Lên A Lưới gặp “thiếu nữ” 90 tuổi trong điệu khèn bè
Người Pa Kô ở A Lưới, Thừa Thiên – Huế và nhiều dân tộc vùng cao khác đều có nghệ nhân khèn bè nhưng điệu khèn lúc thì như nắng mới, như gió mơn man, như lau lách rì rào; khi thì da diết như tiếng lá khô chậm rãi rời cành…, thì chỉ có được trong điệu khèn Kăn A Kết. Điệu khèn nổi tiếng những năm 60, 70 của thế kỷ trước, lưu truyền trong dân gian nhưng rất ít người biết được…
Sau gần mười năm xa cách, xuân Giáp Ngọ này tôi mới có dịp quay lại vùng A Lưới, tìm đến ngôi nhà của già làng Quỳnh Mer – người lưu giữ nhiều truyền thuyết dân gian của các tộc người sinh sống trên dãy Trường Sơn. Khách đến vào dịp đầu Xuân hay những ngày làng có cuộc vui thường được già Quỳnh Mer kể chuyện bằng khèn. Tiếng khèn bè của già Quỳnh Mer kể cho tôi nghe về người con gái Pa Kô có tên là Kăn A Kết, xinh đẹp, giỏi giang. Gần bảy mươi năm về trước Kăn A Kết cùng gia đình từ làng A Ramon, xã Đông Sơn ở biên giới Việt – Lào chuyển về làng A Nin sinh sống. Người con gái đẹp được xem như viên ngọc quý của làng và điệu khèn Kăn A Kết cũng bắt đầu từ đó.
Rời nhà già làng Quỳnh Mer, chúng tôi đi tìm Kăn A Kết. Sau gần hai tiếng đồng hồ đi khắp làng A Nin, chẳng ai biết Kăn A Kết ở đâu, chuẩn bị ra về thì một cô gái trẻ hé lộ cho chúng tôi thông tin về người chơi bài khèn Kăn A Kết giỏi nhất, từng biết Kăn A Kết, đó là già Ku Veh.
Già Ku Veh sống trong ngôi nhà tranh tuềnh toàng. Sau khi thổi bài ca Kăn A Kết, già thú nhận đã từng theo nhiều người trong làng đến nhà người đẹp thổi cho nàng nghe bài hát này. Theo lời già, nàng là con gái trong một gia đình trung lưu, dáng người thon thả, gương mặt bầu bĩnh. Cái duyên khiến các chàng trai mê đắm Kăn A Kết, đó là nàng ăn nói rất khéo. Nàng thường dùng lối nói ví von để khen tặng và đáp lời khách.
Theo tục lệ, trai làng các vùng muốn được trò chuyện với nàng phải mang lễ vật đến tặng gồm tiền đồng, hạt cườm, trang sức hay đồng bạc hoa xòe (một đồng mua được một con trâu lớn theo giá thời bấy giờ). Cũng giống như những trai làng ngày ấy, già Ku Veh cũng không biết ai là người sáng tác ra bài khèn Kăn A Kết. Chỉ biết rằng, rất nhiều chàng trai thuộc điệu khèn này, hễ chàng trai nào thổi hay được nàng để ý là vui lắm rồi.
Hằng đêm, trai làng đứng quanh sân nhà nàng thổi bài Kăn A Kết. Lời bài khèn có đoạn nói rằng: "Có người đàn ông xấu nhưng lại lấy được người đẹp. Anh thổi khèn hay, sao em không xuống sàn nói chuyện cùng anh... Em đừng ưng người xấu. Em theo anh nhé, theo anh nhé!...”.
Cuối cùng, một chàng trai giàu có mang theo 30 chiếc chiêng, thanh la, 60 hạt cườm, hoa tai bạc đầy một giỏ, trâu bò mấy chục con... đến cưới nàng làm vợ. Ngày nàng lên kiệu hoa, nhiều chàng trai nhớ nàng đã cùng nhau thổi bài ca Kăn A Kết. Về sau, bài ca này lưu truyền trong dân gian và trở thành làn điệu không thể thiếu trong mỗi dịp hội hè của đồng bào sống trên dãy Trường Sơn.
