REO - Tờ báo văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn VHCQ Thừa Thiên

14:49 20/06/2017

DƯƠNG PHƯỚC THU

Ngày 18/9/1945, tại số 43 đường Trần Hưng Đạo, thành phố Thuận Hóa, Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên - tiền thân của Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế ngày nay được thành lập.

Trang bìa báo 'Reo' số 2 ra ngày 1/1/1946

Ngay sau đó, Liên đoàn ra nghị quyết về việc xuất bản báo chí làm cơ quan ngôn luận để tuyên truyền cách mạng, vận động cách mạng xây dựng nền Văn hóa mới.

Đại Chúng, cơ quan ngôn luận của Liên đoàn, xuất bản mỗi tháng một kỳ. Do hoàn cảnh lịch sử, lúc đầu Đại Chúng là cơ quan của Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên, sau nâng lên thành cơ quan của Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Trung Bộ. Báo có hai bộ, số 1 (bộ cũ) ra tháng 10/1945; số 1 bộ mới ra tháng 3/1946; mỗi số có 36 trang cả bìa; khổ 20.5 x 29.5cm. Tòa soạn và trị sự đóng tại số 35 Hàng Bè (nay là đường Huỳnh Thúc Kháng). Chủ bút là GS. Tôn Thất Dương Kỵ, nhà báo Phan Thao làm thư ký tòa soạn, họa sĩ Phạm Đăng Trí phụ trách trình bày. Tham gia Ban biên tập có một đội ngũ nhà văn nhà báo hùng hậu, được công bố ở trang 2 ngay từ số 1, gồm: Phan Thị Nga, Đào Duy Anh, Vương Tứ Ba, Nguyễn Đổng Chi, Đào Duy Dếnh, Tế Hanh, Tố Hữu, Vũ Hân, Đào Duy Kỳ, Phan Khoang, Lưu Quý Kỳ, Nguyễn Lân, Lưu Trọng Lư, Trần Thanh Mại, Phan Nhân, Đào Duy Phiên, Hoài Thanh, Hải Thanh, Hải Triều và Chế Lan Viên.

Bên cạnh tờ Đại Chúng, Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên còn xuất bản tờ báo Reo làm cơ quan văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn.

Tòa soạn và trị sự báo Reo đóng tại số 13 đường Lê Thái Tổ, Thuận Hóa (nay là đường Lê Lợi, thành phố Huế), Reo xuất bản mỗi tháng 2 kỳ, ngày 1 và 16. Số 1 ra ngày 16/12/1945; có 12 trang cả bìa, khổ 21 x 29cm. Báo in hai màu tại Nhà in Tiếng Dân, số 123 đường Hàng Bè; giá bán mỗi số 1đ.00.

Chủ bút tờ Reo là nhà báo Đỗ Hữu Phú, ông Vĩnh Hòe làm quản lý.

Nhà báo Đỗ Hữu Phú sinh năm 1920, người xã Hải Tân, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Ông tham gia hoạt động cách mạng từ lúc còn trẻ. Sau Cách mạng tháng 8/1945, ông được phân công phụ trách tờ báo Reo ở Huế. Trước ngày vỡ mặt trận, ông được lệnh chuyển ra vùng Thanh Nghệ Tĩnh, giữ chức Phó ban Tuyên truyền Việt Minh Trung Bộ. Sau năm 1954, ông chuyển ra Hà Nội, được Đảng cử sang ngành ngoại giao. Ông có nhiều năm công tác ở nước ngoài, từng giữ chức Tham tán văn hóa, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ta tại Liên Xô. Nhà báo Đỗ Hữu Phú nghỉ hưu năm 1986, mất năm 1996 tại Hà Nội, thọ 77 tuổi.

Báo Reo là cơ quan văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn, với tuyên ngôn ngày ra mắt: “Cũng như tất cả hoạt động khác, báo chí lúc nầy phải nhắm vào mục đích: CỨU QUỐC”.

“Đó là một điều dĩ nhiên và hiển nhiên rồi”.

“Nhưng cũng bởi đi trên con đường ấy mà hầu hết báo chí đều thiên về chính trị và đều giữ cái vẻ mặt trang nghiêm của một… ông chủ báo. Và cũng bởi thiên về chính trị nên người ta hơi, chỉ hơi thôi, quên văn chương và nghệ thuật một tí, cũng chỉ một tí thôi”.

“Dân Việt Nam tuy ăn sau bước chậm vẫn là một dân tộc chuộng văn nghệ vì là một dân tộc có sẵn một di sản văn nghệ. Ít thấy nhắc tới văn nghệ, dân Việt Nam, nhất là đồng bào Trung Bộ ta cũng thấy khô khan. Và cứ phải giữ cái vẻ đạo mạo mãi, nhiều người cũng hơi buồn - buồn chớ không phải chán”.

