HỒ VĨNH
Mới đây trong quá trình sưu tầm tư liệu Hán Nôm tại Cố đô Huế, chúng tôi tìm thấy một quyển Kinh Phật khắc in vào năm Kỷ Dậu (1909).
Quyển kinh khổ 12 x 21cm in chữ Hán trên giấy dó từ bản khắc gỗ, gồm có 46 trang, được phiên âm như sau:
Cảm ứng Cao Vương Quán Thế Âm kinh.
Đại Nam đế quốc Kỷ Dậu đông chí hậu.
Mộc ân đệ tử đẳng cung thuyên...
Trợ khắc ấn tống phương danh dĩ hạ: Lễ bộ Lang trung Phạm Hằng phụng ngân nhị nguyên, cẩn tín ty Chủ sự Nguyễn Đức Hữu phụng ngân nhất nguyên, Hữu tứ vệ Chính quản Nguyễn Trí Cơ phụng ngân nhất nguyên, Tả tam vệ Chính quản Lê Văn Lợi phụng ngân nhị nguyên, Hộ thành vệ Phó quản Lê Viết Nghiêm phụng ngân tam nguyên, Tả tam vệ Phó quản Lê Nhã phụng ngân nhất nguyên, Nội vụ phủ Tư vụ Phạm Bang phụng ngân nhất nguyên, Binh bộ Tư vụ Võ Văn Đôn phụng ngân nhất nguyên, Thừa Thiên phủ Hậu Bổ Đỗ Lê Phổ phụng ngân nhất nguyên, Binh bộ Ty cửu phẩm Phan Như Thuấn phụng ngân tam nguyên, Ngũ đẳng Thị vệ Võ Bá Ngạn phụng ngân nhất nguyên, Công bộ cửu phẩm Phạm Xuyến phụng ngân nhất nguyên, Cửu phẩm Trần Như Hải phụng ngân nhất nguyên, Ấm sanh khiêu trúng Ngô Dự phụng ngân tam nguyên, Ấm sanh khiêu trúng Đặng Kiểm phụng ngân tam nguyên, Tư giáo Hồng Trọng Bao phụng ngân nhất nguyên, Binh ty thư lại Nguyễn Thành phụng ngân nhất nguyên, Kỳ lão Nguyễn Văn Phong phụng ngân nhất nguyên, Viên tử Hồ Quảng Thể phụng ngân nhị nguyên, Thí sanh Phạm Hữu Nam phụng ngân nhất nguyên, Sử quán thư khắc Nguyễn Thiên Trứ phụng ngân ngũ hào, An Tĩnh Tổng đốc Nguyễn phu nhân Thái Thị... pháp danh Như Huệ phụng ngân nhị nguyên, Hộ chính tòa Thông sự Phạm... thất trung Trần Thị An phụng ngân nhất nguyên, Hình ty bát phẩm thất trung Lê Thị Liên phụng ngân nhất nguyên, Hành nhân ty bát phẩm thất trung Trần Thị Lệ phụng ngân nhất nguyên, Hồng Thị Lâm pháp danh Trừng Hòa phụng ngân nhất nguyên, Lê Thị Chí pháp danh Thanh Ý phụng ngân ngũ hào, Lữ Thị Kiển pháp danh Trừng... phụng ngân tứ hào, Sử quán thất phẩm Nguyễn Quát phụng ngân nhất nguyên, Binh ty bát phẩm Hồ Văn Hạnh phụng ngân tam nguyên, Thanh Hóa bát phẩm Đặng Như Bá phụng ngân nhất nguyên.
Hợp cộng kinh chỉ tứ thập lục trương nhị thập tam phiến.
Sử quán thư khắc tượng mục Nguyễn Văn Tân kính khắc.
Tạm dịch:
Kinh Cảm ứng Cao Vương Quán Thế Âm.
Hoàng đế nước Đại Nam, sau ngày đông chí năm Kỷ Dậu (1909).
Tất cả đệ tử kính khắc... (nội dung văn bản Kinh Phật).
