Nan giải bảo tồn di tích

15:13 29/01/2019

Tính đến hết năm 2018, tỉnh Quảng Nam có 379 di tích các loại, phần lớn hư hại xuống cấp do thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, thời tiết khắc nghiệt...

Di tích quốc gia Phật viện Đồng Dương thành phế tích

Thiếu kinh phí

Gần 8 năm kể từ khi hội thảo “Bảo tồn, phát huy giá trị Phật viện Đồng Dương” (xã Bình Định Bắc, huyện Thăng Bình) kết thúc với nhiều giải pháp được đưa ra nhằm trùng tu di tích quốc gia đặc biệt này. Tuy nhiên, đến nay di tích vẫn là phế tích. Cả một quần thể rộng hàng ngàn mét vuông, niên đại hơn 1.000 năm với những bí ẩn về một trung tâm Phật giáo lớn nhất Đông Nam Á vẫn bị vùi lấp chưa thể phát lộ. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu kinh phí.

Theo thống kê từ Sở VH-TT-DL Quảng Nam, từ năm 2005 - 2015, Quảng Nam đã bố trí 42 tỷ đồng để đầu tư, tu bổ 16 di tích quốc gia và 37 tỷ đồng để tu bổ, dựng bia cho 85 di tích cấp tỉnh. Dù vậy, con số trên vẫn khá ít ỏi so với số lượng các di tích cần được đầu tư bảo tồn.

Năm 2015, HĐND tỉnh Quảng Nam ban hành Nghị quyết 161 về cơ chế đầu tư tu bổ di tích quốc gia và di tích cấp tỉnh trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016 - 2020 với tổng mức đầu tư 80 tỷ đồng. Trong đó, các dự án tu bổ di tích quốc gia chủ yếu từ ngân sách tỉnh. Các dự án tu bổ di tích cấp tỉnh bên cạnh hỗ trợ từ ngân sách tỉnh còn có vốn đối ứng từ ngân sách địa phương và nguồn xã hội hóa.

Sau khi Nghị quyết 161 có hiệu lực, tính đến năm 2018, toàn tỉnh đã đầu tư, tôn tạo 5 di tích cấp quốc gia, 40 di tích cấp tỉnh và dựng bia 55 di tích với tổng vốn đầu tư gần 70 tỷ đồng. Trong đó, hỗ trợ từ ngân sách tỉnh là 40,7 tỷ đồng, nguồn huy động từ địa phương là hơn 21 tỷ đồng và huy động các nguồn khác là 8 tỷ đồng.

Ông Phan Văn Cẩm, Giám đốc Trung tâm Quản lý di tích và danh thắng Quảng Nam, cho rằng, dù Nghị quyết 161 đã tạo cơ chế và nguồn lực cho các địa phương chủ động trong công tác quản lý, bảo tồn, trùng tu, tôn tạo di tích, tránh nguy cơ sụp đổ di tích, đồng thời nâng cao nhận thức toàn xã hội về gìn giữ, bảo tồn di sản nhằm phát huy giá trị gắn với phát triển du lịch tại địa phương, tuy nhiên, chừng đó vẫn chưa đủ, cần phải có một cơ chế mới về bảo tồn trùng tu các di tích trong thời điểm hiện tại và những năm tiếp theo.

Ông Cẩm nói: “Thực tế, nguồn vốn bố trí thực hiện qua các năm vẫn chưa đảm bảo theo lộ trình đề ra, mặc dù hàng năm trung tâm đã tham mưu Sở VH-TT-DL đề nghị tỉnh bố trí đủ 16 tỷ đồng để tu bổ di tích theo danh mục. Chưa kể, do nguồn vốn đối ứng từ các địa phương cho công tác tu bổ chưa nhiều và nguồn huy động đóng góp từ các tổ chức, cá nhân, tộc họ vẫn chưa có, khiến việc đầu tư tu bổ, tôn tạo các di tích gặp nhiều khó khăn”.

Cần một cơ chế mới

Không phủ nhận Nghị quyết 161 đã tạo ra cơ sở pháp lý và nguồn lực trong việc bảo tồn, tôn tạo các di tích trên địa bàn tỉnh. Nhưng với những quy định và nguồn lực phân bố khắt khe, không phải di tích nào cũng được tu bổ kịp thời. Chính vì vậy, sự chủ động của các địa phương đóng vai trò khá quan trọng.

Tại TP Hội An, việc xây dựng cơ chế riêng trong bảo tồn di tích dựa trên nguồn thu từ vé tham quan đạt hiệu quả rất tích cực. Hiện TP Hội An có 1.429 di tích, riêng phố cổ có khoảng 1.130 di tích, bao gồm các công trình kiến trúc nghệ thuật và nhà ở. Riêng nhà ở chiếm số lượng chủ yếu với 1.069 căn.

