Dấu tích kiến trúc tâm linh cạnh Nhà Quốc hội: 'Hiện tượng đặc biệt' trong lịch sử Châu Á!
Xuất lộ tại khu vực sát Nhà Quốc hội vừa hoàn thành, trục kiến trúc tâm linh của vương triều Lý được Viện khảo cổ học VN đánh giá là "hiện tượng đặc biệt trong lịch sử Đông Á và Đông Nam Á, thể hiện tinh thần độc lập và tự tôn dân tộc rất cao của Đại Việt".
Phần chi tiết trung tâm của kiến trúc tâm linh được tìm thấy
Dù được phát hiện từ đầu năm 2014 nhưng phải tới thời điểm này, dư luận mới dành sự quan tâm cao độ tới cụm kiến trúc "chưa bao giờ thấy" này, khi vấn đề bảo tồn bắt đầu được đặt ra.
Chưa từng có trong thư tịch cổ
Di tích trên được phát hiện vào tháng 2 vừa qua, khi Viện khảo cổ tiến hành khai quật tại khu vực dự kiến xây đường hầm và bãi xe ngầm của Nhà quốc hội. Trước kiến trúc quá đặc biệt này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã trực tiếp tham quan di tích vào ngày 18/2. Đồng thời, một cuộc tọa đàm quốc tế cũng được Viện Hàn lâm khoa học xã hội VN tổ chức tại thực địa vào tháng 7 vừa qua.
Nằm ở độ sâu từ 2,2 – 4,2 mét dưới khu vực Vườn Hồng (cạnh nhà Quốc hội), di tích trên gồm một móng trung tâm và 2 cấu trúc phụ nằm đối xứng, tất cả có tổng diện tích gần 400 m2. Cấu trúc trung tâm có 4 lớp, chính giữa là một khối đá lớn được khoét lõm hình tròn, xung quanh là 4 xà gỗ hình vuông, phía ngoài tiếp tục là các cọc gỗ cắm hình vuông và dấu vết các cột lớn tạo thành 2 hình tròn đồng tâm. Cụm di tích này đã được xác định có niên đại trong thời điểm từ 1010 – 1048 và liên quan tới những nghi lễ tâm linh đặc biệt của vương triều Lý.
Nếu tính cả vòng ngoài, cụm di tích này ước tính có quy mô lên tới 6800 m2. Các liên tưởng ban đầu cho thấy những cấu trúc móng tìm thấy có thể được sử dụng để đỡ các cấu trúc móng có thể chuyển động bên trên. Bởi vậy, trong cuộc hội thảo vào tháng 7, một số ý kiến đặt giả thiết rằng đây là kiến trúc của một tòa tháp Cửu Phẩm Liên Hoa (pháp khí hình tháp của Phật giáo với 9 tầng hoa sen, hình lục lăng hoặc bát giác). Thậm chí, cũng có ý kiến cho rằng đây là sân chính để thực hiện lễ hội đèn Quảng Chiếu đặc biệt của vương triều này.
Tuy nhiên, đặt trong sự tham chiếu với các sử liệu cổ và dấu tích của các đàn Nam Giao, Xã Tắc hiện nay, hầu hết các chuyên gia đều khẳng định: di tích xuất lộ này được khai thác vào mục đích tế lễ Trời, Đất của các hoàng đế đầu thời Lý và có vai trò tối quan trọng trong tổng thể quy hoạch kiến trúc thời Lý tại Hoàng Thành. Đặc biệt, kiến trúc này chưa bao giờ được tìm thấy trong kiến trúc các kinh đô cổ của cả nước, cũng như khu vực, cũng như chưa bao giờ được ghi lại trong các thư tịch cổ.
Một đàn tế Trời hiếm có?
Trong quá trình khảo sát, một số chuyên gia Nhật Bản đặt ra giải thiết: kiến trúc này có thể gần gũi về công năng với một số kiến trúc cổ tại kinh đô thời Đường, Tống (Trung Quốc) hoặc tại Hán Thành (Hàn Quốc). Vắn tắt, đó có thể là tòa "Thiên Đường", nơi Hoàng đế đích thân làm chủ tế trong các lễ tế Trời để cầu quốc thái dân an. Hoặc, cũng có thể đây là dấu vết của tòa Minh Đường, nơi Hoàng đế tới để "nhận lệnh" của Trời và từ đó ban hành các chính sách quốc gia.
