn vào ánh mắt của những người đàn bà, những người mẹ; những đôi mắt luôn ẩn giấu những câu hỏi: Hạnh phúc là gì? Bởi cuộc đời họ dường như chẳng có lấy được một phút giây thanh thản để tự hỏi rằng: Mình là ai?
NGUYỄN VĂN UÔNG
Tết về là gói bánh tét. Thế mà bây giờ cái mặc nhiên ấy không còn là mặc nhiên. Cái ông già tuổi đã cổ lai hy cứ nhớ vẩn vơ chuyện ấy mỗi khi Tết về.
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Đi qua miền sơn cước lớp lớp mây mù giăng trên những đầu núi, vượt đèo A Co, những cơn gió đông của A Lưới heo hút, lạnh băng xộc từ những hẻm núi sâu táp sa mặt mũi.
LÊ THỊ MÂY
Bút ký
O tôi đã gần tám mươi tuổi. Thuở con gái o đã từ chối đôi ba đám trai làng đội cau trầu đến ngõ dạm hỏi. Ở vậy không chồng con, o sớm tối vào ra một mình, cửa nhà heo hút.