LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Đám người ngồi đứng lổm nhổm trên đỉnh núi, cao áp mây. Mặt trăng đã nhô lên như một mâm xôi vàng xuộm. Những cái đầu ngẩng lên, tay chỉ chỏ. Mặt trăng như cánh diều chững gió, thả ánh nhìn soi sáng mặt người cuồng nộ. Trời rất thanh. Gió chạy trên lố nhố mái đầu xòa đủ màu tóc.
Minh họa: NHÍM
“Mặt trăng lên rồi. Các ngươi hãy bắt đầu nghĩa vụ của một dòng giống anh hùng đi!”. Người có mái tóc dài nhất, chấm gót và bạc trắng ra lệnh.
Những đứa trẻ tuổi vị thành niên quỳ xuống. Chúng hôn lên đất. Đất lấm lem mặt.
Những người phụ nữ tóc xõa ngang lưng bưng những chiếc mâm có cau trầu và rượu đi ngang qua chúng.
Những đứa trẻ tùy sở thích sẽ lấy một trong hai thứ. Chúng ăn, nhai và uống.
Mặt trăng vẫn cứ nhô lên. Giờ thì nó nhô lên như một chiếc bong bóng bay cạn khí. Héo uột.
Những người đàn ông tóc dài ngang vai bưng những chiếc giỏ đựng đầy phi tiêu, một đầu có đính lông chim đại bàng.
Người có mái tóc dài nhất đưa một mệnh lệnh mới:
“Đứng thẳng! Mỗi người hãy lấy một mũi phi tiêu”.
Những người phụ nữ và những người đàn ông quỳ xuống. Những đứa trẻ bước lên phía trên mô đất cao. Ở đây chúng đối diện với vầng trăng đang nằm ngay trước tầm với. Vầng trăng tròn nia, phủ một lớp nhũ vàng đang chuyển dần qua màu sáng bạc. Một đám mây trắng bay qua, vắt vẻo choàng lên trăng.
Người có mái tóc dài nhất đốt một nắm nhang. Lửa cháy rực soi rõ khuôn mặt chằng chịt vết sẹo. Những đứa trẻ liếc qua, thoáng run sợ. Người có mái tóc dài nhất đi tới từng đứa, ghim từng que nhang lên búi tóc.
“Nhằm thẳng mặt trăng mà phóng. Nếu để que nhang rơi, các ngươi sẽ bị ném xuống sông”. Người có mái tóc dài nhất nói như quát.
Những đứa trẻ run run. Chúng đưa mũi phi tiêu lên ngang vai, tay cong lại. Những người đàn ông và đàn bà cầu nguyện rầm rì.
Người có mái tóc dài nhất nhảy một vũ điệu ma quái. Tóc vờn vũ theo điệu múa. Ánh trăng chảy lên người, lấp lánh một thân thể khô cứng như cây cổ thụ.
Người có mái tóc dài nhất hét. Một vùng trời rung chuyển.
Những mũi phi tiêu lao về phía trăng. Vầng trăng dương mặt ngơ ngác. Những mũi phi tiêu lao nhanh vun vút. Người ta chỉ thấy những bóng đen mờ nhạt hiển hiện trước vầng trăng. Chúng bay mãi. Người có mái tóc dài nhất nhảy mãi. Những người đàn ông và đàn bà cầu nguyện mãi.
Những đứa trẻ đứng nghiêm nghị. Vài đứa làm rơi que nhang. Que nhang chạm vào lưng, vào ngực, nổi rộp bỏng. Tóc của người có mái tóc dài nhất quẩy nhát, xô chúng xuống dòng sông lạnh buốt. Không ai nghe thấy tiếng kêu cứu của đứa trẻ và lời than vãn nào trong đám người.
Vầng trăng chừng như biết mối nguy đang hướng về mình. Nó hoảng sợ, co lại cố gắng tránh những mũi phi tiêu đang bay đến. Những mũi phi tiêu cứ bay, bay mãi.
Những đám mây kéo đến nhiều hơn để che chở cho vầng trăng.