Theo ông Nguyễn Chí Trung, Giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An, từ năm 1995, TP Hội An đã ban hành cơ chế hỗ trợ đầu tư để bảo tồn các nhà cổ trong phố cổ với các tỷ lệ cụ thể: những di tích ở mặt tiền sẽ được Nhà nước hỗ trợ đến 60% kinh phí; trong kiệt, hẻm hỗ trợ 75% kinh phí trùng tu. Với chính sách này, đã có nhiều công trình, di tích được hỗ trợ kinh phí tu bổ kịp thời.

“Trung bình mỗi năm số tiền dành cho tu bổ các di tích này khoảng 5 - 7 tỷ đồng. Các nơi khác muốn cũng khó được vì không có tiền, còn Hội An nhờ có nguồn thu từ vé tham quan, đây có thể gọi là tái đầu tư vì kinh tế Hội An là kinh tế du lịch dựa trên nền tảng di sản văn hóa, mà đầu tư cho di sản văn hóa chính là đầu tư cho phát triển kinh tế”, ông Trung nói.

Mỗi năm, Hội An thu tiền bán vé tham quan phố cổ trên 250 tỷ đồng. Ông Nguyễn Xuân Hà, Phó Chủ tịch UBND thị xã Điện Bàn, cho rằng việc đầu tư cho công tác bảo tồn di tích là cần thiết nhưng nguồn lực đầu tư của địa phương có hạn, chưa kể kinh phí hỗ trợ của tỉnh cũng không tương xứng, tỉnh cần phải thay đổi lại cơ chế hỗ trợ nếu không các di tích sẽ nguy cấp, thậm chí sụp đổ trước khi được lập hồ sơ tu bổ.

Quay lại câu chuyện Phật viện Đồng Dương, trong một hội thảo về bảo tồn di tích mới đây, GS-TS-KTS Hoàng Đạo Kính nhìn nhận: “Phật viện Đồng Dương bây giờ đã trở thành phế tích hoàn toàn bị vùi lấp, điều này đặt ra những thử thách về nhiều phương diện như cách tiếp cận, phương pháp, kỹ thuật… Tuy nhiên, tất cả vẫn có thể làm được, vấn đề là nguồn vốn chứ không phải là giải pháp kỹ thuật”.

Theo Ngọc Phúc - SGGP
 
 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, nhu cầu độc giả ngày càng cao và đa dạng, chức năng của thư viện cũng thay đổi. Không chỉ là kho tri thức liên tục cập nhật những đầu sách mới và hay, thư viện giờ đây còn phải là không gian văn hóa, sáng tạo, gần gũi, thuận tiện cho người đọc có thể tiếp cận bất cứ lúc nào.

  • Văn hóa dân gian đã có nhiều biến đổi, nhưng các thành tố của nó vẫn tồn tại và tái cấu trúc, tạo nên bộ mặt văn hóa của xã hội đương đại. Văn hóa ấy là tấm căn cước cho mỗi người Việt khi hội nhập thế giới, đồng thời mang lại giá trị tinh thần và cả cơ hội khởi nghiệp cho giới trẻ.

  • Sau hơn 20 năm xuất hiện tại Việt Nam, internet ngày càng đi sâu vào cuộc sống, tạo ra những thay đổi to lớn từ thói quen hàng ngày, tới cách làm việc, giao tiếp, tương tác xã hội, quan niệm về không gian, thời gian... Những thay đổi ấy đòi hỏi xây dựng các giá trị văn hóa mới - văn hóa mạng.

  • LÊ HOÀNG TÙNG

    Vai trò của thể dục, thể thao đã được xã hội thừa nhận, đánh giá là một trong những nhân tố quan trọng tác động đến sự phát triển của mỗi cá nhân và đất nước.

  • Tác phẩm sơn mài “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của danh họa Nguyễn Gia Trí - một bảo vật quốc gia đã bị hư hại nặng nề sau quá trình làm vệ sinh của Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác bảo quản, tu bổ, phục chế.

  • Di tích xuống cấp là một trong những vấn đề tồn tại song hành với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản ở Hà Nội. Bên cạnh những khó khăn về nguồn kinh phí, tình trạng tùy tiện trong tu bổ, tôn tạo cũng đang là bài toán đòi hỏi có giải pháp khắc phục hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững giá trị di sản.

  • Tính đến đầu năm 2019, qua 7 đợt công nhận theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam đang sở hữu 164 hiện vật, nhóm hiện vật được tôn vinh là bảo vật quốc gia. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, vấn đề ứng xử với các bảo vật quốc gia đang tồn tại nhiều số bất cập, nhất là tình trạng can thiệp thô bạo với không ít hiện vật khiến dư luận bất bình.

