Nan giải bảo tồn di tích

15:13 29/01/2019

Tính đến hết năm 2018, tỉnh Quảng Nam có 379 di tích các loại, phần lớn hư hại xuống cấp do thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, thời tiết khắc nghiệt...

Di tích quốc gia Phật viện Đồng Dương thành phế tích

Thiếu kinh phí

Gần 8 năm kể từ khi hội thảo “Bảo tồn, phát huy giá trị Phật viện Đồng Dương” (xã Bình Định Bắc, huyện Thăng Bình) kết thúc với nhiều giải pháp được đưa ra nhằm trùng tu di tích quốc gia đặc biệt này. Tuy nhiên, đến nay di tích vẫn là phế tích. Cả một quần thể rộng hàng ngàn mét vuông, niên đại hơn 1.000 năm với những bí ẩn về một trung tâm Phật giáo lớn nhất Đông Nam Á vẫn bị vùi lấp chưa thể phát lộ. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu kinh phí.

Theo thống kê từ Sở VH-TT-DL Quảng Nam, từ năm 2005 - 2015, Quảng Nam đã bố trí 42 tỷ đồng để đầu tư, tu bổ 16 di tích quốc gia và 37 tỷ đồng để tu bổ, dựng bia cho 85 di tích cấp tỉnh. Dù vậy, con số trên vẫn khá ít ỏi so với số lượng các di tích cần được đầu tư bảo tồn.

Năm 2015, HĐND tỉnh Quảng Nam ban hành Nghị quyết 161 về cơ chế đầu tư tu bổ di tích quốc gia và di tích cấp tỉnh trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016 - 2020 với tổng mức đầu tư 80 tỷ đồng. Trong đó, các dự án tu bổ di tích quốc gia chủ yếu từ ngân sách tỉnh. Các dự án tu bổ di tích cấp tỉnh bên cạnh hỗ trợ từ ngân sách tỉnh còn có vốn đối ứng từ ngân sách địa phương và nguồn xã hội hóa.

Sau khi Nghị quyết 161 có hiệu lực, tính đến năm 2018, toàn tỉnh đã đầu tư, tôn tạo 5 di tích cấp quốc gia, 40 di tích cấp tỉnh và dựng bia 55 di tích với tổng vốn đầu tư gần 70 tỷ đồng. Trong đó, hỗ trợ từ ngân sách tỉnh là 40,7 tỷ đồng, nguồn huy động từ địa phương là hơn 21 tỷ đồng và huy động các nguồn khác là 8 tỷ đồng.

Ông Phan Văn Cẩm, Giám đốc Trung tâm Quản lý di tích và danh thắng Quảng Nam, cho rằng, dù Nghị quyết 161 đã tạo cơ chế và nguồn lực cho các địa phương chủ động trong công tác quản lý, bảo tồn, trùng tu, tôn tạo di tích, tránh nguy cơ sụp đổ di tích, đồng thời nâng cao nhận thức toàn xã hội về gìn giữ, bảo tồn di sản nhằm phát huy giá trị gắn với phát triển du lịch tại địa phương, tuy nhiên, chừng đó vẫn chưa đủ, cần phải có một cơ chế mới về bảo tồn trùng tu các di tích trong thời điểm hiện tại và những năm tiếp theo.

Ông Cẩm nói: “Thực tế, nguồn vốn bố trí thực hiện qua các năm vẫn chưa đảm bảo theo lộ trình đề ra, mặc dù hàng năm trung tâm đã tham mưu Sở VH-TT-DL đề nghị tỉnh bố trí đủ 16 tỷ đồng để tu bổ di tích theo danh mục. Chưa kể, do nguồn vốn đối ứng từ các địa phương cho công tác tu bổ chưa nhiều và nguồn huy động đóng góp từ các tổ chức, cá nhân, tộc họ vẫn chưa có, khiến việc đầu tư tu bổ, tôn tạo các di tích gặp nhiều khó khăn”.

Cần một cơ chế mới

Không phủ nhận Nghị quyết 161 đã tạo ra cơ sở pháp lý và nguồn lực trong việc bảo tồn, tôn tạo các di tích trên địa bàn tỉnh. Nhưng với những quy định và nguồn lực phân bố khắt khe, không phải di tích nào cũng được tu bổ kịp thời. Chính vì vậy, sự chủ động của các địa phương đóng vai trò khá quan trọng.

