REO - Tờ báo văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn VHCQ Thừa Thiên

14:49 20/06/2017

DƯƠNG PHƯỚC THU

Ngày 18/9/1945, tại số 43 đường Trần Hưng Đạo, thành phố Thuận Hóa, Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên - tiền thân của Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế ngày nay được thành lập.

Trang bìa báo 'Reo' số 2 ra ngày 1/1/1946

Ngay sau đó, Liên đoàn ra nghị quyết về việc xuất bản báo chí làm cơ quan ngôn luận để tuyên truyền cách mạng, vận động cách mạng xây dựng nền Văn hóa mới.

Đại Chúng, cơ quan ngôn luận của Liên đoàn, xuất bản mỗi tháng một kỳ. Do hoàn cảnh lịch sử, lúc đầu Đại Chúng là cơ quan của Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên, sau nâng lên thành cơ quan của Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Trung Bộ. Báo có hai bộ, số 1 (bộ cũ) ra tháng 10/1945; số 1 bộ mới ra tháng 3/1946; mỗi số có 36 trang cả bìa; khổ 20.5 x 29.5cm. Tòa soạn và trị sự đóng tại số 35 Hàng Bè (nay là đường Huỳnh Thúc Kháng). Chủ bút là GS. Tôn Thất Dương Kỵ, nhà báo Phan Thao làm thư ký tòa soạn, họa sĩ Phạm Đăng Trí phụ trách trình bày. Tham gia Ban biên tập có một đội ngũ nhà văn nhà báo hùng hậu, được công bố ở trang 2 ngay từ số 1, gồm: Phan Thị Nga, Đào Duy Anh, Vương Tứ Ba, Nguyễn Đổng Chi, Đào Duy Dếnh, Tế Hanh, Tố Hữu, Vũ Hân, Đào Duy Kỳ, Phan Khoang, Lưu Quý Kỳ, Nguyễn Lân, Lưu Trọng Lư, Trần Thanh Mại, Phan Nhân, Đào Duy Phiên, Hoài Thanh, Hải Thanh, Hải Triều và Chế Lan Viên.

Bên cạnh tờ Đại Chúng, Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên còn xuất bản tờ báo Reo làm cơ quan văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn.

Tòa soạn và trị sự báo Reo đóng tại số 13 đường Lê Thái Tổ, Thuận Hóa (nay là đường Lê Lợi, thành phố Huế), Reo xuất bản mỗi tháng 2 kỳ, ngày 1 và 16. Số 1 ra ngày 16/12/1945; có 12 trang cả bìa, khổ 21 x 29cm. Báo in hai màu tại Nhà in Tiếng Dân, số 123 đường Hàng Bè; giá bán mỗi số 1đ.00.

Chủ bút tờ Reo là nhà báo Đỗ Hữu Phú, ông Vĩnh Hòe làm quản lý.

Nhà báo Đỗ Hữu Phú sinh năm 1920, người xã Hải Tân, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Ông tham gia hoạt động cách mạng từ lúc còn trẻ. Sau Cách mạng tháng 8/1945, ông được phân công phụ trách tờ báo Reo ở Huế. Trước ngày vỡ mặt trận, ông được lệnh chuyển ra vùng Thanh Nghệ Tĩnh, giữ chức Phó ban Tuyên truyền Việt Minh Trung Bộ. Sau năm 1954, ông chuyển ra Hà Nội, được Đảng cử sang ngành ngoại giao. Ông có nhiều năm công tác ở nước ngoài, từng giữ chức Tham tán văn hóa, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ta tại Liên Xô. Nhà báo Đỗ Hữu Phú nghỉ hưu năm 1986, mất năm 1996 tại Hà Nội, thọ 77 tuổi.

Báo Reo là cơ quan văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn, với tuyên ngôn ngày ra mắt: “Cũng như tất cả hoạt động khác, báo chí lúc nầy phải nhắm vào mục đích: CỨU QUỐC”.

“Đó là một điều dĩ nhiên và hiển nhiên rồi”.

“Nhưng cũng bởi đi trên con đường ấy mà hầu hết báo chí đều thiên về chính trị và đều giữ cái vẻ mặt trang nghiêm của một… ông chủ báo. Và cũng bởi thiên về chính trị nên người ta hơi, chỉ hơi thôi, quên văn chương và nghệ thuật một tí, cũng chỉ một tí thôi”.