Những ngọn gió thổi mạnh hơn để ngăn những mũi phi tiêu lại.
Người có mái tóc dài nhất nhảy nhanh hơn, toát ra những tiếng rên rùng rợn.
Những người đàn ông và đàn bà cầu nguyện to hơn.
Những đứa trẻ mỏi mệt ngáp.
Những tiếng nổ vang lên trên nền trời thẳm.
Mây tan. Gió ngừng. Người câm lặng.
Mặt trăng lên cao mang theo vô số vết lồi lõm.
Tiếng gà gáy xa xa.
Đám người quỳ mọp dưới đất. Sương đã nhuộm ướt mái đầu họ.
*
Chàng Ka ngồi trên đống củi khô đã được chẻ ra. Mồ hôi chảy làm người chàng như một cột mỡ lẫn lộn trong cũi. Ka ngồi nhìn đống lửa đang cháy dưới sân. Già I Pa đang ngồi bên lửa. Đôi mắt già nhuốm đỏ, lửa nhảy tí tắp tinh anh. Những người già thường ít nói và hay đăm chiêu. I Pa cũng đang đăm chiêu.
“Hôm nay mặt trời có lên không?”
“Chỉ có những đám mây thôi I Pa à!”
I Pa quay lại nhìn Ka.
“Bao lâu rồi không thấy mặt trời?”.
“Đã lâu lắm, không còn nhớ nữa!”
I Pa thở dài. Ngọn lửa dường như ngã nhoài trước hơi thở của I Pa. Già ngước mắt nhìn lên khoảng không trên cao. Chỉ một màu u tối.
“Hôm nay trăng tròn. Đó là vẻ đẹp siêu tạo hóa.”
“Già không ngủ sao?”
“Ta đang ân hận về những hành vi của mình. Con biết đấy, tạo hóa thường rất khôn ngoan. Giá như ngày ấy và bây giờ… ”.
Ka nhìn vào mũi phi tiêu đã gãy đôi, chiếc lông đại bàng dịu như đất cũng xơ xác.
I Pa nhìn vào bóng đêm và bắt gặp bóng hình mình.
*
Những đứa trẻ bị đẩy rơi xuống dòng sông đang cuộn chảy với một tốc lực kinh hồn. Nhiều cái đầu va phải đá vỡ toác. Sông đen hun hút. Ở một độ cao ngất trời, mọi thứ đều lạnh. Lòng sông hãnh diện vì nội lực giá băng, sẵn sàng xô đẩy và quét sạch mọi thứ. I Pa là một đứa trẻ may mắn. Nó rơi phải một cành cây um tùm chỉ cách mỏm đá nhô lên từ lòng sông một khoảng cách nhỏ.
I Pa tìm mọi cách leo lên. Ánh trăng soi rõ những cảnh vật xung quanh trồi lên trong màu sáng bạc huyền diệu. Mặt nước lấp lánh, cành cây lóng lánh. I Pa thôi không còn sợ nữa. I Pa nhìn vào mặt trăng và thấy những mũi phi tiêu đang lao nhanh. Mắt nó chi chít vết đen. Trước khi bị ném xuống, tay I Pa còn cầm một mũi phi tiêu.
Gió len lỏi vào làn da thấm nước. I Pa run lên.
Những tiếng trống vọng vang. Những bước chân dồn dập. Sau đó, mọi thứ đều tắt ngấm và người ta nghe thấy những tiếng rên.
*
I Pa sống trong một ngôi làng ở trên đỉnh núi cao. Đỉnh núi cao nhất trong những dãy núi trập trùng sâu hút tầm mắt. Ở đây cao hơn cả mây. Ánh nắng và băng giá là vật phẩm dư thừa, luôn tràn trề. Buổi sáng thấy mặt trời thức giấc, buổi chiều thấy mặt trời đi ngủ. Ngày lại ngày, dân làng no say với những vật phẩm của thiên nhiên ban tặng. Rau quả bốn mùa xanh tốt, không khí trong lành.