Đặc biệt, theo các sử liệu cũ, đàn Xã Tắc được đời vua thứ hai của triều Lý xây dựng năm 1048, còn đàn Nam Giao được đời vua thứ 6 của triều Lý xây dựng ước chừng vào năm 1152. Do vậy, GS Nguyễn Quang Ngọc (Phó chủ tịch Hội khoa học Lịch sử VN) đưa ra một kiến giải thú vị: Căn cứ vào phỏng đoán về niên đại, di tích vừa phát hiện có thể chính là "tiền thân" của các đàn tế này và được sử dụng trong giai đoạn đầu của vương triều Lý.
"Việc lập đàn tế Trời là điều tối quan trọng với bất kỳ vương triều nào. Vì vậy, rất có thể đàn tế này được Lý Thái Tổ cho xây dựng ngay khi dời đô về Thăng Long" – GS Ngọc nói - "Trong những vương triều tiếp sau, khi đàn Xã Tắc hình thành, đàn tế này không còn được sử dụng nữa nhưng vẫn là một kiến trúc đặc biệt có ý nghĩa nên không bị dỡ bỏ".
Dù chưa xác định được tên gọi cụ thể, kết luận của Viện khảo cổ học VN vẫn cho rằng di tích này là một hiện tượng đặc biệt trong lịch sử Đông Á và Đông Nam Á, đồng thời thể hiện tinh thần độc lập và tự tôn dân tộc rất cao của nước Việt xưa. Bởi, theo lịch sử phương Đông cổ đại, các Thiên triều Trung Hoa với tư tưởng Đại Hán đã cho rằng chỉ họ mới được phép "nhận mệnh trời" và không cho các nước nhỏ xung quanh thực hiện điều tương tự. Từ đó, Nhật Bản từng có lúc xây loại kiến trúc như Minh Đường, Thiên Đường rồi bỏ, còn Triều Tiên từng xây vào thế kỉ 15 nhưng cũng bị nhà Minh đòi bỏ và phải đến thế kỉ 18, 19 mới được tổ chức tế Trời.
Hiện tại, di tích đặc biệt này đã được tư liệu hóa và lấp cát tạm thời để bảo tồn. Theo kiến nghị của các chuyên gia, di tích này cần được Chính Phủ xem xét phương án nghiên cứu bảo tồn nguyên trạng vùng diện tích lõi đã xuất lộ (25 x 15, 5 m) trong thời gian tới. Đặc biệt, xét trong tương quan với Nhà Quốc hội bên cạnh, di tích này chỉ "lấn" vào khoảng 5 % hầm để xe và một phần của lối vào hầm nên việc điều chỉnh là khả thi.
Nguồn: Hoàng Nguyên - TT&VH
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Gốm, đồ vật đất nung là vật dụng xuất hiện khá sớm trong đời sống của con người. Từ đất, nước và lửa, con người đã tạo ra những sản phẩm bằng đất nung để phục vụ cho nhu cầu đun nấu thức ăn, đựng nước, đựng hạt giống…
-
Từ xưa ở các nước Á Đông như Việt Nam, Trung Quốc,… để xua đuổi những điều không tốt đẹp người ta thường sử dụng loại phù khắc trên bia đá dòng chữ “Thái Sơn Thạch Cảm Đương” (泰 山 石 敢 當) để trấn yểm, xem như là một phương pháp hóa giải những điều không như ý.
-
L.T.S: TCSH nhận được bài này, đang chờ đưa in vào số thích hợp thì một tờ báo trong nước trích đăng; chúng tôi đành phải gác lại. Nay theo yêu cầu của tác giả, chúng tôi xin đăng nguyên bản.
-
Điện Voi Ré tọa lạc tại làng Trường Đá thuộc xã Thủy Biều, cách trung tâm thành phố Huế 4km về phía Tây Nam. Nếu đi bằng phương tiện xe máy hay ô tô là chỉ mất năm phút.
-
LÊ ĐÌNH PHÚC -
HỒ VĨNH
Bất luận một triều đại nào, quân đội là một tổ chức quan trọng cho bộ máy của triều đại ấy. Thiết chế quân sự dưới thời triều Nguyễn cũng có qui cách và lớn mạnh.
