Ông Tương Đối

09:02 04/05/2011

LGT: Hồ Thích là nhà văn, học giả lớn của Trung Quốc. Truyện cực ngắn này đã rạch đôi hai nền văn minh với hai lối sống, hai cách tư duy. Với nền văn minh nông nghiệp, xã hội tiểu nông, mọi thứ chỉ cần tương đối. Đem lối sống, cách tư duy ấy sang nền văn minh đại công nghiệp thì trật khớp hết, và… chết.

Học giả Hồ Thích - Ảnh: bee.net.vn

HỒ THÍCH

_Bạn có biết người nổi tiếng nhất Trung Quốc là ai không?

Ông họ Tương tên Đối, có họ với cả làng, xã, huyện, tỉnh. Chắc chắn bạn đã từng gặp, từng nghe. Tên của ông Tương Đối ngày nào chả treo ở cửa miệng mọi người, bởi vì ông là đại biểu toàn quốc của cả nước Trung Quốc. Tướng mạo của ông cũng tương đối giống như tôi và bạn. Ông có hai con mắt, nhưng nhìn rất mập mờ; có hai tai, nhưng nghe rất bập bõm; có mũi, có mồm, nhưng ngửi và nếm không thật rõ mùi và vị. Đầu óc cũng không đến nỗi bé, nhưng sức nhớ thì không thật rõ ràng chính xác, còn suy nghĩ tư tưởng thì chỉ đại khái. Ông thường nói: “Phàm mọi việc chỉ cần đại khái, tương đối, là được. Hà tất cứ phải quá tinh xác rõ ràng?”.

Hồi nhỏ, mẹ sai ông đi mua đường đỏ, ông lại mua đường trắng về, mẹ mắng, ông ngúc ngoắc đầu: “Thì đường trắng cũng là tương đối đúng là đường rồi!” Hồi đi học, thầy hỏi: “Phía Tây của tỉnh Trực Lệ là tỉnh nào?” Đáp, đó là Thiểm Tây. Thầy bảo: “Sai rồi, đó là tỉnh Sơn Tây!” Ông thưa: “Thì Thiểm Tây với Sơn Tây cũng tương đối không khác nhau mấy?” Sau này làm cho một cửa hàng tiền tệ, ông biết ghi chép, biết tính toán, nhưng vẫn không biết làm cho chính xác. Số 10 thì ông viết thành 1.000 và 1.000 thì ông viết thành 10. “Thì số 1.000 so với số 10 cũng chỉ là hơn có 2 số 0 vô nghĩa. Thế cũng là tương đối chả khác nhau mấy”.

Minh họa: Thái Ngọc Thảo Nguyên

Một hôm có việc gấp phải đi Thượng Hải. Ông cứ lững thững đi theo đám đông ra ga, chậm mất 2 phút, tàu hoả chạy mất. Ông lắc đầu nói: “Thì mai đi, nay so với mai thì cũng tương đối như nhau. Thật máy móc, 8giờ30 chạy với 8giờ32 phút chạy chả phải là cũng tương đối chẳng khác nhau mấy?” Vừa đi về nhà, ông vừa lẩm bẩm. Không rõ vì sao tàu hoả lại không chịu chờ ông lấy 2 phút đồng hồ.

Lần ấy, đột nhiên bị bệnh nặng, ông vội bảo người nhà đến phố Đông mời bác sĩ Uông. Không tìm được thầy Uông, đành đến phố Tây tìm thầy Vương là bác sĩ thú y. Ông Tương Đối biết là nhầm thầy, nhưng bệnh đã nguy kịch, không thể chờ được nữa, ông nghĩ bụng: “Thì bác sĩ Uông với bác sĩ Vương cũng đại khái tương đối như nhau, cứ để cho ông ta thử”. Thế là ông Vương bác sĩ thú y chuyên chữa trâu, đến trước giường bệnh, dùng phương pháp chữa trâu để chữa cho ông. Gần một giờ sau thì vận mệnh quý ngài Tương Đối đến hồi… ô hô.

