HẠ NGUYÊN
Đêm thứ mười tám tôi mới lọt được vào căn nhà của em. Bấy giờ đang quá khuya và sự vắng ngắt như nhìn xói vào làm tôi kinh sợ.
Minh họa: Đình Văn
Tôi thắp đủ mười tám ngọn nến đăng quang cho lần đi tìm của mình. Mười tám ngọn nến ngày sinh nhật của em chưa cháy hết, em đã để dành cho tôi thắp sáng tuổi của em ở thảo nguyên này. Song, sự sáng chiếu rọi vào khoảng không chợt làm cho tôi thất vọng. Tôi cầm một ngọn nến đi từ đầu đến cuối hành lang, em không để lại một cái gì, cả chiếc khăn quàng cổ tích của lũ sói tha em đi ngày xưa... Có cái gì đó bay bay trước mắt tôi như là mảng màu đen và trắng của ký ức, nhưng tôi không có nhận ra nó.
Bởi vì không có em và tôi rệu rã hơn một vạn lần ở cõi bên ngoài có thể có vô tận đối với em, khoảng cách xin có một giới hạn vĩnh cửu để xóa đi bằng những lịch sự của văn minh loài người. Em để lại khoảng cách ấy bằng một dòng chữ chín chắn, tự nhiên! - "Đừng chờ em, hãy đến với em ở thảo nguyên thứ mười chín".
Tôi bỗng buột miệng cầu chúc ở đó là một thảo nguyên xanh và đón em về trong hạnh phúc.
Lời cầu chúc dừng lại bởi vì nó chỉ có thể bay trong khoảng tôi nghe được, hơn nữa, tôi sợ sự im lặng tiếp đến đầy bối rối.
Tôi bước những bước khuya khoắt về phía ô cửa kính, ở xa xa ngoài thảo nguyên đêm, có thể nhìn thấy những ranh giới mờ ảo.
Bất chợt, tiếng sói tru làm vỡ ánh trăng ngoài kia. Tôi bỗng sống động hẳn lên và yên lòng để hồi hộp. Hình như đó là cái-em-để-lại-mà-tôi-nhận-thấy, không phải lúc ấy tôi đang sống trong huyền thoại, sách vở hay trí tưởng tượng.
Tiếng sói tru mỗi lúc một gần hơn, cho đến khi tôi kịp nhìn thấy những bóng trắng nối nhau loang loáng, hướng mỏm về phía gió. Có lẽ tôi chợt lo sợ là những nhánh hoa dại, liệu có bị đạp nhầm không? Nhưng dẫu sao thì đêm rất lạnh ở thảo nguyên đã có sự ấm áp từ tấm thân của lũ sói. Có một điều gì đó thật trái ngược, nhưng đó lại là cảm giác có thật. Tôi đứng nhìn, nhìn mãi phía ngoài kia trăng chênh chếch một lá thuyền vàng và nhỏ, trời lấm tấm sao, nguyên thủy của vũ trụ bao giờ cũng như có một cái gì đó ráo nước và sạch sẽ. Mười tám ngọn nến trắng trong phòng vẫn sáng. Tôi bỗng muốn mở toang các cánh cửa.
Nhưng sự thoát mộng buộc tôi gài chặt cửa hơn. Gió có thể làm tắt những ngọn nến, và ít ra, lũ sói cũng đã đến gần, đã thấy chúng thấp thoáng ngoài vườn. Tôi hiểu chúng đang săn tìm hơi người. Tôi quay lại, mười tám ngọn nến vẫn cháy.
Khi điếu thuốc đã được đốt lên, tôi nhận ra gương mặt con sói già đang thất vọng ghê gớm ở ngoài kia cửa kính. Nó tru lên trước mắt tôi, nước mắt chảy hằn sâu một đường dọc khóe mũi xinh đẹp và ngang ngạnh.
Tôi bỗng hiểu nó đang lâm vào tình trạng thê thảm nhất trong đời nó. Bởi vì sau một hồi tru dài lịm cả thảo nguyên, nó xuống cầu thang gác một cách thận trọng vì chỉ còn ba chân lành lặn, và sau đó, với một quyết tâm bản năng, nó quay trở lên và bắt đầu phá cửa. Một vài con sói lên theo, số còn lại ngồi bất động, mắt dán vào ánh nến sáng trong phòng, chờ đợi.
Có lẽ là vợ nó, một con sói tinh ranh nào đó đang kỳ sinh nở, và như thế, không phải chỉ nuôi một mình nó mà còn vợ và lũ con nó ở nhà. Còn bên cạnh nó là cả những con sói khác cũng đang đói, mà chúng thì có thể đến lúc điên lên là xé xác nó.
