Bản thảo cổ nhất của người Ai Cập viết trên da thuộc đã được phát hiện trên kệ sách bảo tàng ở thủ đô Cairo, nơi nó được lưu giữ và chìm vào lãng quyên cách đây hơn 70 năm.
Wael Sherbiny đang nghiên cứu về cuốn chiếu thư tại Bảo tàng Ai Cập
Có niên đại từ cuối thời Vương quốc Cổ đại cho đến đầu Vương quốc Trung cổ (2300-2000 trước Công nguyên), cuốn chiếu thư dài khoảng 2,5m, chứa đầy chữ và hình vẽ đầy màu sắc rất rõ nét.
“Nếu tính tổng thể cả 2 mặt đều có chữ viết, chúng tôi có cuốn chiếu thư dài hơn 5m có đầy đủ văn bản và hình minh họa, làm cho nó trở thành cuốn chiếu thư dài nhất từ Ai Cập cổ đại”, ông Wael Sherbiny, một nhà nghiên cứu hiện công tác ở Bỉ, người thực hiện việc tìm kiếm nói với Discovery News.
Người Ai Cập đầu tiên nhận bằng Tiến sĩ Ai Cập học năm 2008 từ Đại học Leuven Vương quốc Bỉ, Sherbiny đặc biệt quan tâm đến văn bản tín ngưỡng tôn giáo Ai Cập cổ đại và đang tích cực chuẩn bị công bố cuốn chiếu thư bằng da độc nhất vô nhị.
Ông đã công bố phát hiện này tại Hội nghị các nhà Ai Cập học được tổ chức ở Florence, Italy.
Không ai biết về nguồn gốc bản thảo. Viện khảo cổ Phương Đông Cộng hòa Pháp ở Cairo đã mua nó từ một nhà buôn đồ cổ bản xứ, có thể sau Thế chiến I. Sau đó, nó được hiến tặng cho bảo tàng Cairo, nơi nó được trải ra ngay trước khi thế chiến II bắt đầu nổ ra.
“Kể từ đó cuốn chiếu thư nằm trong bảo tàng và rồi hoàn toàn rơi vào quên lãng”, ông Sherbiny cho biết.
Về cơ bản một bản di cảo tôn giáo có hơn 4.000 ngàn năm tuổi, ắt hẳn chứa nhiều hình minh họa về các vị thần và năng lực siêu nhiên này có niên đại trước bản vẽ nổi tiếng được tim thấy trong Sách tang ma xuất hiện khoảng năm 1550 trước Công nguyên.
Phép thuật tôn giáo cũng được đề cập trong văn bản cổ. “Những văn bản đó có thể được linh mục dùng giảng đạo”, ông Sherbiny quả quyết.
Được biết giới linh mục thường sử dụng cuốn chiếu thư bằng da để tham khảo giảng giải kinh trong khi cử hành thánh lễ.
Chỉ còn 6 văn bản làm bằng giấy cói còn sót lại từ thời Ai Cập cổ đại và có thể có niên đại gần với cuốn chiếu thư làm bằng da.
Da thuộc được coi là một loại vật liệu rất quý giá trong thời Ai Cập cổ đại. Nó là phương tiện chủ yếu để ghi chép kinh, những sự kiện lịch sử vì nó tiện dụng, linh hoạt và bền hơn so với giấy cói.
Có không ít văn bản quý giá bằng da thuộc như vậy được lưu trữ trong tàng thư các thuộc các ngôi chùa. Theo Discovery, điều kỳ lạ, với khí hậu khô nóng ở Ai Cập, văn bản bằng da thuộc dễ bị hư hại.
Cuốn chiếu thư Cairo cũng không là ngoại lệ. Một phần chữ và hình ảnh đã trở nên rời rạc, tạo thành từng mảnh nhỏ, trông giống như bức tranh lắp ghép, ông Sherbiny đã phải ghép từng mảnh lại với nhau.
Các mảnh vỡ hình thành đoạn văn bản-hình ảnh khổ lớn trong cuốn chiếu thư, có tên gọi khác cuốn sách 2 mặt, nói rõ nghi lễ tôn giáo dành cho việc mai táng người chết.
Phần này được các nhà Ai Cập học quan tâm vì nó xuất hiện trên nắp quan tài an táng người chết ở thời kỳ Vương quốc Trung cổ (2055-1650 trước Công nguyên) từ nghĩa địa Hermopolis ở thượng Ai Cập.
Ông Sherbiny tỏ ra ngạc nghiên khi trao đổi về văn bản cổ với báo chí: “Thật ngạc nhiên, cuốn chiếu thư cung cấp thông tin bằng hình ảnh còn chi tiết hơn những cỗ quan tài Hermopolitan ở cả thể thức văn bản viết tay và vẽ’.
