Mẹ tôi chưa hề nói từ ấy
A THỊNH (Đài Loan)
Thuở sinh viên, tôi được thầy kể chuyện Hồng Thừa Trù(1). Làm quan cuối thời Minh, ông đã từng nói: "Quân ân tự hải, thần tiết như sơn" (Ơn đức nhà vua mênh mông tựa biển, khí tiết bề tôi vững chãi như non).
Ảnh: tư liệu
Sau đó, họ Hồng thua trận ở Tùng Sơn, đầu hàng và làm quan với nhà Thanh, trở thành nhân vật trong truyện Nhị Thần. Người đời bèn thêm hai chữ "hỹ" "hồ" vào câu nói cũ để nhạo báng: "Quân ân tự hải hỹ, thần tiết như sơn hồ?" (ơn đức nhà vua đã mênh mông tựa biển, khí tiết bề tôi hẳn vững chãi như non?). Kể xong, thầy tôi cảm thán: "Ôi, ngòi bút như mũi dao".
Mẹ tôi lại cho rằng: "Đôi môi là hai lưỡi dao". Câu nói đó, hồi bé tôi thường nghe nhắc đi nhắc lại. Mỗi khi lũ nhỏ liến thoắng lắm lời, mẹ tôi khuyên bảo: "Còn trẻ con, nên nghe mà chưa nên nói". Gặp kẻ ưa đại ngôn khoác lác, nói lời đường mật, bà thầm cảnh giới: "Tác nhân a? trọng tâm bất trọng chủy!" (Làm người ư? cốt ở tấm lòng, chuộng chi mồm mép!).
Bấy giờ tôi chưa hiểu thế nào là "trọng tâm bất trọng chủy", sau này lớn lên, có đủ trí khôn, vào đời, nghĩ suy thế sự, nhớ lại mẹ, tôi nhận ra mẹ tôi quả thật là người nói, làm như một. Và cũng từ khi hiểu được nhân tình thế thái, tôi mới để ý thấy rằng, mẹ tôi chưa hề nói đến từ "ÁI" (yêu).
Như thể mẹ tôi không biết từ "yêu" ấy. Bà sinh dưỡng bảy mặt con, trừ tôi đã hoang nghịch lêu lổng tự thuở học sơ trung(2), còn các anh, chị, em tôi đều thuận buồm xuôi gió, học hành cẩn thận để thành người hữu dụng cho nước nhà. Tâm huyết của mẹ tôi dẫu không nên so sánh với sông nước Hoàng Hà, nhưng chí ít cũng cuộn chảy bất tận như con suối nhỏ ở làng quê - nơi tôi ra đời, thế mà bà chỉ âu yếm anh chị em chúng tôi với một câu nói mà bà cho là hết lời: "A mẫu ngận đông nhĩ môn" (Mẹ rất thương các con).
Trong Hán ngữ, "thương" là nghĩa thứ nhất của chữ "đông" - thương xót, thương mến, thương tiếc, còn nghĩa thứ hai của chữ "đông" lại là "đau" - làm cho đau, đánh đau. Như đã kể, khi còn học sơ trung tôi thường nghịch ngợm lêu lổng, hay la cà cùng đám đông trước rạp hát, một vài tuần lại ẩu đả. Bấy giờ ở Đài Loan kinh tế chưa cất cánh, bọn trẻ chưa dùng súng, dùng gươm, chỉ đấm qua, đá lại rồi kêu la chửi bới đôi lời. Khốn nỗi dân làng tôi thích tò mò, lắm miệng, mỗi lần như vậy, chưa về đến nhà, mọi "thông tin cuộc chiến" mẹ tôi đã biết cả. Trước hết bà bảo tôi treo cặp sách lên móc, cởi áo khoác ngoài, đứng úp mặt vào tường, kể lại mọi sự việc vừa xảy ra, rồi bà mới đánh. Nếu mà khóc thì không cho ăn cơm, dù là cơm cháy, và cuối cùng bảo chị cả xoa dầu xức thuốc cho tôi, còn bà vào buồng đóng cửa khóc một mình.
Mệnh của mẹ tôi không may, nhưng bà là người tâm đức. Tuy luôn bị mẹ đánh đau nhiều nhất, nhưng tôi lại là đứa con được bà thương mến hơn ai hết. Mới bốn tuổi tôi đã vẽ được tượng ba ông Phúc Lộc Thọ, năm lên bảy tôi viết chữ Hán còn đẹp gấp nhiều lần so với chú tôi đang học cao trung(3), bằng khen, cờ thưởng các kỳ thi đơn ca, làm văn mà tôi mang về treo kín cả mấy bức tường. Mẹ tôi đặt nhiều hy vọng và thầm mong qua thi tài, đua sức tôi sẽ đem vinh quang về cho gia đình. Và cứ sau mỗi lần đòn roi bà lại nói với tôi: "Thịnh à, bỏ qua cho mẹ đã làm con đau".
