Bản thảo cổ nhất của người Ai Cập viết trên da thuộc đã được phát hiện trên kệ sách bảo tàng ở thủ đô Cairo, nơi nó được lưu giữ và chìm vào lãng quyên cách đây hơn 70 năm.
Wael Sherbiny đang nghiên cứu về cuốn chiếu thư tại Bảo tàng Ai Cập
Có niên đại từ cuối thời Vương quốc Cổ đại cho đến đầu Vương quốc Trung cổ (2300-2000 trước Công nguyên), cuốn chiếu thư dài khoảng 2,5m, chứa đầy chữ và hình vẽ đầy màu sắc rất rõ nét.
“Nếu tính tổng thể cả 2 mặt đều có chữ viết, chúng tôi có cuốn chiếu thư dài hơn 5m có đầy đủ văn bản và hình minh họa, làm cho nó trở thành cuốn chiếu thư dài nhất từ Ai Cập cổ đại”, ông Wael Sherbiny, một nhà nghiên cứu hiện công tác ở Bỉ, người thực hiện việc tìm kiếm nói với Discovery News.
Người Ai Cập đầu tiên nhận bằng Tiến sĩ Ai Cập học năm 2008 từ Đại học Leuven Vương quốc Bỉ, Sherbiny đặc biệt quan tâm đến văn bản tín ngưỡng tôn giáo Ai Cập cổ đại và đang tích cực chuẩn bị công bố cuốn chiếu thư bằng da độc nhất vô nhị.
Ông đã công bố phát hiện này tại Hội nghị các nhà Ai Cập học được tổ chức ở Florence, Italy.
Không ai biết về nguồn gốc bản thảo. Viện khảo cổ Phương Đông Cộng hòa Pháp ở Cairo đã mua nó từ một nhà buôn đồ cổ bản xứ, có thể sau Thế chiến I. Sau đó, nó được hiến tặng cho bảo tàng Cairo, nơi nó được trải ra ngay trước khi thế chiến II bắt đầu nổ ra.
“Kể từ đó cuốn chiếu thư nằm trong bảo tàng và rồi hoàn toàn rơi vào quên lãng”, ông Sherbiny cho biết.
Về cơ bản một bản di cảo tôn giáo có hơn 4.000 ngàn năm tuổi, ắt hẳn chứa nhiều hình minh họa về các vị thần và năng lực siêu nhiên này có niên đại trước bản vẽ nổi tiếng được tim thấy trong Sách tang ma xuất hiện khoảng năm 1550 trước Công nguyên.
Phép thuật tôn giáo cũng được đề cập trong văn bản cổ. “Những văn bản đó có thể được linh mục dùng giảng đạo”, ông Sherbiny quả quyết.
Được biết giới linh mục thường sử dụng cuốn chiếu thư bằng da để tham khảo giảng giải kinh trong khi cử hành thánh lễ.
Chỉ còn 6 văn bản làm bằng giấy cói còn sót lại từ thời Ai Cập cổ đại và có thể có niên đại gần với cuốn chiếu thư làm bằng da.
Da thuộc được coi là một loại vật liệu rất quý giá trong thời Ai Cập cổ đại. Nó là phương tiện chủ yếu để ghi chép kinh, những sự kiện lịch sử vì nó tiện dụng, linh hoạt và bền hơn so với giấy cói.
Có không ít văn bản quý giá bằng da thuộc như vậy được lưu trữ trong tàng thư các thuộc các ngôi chùa. Theo Discovery, điều kỳ lạ, với khí hậu khô nóng ở Ai Cập, văn bản bằng da thuộc dễ bị hư hại.
Cuốn chiếu thư Cairo cũng không là ngoại lệ. Một phần chữ và hình ảnh đã trở nên rời rạc, tạo thành từng mảnh nhỏ, trông giống như bức tranh lắp ghép, ông Sherbiny đã phải ghép từng mảnh lại với nhau.