  • Dự án “Tương lai của truyền thống” vừa tổ chức buổi trò chuyện “Cảm hứng nghệ thuật Tuồng”. Với sự tham gia của NSND Mẫn Thị Thu, NSƯT Phạm Quốc Chí, NSƯT Nguyễn Ngọc Khánh, Nghệ sĩ Nguyễn Thành Nam một lần nữa những bất cập trong công tác bảo tồn và phát triển nghệ thuật Tuồng đã được chính người trong cuộc chia sẻ.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊ   

    Gọi là “Chuyện bên lề” vì chủ trương xây Khu Lưu niệm nhà thơ Tố Hữu (KLNTH) là của UBND Tỉnh Thừa Thiên Huế, tôi “bỗng dưng” bị lôi vào cuộc do đã viết bài “Ngày Xuân thăm quê nhà thơ Tố Hữu” đăng trên báo Văn nghệ số Tết Mậu Tuất - 2018.

  • Phát biểu tại hội nghị kiểm tra, đánh giá việc triển khai, thực hiện Nghị quyết 33 về xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước tại địa bàn TP.HCM ngày 20/4/2019, ông Võ Văn Thưởng - Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhận định: “Văn hóa TPHCM đã phát triển nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng”.

  • Để hạn chế bạo lực học đường, có ý kiến cho rằng, bên cạnh kiểm soát, ngăn chặn những clip độc hại, bạo lực trên mạng xã hội, cần đưa giá trị sống và kỹ năng sống đến học sinh và giáo viên, qua đó tạo môi trường giáo dục thân thiện hơn, khiến học sinh hạnh phúc hơn.

  • 5 năm kể từ khi Ngày Sách Việt Nam ra đời, khắp các địa phương trên cả nước, hoạt động cổ vũ cho văn hóa đọc được tổ chức rộng rãi. Tại các hệ thống giáo dục đào tạo, phong trào đọc sách cũng lan tỏa mạnh mẽ.

  • Thần tượng là một nhu cầu thiết yếu của thế hệ trẻ, nó cần thiết như cơm ăn nước uống hàng ngày. Có phải chăng xã hội chúng ta đang thiếu vắng những anh hùng, những con người bình thường, những sự việc bình thường đã trở nên quý hiếm, được nêu gương khiến thế hệ trẻ tìm đến những kẻ giang hồ cộm cán, những kẻ tìm mọi cách để gây sốc trong đời sống và trên mạng xã hội?

  • Tại Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề: Xây dựng trường mầm non hạnh phúc và nói không với bạo lực học đường, diễn ra sáng 9.4, chuyên gia giáo dục Đan Mạch, PGS. Jette Eriksen khẳng định, để đẩy lùi bạo lực học đường, chúng ta phải xây dựng một nền giáo dục với những phương pháp sư phạm đầy nhân văn và thân thiện với trẻ, kết hợp quan điểm của trẻ em trong tất cả những gì chúng ta làm.

  • Thông qua cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc”, các em đã có những cảm nhận hết sức tuyệt vời về vai trò của đọc sách, của văn hóa đọc.

  • NGUYỄN THANH TÙNG

    Trong số ra ngày 25 tháng 11 năm 1990, một tờ báo chủ nhật xuất bản ở Hà Nội đăng bài "Giáo dục gia đình - S.O.S" của bạn đọc Lê Hòe.

  • Chúng ta đã nói quá nhiều về sự xuống cấp đạo đức cá nhân và xã hội mà chưa chỉ ra được căn nguyên sâu xa của nó là gì, nằm ở đâu và phải làm gì, tháo gỡ như thế nào… Sức mạnh đến từ nhiều thiết chế xã hội, trong đó có báo chí với vị thế và tầm ảnh hưởng rộng lớn.

  • Chủ trương xã hội hóa các hoạt động văn học - nghệ thuật trong đó có nghệ thuật sân khấu đã được triển khai thực hiện hơn 20 năm nay… Tuy nhiên, theo họa sĩ - NSND Lê Huy Quang, quá trình này với sân khấu vẫn đang như một vòng tròn quẩn quanh chưa xác định được hướng đi cụ thể.

  • Đi dạo trên nhiều tuyến phố của Hà Nội bắt gặp nhiều biển hiệu đề bằng tiếng nước ngoài. Ngay cả khi chúng ta đón lượng khách du lịch kỷ lục là 15 triệu lượt/người trong năm 2018 thì điều này không chỉ chứng tỏ chủ các cửa hàng, công ty thiếu tự tôn văn hóa dân tộc mà còn vi phạm quy định pháp luật.

  • Xã hội phát triển, các khu đô thị mọc lên ngày một nhiều. Dạng nhà chung cư cao tầng, nhà ống, nhà liền kề, biệt thự phát triển mạnh mẽ dẫn đến sự thay đổi lớn về sinh hoạt của người Việt. Từ đó dẫn đến thay đổi đáng kể về vị trí, vai trò và chức năng của Ban (bàn) thờ gia tiên…