Tại TP Hội An, việc xây dựng cơ chế riêng trong bảo tồn di tích dựa trên nguồn thu từ vé tham quan đạt hiệu quả rất tích cực. Hiện TP Hội An có 1.429 di tích, riêng phố cổ có khoảng 1.130 di tích, bao gồm các công trình kiến trúc nghệ thuật và nhà ở. Riêng nhà ở chiếm số lượng chủ yếu với 1.069 căn.

Theo ông Nguyễn Chí Trung, Giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An, từ năm 1995, TP Hội An đã ban hành cơ chế hỗ trợ đầu tư để bảo tồn các nhà cổ trong phố cổ với các tỷ lệ cụ thể: những di tích ở mặt tiền sẽ được Nhà nước hỗ trợ đến 60% kinh phí; trong kiệt, hẻm hỗ trợ 75% kinh phí trùng tu. Với chính sách này, đã có nhiều công trình, di tích được hỗ trợ kinh phí tu bổ kịp thời.

“Trung bình mỗi năm số tiền dành cho tu bổ các di tích này khoảng 5 - 7 tỷ đồng. Các nơi khác muốn cũng khó được vì không có tiền, còn Hội An nhờ có nguồn thu từ vé tham quan, đây có thể gọi là tái đầu tư vì kinh tế Hội An là kinh tế du lịch dựa trên nền tảng di sản văn hóa, mà đầu tư cho di sản văn hóa chính là đầu tư cho phát triển kinh tế”, ông Trung nói.

Mỗi năm, Hội An thu tiền bán vé tham quan phố cổ trên 250 tỷ đồng. Ông Nguyễn Xuân Hà, Phó Chủ tịch UBND thị xã Điện Bàn, cho rằng việc đầu tư cho công tác bảo tồn di tích là cần thiết nhưng nguồn lực đầu tư của địa phương có hạn, chưa kể kinh phí hỗ trợ của tỉnh cũng không tương xứng, tỉnh cần phải thay đổi lại cơ chế hỗ trợ nếu không các di tích sẽ nguy cấp, thậm chí sụp đổ trước khi được lập hồ sơ tu bổ.

Quay lại câu chuyện Phật viện Đồng Dương, trong một hội thảo về bảo tồn di tích mới đây, GS-TS-KTS Hoàng Đạo Kính nhìn nhận: “Phật viện Đồng Dương bây giờ đã trở thành phế tích hoàn toàn bị vùi lấp, điều này đặt ra những thử thách về nhiều phương diện như cách tiếp cận, phương pháp, kỹ thuật… Tuy nhiên, tất cả vẫn có thể làm được, vấn đề là nguồn vốn chứ không phải là giải pháp kỹ thuật”.

Theo Ngọc Phúc - SGGP
 
 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Chúng ta đang trong giai đoạn “dầu sôi lửa bỏng” khi dịch bệnh hoành hành, gây nên vô số hệ lụy trong đời sống. Trên khắp thế giới và cả trong nước, các mặt kinh tế - xã hội đều ngổn ngang những vấn đề.

  • Sau khi đắc quả A-la-hán, Tôn giả Mục-kiền-liên vận thần thông đi khắp các cõi tìm người mẹ đã khuất. Thấy mẹ đang chịu đói khát khổ sở trong kiếp ngạ quỷ, Ngài đau lòng vô cùng, vội dâng lên mẹ bát cơm. Lòng bỏn sẻn tham lam chưa dứt, bà sợ chúng ma cướp giật nên đưa tay che bát cơm. Nhưng cơm đã hóa thành lửa đỏ!

  • Tại nhiều trường học trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, sự nghèo nàn về đầu sách, không gian đọc khiến nhiều học sinh (HS) không có hứng thú đến thư viện. Cộng với sự phát triển các thiết bị công nghệ số, càng khiến các em hờ hững với tài nguyên sách.

  • Chiều ngày 24/7, một người bạn gửi tin nhắn qua zalo thông báo việc thành phố Đà Nẵng mới phát hiện một người nhiễm Covid trong cộng đồng. Tôi bán tín bán nghi và cũng thầm hy vọng đó là tin giả. Mặc dù những tin nhắn giả đã được hạn chế rất nhiều từ khi bùng phát dịch lần 1 nhưng việc tin lan truyền trên mạng cũng chưa chắc đã là đúng.