Tôi cũng là người biết thương tâm, nên cuối cùng đã quyết không trở lại "con đường giang hồ", dẹp lại những mong muốn "xưng hùng xưng bá" của một thời ngây ngô thơ dại. Chăm chỉ học hành, thành tích tốt dần lên trừ hai môn số học và tiếng Anh, cuối cùng tôi theo đòi nghề văn, luyện tập sáng tác. Sau khi tốt nghiệp Khoa Trung văn, tôi trở thành "tác gia" như hôm nay, mẹ tôi không hề biết "tác gia" là gì? nhưng cứ mỗi lần bà con lối xóm đưa xem bài văn, bài báo ký tên tôi là bà mừng lắm. Mấy tấm hình chụp tôi đang phỏng vấn làm báo bà luôn mang theo người, hễ gặp ai là khoe ngay: "Ông xem, bà xem, thằng Tư nhà tôi đấy"(tôi là con thứ tư trong gia đình).
 |
Bốn năm sau, tôi có con đầu lòng. Ngoảnh đi, ngoảnh lại, cháu đã biết đi, biết nói, chạy nhảy nô đùa. Tôi đem cháu về quê thăm bà nội, mẹ tôi vui sướng vô cùng, ngày nào bà cháu cũng chuyện trò ríu rít. Một hôm, tôi lắng nghe - "Cháu ăn cơm nhé?", "Cháu chưa đói, mà bà vừa đánh cháu, đánh ở tay đây này, bà không yêu cháu, cháu không ăn cơm nữa".
"Ôi, thằng ngốc của bà, bà thương cháu đấy", mẹ tôi cười sảng khoái và tự nhiên tôi nghĩ đến ông quan cuối Minh đầu Thanh đã tận trung với nước, chứ đâu dám khoác lác "tự hải như sơn" mà người đời từng nhạo báng.
Thái Nguyễn Bạch Liên dịch
(Theo nguyên tác Trung văn
MẪU THÂN BẤT THUYẾT NA CÁ TỰ
trong Độc giả văn trích số 5-1992).
(TCSH54/03&4-1993)
--------------------
(1) Hồng Thừa Trù (1593 - 1665)
(2), (3) sơ trung, cao trung - bậc trung học của nền giáo dục ở Trung Hoa tương tự như cấp hai, cấp ba của Việt Nam.
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
THUẬN AN
(Đọc cuốn ký sự đường xa “18 tuổi và chuyến phượt solo đầu đời trên đất Mỹ” của Phạm Nguyễn Linh Đan, Nxb. Hội Nhà văn 2018). -
(Để tưởng niệm thi sĩ Mary Oliver, vừa mất ngày 17 tháng 1, 2019, tại Florida, 83 tuổi)
ĐỨC TÙNG -
CHU HUY SƠN
Khó có thể kể hết những nhà thơ Việt Nam và thế giới bắt gặp cảm hứng từ cuộc đời cao đẹp và vô cùng trong sáng của Chủ tịch Hồ Chí Minh để sáng tác nên những tác phẩm về Người. Song, tôi cho rằng, bài thơ “Hồ Chí Minh - tên Người là cả một niềm thơ” của nhà thơ Cuba là một trong những sáng tác hay nhất viết về Bác. -
Sinh năm 1947 tại Rio de Janeiro, Brazil, 40 tuổi mới viết và xuất bản cuốn sách đầu tiên, Paulo Coelho được xem là nhà văn (còn sống) được đọc nhiều nhất thế giới: tuy số lượng tác phẩm đến nay chỉ trên 20 cuốn, nhưng đã phát hành đến 86 triệu bản tại 150 quốc gia, trong đó có nhiều cuốn luôn ở trong danh sách best- seller (số liệu tính đến tháng 6/ 2015). Ngày 22/12/2016, trong danh sách 200 tác giả có ảnh hưởng lớn nhất thế giới do công ty Richtopia đề xướng, Paulo Coelho được kể tên ở vị trí thứ 2.