“Tại sao chúng ta lại ở tận trên cao này hở cha?” I Pa thắc mắc khi thấy trên đỉnh núi chỉ có mỗi một dân làng mình.
“Tổ tiên chúng ta đã từng sống như thế?”
“Thế tổ tiên chúng ta là ai?”
“Ư, là những con người như cha và con. Đã có từ lâu lắm. Những người bắn cung. Nhiều ngôi cổ mộ của tổ tiên ta hãy còn trên Dốc Thiên Đàng”.
I Pa cõng những suy nghĩ theo tiếng bước chân của những đứa trẻ thích ăn đất. Đất ngon và ngọt như kẹo. Hầu hết chúng đều cảm thấy thế.
Mặt trời lên cao, I Pa phấn chấn hẳn ra. Khuôn mặt nó rạng ngời. Những tia sáng trắng thoắt chạy trong đầu. I Pa miên man về các hang động, nơi được cho là có những cổ mộ của tổ tiên.
Cha I Pa nhìn theo con. Ông lại một hộc đá ngụy trang kĩ trong hốc tường, lấy ra một cây cung dài bằng thứ gỗ quý đen tuyền. Cha I Pa rụt tay lại, ông bắt được nhịp đập của sự đau đớn khi con tim làm đúng nghĩa vụ, trong khi một cơ thể đang hằn nặng vết thương.
*
Cha I Pa thời thơ ấu có tóc rất thưa nên được người có mái tóc dài nhất làng đặt cho cái tên là I Pơ. Người có mái tóc dài nhất hôn lên trán I Pơ rồi cắn cho vầng trán bật máu. Đến khi sẹo lành trông giống như một con mắt. I Pơ rất ngoan và thông minh. Mới bảy tuổi mà I Pơ đã đọc được những thứ chữ cổ trên tường hang động. Những con chữ nhảy nhót theo nhiều chiều nghiêng ngả. I Pơ nhìn vào đó và thấy nhiều đàn ông, đàn bà đang nhảy. Tất cả họ đều đang trần truồng. Dường như có cả tiếng trống, xen lẫn đâu đó là tiếng khóc rấm rứt, cay đắng. Trên cùng của những hàng chữ ma mị kia có một bức tượng được đặt trong một hốc đá xanh nhỏ. Ánh sáng màu xanh quấn quanh bức tượng đỏ. Một dũng sĩ đang đeo một cây cung dài bằng một loại chất liệu kì lạ. Nó đập ánh sáng vào mắt I Pơ khiến cậu giật mình thảng thốt.
“Kinh Nhân Thánh Đế. Bắn rụng mặt trời. Lập vạn đại công!”
I Pơ chạy ra khỏi hang và gặp những người giữ cửa đền. Họ định bắt I Pơ lại vì tội lẻn vào đền mà không xin phép. I Pơ sợ quá hét to những lời mình đọc được trên tường:
“Kinh Nhân Thánh Đế. Bắn rụng mặt trời. Lập vạn đại công!”
Những người giữ cửa thấy lạ liền hỏi cậu đọc ở đâu ra câu đó. Họ đến bức tường tìm nhưng chẳng thấy có chữ nào. I Pơ thừa cơ lẻn mất.
*
Khi mặt trời đã đi ngủ. I Pơ một mình lên dốc Thiên Đàng ngắm nhìn bầu trời lịm đỏ rồi tắt ngấm. Bóng đêm nuốt chửng ngôi làng vào bụng. Và, một khối vàng khổng lồ nhô lên. Nó tròn vành vạnh như chiếc bánh mẹ nướng cho I Pơ ăn mỗi sáng. Khối vàng nhô cao dần. I Pơ ngỡ rằng mình vói tay ra là có thể đụng lấy được nó. I Pơ tựa mình vào một tảng đá để ngắm khối cầu kì lạ. Ánh sáng huyền diệu của nó đã ru I Pơ ngủ một giấc ngon lành.
