Kho báu trong Lăng Thoại Ngọc Hầu: Hé lộ đời sống cách đây hàng trăm năm

15:13 14/03/2017

Bà Châu Thị Vĩnh Tế mất trước ông Thoại Ngọc Hầu 3 năm (bà mất năm 1826, ông mất năm 1829), tuy nhiên vẫn chưa rõ tài sản của ông và bà được chôn cùng lúc hay chôn riêng rẽ theo đám tang từng người.

Đồng tiền châu Âu, một cổ vật tìm thấy trong lăng Thoại Ngọc Hầu và phu nhân Châu Thị Vĩnh Tế - Ảnh: Lương Chánh Tòng

Các nhà khảo cổ học thật sự kinh ngạc khi nhìn thấy từng món đồ lấy lên từ hố khai quật lăng Thoại Ngọc Hầu vì mức độ phong phú và đa dạng của chúng, từ đồ sinh hoạt cá nhân, đồ được tặng biếu, được ban thưởng, đồ quý kim làm của để dành, đồ kỷ niệm, đồ y tế, đồ dùng trong thú vui thưởng ngoạn...
 
Một điều đáng tiếc là y phục, phẩm phục và các rương hòm cũng như một số đồ bằng giấy, vải, gỗ... đã bị mục nát chỉ còn tàn tích không thể đoán định cũng như phục hồi. Tuy nhiên, những gì còn lại đã là những di vật cực kỳ quý giá về nhiều mặt để có thể hình dung được phần nào cuộc sống của Thoại Ngọc Hầu và gia đình cũng như đồ dùng của giai đoạn cách chúng ta 2 - 3 thế kỷ, vừa quen lại vừa lạ...
Kho báu trong Lăng Thoại Ngọc Hầu: Hé lộ đời sống cách đây hàng trăm năm - ảnh 1
Lọ vôi bằng vàng

Hơn 300 hiện vật quý của bà

Có khoảng 304 hiện vật và khá nhiều tàn tích hiện vật thuộc về bà Châu Thị Vĩnh Tế. Chất liệu gốm sứ Trung Quốc chiếm số lượng lớn với 151 sản phẩm là các loại đồ đựng: bát, đĩa, muỗng, thố (tiềm)... bằng sứ cao cấp men xanh trắng, men ngũ thái..., chân đèn kiểu con tiện, các loại ô trầu, bình, ấm men nhiều màu. Bên cạnh đó là các sản phẩm từ Xiêm La (Thái Lan): hũ hình trái bí, bát gốm Bencharong men nhiều màu, nậm rượu thếp vàng phần cổ và chân, thố có nắp; Chân Lạp (Campuchia): hộp đựng vôi, đĩa bồng, mâm bồng.
Các cổ vật của VN tìm thấy trong mộ bà rất đa dạng: những nén vàng mỗi nén nặng 5 lượng; trang sức như nhẫn, khuyên tai, vòng tay, trâm (cán bằng bạc), hộp, vật hình quai... các loại đĩnh bạc, hộp bạc, những chiếc lồng ấp, bàn ủi, ống nhổ, nồi, chảo, âu, đĩa chân cao, ô trầu, chậu, đèn treo (chùm), mâm, ấm, chén, bình vôi, vá, tẩu thuốc, bàn ủi... bằng đồng. Đồ bằng sắt có bếp lò, dao bổ cau. Có một đồng tiền Minh Đức thông bảo; bộ khóa và chìa, có một bộ móc gồm 8 cái hình lưỡi câu chưa rõ công dụng tạm gọi là móc mùng... Ngoài ra còn có một chiếc răng người và chiếc hộp bằng hổ phách.
 
Đặc biệt, có khá nhiều cổ vật xuất xứ từ châu Âu, cho thấy các vật dụng châu Âu đã được sử dụng trong đời sống các gia đình quyền quý thời đó: đèn chùm treo giữa phòng của Pháp, các loại thố, đĩa, ống nhổ, cốc ly, muỗng, lọ... màu trong hoặc màu xanh. Có 1 chai rượu khắc chìm hoa và phủ nhũ vàng. Có cả hai đồng tiền vàng của Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha.
 