Các mảnh vỡ hình thành đoạn văn bản-hình ảnh khổ lớn trong cuốn chiếu thư, có tên gọi khác cuốn sách 2 mặt, nói rõ nghi lễ tôn giáo dành cho việc mai táng người chết.
Phần này được các nhà Ai Cập học quan tâm vì nó xuất hiện trên nắp quan tài an táng người chết ở thời kỳ Vương quốc Trung cổ (2055-1650 trước Công nguyên) từ nghĩa địa Hermopolis ở thượng Ai Cập.
Ông Sherbiny tỏ ra ngạc nghiên khi trao đổi về văn bản cổ với báo chí: “Thật ngạc nhiên, cuốn chiếu thư cung cấp thông tin bằng hình ảnh còn chi tiết hơn những cỗ quan tài Hermopolitan ở cả thể thức văn bản viết tay và vẽ’.
Theo giới học giả, cuốn chiếu thư cho thấy từng phần của nó đã được người ta biết đến trước khi xuất hiện trên các quan tài Hermopolis.
“Nó cho thấy một vài phân đoạn trong cuốn sách có thể không do các nhà thần học Hermopolitan sáng tạo, tuy nhiên chúng đã có lịch sử khá dài để lưu truyền trước chúng được chọn làm hoa văn trang trí trên quan tài”, ông Sherbiny giải thích.
Ông nhấn mạnh cuốn chiếu thư bằng da cũng nổi bật với những bức họa tâm linh đã không được nhìn thấy trên quan tài hoặc bất kỳ di tích cho đến bây giờ.
“Điều đó cho thấy, có một bộ tranh tượng và kinh sách tôn giáo đồ sộ, nhưng thật không may, chúng ra đã không biết đến chúng”, ông Sheriny kết luận.
Theo Trúc Thông - TT&VH
Bộ Văn hóa Hy Lạp cho biết những bức họa ghi lại cảnh cuộc sống hàng ngày đã được phát hiện trên những cây cột trong ngôi mộ cổ lớn nhất Hy Lạp ở Amphipolis, thuộc khu vực phía bắc Macedonia.
Nhà chức trách Tây Ban Nha đang có kế hoạch khai quật một ngôi mộ tập thể, được cho là có chứa di hài của Federico Garcia Lorca, một trong những nhà thơ, nhà soạn kịch nổi tiếng nhất xứ sở bò tót.
Bộ Văn hóa Hy Lạp cho biết các nhà khảo cổ nước này vừa tìm thấy một bộ hài cốt, trong một chiếc quách bằng đá vôi thuộc căn phòng thứ 3 trong lăng mộ bí ẩn nằm tại Amphipolis, có niên đại từ thời Alexander Đại đế (Thế kỷ 4 TCN).
Xuất lộ tại khu vực sát Nhà Quốc hội vừa hoàn thành, trục kiến trúc tâm linh của vương triều Lý được Viện khảo cổ học VN đánh giá là "hiện tượng đặc biệt trong lịch sử Đông Á và Đông Nam Á, thể hiện tinh thần độc lập và tự tôn dân tộc rất cao của Đại Việt".
Các nhà khoa học đã giải mã được những ký hiệu trên một chiếc đĩa cổ có niên đại từ năm 1700 trước Công nguyên.
Một bức tranh khổ lớn, với các hình vẽ đẹp mắt, vừa được giới khảo cổ tìm thấy trong ngôi mộ bí ẩn nằm ở Amphipolis, thuộc khu vực Central Macedonia, Hy Lạp.
Ngày 7/10, nhóm khảo cổ tại khu lăng mộ Amphipolis phía Bắc Hy Lạp cho biết lăng mộ này là nơi chôn cất một nhân vật vô cùng quan trọng hoặc một vị tướng trong quân đội của Alexander Đại đế.