Lũ sói đã bắt đầu bực dọc và chạy lui tới trong vườn. Bấy giờ tôi ngồi quay lưng về phía nó. Mặc xác lũ sói tấn công vô ích. Ngôi nhà em để lại giữa thảo nguyên thứ mười tám làm tôi yên lòng.
Tôi lật những trang nhật ký, em đã viết vào thảo nguyên tiếng lòng mình. Tôi hiểu tôi không có tội khi đọc những dòng chữ ấy, nơi mà tất thảy đều có thể trở thành của chung cho mọi người, cho cả trái tim chưa một lần nhìn thấy. Người chị của em đã đi về thế giới giấc mơ của những ánh hoa đen tuyền gỗ mun và có những đường viền trắng năm em mười tám tuổi. Trong hoài niệm tuổi mười tám em đi tìm một sự thật dữ dội, dẫu sự thật ấy có thể là một con sói già tru lên thảm thiết trong bước đường sinh tồn của nó.
Tôi gấp cuốn sổ lại, ở đâu đó trong thảo nguyên thứ mười chín em đang đi tìm điểm vô cùng của sự thật. Tôi quay trở lại khung cửa kính. Tiếng tru già khẳng khái - sự sinh tồn tuyệt đẹp và vô cùng tuyệt vọng của lũ sói đang thể hiện rõ trước mắt tôi - kẻ thất bại trước mong muốn thỏa hiệp với người khác trong sự thành thật. Tôi hiểu là tôi đang đối diện với sự thật mà em đã đi tìm, và chỉ trong giờ phút này thôi. Có một cái gì đó khiến tôi bỗng sợ rằng lũ sói sẽ hết kiên nhẫn và bỏ đi mất. Nếu có em ở đây, em sẽ mở cửa để đón lũ sói ấy, vì rằng đấy là sự thật của riêng em.
Và bằng linh cảm từ khi biết yêu mến cuộc sống, biết đi tìm em qua mười tám thảo nguyên, tôi hiểu rằng đó cũng là sự thật của riêng mình. Tôi mở cửa và bước ra phía thảo nguyên, đó là cách duy nhất để tan loãng vào em, vào thảo nguyên thứ mười tám mà em đã từng sống và yêu mến.
Tôi cho phép mình một chút đứng lại trong căn phòng trước giờ phút vĩnh biệt. Mười tám ngọn nến vẫn cháy. Nếu thắp nến cho tôi, em hãy thắp mười ba ngọn nến đỏ - con số bất khả kháng - và sau đó, mười ba ngọn nến trắng.
Tôi áp mặt vào cửa kính. Con sói già chờn vờn đôi tay mạnh mẽ trước mũi tôi. Sự sống và sự chết không chỉ cách biệt nhau bằng một tấm kính.
Tôi bất giác bật cười. Sói sẽ nghĩ như thế nào nhỉ? Mỗi khi có thể nó nhìn tôi như một anh chàng sở khanh đủ lời hứa hẹn và bây giờ chối bỏ thảo nguyên vô tận của em. Nó có thể cho rằng tôi trốn chạy khỏi sự thật trong vững chãi của đồ vật là ngôi nhà của em để lại.
Tôi thôi cười và cùng nó nhìn nhau qua tấm kính mỏng. Lần đầu tiên tôi cảm nhận được thế nào là ánh mắt của dửng dưng, vô tận và mãnh liệt của một sinh lực cũng vĩnh cửu không kém. Sau thoáng bàng hoàng, tôi nhận ra mình đang buồn ghê gớm.
Tôi quay lại phía mười tám ngọn nến cháy và hiểu rằng tôi không đi ra phía thảo nguyên với một ý niệm liều mạng để tuân theo một sự đòi hỏi tuyệt đối như là lòng trung tín của tôi đã làm đời tôi mất hết ý nghĩa, tôi cảm nhận tôi đã trong trắng như thế nào.
Trong giây phút sung mãn tuyệt vời, tôi nhắc lại tiếng của muôn thuở: "ANH YÊU EM. YÊU..."
Cảm xúc mãnh liệt của cái cung bậc và trạng thái tình cảm ấy dội vang trong căn phòng. Tôi nhận ra những âm tiết đang nối đuôi nhau thành một cuộc vũ hội bay qua thảo nguyên về phía vô cùng, nó đang bay qua miền thảo nguyên thứ mười chín - nơi em đến - và đi xa hơn nữa.
Không biết cửa kính đã bị phá vỡ loảng xoảng. Khi tôi quay lại định mở cửa ra thảo nguyên, lũ sói đã đứng trước mặt tôi.
Cái-sự-thật-em-đi-tìm đã không cho phép tôi kịp biểu lộ mối tình cảm hay nói với nó một điều gì. Tôi hiểu là tôi sẽ tan loãng vào thảo nguyên thứ mười tám không một dòng chữ hay một lời nhắn nhủ nào để lại.