Lúc hấp hối, ông Tương Đối phều phào nói: “Người sống với người chết cũng đại khái chỉ là tương đối. Phàm mọi việc trên đời, chỉ cần tương đối là được rồi… Nhớ kĩ điều đó chưa?” Nói xong, ông liền tắt thở.

Sau khi ông chết, mọi người đều rất ca ngợi ông quả là người biết nhìn rõ, nghĩ sâu. Mọi người đều nói suốt đời ông chả cần tỉ mỉ, chả cần tính sổ, chả cần so bì, ông thật là một người đức hạnh. Thế là người ta bèn tìm cho ông một cái pháp hiệu sau khi chết, gọi ông là vị Đại sư Tròn Trịa.

Vũ Quốc Huệ dịch
(266/4-11)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Zaabalawi

NAGUIB MAHFOUZ

Naguib Mahfouz là nhà văn lớn của văn học Arab. Ông sinh năm 1911 tại Cairo (Aicập) và mất năm 2006 cũng tại thành phố này. Mahfouz đã viết tới 34 cuốn tiểu thuyết và hơn 350 truyện ngắn. Cuốn tiểu thuyết lớn nhất của ông là Bộ ba tiểu thuyết (The trilogy) (1956 - 1957).
Mahfouz được trao giải Nobel văn chương năm 1988.
Về nhà

Pete Hamill sinh ngày 24 tháng 6 năm 1935, tại Brooklyn, New York, Hoa Kỳ. Ông là nhà văn, nhà báo. Ông đi nhiều và viết về nhiều đề tài. Ông từng phụ trách chuyên mục và biên tập cho báo New York Post và The New York Daily News.
Tôi chỉ muốn gọi điện thoại thôi

Truyện này được dịch theo bản tiếng Pháp nên chọn nhan đề như trên (Je ne voulais que téléphoner, trong cuốn Douze Contes vagabonds, Nxb. Grasset, 1995) dù nó có vẻ chưa sát với nguyên bản tiếng Tây Ban Nha của tác giả (Sole Vina a Hablar por Teléfono) - Tôi chỉ đến để gọi điện thoại thôi.
Người đàn bà và con mèo

Eugene Marcel Prevost, nhà văn và là kịch tác gia người Pháp, sinh ngày 1/5/1862 tại Paris, mất ngày 8/4/1941 tại Vianne, thuộc khu hành chính Lot- et-Garonne. Năm 1909, ông được mời vào Hàn lâm viện Pháp.
Thợ săn Gracchus

FRANZ KAFKA
Ba với một là một

AMBROSE BIERCE

Năm 1861, chàng trai Barr Lassiter sống cùng cha mẹ và người chị ở gần Carthage, Tennesse.
Con người sống bằng gì

L. TOLSTOY
Đôi giày

Nassar Ibrahim là nhà văn, nhà báo người Palestine. Ông còn là nhà hoạt động xã hội, nguyên Tổng Biên tập báo El Hadaf tại Palestine. Truyện ngắn dưới đây được in lần đầu bằng tiếng Ả Rập trong tạp chí Masharef 28, số mùa thu 2005, được Taline Voskeritchian dịch sang tiếng Anh, in trong tạp chí Wordswithoutborders số tháng 11/2006.
Tuyết trắng lúc nửa đêm

THOMAS VINT

L.T.S: Thomas Vint người Estonia, năm nay 49 tuổi. Hiện ông viết văn và sống ở Estonia (Liên Xô). Ngoài khả năng viết văn xuôi, ông còn thích vẽ. Ông đã từng triển lãm tranh ở Pháp vào năm 1988. Ông cũng đã tự minh họa cho tập truyện ngắn đầu tiên của mình.
Con lợn muốn làm vua

JOSHUA BROWN (Mỹ)