“Dân Việt Nam tuy ăn sau bước chậm vẫn là một dân tộc chuộng văn nghệ vì là một dân tộc có sẵn một di sản văn nghệ. Ít thấy nhắc tới văn nghệ, dân Việt Nam, nhất là đồng bào Trung Bộ ta cũng thấy khô khan. Và cứ phải giữ cái vẻ đạo mạo mãi, nhiều người cũng hơi buồn - buồn chớ không phải chán”.

“Trong lúc bom đạn vang rền ở miền Nam, dạ dày gào thét ở miền Bắc và đồng bào toàn quốc hò la khắp ngoài mặt trận và hậu phương, chúng tôi nhận thấy cần phải góp một phần hơi sức vào công cuộc chung. Nhưng chúng tôi chỉ đứng trong một địa hạt riêng để khỏi lầm lẫn với những các cơ quan khác và cũng tùy theo tài mọn của mình. Ngực lép, cổ nhỏ, hơi khàn, nhưng chúng tôi cũng thử cố Reo”.

“Chủ trương “Reo” hò trên mặt trận văn nghệ cũng như “Reo” mừng những thắng lợi của Chính phủ và quốc dân. “Reo” cười những lố lăng có hại cho tinh thần đoàn kết toàn dân và nền độc lập của Tổ quốc. Và ‘Reo” vang cho không còn ai buồn ngủ nữa”.

Reo chê cười những sinh hoạt rượu chè, cờ bạc; cười cả những ông quan cách mạng nhũng nhiễu dân lành, cười anh nông dân bỏ ruộng, cười đàn ông hai vợ, cười những người đàn bà lắm mồm, điêu ngoa... và cười tất cả thói hư tật xấu theo quan niệm lúc bấy giờ như uống cà phê theo kiểu thực dân... Reo cười dưới nhiều hình thức, thể loại của báo chí và văn học trào phúng.

Mặc dù chủ trương chỉ làm văn nghệ và trào phúng thôi, nhưng Reo vẫn xông pha vào địa hạt chính trị, văn hóa, học thuật, mỹ thuật, âm nhạc. Trước cuộc Tổng tuyển cử dân chủ bầu Quốc hội khóa đầu tiên ngày 6/1/1946 của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Reo tích cực đăng tin phỏng vấn, giải đáp những thắc mắc của dân chúng Thuận Hóa và Thừa Thiên.

Báo Reo mới xuất bản được ba kỳ, sau Tết Độc lập đầu tiên, báo Reo ra số đặc biệt ngày 27/1/1946, thì ngừng xuất bản.

Nhìn lại lịch sử báo chí văn nghệ của Thừa Thiên Huế, thì Reo giữ vai trò tiên phong và có vị trí nhất định trong dòng văn nghệ trào phúng cách mạng để “Reo vang cho không còn ai buồn ngủ nữa”.

D.P.T  
(SHSDB25/06-2017)






 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • TRẦN THỊ TRƯỜNGBước chân vào cái ngõ 45 Phan Bội Châu gặp mùi bánh trứng nướng thơm phức bao trùm, ngỡ ngàng: “Ông Trần Đình Hiến còn là một chủ lò bánh?”. Nhưng: - Không phải đâu. Khu nhà này hầu hết là mấy anh em ruột chúng tôi sinh sống. Lò bánh này của một chú, còn các người khác mỗi người một nghề. Các em tôi đều chịu khó. Vâng, bây giờ ai chẳng lấy chịu khó làm đầu...

  • Chính Bùi Hiển dẫn lời bạn ông nói rằng văn ông đi từ hướng ngoại đến hướng nội, hàm ý chín dần, mỗi ngày mỗi gần hơn với cốt lõi văn chương. Tôi không thấy như vậy.

  • NGÔ MINHSau hai cuộc hành trình vất vả hơn 2600 cây số đi về Đại hội Nhà văn khu vực miền Trung ở Nha Trang giữa tháng 3, rồi Đại hội Nhà Văn Việt Nam VII, bắt đầu từ 22/4 đến 10 giờ rưỡi đêm 27/4 tôi mới về tới nhà mình ở Huế, ngồi trước máy vi tính viết những dòng  buồn vui lẫn lộn.

