Khi chưa đặt chân đến Huế, tôi không sao tưởng tượng được một cố đô sẽ như thế nào giữa thời hiện đại. Nhìn cuộc sống sôi động không ngừng nghỉ ở thủ đô, tôi chợt đem lòng lo lắng cho thành phố nhỏ dường như chỉ xuất hiện trong thơ trong nhạc.
Thế rồi tôi cũng đến Huế. Huế đón tôi có phần nào đó giống như khi tôi nhìn thấy Huế qua những tấm bưu ảnh: bình yên đến lạ. Huế bình lặng từ con người đến cảnh vật. Nụ cười nền nã kín đáo sau vành nón trắng của cô gái Huế đạp xe trên phố, giọng nói nhỏ nhẹ điềm đạm của người bán hàng xén trong chợ Đông Ba, nét hồn hậu vô tư của bà chủ quán ăn tay thoăn thoắt xếp bánh bèo, câu chuyện cà kê dễ chịu của chú đạp xích lô hay gương mặt ấm áp của sư thầy tôi thoáng thấy khi tai đang mải nghe tiếng chuông trầm ngâm ở chùa Thiên Mụ…
Huế dường như là nơi hoàn hảo cho những ai muốn để lại sau lưng mọi bon chen xô bồ đời thường để chỉ đơn giản là dạo bước chậm rãi trên những con phố thênh thang vắng vẻ, ngồi yên hàng giờ trong ánh chiều hoàng hôn hay khe khẽ hát khi gió mát từ đâu bỗng vuốt nhẹ lên mặt:
Để lại dòng Hương u buồn
Để thông Ngự Bình rũ bóng
Để Huế tím chiều hoàng hôn
Sông Hương hiền lành êm ả thế, cứ như một tiểu thư đài các không vướng bụi trần. Dưới ánh nắng rạng rỡ của buổi ban ngày khi tôi ngắm dòng sông từ những bậc đá của chùa Thiên Mụ, sông Hương đẹp mê hoặc bởi màu xanh trong như ngọc bích, dịu dàng ôm bóng của hết thảy sự sống hai bên bờ.
Đứng trên cầu Trường Tiền nhìn xuống dòng chảy lặng lẽ của con sông trong ánh hoàng hôn, tôi bỗng mỉm cười khi bắt quả tang mình đang thả hồn theo một tà áo dài tưởng tượng đang khẽ rung trong từng bước chân người thiếu nữ Huế.
Đến khi nắng tắt, khi thả đèn hoa đăng trong một đêm lặng gió, tôi mới hiểu tại sao sông Hương lại u buồn. Những đốm lửa nhỏ cứ dập dềnh mãi không trôi xa, không tỏa đi. Phải chăng dòng sông có điều tâm sự gì chôn sâu giấu kín mà nếu chỉ chạm tay khỏa nước thì không thể hiểu được?
Nghe câu nam ai da diết
Dùng dằng chân không muốn bước
Tóc em bay rối trời chiều
Khó mà không thấy lòng bâng khuâng xao xuyến khi nghe ca Huế trên sông Hương. Những lời ca tao nhã vang vọng, nửa như muốn kéo hồn ta băng qua không gian để ôm trọn cố đô mộng mơ trong tầm nhìn, nửa như níu hồn ta lại, tha thiết bảo ta đừng nhé, đừng xa Huế.
Sao nỡ xa Huế được... Tôi còn chưa đi hết được mọi ngóc ngách trong di tích Tử cấm thành, còn chưa chạm tay vào hết những lầu son gác tía trong đại nội, còn chưa nghe hết những câu chuyện lịch sử huyền hoặc, còn chưa ngắm hết những lăng tẩm đến đài vốn có thời xa hoa lộng lẫy, còn chưa hiểu hết những tài hoa khéo léo của người Huế…
Nặng lòng với Huế rồi, nhưng…
Thôi đành xa Huế thương yêu
Thiên An chiều nay ai đợi
Mặt hồ bóng ai vời vợi
Phương đỏ cháy trời, cháy trời nhớ thương
Tôi đã có dịp từ Huế dừng chân ở Quảng Bình, Quảng Trị nắng gió, khắc nghiệt, kiên cường; lại đã thấy một Sài Gòn phồn hoa, vội vã, phóng khoáng so với một Hà Nội chật chội, ồn ào, hối hả, mới thấy thật không nơi nào như Huế.