Trong giấc ngủ, cậu nghe thấy nhiều âm thanh hỗn độn. Tiếng người cãi lộn, tiếng đánh nhau, tiếng khóc lóc và cả những tiếng cười man rợ. Nhiều người chết, máu nhuốm đầy làng. Nhiều phụ nữ bị lột truồng, bị cưỡng hiếp, bị giết. Những gã đàn ông trần như nhộng, tay lăm lăm gươm đao lao vào chém giết nhau. Cha I Pơ biến thành đống thịt bấy trước những lưỡi đao ghê tởm. Mẹ I Pơ bị một đám thanh niên hung hãn lao đến cưỡng đoạt rồi ném bà xuống vực sâu. Những tiếng rên xiết, đau đớn buộc lấy I Pơ. I Pơ giật mình tỉnh giấc.
“Cung Trăng đấy!”. Giọng một người đàn ông cất lên.
I Pơ dụi mắt, đứng dậy, thấy một người tóc dài, có lẽ là dài hơn cả người có mái tóc dài nhất của làng bay bay trước khối cầu. Tướng mạo người ấy oai phong lẫm liệt, vai mang cung tên, mình khoác da báo.
“Ông là ai?” I Pơ hỏi không một chút sợ sệt.
“Ta là người mà cậu gọi tên lúc sáng. Đã mấy ngàn năm rồi chẳng ai gọi tên ta như thế”.
“Thánh đế!”
“Ngươi là hậu duệ của ta, hỡi kẻ có trái tim dũng cảm và đầu óc thông minh kia! Những người có mái tóc dài là hậu duệ của ta, đều do ta chỉ định. Ngươi sẽ là một người như thế. Bây giờ ta sẽ đi thăm tổ mẫu của ngươi.”
I Pơ ngơ ngác.
“Ô, cây cung nặng quá, ta khó lòng bay nhanh. Gửi lại cho ngươi đấy, hãy giữ giúp ta”. Người mang cung ném cây cung về phía I Pơ. Nói xong, bay hòa vào một đám mây nhung nhúc quạ. I Pơ dõi theo, thấy trên mặt trăng có bóng một người phụ nữ tóc dài và một con thỏ đang vẫy tay.
I Pơ vác cây cung xuống núi. Về cổng làng, I Pơ khựng lại trước đám khói lửa mù mịt. Làng phả ra mùi tanh. I Pơ gọi khản giọng cũng chẳng thấy cha mẹ đâu. Quả cầu vàng đã chuyển sang sắc trắng, nhô cao. I Pơ nghe những tiếng bước chân nhát sợ rụt rè trở về.
*
Từ đó, quả cầu vàng được đặt tên là Mặt Chết. Ăn đủ 30 bữa ăn sáng là nó lại nhô lên. Làng lại cháy. Nhiều người lại chết. Nhiều đàn bà bị cưỡng hiếp. I Pơ căm thù Mặt Chết. I Pơ đi tìm người có mái tóc dài. Người có mái tóc dài nhất ngồi trong bóng tối. Thấy I Pơ đến, người có mái tóc dài nhất lăn vào chỗ tối nhất.
“Tôi muốn cứu dân làng!”
“Làm cách nào hả cậu nhóc?”.
“Tôi sẽ bắn nó. Cái Mặt Chết ấy. Tôi có cây cung của Kinh Nhân Thánh Đế”.
Người có mái tóc dài nhất tỏ vẻ hoảng hốt, chường mặt ra khỏi bóng tối. Mặt người có mái tóc dài nhất chằng chịt vết đao chém, máu khô vón cục ghê rợn.
“Ở đâu ra!? Đưa ta xem”.
I Pơ thoáng giật mình nhưng rồi cũng mang cung đến. Người có mái tóc dài nhất gật đầu.
“Đây là cây cung Kinh Nhân bắn chết 9 đứa con Mặt Trời của Ngọc Hoàng”.
30 bữa ăn sáng sau, I Pơ lên dốc Thiên Đàng quyết tiêu diệt Mặt Chết.
