Điều gì đã khiến cho vở kịch có sức sống trường tồn như vậy?
Macbeth và 3 phù thủy, tranh của Mark Van Doren
Shakespeare và màn bạc vốn không còn lạ lẫm gì nhau. Các tác phẩm của ông được chuyển thể sớm và bền bỉ kéo dài từ buổi bình minh của nền điện ảnh cho đến ngày nay, và chúng chưa bao giờ mất sức hút đối với cả giới nghệ thuật và khán giả. Một trong số đó là Macbeth – một vở bi kịch u ám và đầy chết chóc. Điều gì đã khiến cho vở kịch có sức sống trường tồn như vậy?
Trước tiên phải kể đến bầu không khí huyền bí xung quanh chính bản thân vở kịch Macbeth (thậm chí có người còn không dám gọi thẳng tên vở kịch hay tên nhân vật chính mà chỉ dám gọi ám chỉ là Vở kịch Scotland, MacB thay cho Macbeth, hay Phu nhân Scotland thay cho Phu nhân Macbeth) với sự xuất hiện của ba nhân vật phù thủy – những nhân vật này đã đặt ra câu hỏi về số phận, lời tiên tri, và sự lựa chọn. Đó là một câu hỏi đau đáu từ suốt bao thế hệ, và nó được thể hiện thông qua những tác phẩm nghệ thuật của loài người.
Trong Macbeth còn có một trong những mối quan hệ lý thú nhất trong toàn bộ các tác phẩm của Shakespeare. Tuy vở kịch được đặt tên là Macbeth, song không thể phủ nhận rằng nếu không có nhân vật người vợ sẽ không có câu chuyện nào cả. Nếu liệt kê danh sách những vai nữ hay nhất của Shakespeare, Phu nhân Macbeth chắc chắn sẽ chiếm vị trí đầu bảng, bà đã thành công khi điều khiển được Macbeth, một nhân vật vừa độc ác vừa hết sức tham vọng. Vở kịch đã dựng lên một hình ảnh phức tạp về người phụ nữ, lòng tham lam, và sự điên rồ - và dĩ nhiên, một mối quan hệ sinh động như thế chắc chắn sẽ mang đến cơ hội tuyệt vời cho các nhà làm phim khai thác, họ có thể diễn giải mối quan hệ này theo nhiều cách khác nhau.
Một nguyên nhân nữa giải thích cho sức sống của Macbeth nằm ở khán giả. Lớp khán giả hiện đại thích hình ảnh về một nhân vật phản diện. Một phần nào đó trong chúng ta muốn thông cảm với nhân vật đó, muốn xem cách hắn hành động và thực hiện những hành vi tàn độc. Có thể chúng ta không hưởng ứng những lựa chọn của Macbeth, nhưng chúng ta vẫn thích được quan sát quá trình Macbeth đưa ra những quyết định của mình. Chúng ta thích xem phim nói về những nhân vật phản diện bởi những nhân vật này khiến chúng ta đặt ra những câu hỏi mà bản thân mình vốn vẫn cảm thấy ngần ngại khi nêu ra; chúng ta có thể rùng mình khi xem phim vì bộ phim gợi cho chúng ta nhớ về những lần chính bản thân chúng ta cố tình muốn xóa nhòa ranh giới giữa cái tốt và cái không tốt. Trong khi chuyện tình giữa Romeo và Juliet thấm đẫm nước mắt, và chàng hoàng tử Hamlet thì đầy mâu thuẫn, song những bi kịch mà họ gặp phải vẫn là tấn bi kịch xoay quanh cuộc chiến đấu vì sự thật và, xét về nhiều mặt, vì cái tốt. Tình yêu đích thực. Vinh dự. Công lý. Tất cả đều không phải là động lực thúc đẩy Macbeth hành động sau khi phạm tội ác đầu tiên.
Và sau cùng, đối với các nhà làm phim, hẳn họ sẽ luôn cảm thấy hứng thú trước cái thách thức gai góc của việc phải tìm cách thể hiện những nhân vật phản diện đó ra sao để họ vẫn thu hút được khán giả, vẫn phù hợp với thời đại, và vẫn… đáng ghê tởm.
Nguồn: Quỳnh Ca (dịch theo Signature) - Tia Sáng
I. VÔLEVIC
Ở đất nước chúng tôi người ta viết rất nhiều Anne Frank, về cuộc đời ngắn ngủi đầy bi thương của cô. Rất nhiều bài báo và những bài bút ký viết về Anne Frank và tập "Nhật ký" của cô.
VAXIN BƯCỐP
IRINA RISINA thực hiện cuộc trao đổi và ghi lại trên báo Văn Học 14-5-1986.
Trong dịp kỷ niệm 70 năm Cách Mạng Tháng Mười, Nhà hát chính kịch và hài kịch Matxcơva ở Taganca lại đưa lên sân khấu một vở cũ trong kịch mục của mình.
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG
Người bạn gái Nga đầu tiên tôi quen ở Mátxcơva là Anna Platônôpna, một cô gái có bộ tóc đen nhánh xõa lên đôi vai tròn kiểu tóc thề, đôi mày đen vẽ nhánh cong trên gương mặt lúc nào cũng tỏa ra cái chất trong sáng của tâm hồn, nói tiếng Việt thành thạo với giọng mũi thoảng nhẹ thực dễ thương.