-
NGUYỄN ANH THƯ
Trước khi hẹn gặp ông Hồ Tấn Phan lần đầu tiên vào năm 2008, tôi đã được đọc nhiều bài viết về “vua đồ cổ xứ Huế”, “người gõ mẻ sành kham nhẫn nhất xứ Huế” “người đọc sử dưới đáy sông Hương”… Dù tiếp cận dưới góc độ sưu tầm cổ vật hay bảo tồn, phát huy di sản văn hóa dân tộc, điều dễ nhận ra là bài viết nào cũng dành không ít lời ca ngợi và thái độ khâm phục với ông Hồ Tấn Phan, một thầy giáo lại dành hơn nửa đời mình cho những cổ vật vớt từ dưới đáy sông Hương và các dòng sông ở Huế. Những bài viết về ông Hồ Tấn Phan cũng như sưu tập cổ vật “có một không hai” ở xứ Huế quả thực đã khơi gợi sự tò mò, quan tâm và hứng thú, thôi thúc tôi chọn Huế là điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến khảo sát các di tích khảo cổ học Champa ở miền Trung Việt Nam. -
HUỲNH ĐÌNH KẾT
Sau khi vào Nam, chúa Tiên - Nguyễn Hoàng đóng dinh ở Ái Tử, trong vòng mấy chục năm mà “Đoan quận công có uy lược, xét kỷ, nghiêm minh, không ai dám lừa dối. Cai trị hơn mười năm, chính sự khoan hòa, việc gì cũng thường làm ơn cho dân, dùng phép công bằng, răn giữ bản bộ, cấm đoán kẻ hung dữ. Quân dân hai xứ thân yêu tín phục, cảm nhân mến đức, dời đổi phong tục, chợ không bán hai giá, người không ai trộm cướp, cửa ngoài không phải đóng, thuyền buôn ngoại quốc đều đến mua bán, đổi chác phải giá, quân lệnh nghiêm trang, ai cũng cố gắng, trong cõi đều an cư lạc nghiệp”(1). -
Ngày 3/4, Bộ Cổ vật Ai Cập thông báo đã phát hiện di tích một kim tự tháp Ai Cập được xây dựng cách đây khoảng 3.700 năm trước tại huyện Dahshur, thuộc khu vực Giza.
-
Chiều 29-3, Sở VH-TT-DL tỉnh Quảng Ngãi cùng Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Đoàn Ánh Dương tổ chức cuộc họp bàn các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Sa Huỳnh.
-
Chùa Thanh Mai nằm ở xã Hoàng Hoa Thám, thị xã Chí Linh (Hải Dương) là một trong những trung tâm Phật giáo Thiền phái Trúc Lâm thời nhà Trần, nơi gắn với tên tuổi Đệ nhị tổ Pháp Loa. Chùa Thanh Mai còn lưu giữ nhiều hiện vật cổ quý giá, trong đó có tấm bia “Thanh Mai Viên Thông tháp bi” được tạo khắc từ thời nhà Trần, thế kỷ 14. Mới đây, tấm bia đã được công nhận là “Bảo vật quốc gia”.
-
Sự xuất hiện của đồng tiền Minh Đức thông bảo trong đồ tùy táng của bà Châu Thị Vĩnh Tế (vợ ông Thoại Ngọc Hầu) là một hiện tượng lạ, gây bất ngờ cho các nhà khoa học.
-
Bà Châu Thị Vĩnh Tế mất trước ông Thoại Ngọc Hầu 3 năm (bà mất năm 1826, ông mất năm 1829), tuy nhiên vẫn chưa rõ tài sản của ông và bà được chôn cùng lúc hay chôn riêng rẽ theo đám tang từng người.
-
Đã có nhiều tác phẩm viết về sự nghiệp và công lao của Thoại Ngọc Hầu, tuy nhiên cuộc sống đời thường của ông ít ai biết.
-
37 cuốn sách cổ bằng văn tự Hán Nôm cổ, quý hiếm được viết và in dập trên chất liệu giấy dó, một số sách viết, in theo lối chữ Chân.. đang được lưu giữ tại một nhà dân ở huyện Can Lộc, Hà Tĩnh cất giữ.
-
Ngày 22/11, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai tổ chức lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ và đón nhận bằng xếp hạng cấp Quốc gia đặc biệt di chỉ khảo cổ mộ cự thạch Hàng Gòn và bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia Văn miếu Trấn Biên.
-
Ban quản lý Khu di tích Nguyễn Du đã phát hiện cuốn sách cổ có niên đại 163 năm trước, liên quan đến đến dòng họ Nguyễn - Tiên Điền.
-
Bản thảo cổ nhất của người Ai Cập viết trên da thuộc đã được phát hiện trên kệ sách bảo tàng ở thủ đô Cairo, nơi nó được lưu giữ và chìm vào lãng quyên cách đây hơn 70 năm.
.png)
.png)
