Tranh Đặng Mậu Tựu: Hiện thực hư ảo
ĐẶNG TIẾN
Vẽ, không gì dễ mà cũng không có gì khó bằng vẽ phụ nữ. Khi nghe nói: tranh phụ nữ đẹp, thì ta không rõ: tranh đẹp hay phụ nữ đẹp.
 |
 |
Xưa nay một bức chân dung đẹp, không nhất thiết phải truyền thần một phụ nữ đẹp. Khi chọn chủ đề cho một loạt họa phẩm “Cảm ơn Eva”, Đặng Mậu Tựu ắt đã xử lý xong vấn đề lý thuyết này và mục đích tối thượng của anh là những bức tranh đẹp, để tuyên dương người phụ nữ muôn nơi và muôn thuở, người Mẹ của Nhân Loại, có thể là nữ tính trong mỗi chúng ta. Là nguồn sống, là tình thương, vẻ đẹp, cùng với đức tính chịu đựng, hy sinh vô bờ bến. Dụng tâm có thể là như vậy. Nhưng trong thực tế, cầm cây cọ trước giá vẽ, anh phải nghĩ đến một khuôn mặt cụ thể, có khi là cô gái anh vừa gặp đầu ngõ trưa nay. Và khi hiện thân lên khung vải, khuôn mặt phù du ấy lại hóa thân thành một phụ nữ khác, một nhan sắc đã tiềm ẩn trong tâm thức từ thời nảo thời nao. Anh lại phải truy tầm, như tìm lại một cố nhân, để phác thảo một tác phẩm tương xứng - mà về sau, chúng ta sẽ gọi là tranh đẹp. Tranh phụ nữ của Picasso hay trong mộc bản Nhật cũng xuất hiện như thế, cho dù có mang tên người mẫu như nàng Mona Lisa trong La Joconde, hay Em Thúy trong Trần Văn Cẩn, cô Mai, cô Yến trong tranh Dương Bính Liên. Vẽ người nào đi nữa thì họa sĩ cũng chỉ vẽ rung cảm của chính mình trước vẻ đẹp của trần gian trong phút giây giao cảm.
Và Đặng Mậu Tựu lại cần đặt cái nhan sắc kia trong trần gian nọ. Đến đây thì công trình tạo tác có phần thoải mái hơn, vì họa sĩ, đã được cuộc đời ưu đãi. Liếc nhìn bên trái, đã sẵn dòng sông Như Ý trong xanh. Liếc sang bên phải thì lại có vườn nhà, hoa lá chuyển màu theo từng sắc nắng. Bước ra khỏi ngõ là gặp “con sông xưa, thành phố cũ”, Cố đô Huế thành quách thâm u, cây lá xanh tươi, cuộc sống hiền hòa còn giữ được nếp xưa. Phong cảnh trở thành tâm cảnh: tranh đẹp bao giờ cũng là tâm cảnh của họa sĩ, dĩ nhiên. Ngày nào nó trở thành tâm cảnh của người xem, thì nó đến tầm tác phẩm hội họa. Nghệ thuật phát sinh trên khung vải và hình thành trong nhãn tuyến của người xem. Hoa sen đẹp trong mắt người nhìn, chứ tự nó không đẹp, không xấu, kể cả trong tranh của Đặng Mậu Tựu.
Không có cái đẹp khách quan, nhưng có cái đẹp quy ước, thay đổi theo thời đại, theo văn hóa và thói quen thưởng ngoạn. Cái khó của họa sĩ là hòa giải được mâu thuẫn của xã hội bằng tác phẩm của mình. Đặng Mậu Tựu có tham vọng đó. Tranh anh vì vậy thoát ly khỏi trường phái, bằng một mỹ học chiết trung. Anh giữ lại lối vẽ hình dung, nhưng hiện đại hóa bằng phong cách, qua rung cảm: cơ thể phụ nữ trong tranh lụa chứng tỏ điều đó, bên cạnh những đề tài quy ước của thể loại lụa, cảnh tứ bình xuân hạ thu đông, trong những không gian gia cư cổ kính. Người phụ nữ của Tựu khuê các, mảnh mai, thanh tú, đẹp một cách riêng, siêu thoát, ngoài nhan sắc, đẹp cái đẹp của hội họa.