Trên đường trở về, chúng tôi gặp một người phụ nữ, chị bảo rằng, biết người tên Kăn A Kết và dẫn chúng tôi vào căn nhà nhỏ, được bao quanh bởi những cây hồng trĩu quả. Nghe tiếng người lạ, một bà già bước ra từ vườn hồng, nhìn cốt cách và gương mặt, chúng tôi biết mình đã gặp được người cần tìm. Kăn A Kết trước mặt chúng tôi vẫn giữ được cốt cách của bông hoa đậm hương sắc núi rừng. Con trai nuôi của Kăn A Kết là anh Kê Ru Lô, Phó Chủ tịch thị trấn A Lưới. Bà được anh Kê Ru Lô nhận làm mẹ nuôi và đưa về chăm sóc hơn hai mươi năm nay do bà không còn người thân thích nào. Kăn A Kết còn có tên là Kăn Thai, sinh năm 1924, nguyên quán ở A Rưm, xã Hồng Nam. Xuân Giáp Ngọ này "mỹ nhân” Kăn A Kết tròn 90 tuổi. Anh Kê Ru Lô kể, có rất nhiều người muốn mời bà Kăn A Kết về chăm sóc, phụng dưỡng như mẹ già nhưng bà đã chọn gia đình anh.
Những hồi ức quá khứ của mỹ nhân đại ngàn dần hiện về trong câu chuyện với chúng tôi. Cụ Kăn A Kết không còn nhớ được nhiều, chỉ biết rằng, ngày ấy người chiếm lĩnh trái tim nàng tên là Khui, sống ở biên giới Việt – Lào. Chính Khui là người đã sáng tác nên bài ca Kăn A Kết lưu truyền lại cho các thế hệ sau. Chàng Khui mất vì bệnh nặng khi mới 20 tuổi.
Kỷ vật Kăn A Kết còn giữ lại là một chuỗi hạt cườm hình tứ giác mà bà đã mang theo gần bảy mươi năm nay. Thuở trước, nó có thể đổi được mấy con trâu. Sau này, Kăn A Kết lập gia đình với người có tên là Quỳnh Thôn, cuộc sống gia đình gặp nhiều khó khăn, hai người có với nhau 6 người con nhưng tất cả đều mất trong chiến tranh.
Kăn A Kết giờ đang hạnh phúc với gia đình người con nuôi. Xuân đến rồi xuân qua, đôi mắt "nàng” nay đã không còn nhìn rõ vạt hoa tím biếc trước sân nhà thế nhưng điệu khèn Kăn A Kết thì vẫn ngọt ngào cùng năm tháng.
Theo daidoanket.vn
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Chiều ngày 2/10, Liên đoàn Lao động Tỉnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức họp báo về Chương trình “Ngày hội công nhân - Phiên chợ nghĩa tình năm 2019”.
-
Chiều ngày 1/10, tại Bảo tàng Văn hóa Huế, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Thừa Thiên Huế phối hợp với câu lạc bộ Nhiếp ảnh Đặng Huy Trứ tổ chức khai mạc triển lãm ảnh nghệ thuật với chủ đề “ Quê hương Thừa Thiên Huế”.
-
Sáng ngày 23/09, tại Công viên Tứ Tượng Huế, công ty Omega Plus Books phối hợp cùng với Viện nghiên cứu phát triển Thừa Thiên Huế tổ chức buổi tọa đàm ra mắt tác phẩm “Lý lịch sự vụ” của tác giả Nguyễn Đức Xuyên do nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh dịch.
-
Ngày 22/9, Omega Plus Books phối hợp cùng với Phân Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam tại Huế đã tổ chức buổi tọa đàm ra mắt tác phẩm “Việt Nam qua tuần san Indochine 1941 – 1944” của Nhiều tác giả; do dịch giả Lưu Đình Tuân tuyển dịch.
-
Tối 18/9, tại Trung tâm Văn hóa Thông tin tỉnh, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Thừa Thiên Huế phối hợp với Hội Nghệ sĩ Sân khấu và Nhà hát Nghệ thuật Truyền thống Cung đình Huế đã tổ chức chương trình nghệ thuật nhằm chào mừng kỷ niệm 74 năm ngày thành lập tổ chức Liên hiệp Hội (18/9/1945 - 18/9/2019).
-
Sáng 18/9, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo tỉnh tổ chức tọa đàm khoa học lấy ý kiến đổi tên Giải Báo chí tỉnh Thừa Thiên Huế với sự tham gia của nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa, nhà khoa học, các nhà báo lão thành trên địa bàn tỉnh.