Huế, 1 - 1991
H.N.
(TCSH47/05-1991)
PHẠM ĐÌNH TRỌNGChưa bao giờ Ngay có ý nghĩ rời Hà Nội đến sống ở vùng đất khác thế mà anh đã đột ngột đưa cái gia đình bé nhỏ không còn nguyên vẹn của anh đi vào thành phố phía Nam cách Hà Nội ngót hai ngàn cây số. Anh đi như chạy trốn để rồi càng ngày anh càng nhớ quay quắt nơi anh đã để lại cả một thời tuổi trẻ đẹp đẽ.
THU NGUYỆTTrắng và trắng. Muột thơm và tinh khiết. Mặt đất dường như đỏ và mịn hơn khi được trải mình ra đón nhận sự nương tựa dịu dàng của những cánh hoa sứ ấy. Tôi khẽ khàng nhặt một bông sứ nhỏ, không đưa lên mũi ngửi như thói thường mà trang trọng áp vào tai. Trong làn hương tràn ngập, tôi nghe vẳng tiếng chuông ngân đẫm mát. Ai đó ơi, hãy một lần thử xem, nhặt một bông sứ nhỏ sân chùa, nhè nhẹ áp vào tai, sẽ nghe thấy những âm thanh và làn hương kỳ diệu! Cái cảm giác lạ lùng mà tôi đoán chắc rằng ai đó sẽ bất ngờ thấy mình khác hẳn đi.
PHẠM THỊ ANH NGAVới tôi mạ không có công ơn mang nặng đẻ đau, nhưng mạ đã thực sự ban cho tôi sự sống: sau khi lần lượt sinh bốn người con gái đầu lòng, lần thứ năm chín tháng cưu mang và "vượt cạn mồ côi một mình" mạ đã sinh ra anh, người sau này sẽ là "một nửa" của đời tôi.
PHẠM THỊ XUÂNTừ ngày Hoạt được đề bạt lên phó giám đốc, Mùi bắt đầu tiến hành một cuộc cách mạng trong gia đình. Nhìn vào đâu, vào cái gì, Mùi cũng chưa thấy nó xứng đáng với địa vị mới của chồng. Ngôi nhà ba gian vừa xây cách đây không lâu, bây giờ nó đã trở nên lạc hậu trong mắt Mùi. Mùi nghĩ, giá như hồi ấy mà làm theo kiểu nhà hộp thì bây giờ có phải đã lên thêm được một tầng như một số người quanh đây không.
HƯƠNG LANTuấn nhìn đồng hồ, rồi lại đi lui, đi tới không biết là lần thứ bao nhiêu trong buổi sáng này trên hành lang của Tòa án nhân dân Thành phố. Vẫn còn 5 phút nữa mới đến giờ, nhưng Tuấn có cảm giác giận Hương, có lẽ cô ta không đến, cô ta muốn gây khó dễ cho mình... Tuấn thầm nghĩ và lòng anh hiện lên một chút đay nghiến với người phụ nữ đang còn là vợ anh trong vài tiếng đồng hồ nữa.
BÙI MINH QUỐCNgày hôm ấy là một ngày không có gì đặc biệt trong cuộc sống cực nhọc, buồn tẻ của giáo sư Lê Khương- một ông già ngót sáu mươi tuổi mà vẫn sống độc thân. Nhưng rồi có một sự đặc biệt đến với ông vào lúc gần nửa đêm. Sau khi rà sửa lại lần thứ ba mấy chục trang cuối tập bản thảo một công trình mới nhất của mình, giáo sư đặt lưng xuống giường ngủ thiếp đi. Và, như thường lệ, ông bắt đầu thấy chiêm bao.
DƯƠNG THÀNH VŨBuổi sớm maiSông thức dậyMột mìnhTrôi mải miết (René Char)
ĐOÀN BÍCH HỒNGBà lão ngồi bất động nơi cây cầu giơ một khúc gỗ khẳng khiu đỡ lấy sàn nhà. Trong lúc liếc nhìn bóng mình lao chao trong cái màu xanh rêu đùng đục của dòng sông đang gắng gỏi vài mét nước cuối cùng trước khi nhập vào lòng biển, bà cố ghi nhận cái thời khắc quan trọng mà bà cảm thấy nó đang đến gần.
NHƯ BÌNH1. Đực và cái. Một đứa con trai đứng bên một đứa con gái là giống đực đặt bên giống cái. Còn nhỏ chúng là những đứa trẻ, không ngại ngùng bởi vấn đề giới tính. Trưởng thành, hai giống bên nhau tạo sức hút và nảy sinh cái gọi là tình yêu. Các cụ ta xưa rất hiểu quy luật giới tính này. Chả thế mà cứ nhốt hai giống vào một phòng là thành vợ chồng.Bố mẹ tôi cũng là một cặp như thế.