Chuyển sang nghệ thuật sơn dầu, đường nét phóng túng hơn, màu sắc phong phú, khí hậu nồng nàn hơn, nhưng cốt cách không thay đổi. Có những phong cảnh tạo ra phong cách, nhưng ở Đặng Mậu Tựu phong cách tạo ra phong cảnh. Tranh sơn dầu về cảnh lên đồng ở điện Hòn Chén, thật sự không phải tả thực cảnh đồng bóng, mà là đáp lại đòi hỏi của chuyển động và màu sắc, một thôi thúc của cảm hứng và sáng tạo. Từ đó, suy diễn ra những họa phẩm khác, thuần phong cảnh Huế, nhưng là tâm cảnh Đặng Mậu Tựu: như vườn cây Nguyệt Biều hay bến đò Thừa Phủ. Nhưng tranh Đặng Mậu Tựu không miêu tả, chỉ mượn không gian để tạo nên khí quyển trong hiện thực hư ảo, một Cố đô Huế trong mộng tưởng, với bóng dáng người phụ nữ thực mà không thực.
Xem phòng tranh Đặng Mậu Tựu như đã đi qua một giấc mơ đầy chuyển động và màu sắc. Cảm ơn họa sĩ đã tạo dựng được giấc mơ ấy bằng tài năng, tâm cảm và lao động nghệ thuật - lao lực và lao tâm - bền bỉ và trí tuệ. Công, và thành công của Đặng Mậu Tựu là đã đạt tới cái Đẹp trong chức năng cao quý của nó, là đã hòa giải được nhiều giá trị tương phản.
Đà Nẵng 23/02/2020
Đ.T
(SHSDB36/03-2020)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
ĐẶNG MẬU TỰU
Khi còn là thủ phủ xứ Đàng Trong của các Chúa Nguyễn và các triều Vua nhà Nguyễn sau này, Huế đã huy động, thu hút những tinh hoa từ Bắc chí Nam về để phục vụ cho triều đình cũng như để phô diễn tài nghệ của mình. -
NGUYỄN QUANG HÀ
Tranh của họa sĩ Trương Bé chưa nhiều. Sau hai mươi năm kể từ khi tốt nghiệp trường Cao đẳng Mỹ thuật Hà Nội, số tranh anh vẽ khoảng chừng hai chục bức. Nhưng người xem tranh luôn luôn bị đột ngột về bước đi của anh. -
LÊ HUỲNH LÂM
Bước vào nghệ thuật tạo hình ở tuổi bốn mươi, tuổi bước qua ngưỡng thanh xuân để trở về với chiêm nghiệm và tĩnh lặng, Điềm Phùng Thị đã khiến giới tạo hình thế giới phải quay đầu dừng lại, người xem như bị thôi miên bởi tác phẩm của bà. -
NGUYỄN XUÂN HOA
Năm 1973, ở quán cà phê ông Thân sát Tôn Nhân Phủ - chiếc quán nghèo gần như để dành riêng cho sinh viên hai trường Cao đẳng Mỹ thuật, Quốc gia Âm nhạc, giới nhạc sĩ, họa sĩ và những người yêu thích nghệ thuật ở Huế - lẫn trong những khuôn mặt quen thuộc, có một khuôn mặt lạ, say sưa nói về ước vọng của đời mình "sống chết cũng làm cho được mười tượng danh nhân tầm cỡ của Việt Nam", "mỗi bức tượng phải là một khuôn mặt rất đặc trưng của danh nhân". -
Những cuộc “về lại”
HỒ ĐĂNG THANH NGỌC -
TRẦN PHƯƠNG KỲ
Níu vai phố rộng xin về.
Với cây lá trút với hè nắng rung
BÙI GIÁNG -
Tôn Nữ Kim Phượng sinh năm 1941 tại Phú Cát, Huế. Tốt nghiệp khóa 2 Cao Đẳng Mỹ Thuật - Huế (1958 - 1962). Huy chương Danh dự do Viện Đại Học Huế trao tặng (1959). Chị mất ngày 25 tháng 8 năm 2000 tại Huế, thọ 60 tuổi. Gia đình gồm 8 anh chị em. Phượng là con gái út sau này đi tu là Thích Nữ Diệu Trang, pháp danh Nguyên Nghi. Thân sinh là ông Bửu Hộ. Thân mẫu là bà Đặng Thị Lý Vinh. Hiện nay bà chị đầu Tôn Nữ Túy Nhạn đang trông coi một ngôi chùa Việt Nam ở Connecticut, gần New York - Hoa Kỳ.