Kho báu trong Lăng Thoại Ngọc Hầu: Hé lộ đời sống cách đây hàng trăm năm - ảnh 2
Thỏi bạc thời Minh Mệnh
Kho báu trong Lăng Thoại Ngọc Hầu: Hé lộ đời sống cách đây hàng trăm năm - ảnh 3
Móc mùng của bà Vĩnh Tế

Những hiện vật dùng riêng của ông
 
Hiện vật tìm thấy trong khu vực mộ ông Thoại Ngọc Hầu về mặt chất liệu tương đương với hiện vật của bà, nhưng về số lượng thì có ít hơn một chút và so ra cũng có khá nhiều khác biệt. Ông có những hiện vật dùng riêng mà bà không có.
 
Bà có nhiều hơn ông những đồ dùng trong việc ăn, còn ông nhiều hơn bà những vật dụng cho việc uống: chẳng hạn ông có nhiều ấm đất nung, bà có nhiều muỗng hơn... Điểm đáng chú ý là ông có 4 hiện vật mà bà không có: 3 chung, 1 đĩa sứ Cảnh Đức men xanh trắng vẽ phong cảnh sơn thủy do vua ban.
 
Hiện vật vàng của ông và bà khác nhau nhiều nhất. Ông không có trâm cài tóc, nhẫn, hộp, tiền vàng Bồ Đào Nha... nhưng lại có chiếc mão quan bằng vàng gồm 33 chi tiết. Nhưng chiếc bình vôi của bà bằng vàng thì của ông lại bằng bạc. Ông có một cái lấy ráy tai, cái tẩu hút thuốc mà bà không có. Riêng chiếc lệnh bài mang chữ Thưởng thì ông có 1 cái giống hệt của bà.
 
Đặc biệt, ông có 1 kính đeo mắt gọng kim loại của châu Âu có thể gấp lại, mắt kính tròn, loại 2,5 độ.

Theo Phạm Hữu Công - TN

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • Gốm, đồ vật đất nung là vật dụng xuất hiện khá sớm trong đời sống của con người. Từ đất, nước và lửa, con người đã tạo ra những sản phẩm bằng đất nung để phục vụ cho nhu cầu đun nấu thức ăn, đựng nước, đựng hạt giống…

  • Từ xưa ở các nước Á Đông như Việt Nam, Trung Quốc,… để xua đuổi những điều không tốt đẹp người ta thường sử dụng loại phù khắc trên bia đá dòng chữ “Thái Sơn Thạch Cảm Đương” (泰 山 石 敢 當) để trấn yểm, xem như là một phương pháp hóa giải những điều không như ý.

  • L.T.S: TCSH nhận được bài này, đang chờ đưa in vào số thích hợp thì một tờ báo trong nước trích đăng; chúng tôi đành phải gác lại. Nay theo yêu cầu của tác giả, chúng tôi xin đăng nguyên bản.

  • Điện Voi Ré tọa lạc tại làng Trường Đá thuộc xã Thủy Biều, cách trung tâm thành phố Huế 4km về phía Tây Nam. Nếu đi bằng phương tiện xe máy hay ô tô là chỉ mất năm phút.

  • HỒ VĨNH

    Bất luận một triều đại nào, quân đội là một tổ chức quan trọng cho bộ máy của triều đại ấy. Thiết chế quân sự dưới thời triều Nguyễn cũng có qui cách và lớn mạnh.

  • NGUYỄN ANH THƯ  

    Trước khi hẹn gặp ông Hồ Tấn Phan lần đầu tiên vào năm 2008, tôi đã được đọc nhiều bài viết về “vua đồ cổ xứ Huế”, “người gõ mẻ sành kham nhẫn nhất xứ Huế” “người đọc sử dưới đáy sông Hương”… Dù tiếp cận dưới góc độ sưu tầm cổ vật hay bảo tồn, phát huy di sản văn hóa dân tộc, điều dễ nhận ra là bài viết nào cũng dành không ít lời ca ngợi và thái độ khâm phục với ông Hồ Tấn Phan, một thầy giáo lại dành hơn nửa đời mình cho những cổ vật vớt từ dưới đáy sông Hương và các dòng sông ở Huế. Những bài viết về ông Hồ Tấn Phan cũng như sưu tập cổ vật “có một không hai” ở xứ Huế quả thực đã khơi gợi sự tò mò, quan tâm và hứng thú, thôi thúc tôi chọn Huế là điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến khảo sát các di tích khảo cổ học Champa ở miền Trung Việt Nam.