NGUYỄN VĂN ĐỆThuần ra bến thuyền vào lúc thuỷ triều đang lên. Lúc này là nửa đêm. Trăng hạ tuần trong như con cá mòi tháng bảy nhảy hất lên từ mặt biển treo mình giữa nền trời xanh ngát. Gió tây se lạnh, gió thổi từ đất liền ra giộng rừng phi lao reo lên cùng với tiếng vi vu, vi vút, gió thổi vào ngọn sóng làm hắt lên những tia sáng.
NGUYỄN THANH MỪNGĐã bát tuần, ông vẫn chưa nghĩ đến cái già. Đó là ông nói vậy, bô lô ba la trước bàn dân thiên hạ, trong đó tất nhiên không thiếu cả bạn bè, nhất là những người đáng tuổi con cháu nhưng được ông tôn vinh là thần tượng của quốc gia, thậm chí quốc tế nữa.
NHẤT LÂM Truyện ngụ ngôn hiện đạiTrong đàn chó săn của ông Mỗ thì Fóc vào loại anh cả đỏ. Ngoài chân cao, mũi thính, mình dài, chạy như tên bắn... nói chung những gì cần cho một con chó săn đích thực thì Fóc có cả.
NGUYỄN TRƯỜNG Nơi hầm tối là nơi sáng nhất (Thơ Dương Hương Ly)
TRẦN THUỲ MAINăm nay mùa đông lạnh hơn hẳn mọi năm. Gió cao nguyên cứ tràn qua, tràn qua từng đợt, những bông quỳ chấp chới vàng như sóng. Quỳnh bảo tôi: Gió ở đây một đi không trở lại, khác ở Huế. Gió từ sông Hương thổi lên là gió rất đa mang, thổi tà áo bay dùng dằng, như trong câu hát ngày xưa "Gió bay từ muôn phía...".
HẢI THITôi lớn lên ở một ngôi nhà nhỏ ven sông. Con sông nhỏ chảy qua một vùng quê hẻo lánh. Nhà tôi và nhà Khan đối diện nhau trên dòng trôi quê mùa ấy, chỉ có điều nhà tôi thì quay mặt ra sông, còn nhà Khan thì quay lưng ra sông, chính vì thế mà thuở nhỏ, mỗi lần tắm sông cười đùa ầm ỉ, tôi hay bị ba tôi rầy la nhiều hơn, vì ba tôi chỉ cần ngồi trên nhà đưa mắt là thấy ngay tôi đang trèo lên những bè lục bình để làm công chúa, còn ba Khan thì chỉ trông thấy Khan ném bùn đất vào cô công chúa kỳ khôi mỗi khi ông có việc phải ra đằng sau bếp.
NGUYỄN VIỆT HÀThư viện, nơi mà tôi sẽ tả kỹ, là một nơi tôi đã nhớ và bị nhớ rất lâu. Không phải ở đó tôi đã lần đầu yêu và lần đầu hôn. Tôi nhớ nó vì có một truyện kỳ dị, cái truyện đó rồi sẽ đẩy tôi suýt nữa trở thành một thứ bải hoải rẻ rách.
XUÂN ĐÀITôi làm đơn xin thôi việc, dù biết làm như vậy là phá vỡ hợp đồng đã ký kết với công ty. Tôi phải bồi hoàn. Là nhân viên kiểm toán, tôi không thể tiếp tục làm theo sự chỉ đạo của sếp, cộng tác với doanh nghiệp, đồng lõa với doanh nghiệp, sáng tác ra những con số ma để đối phó với thanh tra. Có tờ báo đã giễu cợt việc làm này là quân trộm cắp cộng tác với quân siêu trộm cắp, có lẽ nhà nước nên lập thêm công ty kiểm toán của kiểm toán.
NGUYỄN CẨM HƯƠNGBước ra khỏi lớp học ngoại ngữ anh bỗng thấy đầu óc quay cuồng như muốn ngã. Dắt được chiếc xe đạp địa hình ra khỏi trung tâm, anh cố gắng đạp một cách khó nhọc trên đường phố.
NGUYỄN ĐỨC SĨ TIẾNNgười ta thường nói xem mặt đặt tên, nhưng điều này lại không đúng với thượng tá Kha. Nhìn bề ngoài, ai cũng nghĩ ông là người khô khan, thật ra ông lại là người rất đa cảm.
NGUYỄN THẾ TƯỜNGChấp me?Che muống! / Chấp me? Cuống sắc! / Chấp me? Sắc cạnh? / Chấp me? Hạnh bầu! / Chấp me? Hầu nhảy/Ăn cơm ai? Ăn cơm cha!Uống nước ai? Uống nước mạ!Hú ...Con mau về kẻo quạ tha đi!