Huế khiến ai đặt chân đến cũng tự nhiên bước chậm lại, nói nhỏ đi, nhìn ngắm nhiều hơn và suy nghĩ nhiều hơn. Dòng chảy cuộc sống của Huế không cuồn cuộn ào ạt, đâu có nghĩa là người dân Huế không vất vả lắng lo, không lam lũ ngược xuôi như người dân trên khắp dải đất hình chữ S. Nhưng như dòng sông Hương, lặng lẽ và bao dung, người Huế cũng hiền hòa mở lòng cho tất cả.
Chia xa nhưng lòng tôi luôn tự nhủ, rằng khi ao ước một nơi bình yên thư thái, nhất định tôi sẽ lại tìm về với Huế:
Dẫu khi cuộc đời dâu bể
Có Huế thanh bình, có Huế tình yêu
Đại An
VÕ QUANG YẾN
(Thân tặng tất cả các bạn yêu Huế)
37 năm ra đi tưởng không hẹn ngày về. Thế mà rồi tôi cũng mua vé máy bay lên đường về thăm quê.
CAO HUY THUẦN
Cách đây hơn một năm, tình cờ tôi gặp chị H. ở sân bay, đang cân hành lý để đi Mỹ. Chị bảo: Tôi qua Pháp nhân ngày giỗ đầu ông cụ tôi. Cả gia đình tụ họp đông đủ. Ông anh cả của tôi ở Pháp, tôi ở Mỹ qua, một cô em gái ở Đức, một cô em nữa ở tận Đan Mạch. Chúng tôi định lấy ngày kỵ ba tôi để mỗi năm một lần anh em gặp nhau.
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG (Gặp gỡ với anh Lê Huy Cận, Tổng thư ký Hội “Người yêu Huế” ở Pháp)
Trên giải đất hình chữ S mà đáng lẽ chúng ta phải sống, có chỗ nào mà chúng ta không nhớ, không thương! Nhưng dĩ nhiên, có chỗ chúng ta thương nhiều hơn một chút. Đó có thể là chỗ mà chúng ta sinh ra, lớn lên. Chỗ mà chúng ta lưu lại nhiều kỷ niệm. Đó cũng có thể là chỗ mà vì một duyên cớ nào đấy thôi, ta bỗng thấy gắn bó suốt đời.
THÁI THU LAN Kỷ niệm 140 năm ngày sinh Vua Hàm Nghi (1871 - 2011)
VÕ QUANG YẾNHữu duyên thiên lý năng tương ngộVô duyên đối diện bất tương phùng(*) Phong dao
NGUYỄN PHAN QUẾ MAISân bay Huế, tối ngày 14/12/2010, một người đàn ông cao lớn tóc đang chuyển màu đăm đắm nhìn qua cửa kính. Ông đang cố gắng níu giữ hình ảnh của từng cành cây, ngọn cỏ, từng hơi thở mát lành của sông Hương vào trong trí nhớ của mình.
THANH TÙNGTốt nghiệp Cử nhân Văn khoa, dạy học một năm ở trường Đồng Khánh, Thái Kim Lan qua CHLB Đức học khóa đào tạo giáo sư Đức ngữ của Viện Goethe Munich, với học bổng của Viện trao đổi Hàn lâm Đức (DAAD).
VÕ QUANG YẾNĐây không phải là lần đầu tiên có múa cung đình trên sân khấu Paris. Trước đây, chẳng hạn như đầu năm 2004, một đoàn ca múa của Nhà hát Nghệ thuật Cung đình thuộc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã biểu diễn ở trụ sở Unesco trong buổi lễ trao tặng bằng công nhận 28 kiệt tác là di sản phi vật thể thế giới và truyền khẩu nhân loại, trước khi trình bày chúc Tết kiều bào Paris, Lyon, Marseille, Bruxelles.
HÂN QUY“Làm gì để có tiền giúp Huế mà tránh đi quyên”, đó là ý nghĩ cứ xoáy trong đầu óc mỗi anh chị em chúng tôi đã lâu và nhất là trong buổi tiếp xúc đầu tiên với bà Nguyễn Đình Chi ở nhà chị Song, trưa ngày thứ bảy 1-10-1983. Có một anh bạn gợi ý: “Tại sao chúng ta không nhân dịp có bà Chi đang còn ở đây để tổ chức một bữa cơm?”
HƯƠNG CẦN (Chuyện ít ai biết trong làng âm nhạc)Nhạc sỹ, Giáo sư viện sỹ Lưu Hữu Phước (1921-1989) là tác giả của rất nhiều hành khúc nổi tiếng. Với tài năng của mình, từ bài hát này đến bài hát khác, ông đã góp phần nuôi dưỡng những phong trào cách mạng to lớn.