“Trong lúc bom đạn vang rền ở miền Nam, dạ dày gào thét ở miền Bắc và đồng bào toàn quốc hò la khắp ngoài mặt trận và hậu phương, chúng tôi nhận thấy cần phải góp một phần hơi sức vào công cuộc chung. Nhưng chúng tôi chỉ đứng trong một địa hạt riêng để khỏi lầm lẫn với những các cơ quan khác và cũng tùy theo tài mọn của mình. Ngực lép, cổ nhỏ, hơi khàn, nhưng chúng tôi cũng thử cố Reo”.

“Chủ trương “Reo” hò trên mặt trận văn nghệ cũng như “Reo” mừng những thắng lợi của Chính phủ và quốc dân. “Reo” cười những lố lăng có hại cho tinh thần đoàn kết toàn dân và nền độc lập của Tổ quốc. Và ‘Reo” vang cho không còn ai buồn ngủ nữa”.

Reo chê cười những sinh hoạt rượu chè, cờ bạc; cười cả những ông quan cách mạng nhũng nhiễu dân lành, cười anh nông dân bỏ ruộng, cười đàn ông hai vợ, cười những người đàn bà lắm mồm, điêu ngoa... và cười tất cả thói hư tật xấu theo quan niệm lúc bấy giờ như uống cà phê theo kiểu thực dân... Reo cười dưới nhiều hình thức, thể loại của báo chí và văn học trào phúng.

Mặc dù chủ trương chỉ làm văn nghệ và trào phúng thôi, nhưng Reo vẫn xông pha vào địa hạt chính trị, văn hóa, học thuật, mỹ thuật, âm nhạc. Trước cuộc Tổng tuyển cử dân chủ bầu Quốc hội khóa đầu tiên ngày 6/1/1946 của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Reo tích cực đăng tin phỏng vấn, giải đáp những thắc mắc của dân chúng Thuận Hóa và Thừa Thiên.

Báo Reo mới xuất bản được ba kỳ, sau Tết Độc lập đầu tiên, báo Reo ra số đặc biệt ngày 27/1/1946, thì ngừng xuất bản.

Nhìn lại lịch sử báo chí văn nghệ của Thừa Thiên Huế, thì Reo giữ vai trò tiên phong và có vị trí nhất định trong dòng văn nghệ trào phúng cách mạng để “Reo vang cho không còn ai buồn ngủ nữa”.

D.P.T  
(SHSDB25/06-2017)






 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • NGUYỄN TRỌNG TẠOLTS: Nhà thơ Thu Bồn có nhiều duyên nợ với Huế, với Sông Hương. 20 năm trước, trong dịp TCSH ra đời, anh có mặt ở Huế và viết bài thơ “Tạm biệt” - một trong ít ỏi những bài thơ hay nhất về Huế, 20 năm sau, cũng vào dịp TCSH kỷ niệm tròn 20 tuổi thì anh lại ra đi, ra đi trong lời vĩnh biệt!Thương tiếc nhà thơ tài hoa Thu Bồn, Sông Hương xin trân trọng giới thiệu một vài kỷ niệm vaì tình cảm của bạn bè, đồng nghiệp dành cho anh.                                                                TCSH

  • PHẠM XUÂN NGUYÊNVề chính trị, ông được chữ nhất: Đại biểu quốc hội trẻ nhất (22 tuổi, khóa I năm 1946); Tổng thư ký Hội Nhà văn lâu nhất (1958 – 1989).Về văn nghệ, ông được chữ đa: đa tài, sáng tác nhiều lĩnh vực, và để lại dấu ấn: thơ (Người chiến sĩ, Tia nắng, Sóng reo), văn (Vỡ bờ), kịch (Con nai đen, Nguyễn Trãi ở Đông Quan, Rừng trúc), nhạc (Diệt phát xít, Người Hà Nội), tiểu luận (Mấy vấn đề văn học, Công việc của người viết tiểu thuyết).

  • ...Có 2 từ người Việt Nam hay dùng cho những người làm thuê các công việc cho người khác là: "Lê dương" và "Pắc chung hy". Chả biết từ bao giờ, bạn bè gọi tôi là "Kha lê dương" bên cạnh các biệt hiệu khác như "Kha điên", "Kha voi", "Kha xe bò miên". Là gì thì cũng vẫn là Kha. Thiếu em ư? Đúng ra là tôi không thể sống thiếu tình yêu như một câu thơ tôi đã viết: "Điều khốn nạn là không thể nào khác được - không thể không tình yêu, không tin ở con người"...