Theo giới học giả, cuốn chiếu thư cho thấy từng phần của nó đã được người ta biết đến trước khi xuất hiện trên các quan tài Hermopolis.
“Nó cho thấy một vài phân đoạn trong cuốn sách có thể không do các nhà thần học Hermopolitan sáng tạo, tuy nhiên chúng đã có lịch sử khá dài để lưu truyền trước chúng được chọn làm hoa văn trang trí trên quan tài”, ông Sherbiny giải thích.
Ông nhấn mạnh cuốn chiếu thư bằng da cũng nổi bật với những bức họa tâm linh đã không được nhìn thấy trên quan tài hoặc bất kỳ di tích cho đến bây giờ.
“Điều đó cho thấy, có một bộ tranh tượng và kinh sách tôn giáo đồ sộ, nhưng thật không may, chúng ra đã không biết đến chúng”, ông Sheriny kết luận.
Theo Trúc Thông - TT&VH
Gần nửa giờ lái xe từ thủ đô Kabul, tỉnh Logar, phía đông nam thủ đô Kabul, được coi là một trong những nơi nguy hiểm nhất ở Afghanistan. Nó gần khu vực Waziristan biến động của Pakistan, nơi các chiến binh vũ trang tự do qua lại nơi biên giới.
Trong ba lần khai quật (các năm 1993, 2009 và năm 2013) tại khu Di tích lịch sử-văn hóa-khảo cổ đặc biệt Gò Tháp thuộc xã Tân Kiều, huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp, Bảo tàng tỉnh Đồng Tháp đã thu được 49 hiện vật bằng vàng của nền văn hóa Óc Eo.
VÕ VINH QUANG
An Nam quốc thư là hệ thống văn thư ngoại giao rất quan trọng giữa nước ta và Nhật Bản thế kỷ XVI - XVII, thường xuyên được giới nghiên cứu quan tâm tìm hiểu.
HỒ TẤN PHAN - NGUYỄN THỊ NHƯ TRANG
Chúng tôi đọc một cách thú vị bài "Lại nói chuyện cầu Trường Tiền" của Quách Tấn đăng trên Tạp chí Sông Hương số 23.
(SHO) Bộ VHTTDL vừa ban hành Quyết định cho phép Sở VHTTDL tỉnh Thanh Hóa phối hợp với Viện Khảo cổ học khai quật tại Hang Diêm, xã Thành Yên, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa trong thời gian từ 21/11 - 02/12/2013 trên diện tích là 20m2.
ĐINH VĂN TUẤN
Giữa lúc các nhà nghiên cứu sử học đang sôi nổi, tranh biện về cuộc tìm kiếm di tích lăng mộ Quang Trung nhưng vẫn chưa tìm ra bằng chứng xác thật thì bất ngờ trên Tạp chí Xưa & Nay năm 2005(1), hai nhà nghiên cứu Hồng Phi và Hương Nao đã phát hiện và công bố một bài thơ chữ Hán Kiến Quang Trung linh cữu được chép trong Nam hành tạp vịnh tập 2 của bản chép tay Liên Khê di tập do danh sĩ Thanh Hóa là Lê Ôn Phủ(2), hiệu là Liên Khê (1771 - 1846) trước tác.
HỒ TRUNG TÚ
Trong lịch sử mối quan hệ Việt Chăm có một thời kỳ vô cùng đặc biệt, đó là giai đoạn cùng nhau hợp tác chống lại quân Nguyên Mông.
HỒ VĨNH
Mới đây trong quá trình sưu tầm tư liệu Hán Nôm tại Cố đô Huế, chúng tôi tìm thấy một bản thảo chữ Hán viết dưới đời vua Bảo Đại.
KHẮC DŨNG
Việc ông Đăng Thanh (86, Hoàng Diệu, Đà Lạt, Lâm Đồng) “tuyên bố” mua được một tấm xà rông của vua Chăm khiến chúng tôi phải “vào cuộc” truy tìm nguồn gốc của món hiện vật này. Cũng nói thêm, ông Đăng Thanh là hội viên CLB UNESCO Nghiên cứu bảo tồn cổ vật Việt Nam tỉnh Lâm Đồng (Club for antique research and collection in Lam Dong), một trong những người chơi đồ cổ khá nổi tiếng ở Lâm Đồng. Từ tấm xà rông mà ông Thanh cho rằng “của hoàng tộc Chăm”, chúng tôi về xã Pró (huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng) để tiếp cận với một số gia đình, dòng họ có quan hệ với “vua Chàm” xưa kia.