Ngày 2/10, Bảo tàng tổng hợp Bình Định đã tổ chức công bố kết quả khai quật khu phế tích tháp Rừng Cấm nằm tại thôn Thủ Thiện Thượng, xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.
Chưa chắc chắn khu vực điện Kính Thiên là trục trung tâm từ thời Lý, nhưng kết quả khảo cổ học mới nhất chỉ ra, đó là trung tâm từ thời Lê Sơ. Đây là một trong số những điểm mới của kết quả khai quật khảo cổ trục trung tâm Hoàng thành Thăng Long năm 2013.
Các nhà khảo cổ vừa tìm thấy 2 bức tượng cẩm thạch rất đẹp, mô tả các nhân vật là nữ giới, trong quá trình khai quật một lăng mộ cổ có từ thời Alexander Đại đế.
Ngày 4.9, tại Bảo tàng điêu khắc Chăm Đà Nẵng đã diễn ra buổi giới thiệu khai quật khu di tích khảo cổ Quá Giáng (xã Hòa Phước, huyện Hòa Vang, TP.Đà Nẵng).
TRẦN VĂN DŨNG
Trong quá trình điền dã, khảo cứu hệ thống giá trị các di sản văn hóa vật thể trên địa bàn làng Thượng An, xã Phong An, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, chúng tôi đã phát hiện tại chùa Hội Thượng (còn gọi là Niệm Phật Đường An Cát) đang lưu giữ một chiếc vạc đồng được đúc vào thời vua Minh Mạng (1820 - 1840).
Việc tìm thấy nhiều công cụ lao động nguyên thủy ở Đồng Văn, Hà Giang gợi lên cuộc sống xã hội của con người thời tiền sử nơi đây mà trước kia chúng ta vẫn khá mơ hồ.
HỒ VĨNH
Mới đây trong quá trình sưu tầm tư liệu Hán Nôm tại Cố đô Huế, chúng tôi tìm thấy một quyển Kinh Phật khắc in vào năm Kỷ Dậu (1909).
Các nhà khảo cổ học đến từ Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội vừa phát hiện thêm một phế tích đền tháp Chăm tại thôn Quá Giáng 2 (xã Hòa Phước, huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng) sau gần 20 ngày khai quật trên một diện tích rộng chừng 1.200m2.
Phó Giáo sư- Tiến sĩ Nguyễn Khắc Sử - Nghiên cứu viên cao cấp, Viện khảo cổ học Việt Nam cho biết: Sau hơn hai tháng làm việc tích cực, các chuyên gia Viện khảo cổ học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã phát hiện 24 di tích khảo cổ thời tiền sử.
Ngày 18/7, Bảo tàng tỉnh Bến Tre phối hợp với Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) tổ chức báo cáo kết quả khai quật ngôi mộ nằm ở khu phố 2, thị trấn Chợ Lách, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre.
Ông Lý Mạnh Thắng - Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Tuyên Quang cho biết Đoàn khảo sát của Bảo tàng Tuyên Quang vừa phát hiện một di tích chùa thời Trần có niên đại khoảng thế kỷ XIII-XIV, với nhiều hiện vật quý ở Gò Chùa, thôn 17, xã Phú Lâm, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang).
Thông tin từ Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cho hay, gần 400 hiện vật thuộc thời đại kim khí của đơn vị này đang được giới thiệu tới công chúng Hàn Quốc trong chương trình trưng bày chuyên đề “Buổi đầu của nền văn hóa cổ ở Việt Nam - Bình minh trên sông Hồng.”
Sáng nay, 10-7, ông Lê Bá Hạnh, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh cho biết, vừa phát hiện tại đền Thượng (ở làng Vân Hải, xã Cổ Đạm, huyện Nghi Xuân) đang lưu giữ 8 đạo sắc phong bằng văn tự Hán - Nôm cổ quý hiếm thời Nguyễn, liên quan đến nhân vật lịch sử thời Lý, Thái úy Tô Hiến Thành.