Dưới đây những người ấn tống khắc in:
Lang trung Phạm Hằng (làm việc ở) bộ Lễ cúng hai đồng, Chủ sự Nguyễn Đức Hữu ở ty Cẩn tín cúng một đồng, Chính quản Nguyễn Trí Cơ ở Vệ hữu tứ cúng một đồng, Chính quản Lê Văn Lợi ở Vệ tả tam cúng hai đồng, Phó quản Lê Viết Nghiêm ở Vệ Hộ thành cúng ba đồng, Phó quản Lê Nhã ở Vệ tả tam cúng một đồng, Tư vụ Phạm Bang ở phủ Nội vụ cúng một đồng, Tư vụ Võ Văn Đôn ở bộ Binh cúng một đồng, Hậu Bổ phủ Thừa Thiên Đỗ Lê Phổ cúng một đồng, cửu phẩm Phan Như Thuấn cúng ba đồng, Ngũ đẳng Thị vệ Võ Bá Ngạn cúng một đồng, cửu phẩm Phạm Xuyến ở bộ Công cúng một đồng, cửu phẩm Trần Như Hải cúng một đồng, Ấm sanh Ngô Dự thi hạch đậu (trúng tuyển kỳ thi) cúng ba đồng, Ấm sanh Đặng Kiểm, thi hạch đậu cúng ba đồng, Tư giáo Hồng Trọng Bao cúng một đồng, Thư lại Nguyễn Thành thuộc ty bộ Binh cúng một đồng, Kỳ lão Nguyễn Văn Phong cúng một đồng, Viên tử Hồ Quảng Thể cúng hai đồng, Thí sinh Phạm Hữu Nam cúng một đồng, thợ khắc ở Sử quán Nguyễn Thiên Tứ cúng năm hào, phu nhân Thái Thị... Tổng đốc An Tĩnh pháp danh Như Huệ cúng hai đồng, Thông sự tòa Hộ chính (họ) Phạm có vợ chính là Trần Thị An cúng một đồng, vợ chính của ông... hàm bát phẩm ở ty thuộc bộ Hình cúng một đồng, vợ chính của ông... làm việc ở ty Hành nhân là Trần Thị Lệ cúng một đồng, bà Hồng Thị Lâm pháp danh Trừng Hòa cúng một đồng, bà Lê Thị Chí pháp danh Thanh Ý cúng năm hào, bà Lữ Thị Kiển pháp danh Trừng... cúng bốn hào, ông Nguyễn Quát hàm thất phẩm làm việc ở Sử quán cúng một đồng, bát phẩm Hồ Văn Hanh làm việc ở ty thuộc bộ Binh cúng ba đồng, bát phẩm Đặng Như Bá (tỉnh) Thanh Hóa cúng một đồng.
Tổng cộng văn bản kinh gồm có 46 trang và mộc bản là 23 tấm (bản khắc gỗ).
Tượng mục (thợ cả) làm việc ở Sử quán là Nguyễn Văn Tân kính khắc.
Căn cứ vào bản kinh trên, trong phần ghi chép cuối cùng, cho biết có 31 vị đã phát tâm khắc bản Kinh Phật. Đặc biệt Kinh Cảm ứng Cao Vương Quán Thế Âm đã được in tại Sử quán triều Nguyễn - Kinh đô Huế.
H.V
(SDB13/06-14)
Gốm, đồ vật đất nung là vật dụng xuất hiện khá sớm trong đời sống của con người. Từ đất, nước và lửa, con người đã tạo ra những sản phẩm bằng đất nung để phục vụ cho nhu cầu đun nấu thức ăn, đựng nước, đựng hạt giống…
Từ xưa ở các nước Á Đông như Việt Nam, Trung Quốc,… để xua đuổi những điều không tốt đẹp người ta thường sử dụng loại phù khắc trên bia đá dòng chữ “Thái Sơn Thạch Cảm Đương” (泰 山 石 敢 當) để trấn yểm, xem như là một phương pháp hóa giải những điều không như ý.
L.T.S: TCSH nhận được bài này, đang chờ đưa in vào số thích hợp thì một tờ báo trong nước trích đăng; chúng tôi đành phải gác lại. Nay theo yêu cầu của tác giả, chúng tôi xin đăng nguyên bản.
Điện Voi Ré tọa lạc tại làng Trường Đá thuộc xã Thủy Biều, cách trung tâm thành phố Huế 4km về phía Tây Nam. Nếu đi bằng phương tiện xe máy hay ô tô là chỉ mất năm phút.
LÊ ĐÌNH PHÚC
HỒ VĨNH
Bất luận một triều đại nào, quân đội là một tổ chức quan trọng cho bộ máy của triều đại ấy. Thiết chế quân sự dưới thời triều Nguyễn cũng có qui cách và lớn mạnh.
