Lên A Lưới gặp “thiếu nữ” 90 tuổi trong điệu khèn bè
Người Pa Kô ở A Lưới, Thừa Thiên – Huế và nhiều dân tộc vùng cao khác đều có nghệ nhân khèn bè nhưng điệu khèn lúc thì như nắng mới, như gió mơn man, như lau lách rì rào; khi thì da diết như tiếng lá khô chậm rãi rời cành…, thì chỉ có được trong điệu khèn Kăn A Kết. Điệu khèn nổi tiếng những năm 60, 70 của thế kỷ trước, lưu truyền trong dân gian nhưng rất ít người biết được…
Sau gần mười năm xa cách, xuân Giáp Ngọ này tôi mới có dịp quay lại vùng A Lưới, tìm đến ngôi nhà của già làng Quỳnh Mer – người lưu giữ nhiều truyền thuyết dân gian của các tộc người sinh sống trên dãy Trường Sơn. Khách đến vào dịp đầu Xuân hay những ngày làng có cuộc vui thường được già Quỳnh Mer kể chuyện bằng khèn. Tiếng khèn bè của già Quỳnh Mer kể cho tôi nghe về người con gái Pa Kô có tên là Kăn A Kết, xinh đẹp, giỏi giang. Gần bảy mươi năm về trước Kăn A Kết cùng gia đình từ làng A Ramon, xã Đông Sơn ở biên giới Việt – Lào chuyển về làng A Nin sinh sống. Người con gái đẹp được xem như viên ngọc quý của làng và điệu khèn Kăn A Kết cũng bắt đầu từ đó.
Rời nhà già làng Quỳnh Mer, chúng tôi đi tìm Kăn A Kết. Sau gần hai tiếng đồng hồ đi khắp làng A Nin, chẳng ai biết Kăn A Kết ở đâu, chuẩn bị ra về thì một cô gái trẻ hé lộ cho chúng tôi thông tin về người chơi bài khèn Kăn A Kết giỏi nhất, từng biết Kăn A Kết, đó là già Ku Veh.
Già Ku Veh sống trong ngôi nhà tranh tuềnh toàng. Sau khi thổi bài ca Kăn A Kết, già thú nhận đã từng theo nhiều người trong làng đến nhà người đẹp thổi cho nàng nghe bài hát này. Theo lời già, nàng là con gái trong một gia đình trung lưu, dáng người thon thả, gương mặt bầu bĩnh. Cái duyên khiến các chàng trai mê đắm Kăn A Kết, đó là nàng ăn nói rất khéo. Nàng thường dùng lối nói ví von để khen tặng và đáp lời khách.
Theo tục lệ, trai làng các vùng muốn được trò chuyện với nàng phải mang lễ vật đến tặng gồm tiền đồng, hạt cườm, trang sức hay đồng bạc hoa xòe (một đồng mua được một con trâu lớn theo giá thời bấy giờ). Cũng giống như những trai làng ngày ấy, già Ku Veh cũng không biết ai là người sáng tác ra bài khèn Kăn A Kết. Chỉ biết rằng, rất nhiều chàng trai thuộc điệu khèn này, hễ chàng trai nào thổi hay được nàng để ý là vui lắm rồi.
Hằng đêm, trai làng đứng quanh sân nhà nàng thổi bài Kăn A Kết. Lời bài khèn có đoạn nói rằng: "Có người đàn ông xấu nhưng lại lấy được người đẹp. Anh thổi khèn hay, sao em không xuống sàn nói chuyện cùng anh... Em đừng ưng người xấu. Em theo anh nhé, theo anh nhé!...”.
Cuối cùng, một chàng trai giàu có mang theo 30 chiếc chiêng, thanh la, 60 hạt cườm, hoa tai bạc đầy một giỏ, trâu bò mấy chục con... đến cưới nàng làm vợ. Ngày nàng lên kiệu hoa, nhiều chàng trai nhớ nàng đã cùng nhau thổi bài ca Kăn A Kết. Về sau, bài ca này lưu truyền trong dân gian và trở thành làn điệu không thể thiếu trong mỗi dịp hội hè của đồng bào sống trên dãy Trường Sơn.