  • HUỲNH ĐÌNH KẾT

    Sau khi vào Nam, chúa Tiên - Nguyễn Hoàng đóng dinh ở Ái Tử, trong vòng mấy chục năm mà “Đoan quận công có uy lược, xét kỷ, nghiêm minh, không ai dám lừa dối. Cai trị hơn mười năm, chính sự khoan hòa, việc gì cũng thường làm ơn cho dân, dùng phép công bằng, răn giữ bản bộ, cấm đoán kẻ hung dữ. Quân dân hai xứ thân yêu tín phục, cảm nhân mến đức, dời đổi phong tục, chợ không bán hai giá, người không ai trộm cướp, cửa ngoài không phải đóng, thuyền buôn ngoại quốc đều đến mua bán, đổi chác phải giá, quân lệnh nghiêm trang, ai cũng cố gắng, trong cõi đều an cư lạc nghiệp”(1).

  • Ngày 3/4, Bộ Cổ vật Ai Cập thông báo đã phát hiện di tích một kim tự tháp Ai Cập được xây dựng cách đây khoảng 3.700 năm trước tại huyện Dahshur, thuộc khu vực Giza.

  • Chiều 29-3, Sở VH-TT-DL tỉnh Quảng Ngãi cùng Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Đoàn Ánh Dương tổ chức cuộc họp bàn các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Sa Huỳnh.

  • Chùa Thanh Mai nằm ở xã Hoàng Hoa Thám, thị xã Chí Linh (Hải Dương) là một trong những trung tâm Phật giáo Thiền phái Trúc Lâm thời nhà Trần, nơi gắn với tên tuổi Đệ nhị tổ Pháp Loa. Chùa Thanh Mai còn lưu giữ nhiều hiện vật cổ quý giá, trong đó có tấm bia “Thanh Mai Viên Thông tháp bi” được tạo khắc từ thời nhà Trần, thế kỷ 14. Mới đây, tấm bia đã được công nhận là “Bảo vật quốc gia”.

  • Sự xuất hiện của đồng tiền Minh Đức thông bảo trong đồ tùy táng của bà Châu Thị Vĩnh Tế (vợ ông Thoại Ngọc Hầu) là một hiện tượng lạ, gây bất ngờ cho các nhà khoa học.

  • Đã có nhiều tác phẩm viết về sự nghiệp và công lao của Thoại Ngọc Hầu, tuy nhiên cuộc sống đời thường của ông ít ai biết.

  • 37 cuốn sách cổ bằng văn tự Hán Nôm cổ, quý hiếm được viết và in dập trên chất liệu giấy dó, một số sách viết, in theo lối chữ Chân.. đang được lưu giữ tại một nhà dân ở huyện Can Lộc, Hà Tĩnh cất giữ.

  • Ngày 22/11, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai tổ chức lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ và đón nhận bằng xếp hạng cấp Quốc gia đặc biệt di chỉ khảo cổ mộ cự thạch Hàng Gòn và bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia Văn miếu Trấn Biên.

  • Ban quản lý Khu di tích Nguyễn Du đã phát hiện cuốn sách cổ có niên đại 163 năm trước, liên quan đến đến dòng họ Nguyễn - Tiên Điền.

  • Bản thảo cổ nhất của người Ai Cập viết trên da thuộc đã được phát hiện trên kệ sách bảo tàng ở thủ đô Cairo, nơi nó được lưu giữ và chìm vào lãng quyên cách đây hơn 70 năm.

  • Như chúng tôi đã đưa tin, việc tìm kiếm lăng mộ Vua Quang Trung đang được các giới nghiên cứu ở Huế tiến hành. Dưới đây Sông Hương xin tiếp tục giới thiệu một luận cứ mới mà các nhà nghiên cứu thuộc Trung tâm nghiên cứu văn hóa Huế mới phát hiện. Bài viết do anh Phan Thuận An, một thành viên của Trung tâm thực hiện.
    S.H