Nguyễn Du, 1813

07:52 18/07/2011
Năm 1813, Nguyễn Du trở lại Thăng Long, chuẩn bị cho chuyến đi sứ sang Trung Quốc, dưới triều Nguyễn. Bấy giờ Nguyễn Du đã ngoài 40 tuổi, đã chứng kiến sự thay đổi của ba triều đại phong kiến, sự đổ vỡ, tàn lụi của chính gia đình ông, một gia đình quan lại lớn, gắn bó với các triều đại ấy.

Ảnh: internet

[if gte mso 9]> Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 <![endif][if gte mso 9]> <![endif][if gte mso 10]> <![endif]

Sự hưng phế, mất còn của các triều đại, cảnh bể dâu của đời người trong xã hội phong kiến, là nỗi buồn lo, day dứt khôn nguôi trong thơ Nguyễn Du lúc này.
Chúng tôi thử sắp xếp lại các ý tứ, câu chữ trong thơ ông, cố gắng hình dung ra khuôn mặt tinh thần của nhà thơ - một chứng nhân của thời đại mình.



Ý NHI


Nguyễn Du, 1813


1.
Không giã biệt
Không gặp gỡ
ta bước trên lối cũ như khách lạ

Khí lạnh ban đêm dồn hết vào một người
Chiếc khăn thâm nhỏ hẹp sổ tung
tóc bạc bơ phờ trước gió
suốt đời chỉ một mối u hoài

Tháng năm trôi qua như giấc mộng
mà nào như giấc mộng chàng Lư
ta lênh đênh gốc bể, chân trời
ta là người bệnh không có thuốc
kẻ đói không có cơm
ta dùng sách làm gối tựa khi đau yếu
uống rượu cho bớt vẻ xanh xao
Một mình khêu ngọn đèn trong đêm đã bắt đầu dài

2.
Không ai trói buộc
Không ai gông cùm
Không ai đánh đập
Không ai chửi mắng
sao ta sống như trong lồng cũi

Sao ta không thể rượu say như người ta vẫn uống
không đi săn như người ta vẫn đi săn
không thể yên lòng ngồi nghe các ca nữ đàn hát trước đèn nến
không thể vui ngắm cúc đầu thu
không thể hái bông sen bên hồ mà lòng không vướng bận

Ta sinh ra nào có tướng công hầu
Mà lận đận mãi chốn bụi trần không sao gỡ được
ta chờ đợi điều chi
mong mỏi điều chi

3.
Nào còn đâu những lâu đài đồ sộ nghìn xưa
những thành quách tưởng muôn đời bền vững
ta bước giữa những con đường mới
những đền đài mới
lòng kinh sợ
như đứa trẻ đi trong mưa lạc lối

Những bạn bè cũ đã cáo quan
nhiều người ăn măng trúc măng mai ngồi câu bên sông vắng
làm thơ thưởng hoa
làm thơ vịnh nguyệt
Coi cuộc đời như phù vân

Các bạn gái ngày xưa nay tay dắt tay bồng
vẻ đẹp chóng tàn phai
không ai còn mặc áo màu thanh thiên
không ai còn cài hoa trên tóc
không ai còn hát bài hát cũ
Đường dài, trời đã về chiều, tìm đâu ra bạn mới
ta chờ đợi điều chi
mong mỏi điều chi

4.
Chợt nhớ người hát khúc Ly tao bên sông
bờ cỏ đầy hoa lan, hoa chi
nhưng nghìn thuở ai thương người tỉnh một mình
bao nhiêu năm sau ta còn gặp bọn Thượng quan Ngận thượng
nước mỗi dòng thăm thẳm sóng Mịch La
bao nhiêu năm sau tưởng còn thấy ngọn cờ
buổi Hàn Tín cầm binh lên phương Bắc
nhưng mấy ai lúc hiển vinh còn nhớ ơn kẻ cứu giúp mình
nỗi oan cừu gớm ghê dễ chi tan được

Mấy ai hát như nàng Ngu Cơ lúc kề bên cái chết
ai gảy đàn lúc lâm hình như Thúc Dạ
ai biết vui như Vinh Khải Kỳ đi mót lúa
ai uống rượu tựa Lưu Linh

Hàng nghìn năm còn lại mấy tuổi tên
trên mặt đất đầy việc dữ
ta chờ đợi điều chi
mong mỏi điều chi

5.
Cả kinh thành đêm nay chỉ một mình ta
Không bạn hữu, không trăng, không rượu đắng
ta còn chờ đợi chi
còn mong mỏi điều chi
mắt mở trừng trừng luôn tưởng bao chuyện trước

Ta như người gảy đàn sau tháng ngày tan hợp (*)
mặt đã võ vàng
áo quần rách nát
không lìa khúc đàn xưa.
                        12-1983

(16/12-85)



---------
(*) Chỉ cô Câm, người ca nữ trong bài thơ “Long thành cầm giả ca”




Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode
Bình luận (0)
Bạn đọc nhiều
Xem thêm

  • Chùm thơ dự thi cuối cùng Nguyễn Văn Phương

    LTS: Nguyễn Văn Phương (tức Phương xích lô), nguyên hội viên Hội Nhà văn TT.Huế đã bị chết đuối ngày 2 tháng 6 năm 2002 tại Quảng Trị..Trước đó vài ngày anh có gửi tới toà soạn chúng tôi chùm thơ dự thi như một di ngôn tuyệt mệnh.Sông Hương xin trân trọng giới thiệu những bài thơ cuối của Nguyễn Văn Phương cùng bạn đọc.