NGUYỄN ANH THƯ
Trước khi hẹn gặp ông Hồ Tấn Phan lần đầu tiên vào năm 2008, tôi đã được đọc nhiều bài viết về “vua đồ cổ xứ Huế”, “người gõ mẻ sành kham nhẫn nhất xứ Huế” “người đọc sử dưới đáy sông Hương”… Dù tiếp cận dưới góc độ sưu tầm cổ vật hay bảo tồn, phát huy di sản văn hóa dân tộc, điều dễ nhận ra là bài viết nào cũng dành không ít lời ca ngợi và thái độ khâm phục với ông Hồ Tấn Phan, một thầy giáo lại dành hơn nửa đời mình cho những cổ vật vớt từ dưới đáy sông Hương và các dòng sông ở Huế. Những bài viết về ông Hồ Tấn Phan cũng như sưu tập cổ vật “có một không hai” ở xứ Huế quả thực đã khơi gợi sự tò mò, quan tâm và hứng thú, thôi thúc tôi chọn Huế là điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến khảo sát các di tích khảo cổ học Champa ở miền Trung Việt Nam.
HUỲNH ĐÌNH KẾT
Sau khi vào Nam, chúa Tiên - Nguyễn Hoàng đóng dinh ở Ái Tử, trong vòng mấy chục năm mà “Đoan quận công có uy lược, xét kỷ, nghiêm minh, không ai dám lừa dối. Cai trị hơn mười năm, chính sự khoan hòa, việc gì cũng thường làm ơn cho dân, dùng phép công bằng, răn giữ bản bộ, cấm đoán kẻ hung dữ. Quân dân hai xứ thân yêu tín phục, cảm nhân mến đức, dời đổi phong tục, chợ không bán hai giá, người không ai trộm cướp, cửa ngoài không phải đóng, thuyền buôn ngoại quốc đều đến mua bán, đổi chác phải giá, quân lệnh nghiêm trang, ai cũng cố gắng, trong cõi đều an cư lạc nghiệp”(1).
Ngày 3/4, Bộ Cổ vật Ai Cập thông báo đã phát hiện di tích một kim tự tháp Ai Cập được xây dựng cách đây khoảng 3.700 năm trước tại huyện Dahshur, thuộc khu vực Giza.
Chiều 29-3, Sở VH-TT-DL tỉnh Quảng Ngãi cùng Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Đoàn Ánh Dương tổ chức cuộc họp bàn các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Sa Huỳnh.
Chùa Thanh Mai nằm ở xã Hoàng Hoa Thám, thị xã Chí Linh (Hải Dương) là một trong những trung tâm Phật giáo Thiền phái Trúc Lâm thời nhà Trần, nơi gắn với tên tuổi Đệ nhị tổ Pháp Loa. Chùa Thanh Mai còn lưu giữ nhiều hiện vật cổ quý giá, trong đó có tấm bia “Thanh Mai Viên Thông tháp bi” được tạo khắc từ thời nhà Trần, thế kỷ 14. Mới đây, tấm bia đã được công nhận là “Bảo vật quốc gia”.
Sự xuất hiện của đồng tiền Minh Đức thông bảo trong đồ tùy táng của bà Châu Thị Vĩnh Tế (vợ ông Thoại Ngọc Hầu) là một hiện tượng lạ, gây bất ngờ cho các nhà khoa học.
Bà Châu Thị Vĩnh Tế mất trước ông Thoại Ngọc Hầu 3 năm (bà mất năm 1826, ông mất năm 1829), tuy nhiên vẫn chưa rõ tài sản của ông và bà được chôn cùng lúc hay chôn riêng rẽ theo đám tang từng người.
Đã có nhiều tác phẩm viết về sự nghiệp và công lao của Thoại Ngọc Hầu, tuy nhiên cuộc sống đời thường của ông ít ai biết.
37 cuốn sách cổ bằng văn tự Hán Nôm cổ, quý hiếm được viết và in dập trên chất liệu giấy dó, một số sách viết, in theo lối chữ Chân.. đang được lưu giữ tại một nhà dân ở huyện Can Lộc, Hà Tĩnh cất giữ.
Ngày 22/11, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai tổ chức lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ và đón nhận bằng xếp hạng cấp Quốc gia đặc biệt di chỉ khảo cổ mộ cự thạch Hàng Gòn và bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia Văn miếu Trấn Biên.
Ban quản lý Khu di tích Nguyễn Du đã phát hiện cuốn sách cổ có niên đại 163 năm trước, liên quan đến đến dòng họ Nguyễn - Tiên Điền.
Bản thảo cổ nhất của người Ai Cập viết trên da thuộc đã được phát hiện trên kệ sách bảo tàng ở thủ đô Cairo, nơi nó được lưu giữ và chìm vào lãng quyên cách đây hơn 70 năm.