  • THANH THẢO                           6 năm nay, kể từ cái đêm thơ nhạc kỷ niệm 40 năm đường 559 do nhà thơ Phạm Tiến Duật dẫn chương trình, trong đêm ấy Tế Hanh vì quá xúc động khi nhớ lại chuyến đi qua Trường Sơn của mình đầu năm 1974, ông đã bị xuất huyết não. 6 năm ấy, không thể có một cuộc phỏng vấn hay “gặp gỡ” nào được thực hiện với Tế Hanh, đơn giản vì ông không nói được. Tôi nghĩ, 6 năm nay, Tế Hanh chỉ còn trò chuyện với dòng sông của mình, dòng sông của đời mình, trong im lặng. Vì thế, những cuộc trò chuyện tôi kể sau đây đều thuộc về thời gian trước khi Tế Hanh lâm trọng bệnh.

  • LTS: Kể từ khi xuất hiện với bạn đọc qua bài bút ký đầu tiên có tên là Gọi nắng và chùm thơ Đời chị trên tạp chí Sông Hương lúc tuổi đời mới hai mươi, gần 10 năm qua, Văn Cầm Hải là một “hiện tượng văn học” của nhiều cuộc tranh luận vì phong cách lập ngôn mới lạ của mình. Bước vào mùa xuân mới, đúng vào ngày sinh nhật 20/1/2005 của mình, Văn Cầm Hải đã chính thức trở thành một trong những nhà văn trẻ nhất của Hội Nhà văn Việt Nam. Vốn là người kín tiếng đến mức “lập dị” nhưng nhân dịp xuân vui này, nhà văn Văn Cầm Hải đã “bật mí” nhiều điều, từ A đến Z trong cuộc sống của anh  với Sông Hương.

  • Sáng ngày 24-2-2005 tại trụ sở 26 Lê Lợi - Huế, Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức lễ tưởng niệm nhà thơ Huy Cận. Nhiều cơ quan, ban ngành tỉnh, thành phố Huế và anh chị em văn nghệ sĩ đã tới dự. Sông Hương trân trọng giới thiệu “điếu văn” do nhà thơ Võ Quê đọc trong lễ tưởng niệm.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊ(Tưởng nhớ nhà thơ Lương An)Năm 1984, sau khi cùng anh chị em văn nghệ đón di hài nhà thơ Vĩnh Mai về Huế, nhà thơ Lương An - người đồng hương, người bạn thơ gần gũi với Vĩnh Mai đã viết bài "Đón anh về lại Huế thơ": Anh về lại Huế hôm nay / Huế đang mưa bỗng tạnh ngày nắng xuân...

  • HỒ SĨ HIỆPBa Kim, tên thật là Lý Nghiêu Đường, tự Thị Cam, sinh năm 1904, người Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên. Ông viết văn rất sớm, nổi tiếng trên văn đàn từ thời "ngũ tứ vận động" (1919) và hoạt động văn học sôi nổi từ những năm 30, 40 của thế kỷ trước, tên tuổi ngang hàng với các nhà văn Mao Thuẫn, Tào Ngu và Lão Xá.

  • TRUNG SƠN(Nhân kỷ niệm 10 năm ngày mất nhà thơ Phùng Quán)I. Hơn mười năm trước - mùa hè 1992, một cuộc “khai quật” ở Huế đã làm chấn động dư luận. Trong lúc đào hố móng xây dựng một căn nhà tại trụ sở Uỷ ban Khoa học Kỹ thuật Thừa Thiên Huế, người ta đã phát hiện một ngôi mộ tập thể gồm 17 bộ hài cốt, một số vũ khí, đạn và 3 kỷ vật còn ghi rõ tên hiệu, đơn vị Vệ quốc đoàn hồi năm 1946.

  • XUÂN TÙNG          Chòi trống im lìm, khách ngẩn ngơ          Bình khô, rượu cạn, điếu chăng tơ          Bao giờ điếu lại reo êm ái          Nhà rộn tiếng cười, ấm giọng thơ...

  • TRẦN THỊ LINH CHIXuất thân gia đình quan lại, học giỏi nhưng lại không chịu theo đuổi đến nơi đến chốn để khoa bảng đề tên, tiến bước công danh hầu nối nghiệp nhà, cha tôi bỏ dở chương trình tú tài sau khi đậu thành chung, làm một công chức kiếm sống qua ngày, dành hết cuộc đời cho văn học. Năng khiếu phê bình của ông đã biểu hiện ngay từ thời còn đi học.