  • Chùm thơ Nguyễn Xuân Hoàng

    NGUYỄN XUÂN HOÀNGTên thật: Nguyễn Xuân HoàngBút danh: Hạnh Lê, Hoàng Bình Thi, Nguyễn Vân Cù, Hoàng Phủ Cam.Nguyên quán: Hương Toàn, Hương Trà, TT.Huế.Năm sinh: 1966

  • Chùm thơ Tôn Nữ Hỷ Khương

    TÔN NỮ HỶ KHƯƠNGTên thật: Công Tằng Tôn Nữ Hỷ KhươngSinh năm: 1937 tại Vỹ Dạ - HuếĐã cộng tác với nhiều tờ báo ở Huế và Saigon từ năm 1959

  • Thơ người xa Huế

    TRẦN HỮU LỤC -  TRƯƠNG QUÂN - TÔN NỮ THU THUỶ

  • Thơ Sông Hương 2-2002

    Hoàng Phủ Ngọc Tường - Nguyễn Khắc Thạch - Phạm Nguyên Tường - Mai Văn Hoan - Văn Hữu Tứ - Nguyên Quân - Võ Quê - Ngàn Thương - Lê Ngã Lễ - Ngô Cang - Nguyễn Thiền Nghi - Lê Viết Xuân - Đỗ Văn Khoái - Phạm Tấn Hầu - Thanh Tú - Hồng Thị Vinh - Nguyễn Xuân Thâm - Nguyễn Ngọc Phú - Nguyễn Hoài Nhơn - Đàm Khánh Phương - Bùi minh Quốc - Nguyễn Trung Hiếu - Nguyễn Văn Dinh - Nguyễn Đông Nhật - Vũ Thị khương - Lê Huy Quang - Vương Tùng Cương - Huỳnh Quang Nam - Nguyễn Trọng Bính

  • Thơ Trần Hoàng Phố

    TRẦN HOÀNG PHỐSinh năm 1953 tại Huế, tên thật là Bửu Nam, hậu duệ 4 đời của nhà thơ Hoàng tộc Tùng Thiện Vương, Tiến sĩ, hiện giảng dạy ở Khoa Văn Đại học Sư phạm Huế.Hội viên Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế. Tác phẩm đã in: - Dự cảm.                                             - Cõi nhân gian lạ lẫm

  • Cảm xúc Hightech

    PHẠM XUÂN PHỤNG...Trên thế giới chỉ có Ngài Hightech Rộng - hẹp, thấp - cao tuỳ ý lắp vào...

  • Bi kịch của riêng tôi

    LÂM THỊ MỸ DẠTôi tự đóng khung trong căn nhà bé nhỏChuyện đời thườngChuyện bệnh tật, thuốc thang…Những vùng đất chỉ còn trong trí nhớTrùng điệp cao nguyênXanh thẳm biển mơ màng…

  • Lá trắng

    HOÀNG DIỆP LẠC...gã thời gian chăn tín đồ vào bức tranh lập thểPicaso vẽ niềm hy vọng cuối cùng...

  • Nhớ San

    LÊ NGỌC THUẬNCó lẽ bên kia mầy vẫn sayVẫn ngồi ngủ tỉnh giữa ban ngàyVẫn nâng ly rượu không hề tiếcVẫn cạn cả đời không mảy may

  • Ngoài tiếng thu ca

    TRẦN KIÊM ĐOÀNNhắm mắt lại tưởng đêm về quá khứEm nghe gì ngoài tiếng Thu caGió trở lạnh mây bay về tứ xứKhoảng trời Không rỗng lặng la đà

  • Một mình

    TRẦN HOÀNG PHỐMột mìnhngồi vớitrống khôngBốn bề gió thổimênh môngcõi người

  • Đêm mưa nhớ mẹ

    KIỀU TRUNG PHƯƠNGCon vềnhà trống tuênh toangGiậu thưa dâm bụt gió xang nhẹ lùa

  • Thời của ngày mai

    VIÊM TỊNH             Gởi Thomas L. FriedmanTừ bên kia bờ Tây xa thẳm người đàn ông cô đơn

  • Thấy và không

    ĐINH THUChiều mùa hạ nắng nóng nung bải hoảiCây phượng buồn rất đẹp ngó dòng sôngTa cũng đứng cúi mình nghiêng xuống đáyKhông thấy gì - cây có thấy gì không

  • Đêm hội tình

    NGUYỄN THIỀN NGHI...Chiều chúm môi thổi chén trăng caoGót âm dương đu từng cung bậc...

  • Tiếng người dưng

    ĐÔNG HÀ...Khi tất cả đã không còn gìtốt xấu buồn vui trắng đen lẫn lộn...

  • Bất chợt

    LÊ VIẾT XUÂNBất chợt gặp mùa thuTrong tạ từ dáng láHiu hiu làn hương lạAi kéo vòm trời lên…

  • Hành trình đứng bóng

  • Ký ức

    ĐẶNG NHƯ PHỒNTôi đánh rơi khuôn mặt mìnhtrong chén rượuĐể khi mình tỉnhnhớ mình say

    • 1 2
    ...
    9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Bạn đọc nhiều