Trên đường trở về, chúng tôi gặp một người phụ nữ, chị bảo rằng, biết người tên Kăn A Kết và dẫn chúng tôi vào căn nhà nhỏ, được bao quanh bởi những cây hồng trĩu quả. Nghe tiếng người lạ, một bà già bước ra từ vườn hồng, nhìn cốt cách và gương mặt, chúng tôi biết mình đã gặp được người cần tìm. Kăn A Kết trước mặt chúng tôi vẫn giữ được cốt cách của bông hoa đậm hương sắc núi rừng. Con trai nuôi của Kăn A Kết là anh Kê Ru Lô, Phó Chủ tịch thị trấn A Lưới. Bà được anh Kê Ru Lô nhận làm mẹ nuôi và đưa về chăm sóc hơn hai mươi năm nay do bà không còn người thân thích nào. Kăn A Kết còn có tên là Kăn Thai, sinh năm 1924, nguyên quán ở A Rưm, xã Hồng Nam. Xuân Giáp Ngọ này "mỹ nhân” Kăn A Kết tròn 90 tuổi. Anh Kê Ru Lô kể, có rất nhiều người muốn mời bà Kăn A Kết về chăm sóc, phụng dưỡng như mẹ già nhưng bà đã chọn gia đình anh.
Những hồi ức quá khứ của mỹ nhân đại ngàn dần hiện về trong câu chuyện với chúng tôi. Cụ Kăn A Kết không còn nhớ được nhiều, chỉ biết rằng, ngày ấy người chiếm lĩnh trái tim nàng tên là Khui, sống ở biên giới Việt – Lào. Chính Khui là người đã sáng tác nên bài ca Kăn A Kết lưu truyền lại cho các thế hệ sau. Chàng Khui mất vì bệnh nặng khi mới 20 tuổi.
Kỷ vật Kăn A Kết còn giữ lại là một chuỗi hạt cườm hình tứ giác mà bà đã mang theo gần bảy mươi năm nay. Thuở trước, nó có thể đổi được mấy con trâu. Sau này, Kăn A Kết lập gia đình với người có tên là Quỳnh Thôn, cuộc sống gia đình gặp nhiều khó khăn, hai người có với nhau 6 người con nhưng tất cả đều mất trong chiến tranh.
Kăn A Kết giờ đang hạnh phúc với gia đình người con nuôi. Xuân đến rồi xuân qua, đôi mắt "nàng” nay đã không còn nhìn rõ vạt hoa tím biếc trước sân nhà thế nhưng điệu khèn Kăn A Kết thì vẫn ngọt ngào cùng năm tháng.
Theo daidoanket.vn
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Sáng ngày 12 tháng 02 năm 2020, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế đã công bố và trao Quyết định bổ nhiệm Tổng Biên tạp Tạp chí Sông Hương, diễn ra tại 26 Lê Lợi, thành phố Huế.
-
Sở Văn hóa và Thể thao vừa tổ chức lễ công bố Quyết định số 217/QĐ-UBND ngày 20/01/2020 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc thành lập Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Thừa Thiên Huế.
-
Chiều ngày 03/02/2020, Liên đoàn lao động tỉnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03/02/1930 – 03/02/2020) và Trao thưởng cuộc thi “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.
-
Sáng ngày 3/2, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh Thừa Thiên Huế, Sở Văn hóa và Thể thao đã tổ chức Khai mạc triển lãm chuyên đề “90 năm dưới lá cờ vẻ vang của Đảng”.
-
Chiều 17/01, tại Hội Nhà báo tỉnh Thừa Thiên Huế đã diễn ra lễ khai mạc Hội Báo Xuân Canh Tý 2020 với chủ đề “Báo chí đồng hành cùng sự phát triển”.
-
Chiều ngày 17/1. tại trụ sở Tạp chí Sông Hương, Liên hiệp các Hội VHNT Thừa Thiên Huế – Tạp chí Sông Hương và Hội Mỹ thuật Thừa Thiên Huế đã phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm mỹ thuật Mùa xuân và con giáp năm Canh Tý 2020.
-
Chiều ngày 16/1/2020, tại Brunei đã diễn ra Lễ trao giải thưởng du lịch ASEAN trong khuôn khổ Diễn đàn du lịch ASEAN (ATF) năm 2020. Thành phố Huế cùng 02 thành phố khác của Việt Nam(Quy Nhơn và Vũng Tàu) vinh dự nhận danh hiệu "Thành phố Du lịch Sạch ASEAN 2020-2022".