HÀ VĂN THỦYCó thể nói nhà thơ Tôn Nữ Hỷ Khương đã tạo nên một hiện tượng thơ, nhiều tập thơ của bà được in với số lượng lớn, tác quyền bà thường nhận sách mà không nhận tiền, những nơi in thơ cho bà vẫn dành cho bà những niềm ưu ái. Công ty Văn Hóa Sáng Tạo Trí Việt (First News) in tiếp hai năm hai cuốn Hãy Cho Nhau - Nước Vẫn Xanh Dòng (2004 - 2005).
TRẦN HỮU LỤCKhởi đầu là nỗi nhớ Huế, tác giả Phan Thị Thu Quỳ viết về quê quán,thời niên thiếu như một cách giãi bày, chia sẻ. Những trang viết như sông Hương âm thầm chảy qua những ngõ ngách đời người, trong trẻo và cuốn hút.
TRẦN THỊ LINH CHITừ ngày theo chồng vào Nam, tính ra xa Huế hơn nửa thế kỷ, đất khách quê người, hiếm khi được nói hay nghe tiếng của quê hương một cách trọn vẹn. Ngay trong gia đình, đến đời cháu nội, cháu ngoại thì đã rặt tiếng miền Nam. May mắn bên mình còn có ông “Dôn”(*) người thường xuyên “gợi nhớ” qua câu nói đầu môi khi đối thoại: Mụ ơi!
TRẦN CÔNG TẤNNhững ngày làm báo, tôi đã biên tập mấy bài của cộng tác viên Võ Quang Yến từ Pháp gửi về. Tôi biết rõ ông là một nhà khoa học lớn, hàng chục năm liền làm Giám đốc ở Trung tâm nghiên cứu khoa học Pháp. Vài lần ông về làm việc giúp nước, chúng tôi đã gặp nhau.
TÔN NỮ NGỌC HOANhư một “kẻ bị lưu đày trên đảo xanh”, Hữu Vinh luôn hướng về quê nhà với trái tim của chàng trai 18 tuổi - tuổi của ngày rời xa người mẹ thân yêu, xa tiếng chuông chùa Thiên Mụ, xa con đường đến trường xuôi theo giòng Hương quen thuộc đến chân trời mới lạ để rồi bằn bặt 18 năm sau mới có cuộc đoàn viên rưng rưng nước mắt trên quê xưa.
TRUNG SƠNVậy là tôi không còn dịp để được thăm chị nữa rồi!Mấy năm trước, khi nhà văn Nhất Lâm, một người cháu của nhà thơ Vĩnh Mai, cho biết chị Phương Chi đã phải vào sống những năm cuối đời tại Trại Dưỡng lão ở Hà Đông, tôi đã phải thốt lên: “Trời! Sao lại thế?!...”
THÁI KIM LAN...“Cắt từng miếng da non nhìn xem, tôi vẫn vậy/ Chảy ròng ròng trong máu nước sông Hương”...Bỗng tôi thấy em cũng về lại đó.../ Tôi lại cùng em đi thăm chợ Tết/ Em nép mình sưởi ấm với vai tôi/ Đôi mắt, nụ cười, môi hồng rực rỡ/ Huế đây rồi nhờ có em tôi (“Hải đường say nắng”, Chỉ có anh mới nhận ra em)...
TRẦN KIÊM ĐOÀNThạch Hãn - Mồ hôi của đá chứ không phải mồ hôi đá. Tương truyền rằng, phía cực Tây Trường Sơn có ngọn núi Linh Sơn cao ngất, thường đổi màu từ cổ đồng lúc bình minh, đỏ thẫm giữa ban trưa và tím ngát vào ban chiều. Vào một buổi chiều thuở hồng hoang, có con chim Phượng Hoàng bay ngang núi tím. Núi quá cao khiến chim rủ cánh phải đổ xuống từ lưng trời làm vỡ một góc núi. Không hiểu suối khe, mồ hôi hay nước mắt của núi đã tuôn ra từ khe núi bị nứt tạo thành một dòng sông chảy miết về phía đồng bằng, tuôn ra biển. Dòng sông đó là dòng sông Thạch Hãn.
VÕ QUANG YẾN Tiếng hát đâu mà nghe nhớ thương, Mái nhì man mác nước sông Hương. Tố Hữu