“Con sẽ làm vua!” một chú lợn con nói với bố mẹ.
Lợn Mẹ mỉm cười nhìn con. “Làm sao con có thể thành vua được khi con chỉ là một chú lợn con?”
Người đi dạo

RAY BRADBURY

Theo Ray Bradbury, truyện khoa học giả tưởng khác với sự tưởng tượng thuần túy ở chỗ nó là "một dự phóng hợp lý của thực tại". Vì vậy cuộc đi dạo ngắn ngủi này nói lên những gì ông suy nghĩ - hay lo sợ - có thể dễ dàng trở thành một bức tranh thật.
Người vợ câm

Thomas Burke (1886 - 1945) sinh tại Clapham, ngoại ô thành phố Luân Đôn, nước Anh. Cha chết khi còn rất nhỏ, ông sống với người chú, sau được gởi vào một cô nhi viện.
Sách Cát

JORGE LUIS BORGES

Jorge Luis Borges (tên đầy đủ là Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo) sinh ngày 24 tháng 8 năm 1899 tại Buenos Aires, Argentina.
Những kẻ văn minh

CLAUDE FARRÈRE

Những kẻ văn minh là tên cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn Pháp Claude Farrère (1876 - 1957) đã nhiều năm sang Việt Nam mô tả vạch trần và lên án sâu sắc chế độ thực dân Pháp ở Việt Nam và Đông Dương trong hơn 80 năm đô hộ.
Anh chàng Ziegler

HERMANN HESSE
(Nhà văn Đức, Nobel văn học năm 1946)

Trước đây, một chàng trai trẻ có tên là Ziegler đã sống ở ngõ Brauer. Anh là một trong những người thường xuyên ngày nào cũng gặp chúng tôi ở trên đường phố và chưa bao giờ chúng tôi có thể ghi nhớ chính xác khuôn mặt của những người ấy, vì tất cả bọn họ cùng có khuôn mặt giống nhau: một khuôn mặt bình thường ở giữa đám đông.
Những gian phòng ở phía sau

Nhà văn Nenden Lilis A. sinh tại Malangbong-Garut (Tây Java) năm 1971, là giảng viên khoa Giáo dục và Văn chương tại Indonesian Education University ở Bandung.
Truyện ngắn và thơ của bà đã in trên nhiều ấn phẩm trong nước. Bà cũng thường được mời nói chuyện tại các hội nghị văn học cả ở trong nước và nước ngoài (như Malaysia, Hà Lan và Pháp). Thơ của bà đã được dịch sang tiếng Anh, Hà Lan và Đức.
Truyện ngắn dưới đây được John H. McGlynn dịch từ tiếng Indonesia sang tiếng Anh.
Kẻ dối trá

ALEKSANDAR HEMON

Đám đông xôn xao trong bầu bụi chiều nâu xỉn; họ đợi đã quá lâu rồi. Cuối cùng, Quan tổng trấn bước xuống bậc thang áp chót, dạng chân và chống nạnh ra vẻ quyền chức thường thấy.
Không có Amêrica

Lời dẫn: Cách đây 475 năm, vào ngày 22 tháng 2, tại thành phố Xenvia đã qua đời một người Italia tên Amêrigô, một người đã từng giong buồm liền 7 năm trời trên những vịnh ở phía Bắc và Tây châu Nam Mỹ.
Taibele và con quỷ

LTS: Issac Bashevis Singer sinh tại Ba Lan. Ông là một nhà văn lớn của Do Thái. Hầu hết truyện của ông đều viết bằng tiếng Hébreu và Yiddish, tức tiếng Do Thái cổ. Với lối văn trong sáng, giản dị, có tính cách tự sự, ông thường viết về cuộc sống của những người dân Do Thái cùng khổ. Ông được tặng giải Nobel văn chương năm 1978.
Boussole (La bàn)

LTS: Giải thưởng danh giá Goncourt của văn chương Pháp năm 2015 với tác giả là nhà văn Mathias Enard do Nxb. Actes Sud (Pháp) xuất bản.