-
WILLIAM D. ADAMS
LGT: William D. Adams hiện là học giả cao cấp tại quỹ hỗ trợ nhân văn và khoa học nghệ thuật lừng danh Andrew W. Mellon của Hoa Kỳ. Từ 2014 - 2017, ông được Tổng thống Obama (lúc đương nhiệm) bổ nhiệm giữ chức vụ chủ tịch Tổ chức Quốc gia về Nhân văn (NEH) - cơ quan độc lập của chính phủ tài trợ các dự án văn hóa, nghệ thuật, và giáo dục. -
PABLO NERUDA
LGT: Pablo Neruda, nhà thơ Mỹ Latinh nổi tiếng thế giới, sinh năm 1904 tại Parral, Chile. Năm 1920 ông đến Santiago để học tập và công bố bài thơ đầu tiên “La canción de la fiesta” (1921), rồi được biết đến rộng rãi qua tập thơ “Crepusculario” (1923). -
PHẠM THỊ PHƯƠNG THẢO
Tôi xin được dùng tên một bài thơ viết tại Paris của mình làm tựa đề cho bài viết này. Đó là những cảm xúc thăng hoa, những phút giây hạnh phúc và cũng là những kỷ niệm khó quên cùng bạn thơ của 24 quốc gia tham dự cuộc thi Slam thơ Quốc tế 2018 tại Paris tháng 5/2018 vừa qua. -
PHẠM HỮU THU
Nhân loại kính nể không chỉ vì đất nước Nhật Bản bình tĩnh ứng phó thiên tai mà còn gây thiện cảm qua hành vi ứng xử của họ. -
NGUYỄN THANH VIỆT
Nguyễn Thanh Việt là nhà văn gốc Việt đoạt giải văn chương Pulitzer, tác giả của “The Sympathizer,” “The Refugees,” và “Nothing Ever Dies: Vietnam and the Memory of War.” Ông hiện là giáo sư Anh văn tại Đại học Nam California (Mỹ). -
(T. Segers đặt câu hỏi, Hans Robert Jauss trả lời, Timothy Bahti dịch [sang tiếng Anh], Tạp chí New Literary History, Vol. 11, No. 1, Johns Hopkins University Press, 1979).
-
HENRY SLESAR
Nhà văn nổi tiếng Henry Slesar (1927 - 2002) viết tiểu thuyết, kịch bản, trinh thám, khoa học viễn tưởng đặc sắc về thủ pháp hài hước, kết cục trái chiều. -
PHẠM ĐĂNG
Thế giới vừa vĩnh biệt một thiên tài: Stephen William Hawking.
Ngày sinh của Hawking (8 tháng 1 năm 1942) đúng 300 năm sau ngày mất của Galileo Galilei (8 tháng 1 năm 1642). Ông qua đời (14/3/2018) vào ngày số Pi, cũng là ngày sinh của Albert Einstein (14 tháng 3 năm 1879). -
Robert Arthur, Jr. sinh năm 1909, tại Philippines, nơi cha của ông, sĩ quan quân lực Hoa Kỳ, đóng quân. Tuổi thơ của ông cũng theo chân cha nay đây mai đó, có điều là ông không nối nghiệp cha (dù đã được nhận vào trường West Point), mà chọn học ngành văn chương.
-
HENRY JAMES
Henry James: Nhà văn Mỹ (1843 NewYork - 1916 Luân Đôn), viết tiểu thuyết, truyện ngắn, phê bình văn học; đặc biệt yêu văn học, nghệ thuật Pháp. Tác phẩm: 112 truyện ngắn (1864 - 1910), Toàn tập (1990 - 2009). Chủ đề: Ý thức, tâm lý; mơ mộng, tình cảm; vẻ đẹp, chân lý nghệ thuật. -
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Trước khi biết lòng tử tế là gì
Bạn phải mất đi nhiều thứ -
NGUYỄN DƯ
Đọc Thơ Đường bất ngờ thấy bài Lương Châu từ của Vương Hàn (687 - 726):
Bồ đào mĩ tửu dạ quang bôi
Dục ẩm tì bà mã thượng thôi.
Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu,
Cổ lai chinh chiến kỉ nhân hồi. -
PHẠM TRƯỜNG THI
Tôi và nhà văn Hà Phạm Phú nhận lời mời của Hội Nhà văn Việt Nam đi dự Hội thảo văn học quốc tế Trung Quốc và các nước lưu vực sông Mê Kông gồm: Myanmar, Lào, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam được tổ chức từ ngày 21 đến 25 tháng 5 năm 2017 tại thành phố Nam Ninh, tỉnh Quảng Tây, khu tự trị dân tộc Choang Trung Quốc. -
W.S. PEIRIS
W.S.Peiris sinh 1932; đạt giải nhì truyện ngắn tiếng Anh trong cuộc thi Văn học quốc gia Tích Lan năm 2008. Hiện ông sống tại Kiribathgoda, Sri Lanka. -
PHẠM TẤN XUÂN CAO
Chủ nghĩa hiện đại khởi đi với các đại tự sự và niềm tin vô điều kiện của nó vào Lý tính đồng thời chủ nghĩa hậu hiện đại nổi lên để phản ứng lại sức hướng động tuyến tính như thế của chủ nghĩa hiện đại, khi mà nó luôn muốn cổ xúy cho một sự bất tín về phía các đại tự sự và tiến hành giải kiến tạo chúng.
.png)
.png)