-
LÊ HUỲNH LÂM
Ký ức là khoảng không gian của quá khứ, là phạm trù thuộc về cái đã qua. Nhưng chính ký ức sẽ báo hiệu một điều gì sắp đến, có thể là cơn bão tương lai, một trận đại hồng thủy hay một sự tan biến vào hư không. Cũng như những giấc mơ trong cuộc đời, dù đã thuộc vào quá khứ, nhưng nó lại hàm ngụ dự báo cho một tương lai vui buồn. Tất cả không nằm ngoài những mắt xích nhân quả. -
LGT: Điềm Phùng Thị tên thật là Phùng Thị Cúc. Sinh năm 1920, tại miền Trung. Hồi còn nhỏ học ở Huế và Hà Nội. Tốt nghiệp bác sĩ giải phẫu nha khoa tại Đại học Y khoa Paris (Pháp). Học điêu khắc từ 1959 - 1963.
-
LÊ HUỲNH LÂM
Trong lịch sử phát triển của loài người, có sự đóng góp không nhỏ của loài ngựa. Ngựa là con vật chuyên chở mọi thứ của con người trên con đường tìm kiếm giấc mơ thần thoại của mình. -
Trong kho tàng di sản vật thể và phi vật thể mà triều đình nhà Nguyễn để lại, tranh gương là một dạng di sản khá đặc biệt, vừa mang tính vật thể, lại vừa phi vật thể và được đánh giá là loại hình mỹ thuật mang bản sắc riêng của Huế bởi xuất xứ, cách thể hiện cùng chất liệu độc đáo của chúng. Có giá trị về mặt mỹ thuật cũng như lịch sử, thế nhưng hiện nay, di sản này đang đối mặt với nguy cơ thất truyền khi số lượng tranh hư hỏng rất lớn mà việc phục hồi lại gặp nhiều khó khăn.
-
HUỲNH HỮU ỦY
Rồng là một hình tượng hết sức phổ biến, đặc biệt gắn liền với Lân, Qui, Phượng trong đồ hình tứ linh trong nghệ thuật trang trí cổ.
-
VIỄN PHƯƠNG
Đối với Kandinxky thì hội họa là sản phẩm của một sự căng thẳng trong nội tâm, phải ghi lại trạng thái tâm hồn chứ không phải là thể hiện vật thể. -
VŨ TRƯỜNG GIANG
Ở gần cửa chánh Tây, ngày ngày người ta nghe thấy những nhát đục rộn ràng, khắc khoải len vào trong từng vỉa gạch âm thầm qua năm tháng. Người ta có thể đón một bình minh với những tiếng đục khoan thai chào ngày mới hay một đêm thâu văng vẳng tiếng chạm trên những thớ gỗ vô hình lẩn sâu trong trí tưởng. -
ĐẶNG MẬU TỰU
Có những dự định rồi lần lữa mãi không thành. Có những việc tình cờ mà thành. Chuyện ảnh Nude của nhà nhiếp ảnh Nghệ thuật Thái Phiên tiếng tăm lừng lẫy, ra sách ảnh và trên mạng cũng đã quen với các tác phẩm của ông. -
TRẦN LÂM BIỀN
"Mỹ thuật thế kỷ 19 ở Việt Nam là lai căng"?! Là sản phẩm của một triều đại phản động. "Trang trí Nguyễn là vênh váo"?! Là nghệ thuật cung đình xa cách nhân dân...!? -
VIỄN PHƯƠNG
(Về không gian hội họa Festival Huế 2012)
-
BỬU Ý “Cô gái Việt Nam”, tác phẩm điêu khắc tuyệt mỹ của Lê Thành Nhơn, có mặt tại Huế, dựng ở công viên trước mặt trường nữ lớn nhất ở đây: Trường THPT Hai Bà Trưng, trước đây là Trường Đồng Khánh, ngày 30-04-2011.
-
LÊ VĂN THUYÊNThuộc lớp họa sĩ được đào tạo cuối cùng ở trường Mỹ thuật Đông Dương, nhưng họa sĩ Phạm Đăng Trí đã đi vào con đường hoạt động nghệ thuật chủ yếu là bằng cái vốn tự học tập, tự tìm tòi và nghiên cứu riêng của mình.
.png)
.png)