-
Sáng 18/9, tại hội trường khách sạn Indochine Palace (105A Hùng Vương, TP Huế), Sở Du lịch tỉnh phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông, Viện Nghiên cứu phát triển, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế tổ chức “Diễn đàn Du lịch Huế 2019” với chủ đề “Phát triển du lịch Thừa Thiên Huế thông minh và bền vững”.
-
Sáng ngày 17/9, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức buổi chấm vòng chung kết cuộc thi “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo” tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2019 do. Đến dự có ông Phan Thiên Định – Phó Chủ tịch UBND tỉnh.
-
- 50 năm thực hiện Di chúc Bác Hồ: “CÁN BỘ PHẢI THẬT SỰ THẤM NHUẦN ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG” - Phước An
- Nhà cách mạng Huỳnh Ngọc Huệ và câu nói: “HỒ CHỦ TỊCH - NGƯỜI CHA GIÀ CỦA DÂN TỘC VIỆT NAM” - Dương Phước Thu
- Chống tham nhũng - lời cảnh báo nghiêm khắc cho sự lạm dụng quyền lực - NGUYỄN QUANG PHƯỚC
-
Tối 13/9, tại Trung tâm Văn hóa Thông tin tỉnh Thừa Thiên Huế đã diễn ra lễ Bế mạc Liên hoan Truyền hình, Phát thanh Công an Nhân dân (CAND) năm 2019.
-
Sáng ngày 12/9, tại khách sạn Duy Tân, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Hội thảo khoa học " Giới thiệu các giải pháp sáng tạo khoa học và công nghệ về chủ đề " Nói không với sản phẩm nhựa sử dụng một lần và túi ni lông khó phân hủy".
-
Sáng 10/9, tại Nhà hát Nghệ thuật Ca kịch Huế, Hội Nghệ sĩ Sân khấu Thừa Thiên Huế đã tổ chức lễ kỷ niệm Ngày Sân khấu Việt Nam (12/8 Âm lịch). Tham dự buổi lễ có Nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc - Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Thừa Thiên Huế - Tổng Biên tập Tạp chí Sông Hương.
-
Tối 09/9, tại Trung tâm Văn hóa Thông tin tỉnh Thừa Thiên Huế, Bộ Công an phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức khai mạc Liên hoan Truyền hình, Phát thanh Công an Nhân dân (CAND) năm 2019.
-
Sáng 09/9, tại trường Cao đẳng Công nghiệp Thừa thiên Huế, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Tổng Cục Giáo dục nghề nghiệp tổ chức Hội thi thiết bị đào tạo tự làm toàn quốc lần thứ VI năm 2019.
-
Sáng 09/9, tại hội trường khách sạn Century (TP Huế), đã diễn ra buổi họp báo Liên hoan truyền hình, Phát thanh Công an Nhân dân (CAND) lần thứ XII năm 2019. Liên hoan Truyền hình, Phát thanh CAND là hoạt động truyền thống do Bộ Công an chủ trì, Cục Truyền thông CAND và một số đơn vị liên quan phối hợp tổ chức định kỳ 2 năm/lần.
-
Chiều 4/9, tại Vườn Lan Thái (nhà vườn của TS. Thái Kim Lan), 120 Nguyễn Phúc Nguyên, TP. Huế, họa sĩ Summi Matzke, một họa sĩ người Đức gôc Việt đã tổ chức triển lãm tranh Vẽ Phật.
-
Kỷ niệm 74 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 (1945 - 2019), Sông Hương giới thiệu tác phẩm nhạc: “Liên khúc màu cờ theo dấu chân Người”. “Màu cờ trong tim, những giọt máu thiêng, của những anh linh làm nên lịch sử”…
-
Sáng ngày 4/9, tại TP Huế, Ủy bạn nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế phối hợp với Liên hiệp các Hội Văn hoc nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Lễ trao tặng Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô lần thứ VI.
-
Tối ngày 03/09, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức Chương trình tổng kết, công diễn và trao giải thưởng cuộc thi sáng tác ca khúc hưởng ứng phong trào Ngày chủ nhật xanh.
-
Tối 2/9, Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Đài truyền hình Việt Nam thực hiện cầu truyền hình trực tiếp "Bài ca kết đoàn" nhân dịp 50 năm thực hiện Di chúc Hồ Chí Minh (1969 – 2019). Chương trình diễn ra tại 4 điểm cầu Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Nghệ An và Thừa Thiên Huế,. Tại tỉnh Thừa Thiên Huế, điểm cầu truyền hình được tổ chức trước cổng trường chuyên Quốc học Huế.
.png)
.png)