-
Ngày 17/1, Bảo tàng Mỹ thuật Huế phối hợp với nghệ sĩ Yumiko Ono (đến từ Nhật Bản) tổ chức Triển lãm sắp đặt đương đại về kiến trúc Nhật Bản trên nền chất liệu lụa truyền thống của Việt Nam với chủ đề “Chất hữu cơ”.
-
Sáng ngày 17/01 (tức 23 tháng Chạp Âm lịch), Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế tổ chức tái hiện nghi lễ Thướng Tiêu (Dựng Nêu) tại sân trước Hiển Lâm Các – Thế Miếu, Đại Nội Huế và tại Điện Long An (Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế).
-
Chiều 14/1, tại công viên Thương Bạc, Ban Dân vận Thành ủy, Mặt trận Tổ quốc, Thành Đoàn, Liên đoàn Lao động, Hội LHPN, Hội Cựu Chiến binh, Hội Nông dân, Hội Chữ Thập đỏ, Trung tâm Văn hóa - TDTT, Bảo tàng Văn hóa Huế và Nhà thiếu nhi Huế phối hợp tổ chức chương trình “Tết Huế” 2020 nhân dịp Tết cổ truyền dân tộc Canh Tý.
-
Chiều ngày 13/01, Tạp chí Sông Hương đã tổ chức buổi gặp mặt Cộng tác viên và trao tặng thưởng tác phẩm hay năm 2019.
-
Ngày 13/01/2020, Đại học Huế phối hợp với Quỹ Y tế Giáo dục và Văn hóa Việt Nam (VNHELP), Trung tâm Giáo dục nhân đạo Huế và Hội Khuyến học tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Lễ trao học bổng Nguyễn Trường Tộ lần thứ 17 cho sinh viên Đại học Huế.
-
Sáng 12/1, tại Bảo tàng Văn hóa Huế, Liên đoàn Lao động tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Chương trình "Tết Sum vầy, mừng xuân - ơn Đảng" năm 2020.
-
Chiều ngày 9/1, tại trụ sở Tạp chí Sông Hương, Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế đã tổ chức Hội nghị Tổng kết tình hình hoạt động năm 2019 và triển khai phương hướng nhiệm vụ năm 2020.
-
Chiều 06/01/2020, Bảo tàng Mỹ thuật Huế vừa tổ chức Hội nghị tổng kết năm 2019, triển khai kế hoạch công tác năm 2020.
-
Sáng ngày 6/1, Tại Nhà văn hóa lao động (100 Phạm Văn Đồng), Chủ tịch tỉnh Thừa Thiên Huế Phan Ngọc Thọ gặp mặt đoàn viên Nghiệp đoàn xích lô du lịch Huế và những chủ xe xích lô.
-
Mùa xuân dâng tặng cho con người những kì thú hiếm hoi. Đất trời phát tiết những gì tinh túy để tô điểm cuộc đời. “Đọc lại những vần thơ của Bác mỗi dịp tết đến xuân về, ta như được sống lại những năm tháng trong tình thân ái bao la của Bác”. Mùa xuân là mùa của yêu thương, dâng hiến. Mùa xuân, chúng ta nhớ đến “Bông huệ trắng”, về mối tình của anh Nguyễn Tất Thành và cô Lê Thị Huệ.
-
Sáng ngày 01/01, Sở Giao thông vận tải tổ chức lễ khai trương tuyến xe buýt liên tỉnh liền kề Huế đi Đà Nẵng.
-
Chào đón năm mới 2020, mừng xuân Canh Tý, sáng 01/01/2020, Sở Du lịch chủ trì phối hợp với Cảng vụ Hàng không Miền Trung tại Thừa Thiên Huế, Cảng Hàng không Quốc tế Phú Bài và Văn phòng đại diện tại Thừa Thiên Huế của Tổng công ty Hàng không Việt Nam – Công ty Cổ phần (Vietnam Airlines) tổ chức sự kiện “Lễ đón những du khách đầu tiên đến Thừa Thiên Huế bằng đường hàng không năm 2020”
-
Tối ngày 31/12, Trong không khí vui tươi chào đón năm mới, một chương trình đặc sắc mang tên “Countdown” - "Chào 2020 - Đêm sắc màu" lần đầu tiên đã diễn ra tại trung tâm ngã 6 thành phố Huế.
.png)
.png)