LTS: Ông Nguyễn Thạch Giang từ Hà Nội đã gửi cho chúng tôi bài viết này kèm theo một bức thư rất chí tình. Bài viết là một tư liệu quí và thú vị, lại rất phù hợp với số báo kỷ niệm 70 năm Cách mạng tháng 10. Xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc bài viết và nội dung bức thư của ông Nguyễn Thạch Giang, thay cho lời tòa soạn.
"Tôi viết văn không nhằm đoạt giải thưởng hay sự công nhận. Tôi cảm thấy vinh dự, nhưng tôi nghĩ rằng phần thưởng này là thành tích chung của các nhà văn châu Phi".
MAI KHẮC ỨNG
Tùy bút
Từ Luân Đôn máy bay của hãng hàng không British Airways đưa chúng tôi sang Boston vào chiều ngày 10 tháng 9 năm 2001. C. David Thomas, Giám đốc trường Mỹ thuật Đông Dương bên Mỹ đón chúng tôi về nhà riêng tại 20 Welster Court Neuton Centre.
Đó là tiêu đề cuộc hội thảo giữa hai đoàn nhà văn Liên Xô và Việt Nam tổ chức tại trụ sở Hội Nhà văn Liên Xô ở Mátxcơva buổi đầu tháng 4-1987.
HIỆU CONSTANT
Reng reng… chuông điện thoại reo vang. “A lô, tôi nghe đây!” “Bọn anh vừa đến Paris rồi, hiện đang đi ăn sáng, khi mô mà kiếm quán ăn sáng ở Paris khó hỉ! Đi hoài mới thấy!”, là giọng của nhà văn Tô Nhuận Vỹ.
NGUYỄN CHIẾN
Không bao giờ Graham Green kể về các tác phẩm của mình trước khi ông đặt dấu chấm hết và đưa chúng tới nhà Xuất bản.
Vicki Convington (sinh ngày 22/10/1952) là một tiểu thuyết gia nổi tiếng của miền Nam Hoa Kỳ (Về dưới mái nhà/ Gathering Home, Chim thiên đường/ Bird of Paradise, Chuyến đêm về nhà/ Night Ride Home, và Nhà trọ cuối cho đàn bà/ The Last Hotel for Women).
DƯƠNG VĂN TƯỜNG
Truyện ký
Rời Vancouver, chúng tôi không dùng máy bay mà rủ nhau xuyên biên giới qua Mỹ bằng chiếc Acura. Nỗi buồn xa Canada vơi đi với người bạn đồng hành.
HIỆU CONSTANT
Cuộc đời và sự nghiệp
François Cheng sinh năm 1929 tại thành phố Nam Xương. Ông là nhà văn, nhà thơ, dịch giả, nhà nghiên cứu thư pháp, giáo sư đại học tại Pháp.
LTS: Valentin Raxputin là nhà văn lớn Xô Viết năm 1987 vừa tròn 50 tuổi. Các tác phẩm của ông như "Tiền cho Maria", "Hạn chót", "Sống và nhớ lấy", "Vĩnh biệt làng Matiôra", "Cháy nhà"... nổi bật lên niềm băn khoăn lo lắng cho số phận con người.
... Mỗi lần tôi đặt dấu chấm hết cho một tác phẩm, tôi nghĩ đó là tác phẩm hay nhất mình đã viết vì nó tương ứng với tuổi mình và thời điểm đó và tôi cho rằng trong khi đi xuyên qua cuộc đời, tôi bỏ lại sau lưng những cuốn sách của mình....
PHẠM XUÂN PHỤNG
Bút ký
Ngày 14 tháng 02 năm 2012, đoàn du lịch chúng tôi từ khách sạn Ramayana ở thủ đô Vientiane của nước bạn Lào qua cửa khẩu Laosamay chuẩn bị làm thủ tục nhập cảnh Thái Lan.
A. L. BARDACH
Đạo sư hiền hòa Swami Vivekananda, vị tăng sĩ xứ Bengal đã mang phép tu yoga tới Hoa Kỳ, đang thiền định ở London, năm 1896.
Thơ Hàn Mạc Tử (1912-1940)
Nhạc Walther Giger & Camille Huyền
Tiếng hát Camille Huyền
Ghi ta Walther Giger
LGT: Ursula Wills-Jones lớn lên ở Gloucestershire và sống ở Bristol. Người dân và các địa danh ở vùng Tây - Nam nước Anh là nguồn cảm hứng trong các sáng tác của bà. Bà viết truyện ngắn, kịch và tiểu thuyết. Các tác phẩm của bà được phát trên Radio 4 của BBC và diễn ở Bristol Old Vic. Bà cũng là cộng tác viên của chuyên mục Comment is Free của tờ báo Guardian.
TRẦN HUYỀN SÂM
Ở Pháp, vào mùa thu, người ta gọi là mùa của văn học/ La rentrée littéraire. Đấy là thời điểm mà bạn đọc và báo chí xôn xao về các giải thưởng.