  • PHAN TRUNG THÀNHTháng giêng năm 2003, Hội Nhà văn thành phố Hồ Chí Minh tổ chức đêm thơ Nguyên Tiêu lần thứ I, theo sáng kiến thành lập “Ngày thơ Việt Nam” của Hội Nhà văn Việt Nam.

  • BẢO CƯỜNGLTS: Trên 40 năm ngâm thơ và đệm sáo cho thơ từ ra Bắc, từ trong nước ra nước ngoài, Bảo Cường hiện là một nghệ sỹ lão luyện trong nghề. Bài viết dưới đây, như chính tác giả nói: “Với lòng thiết tha mong mỏi bộ môn ngâm thơ và đệm sáo cho thơ ngày một phát triển, để mọi người và nhất là giới trẻ yêu thơ có cơ hội tìm hiểu đào sâu về hai bộ môn này.”

  • TRẦN NINH HỒLTS: Trần Ninh Hồ tên thật là Trần Hữu Hỷ. Lính Đông Bộ 1971 - 1976, 1977 - Trưởng ban Văn thơ báo Văn Nghệ. Nguyên chủ nhiệm Bảo tàng Văn học Việt …Bình quân cứ độ dăm năm, nhà thơ Trần Ninh Hồ lại có một "đợt" xuất bản thơ. Anh là cây bút sung sức trong suốt mấy thập niên vừa qua của nền thơ hiện đại Việt Nam, từ cuộc chiến tranh chống Mỹ cho suốt đến những ngày hôm nay...Nhà văn Võ Thị Xuân Hà đã có cuộc trao đổi với nhà thơ Trần Ninh Hồ trong một cách nhìn riêng biệt.

  • INRASARACác hội thảo bàn về nâng cao tính chuyên nghiệp trong sáng tạo văn học đã lôi kéo không ít nhà văn tham gia bàn cãi sôi nổi. Là tín hiệu đáng mừng: văn học Việt đang tự ý thức, tự phản tỉnh (self consciousness).

  • TRẦN ĐÌNH SỬThực tế nghèo nàn về thành tựu khoa học xã hội và nhân văn của chúng ta có thể tìm thấy nguyên nhân trong lối tư duy độc tôn một thời ở lĩnh vực học thuật. Cội nguồn sâu xa của lối tư duy ấy đang nằm trong di chứng của thời kì chiến tranh kéo dài ba mươi năm và cuộc đấu tranh ý thức hệ tàn khốc.

  • NGUYỄN THANH MỪNGKhái niệm nhà văn làm báo chắc không phải là chuyện lạ, nhất là trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay. Cánh cửa mở ra cho nhà văn tung hoành trên “sân cỏ” báo chí không đơn thuần là chuyện “cơm áo không đùa...” mà vì nơi đây, nhà văn thể hiện mình ở nhiều góc độ khác nhau, hiểu từ hai phía, nhu cầu biểu lộ tâm trạng của họ và nhu cầu của đời sống đất nước và nhân dân đòi hỏi ở họ.

  • TRƯỜNG NHÂNLTS: Cũng như cuộc đời, văn nghệ có biết bao buồn vui. Nhà văn cũng là người, cho nên có lúc cũng dở khóc dở cười bởi những chuyện ngoài văn chương. “Vạch túi cho người xem... bia” là câu chuyện hậu kì để bạn đọc chia sẻ với chuyện bếp núc làng văn.

  • NGUYÊN ANMột nhà văn đồng hương cao niên hỏi tôi:- Sao bây giờ ta mới quen nhau nhỉ?Tôi chưa kịp trả lời, ông đã nói tiếp:- Thôi, từ nay nhé!

  • THANH THẢOLTS: Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã về Huế. Có thể nói đấy là một sự kiện - một sự kiện trang nghiêm lặng lẽ.Là người có căn lành, cuộc trở về của ông dường như mãn vẹn. Ông đã trở về với nơi xuất phát, trở về với “ngôi nhà có ngọn lửa ấm”, trở về với tư cách một công dân thi sĩ.Sông Hương có nhã ý “cập nhật” ông từ đầu nhưng qua dò ướm, biết ông chưa muốn, Sông Hương đành để các báo bạn “post” trước.Mặc dầu “truy cập” sau nhưng Sông Hương với ông, với người Tổng Biên tập đầu tiên - Tổng Biên tập sáng lập hẳn còn nhiều duyên nợ, dài dài...