LTS: Theo thông báo của Hội đồng chung khảo Giải Báo chí Quốc gia 2012, phim tài liệu “Ký ức Hoàng Sa” của nhà báo Bảo Hân - Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại Huế, cộng tác viên của Tạp chí Sông Hương - là tác phẩm báo chí duy nhất của Thừa Thiên Huế được Giải Báo chí Quốc gia trong năm nay. Sông Hương xin giới thiệu nội dung kịch bản của phim tài liệu này và chúc mừng tác giả được giải.
LÊ QUANG THÁI
Trong 12 con giáp giữ vai trò "hành khiển" điều hành vòng quay ngày tháng, con rồng là linh vật khác hẳn với 11 loài còn lại mang tính cách hiện thực rõ nét.
ĐẶNG TIẾN
Rồng là một linh vật tưởng tượng, chỉ có trong huyền thoại hay truyền thuyết, nhưng lại là một hình ảnh quen thuộc trong tâm thức người Việt Nam.
PHAN THUẬN ANTrong suốt nửa đầu thế kỷ 19, nhất là vào đầu thời Gia Long (1802 - 1820), nhà Nguyễn đã cố tình giết sạch, đốt sạch, xóa sạch tất cả con người, di tích, sách vở và mọi thứ khác của nhà Tây Sơn.
NGUYỄN THẾPhong Điền là huyện nằm ở phía bắc của tỉnh Thừa Thiên Huế, vùng đất mang nhiều dấu ấn lịch sử văn hóa của các thời kỳ. Sự kiện đáng ghi nhận gần đây là việc tìm thấy trống đồng cổ Đông Sơn có niên đại từ thế kỷ 2- 1 trước công nguyên, di tích văn hóa Chăm Pa, văn hóa Việt cổ... đã tạo sự quan tâm đặc biệt của các nhà nghiên cứu lịch sử trong và ngoài nước.
HỒ VĨNHMới đây trong đợt khảo sát thực địa tại vùng đồi núi thuộc thôn Trường Đá, xã Thủy Biều, thành phố Huế, chúng tôi đã tìm thấy một tấm bia cổ nằm bên ngoài Khiêm lăng (lăng Tự Đức) khoảng 1 km về phía Tây Bắc.
PHAN THANH HẢITrong ca dao xứ Huế, hình ảnh chiếc giếng cổ từ lâu lắm đã đi vào chuyện tình yêu đôi lứa, trở thành biểu tượng để người ta đem làm vật nguyện thề:Nước giếng Hàm Long đã trong lại ngọtAnh thương em rày có Bụt chứng tri
VŨ QUỐC HIỀNQuần thể kiến trúc Cố đô Huế là một di sản văn hoá có giá trị to lớn của Thừa Thiên Huế nói riêng và của Việt Nam nói chung. Giá trị di tích đó thể hiện ở cả văn hoá vật thể và phi vật thể mà bất cứ ai trong chúng ta cũng đều có thể nhận biết được.
NGUYỄN TUẤN LÂMSông Hương - một bộ phận cấu thành của văn hoá Huế đã và đang chứng kiến những bước thăng trầm của Cố đô Huế xưa cũng như đời sống hàng ngày của xứ Huế hiện nay. Dòng sông thơ mộng, ngọt ngào này chắc chắn đang nắm giữ nhiều bí ẩn của vùng đất lịch sử này mà nếu khai thác những bí ẩn đó có thể là những bổ sung quan trọng cho kho tàng lịch sử, văn hoá Huế.
PHAN THANH HẢIVới chủ đề “320 năm Phú Xuân - Huế, nghề truyền thống – bản sắc và phát triển”, Festival nghề truyền thống Huế 2007 sẽ diễn ra từ ngày 8-6 đến 10-6-2007, tập trung vào các nghề chạm khắc, đúc đồng và kim hoàn ở Huế và khắp đất nước.Sông Hương góp thêm một tiếng nói để tôn vinh nghề đúc đồng của Huế thông qua việc trình bày và đánh giá một số cổ vật đồng tiêu biểu của thời kỳ trước Phú Xuân hiện còn được lưu giữ để giúp bạn đọc có cái nhìn đầy đủ hơn về lịch sử phát triển và những thành tựu của nghề đúc đồng xứ Huế.
NGUYÊN ĐẠTNhân trở lại chùa Thiên Mụ, thăm lại những chuông cổ, tượng cổ, khánh cổ... Chúng tôi thấy trên chiếc khánh đồng có ghi: "Khánh đúc năm 1674 do Jean de la Croix người Bồ Đào Nha đúc". Chúng tôi phân vân, sao không đề ở tất cả chuông tượng ở đây mà chỉ đề ở một chiếc khánh có hoa văn kiểu dáng Việt lại người Âu đúc?