  • ... Với giới văn nghệ sĩ thừa Thiên Huế, nhà văn Nguyễn Đình Thi là người anh lớn, rất thân thiết và gần gũi qua nhiều năm tháng. Anh là tấm gương sáng trên nhiều lĩnh vực sáng tác, quản lý, hoạt động phong trào... Đã có nhiều tác động tích cực, ảnh hưởng tốt đẹp cho một số cây bút ở Thừa Thiên Huế; đồng thời đã để lại nhiều kỷ niệm đẹp trong đời sống văn học Thừa Thiên Huế.Sự ra đi của nhà văn Nguyễn Đình Thi là một tổn thất lớn đối với nền văn học nghệ thuật nước nhà, để lại cho chúng ta niềm tiếc thương vô hạn.... Sự nghiệp sáng tạo văn học nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Đình Thi vẫn sống mãi với chúng ta!                                 (Trích điếu văn của nhà thơ Võ Quê)

  • ĐÀO DUY HIỆPGiáo sư, nhà giáo ưu tú Đỗ Đức Hiểu đã không còn nữa.Đã vĩnh biệt chúng ta một nhà sư phạm hiền từ, một nhà khoa học khiêm tốn và có nhiều phát hiện, một con người đầy lòng nhân ái, tin yêu cuộc sống và suốt đời đã sống vì cái đẹp của văn chương, nghệ thuật. Mười bảy giờ bốn mươi nhăm phút ngày 27 tháng 2 năm 2003 đã là thời khắc đó – cái thời khắc đã chia cách hai thế giới từ nay âm dương cách trở giữa giáo sư Đỗ Đức Hiểu với chúng ta. Ông đã để lại sau mình một cuộc đời dài nhiều ý nghĩa.

  • NGUYỄN HOÀNGTrong cuộc đời 83 năm của mình, bác sĩ Nguyễn Khắc Viện (BS.NKV) không chỉ một lần tình nguyện đem cuộc đời mình làm... vật thí nghiệm để có được một kết luận khoa học. Lần đầu, nửa thế kỷ trước, tại Pháp, sau 7 lần lên bàn mổ, cắt mất hẳn lá phổi trái, 1/3 lá phổi bên phải và 8 xương sườn (do bị lao mà thời đó chưa có thuốc chữa đặc hiệu), thấy rõ y học phương Tây không cứu được mình, BS. NKV đã vận dụng phương pháp Yoga của Ấn Độ và khí công của Trung Quốc trên cơ sở phân tích sinh lý, tâm lý và giải phẫu cơ thể con người, tự cứu sống mình, hình thành nên phương pháp “dưỡng sinh Nguyễn Khắc Viện” ngày nay.

  • NGUYỄN TRƯƠNG ĐÀNVào dịp Tết Bính Thìn, Tết dân tộc cổ truyền đầu tiên sau giải phóng, Viện Đại học Huế nhận được một bưu thiếp chúc Tết đặc biệt của vị Thủ tướng kính mến thời đó - Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Nhà trường đã cho viết to bức thư của Thủ tướng viết sau cánh thiếp lên một tấm bảng lớn, trân trọng đặt tại Hội trường của Viện Đại học Huế.

  • TÔ NHUẬN VỸTôi có một cái va ly nhỏ dùng để đựng những vật kỷ niệm, những thư từ, những bức ảnh quý nhất của mình. Trong số kỷ vật quý giá đó, có bức thư của anh Tố Hữu gửi tôi và anh Hoàng Phủ Ngọc Tường, tháng 3/1987, kèm theo là bài thơ Nhớ về anh được đánh máy trên giấy Pơ luya vàng nhạt, kiểu chữ ở một cái máy nào đó mà  mới nhìn biết ngay là từ một cái máy chẳng lấy gì làm tốt, để "Kỷ niệm lần thứ 80 ngày sinh mồng 7 tháng 4 của đồng chí Lê Duẩn”.

  • LÊ MỸ Ý ghi                (Trích)Khi tôi đến, hai ông đang ngồi chiếu rượu trong căn hộ chung cư sáu tầng cao ngất ngưởng. Căn phòng như được ghép bằng sách. Trên tường, ảnh Văn Cao đang nâng ly và bức sơn dầu "Tuổi Đá Buồn" Bửu Chỉ vẽ Trịnh Công Sơn dựa vào cây đàn ghita ngóng nhìn vô định. Ngẫu nhiên tôi trở thành người hầu rượu, nói đế cho cuộc đối thoại ngẫu nhiên của hai ông...

  • MAI VĂN HOANThầy giáo dạy văn                                      Tặng Mai Văn HoanHộ tập thể nằm trên gác xépCăn phòng thanh đạm, có gì đâu!Một chồng sách cũ, dăm chai nướcMột chiếc bàn con, một bếp dầu...