  • Những khó khăn từ đợt dịch Covid-19 hồi đầu năm còn chưa kịp khắc phục, ngành xuất bản trong nước đang phải đối diện với đợt dịch tái bùng phát. Giải pháp nào cho ngành xuất bản trong giai đoạn hiện nay?

  • Thị trường tổ chức biểu diễn cải lương tại TPHCM những năm gần đây sôi động hẳn vì sự xuất hiện của nhiều đơn vị xã hội hóa cùng Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang dàn dựng nhiều chương trình, vở diễn, thu hút được sự quan tâm của khán giả mộ điệu. 

  • Covid-19 là gì? Nếu có người hỏi tôi câu ấy, tôi sẽ trả lời là chấp nhận và thích nghi. 

  • Nhan Hồi là đệ tử giỏi của Khổng Tử. Một lần đang khi Nhan Hồi nấu cơm trong bếp, Khổng Tử đi ngang qua, ông nhìn thấy Nhan Hồi múc cơm ăn vụng.

  • Đại dịch Corona đang tác hại một cách khủng khiếp. Từ mức tử vong 3.331 tại Trung Quốc vào đầu tháng 4-2020, theo thống kê chính thức, chỉ sau một thời gian ngắn - tính đến ngày 29-4-2020 - con số này đã vọt lên 217.596 người tử vong; tổng số ca nhiễm tăng đến 3.134.199 người (1).

  • Tương truyền, trong văn hóa Việt Nam xưa, khi gặp nhau, chào nhau các cụ ta thường úp hai bàn tay vào nhau nắm chặt và xá người đối diện. Còn cái “vụ bắt tay” mà chúng ta thường thấy lâu nay là chỉ có từ khi thực dân Pháp đô hộ nước ta(!)

  • VŨ NHIÊN    

    Những ngày giáp Tết, giữa rộn ràng bánh mứt, chợ hoa, giữa những cơn mưa phùn nhè nhẹ và chút gió xuân hây hẩy gợn mình, đây đó trên mặt báo đã có những tin tức về loại dịch mới khi ấy gọi là Corona bùng phát ở thành phố Vũ Hán, Trung Quốc.

  • Người Bhutan không làm việc kiếm tiền suốt cả ngày. Đủ sống là được rồi. Họ dành nhiều thời gian rảnh để tận hưởng các niềm vui khác trong cuộc sống…

  • Lại một mùa Phật đản trở về trên quê hương chúng ta trong bối cảnh tín đồ sẽ có thể không đến chùa dự các lễ kính mừng ngày Đản sinh của Đức Thế Tôn, ngày Vesak Liên Hiệp Quốc - sự kiện văn hóa tâm linh của nhân loại, vì ảnh hưởng của đại dịch Covid-19…

  • Trong một lần xem bộ phim Cuộc đời Đức Phật, tôi còn nhớ loáng thoáng lời Ngài dạy rằng “nhìn vào trong một chiếc lá bồ-đề mà thấy được mặt trăng, mặt trời…”. 

  • Ngày thứ 4 của hai tuần triệt để ở nhà “stay home” thế giới bên ngoài hầu như sa mạc...

  • Cảm ơn bạn đã hỏi thêm câu mình nói hôm trước: Thời buổi “Cô-vi 19” hoành hành khắp thế giới này, thì với những người đã có “tuổi hơi cứng” như tụi mình nên thực hành các hạnh Độc cư, Thiền định, Kham nhẫn, Tri túc mà Phật đã dạy từ hơn hai ngàn sáu trăm năm trước để có một nếp sống An Lạc và Hạnh Phúc.

  • Khi tác giả viết những dòng này, đại dịch Corona đang tiếp diễn khốc liệt trên thế giới. Châu Âu đang ở cao điểm của dịch bệnh, số tử vong tại Ý đã cao hơn so với Trung Quốc.

  • Đọc “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, nhiều người thích đi tìm xung đột, đi tìm bài học thời sự, đi tìm bài học có tính dự báo và vô số những bài học giá trị khác.

  • Việt Nam có một khối lượng đồ sộ các di sản đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, công tác quản lý di sản ở Việt Nam hiện nay còn nhiều bất cập. 

  • Khắp mọi nơi trên thế giới, các sự kiện văn hóa đang bị hủy bỏ vì dịch coronavirus. Một số phòng hòa nhạc đang cố gắng chống chọi lại xu hướng này bằng cách vẫn tiếp tục biểu diễn trong khán phòng trống khán giả và chia sẻ buổi hòa nhạc trực tuyến.