  • THANH THẢOThái Ngọc San khác với một số người bạn Huế mà tôi chơi: anh ít nói, ít nói đến lặng thinh, ít nói nhiều khi đến sốt cả ruột. Nhưng nhiều lúc, vui anh vui em, rượu vào lời ra, San cũng nói hăng ra phết. Những lúc ấy, cứ nghĩ như anh nói để giải toả, nói bù cho những lúc im lặng.

  • PHAN HỮU DẬTLTS: GS.TS Phan Hữu Dật là người làng Thanh Lương, xã Hương Xuân, huyện Hương Trà, TT Huế, hiện nghỉ hưu tại Hà Nội. Giáo sư từng là Trưởng ban phụ trách Đại học Văn khoa Sài Gòn (1976), Hiệu trưởng Đại học Tổng hợp Hà Nội (1985-1988). Bài viết dưới đây do Giáo sư đọc trong Lễ kỷ niệm 90 năm ngày sinh của nhà thơ Vĩnh Mai (1918-2008), như một sự tri ân đối với người mà Giáo sư xem như là người thầy, người thủ trưởng, người đồng chí... với những tư liệu mới mẻ và góc nhìn thấu đáo. Sông Hương xin trân trọng giới thiệu bài viết này cùng bạn đọc.

  • NGÔ MINHTác phẩm văn học nghệ thuật là sáng tạo của mỗi tác giả hội viên; đồng thời là thước đo hiệu quả hoạt động của Hội trong một nhiệm kỳ. Nói cách khác, tất cả mọi hoạt động của Hội đều hướng về hội viên, hướng về việc làm sao để có những tác phẩm văn học nghệ thuật chất lượng ngày càng cao. Nếu không thì sinh ra Hội để làm gì?

  • NGUYỄN THỊ ANH ĐÀOVà tôi đã rời xa Huế vào những ngày mà chính tôi cũng không muốn một chút nào. Có lẽ, không ai trách được sự sắp xếp và an bài của cuộc sống. Dù rằng Huế đối với tôi là ân nghĩa, là những kỷ niệm khó phai thì rồi cũng phải tự tạ từ. Trong sâu thẳm đáy lòng, khi nhìn những đêm trăng phả xuống thành phố tôi đang sống, tôi lại quay lòng nhớ Huế, dẫu một chút thôi, hơi thở của tôi đã không được đắp bồi bởi Huế.

  • VÕ MẠNH LẬPTôi đọc một bài. Không! Chỉ là một đoạn nhưng vừa đủ ngẫm - mà thú vị. Đó là cô gái với cái tên quen mà lạ. Cô ta phân bày quê chôn nhau cắt rốn xa xa ngoài tê tề. Cha mẹ cô đèo bòng vô ở tại một thị xã miền Trung. Sau cùng cô lại ở Huế học hành, lớn lên, đôi lúc bạn bè xa đến cứ ngỡ cô là Huế ròng.

  • L.T.S: Nhà thơ, nhà báo Thái Ngọc San sinh năm 1947 tại Lệ Thuỷ, Quảng Bình nguyên Thư kí Toà soạn Tạp chí Sông Hương, chuyển công tác qua phụ trách văn phòng liên lạc báo Thanh Niên tại T.T. Huế đã từ trần vào lúc 0giờ 45 phút ngày 25.7.2005 sau một tai nạn giao thông oan nghiệt.Thương tiếc anh, Sông Hương mở thêm trang để bạn bè, đồng nghiệp cùng chia sẻ và thắp nén tâm hươngKhi chúng tôi được tin buồn về anh San thì số báo tháng 8 đã in xong; Tình thế “chữa cháy” này không sao tránh khỏi những bất cập, mong các tác giả cùng quý bạn đọc lượng thứ.

  • L.T.S: Đại hội VHNT Thừa Thiên Huế lần thứ X sẽ được tổ chức vào cuối tháng 8 năm nay. Để đại hội có tiếng nói dân chủ rộng rãi, TCSH xin “dành đất” cho các anh chị hội viên, các bạn đọc quan tâm tham gia ý kiến trao đổi về nghề nghiệp, về hoạt động của Hội, về tổ chức hội v.v...Ngoài các ý kiến đã đăng tải trên số này, chúng tôi sẽ tiếp tục in thêm các ý kiến khác trong số tới

  • ĐÔNG HÀTôi không sinh ra ở Huế, nhưng với tuổi đời chưa quá ba mươi mà đã hơn hai mươi năm sống ở đất Kinh thành, đó cũng một sự gắn bó không thành tên.

  • THU NGUYỆT                (Trích tham luận tại Đại hội VII  Hội Nhà văn Việt Nam)

  • ĐẶNG SĨ THIỆNThời bao cấp, ăn còn đói mà thơ lại hay. Sang thời nay ăn thừa thãi thì người ta lại không quan tâm đến thơ, thậm chí quay lưng lại với thơ (lời Bằng Việt).