Dân làng theo rất đông. Những người đàn ông điệu cậu trên một chiếc kiệu. Những người đàn bà mang những vòng hoa. Trẻ con cầm đuốc. Người già đánh trống thập thùng.
Mặt Chết hiện lên, lừng lững.
I Pơ giương cung với một mũi tên duy nhất.
Mọi người nín thở.
Mũi tên rời dây... bay.
Vun vút.
Mặt Chết chực cười, thủng thẳng nhô cao.
Người có mái tóc dài nhất cười sằng sặc.
Dân làng về cắt bức tượng, đẽo ra thành từng miếng nhỏ, đeo vào cổ. Từ đấy, nỗi lo Mặt Chết vơi đi.
*
I Pa vung tay lên, phóng mũi phi tiêu cuối cùng trong tay. Mũi phi tiêu làm bằng gỗ của thân cung chẻ ra vót nhọn, tẩm với thứ nước bột pha ra từ bức tượng tiên tổ trong hang động nghiền nát. Mũi phi tiêu của I Pa là mũi to nhất, do chính tay I Pơ đẽo ra. Đầu mũi tiêu bịt sắt chiết ra từ cái đuôi tên cuối cùng của Kinh Nhân.
I Pa một tay níu cành cây, một tay vận hết sức phóng mũi phi tiêu đuổi theo đánh bật đám phi tiêu đang muốn tiêu diệt mặt trăng. Bóng trăng đổ lên triền dốc Thiên Đàng, trăng treo lên chòm mây, những đêm huyễn hoặc… vồ lấy I Pa. Trong mắt I Pa có bóng dáng I Pơ. I Pơ đang ôm mặt khóc. Một tiếng đàn buông phím thấu tận thanh thiên.
*
I Pa tỉnh dậy và thấy mình đang nằm trên một chiếc giường. Bên cạnh có một cô gái có mái tóc dài. Da cô trắng, trắng hơn những đứa con gái trong làng. Cô đang nhìn ra trời đêm. Ở đó phía cô nhìn có một khối cầu đang tỏa ánh sáng huyền diệu.
“Anh tỉnh rồi ư?”
“Đây là đâu?”
“Nhà tôi. Hồi nãy tôi ra suối thấy anh tấp vào bãi đá. Người nhà tôi đã dìu anh vào đây. Sao anh lại rơi xuống suối?”
“Tôi ở tận trên cao kia, những dãy núi. Dốc Thiên Đàng”.
Cô gái trố mắt.
“Là đâu cơ. Tôi chưa từng nghe bao giờ”.
Ánh nhìn cô gái nghiêng nghiêng. I Pa thấy mặt trăng trong mắt cô.
“Cô đang luộc vầng trăng trong mắt mình đấy ư?”
“Gì cơ?”
I Pa nhổm dậy khỏi giường. Mặt trăng xô những tia sáng tấp đầy mặt I Pa. Lá bùa chống Mặt Chết trôi đâu mất. I Pa quay người lại. Trăng tròn vành vạnh. Mắt đỏ sòng sọc. Một cô gái đẹp, rất ngon, rất thơm.
I Pa lao vào như một con sói đói mồi. Đứa trẻ vị thành niên cương mãnh ném cô gái lên giường. Cô gái khóc thét lên giữa tiếng đêm cào xé.
Những người đàn ông trong nhà thức dậy. I Pa vung lưỡi dao đi rừng. Máu vãi lên mái tranh.
*
Chàng Ka đến gần bếp lửa, nhìn vào mắt già I Pa.
“Sau đó cụ bà câm bặt, rồi bà có mang và sinh ra cha cháu. Bà ấy không bao giờ bày tỏ với ta một điều gì. Những đêm trăng bà gùi cha cháu đi vào núi. Hết mùa trăng hai mẹ con mới về. Khi cha cháu được ba tuổi, gặp mùa trăng đầy, bà lại vào núi rồi không trở ra nữa. Ta vào núi, tìm thấy cha cháu trên một hốc cây cao. Dưới hốc cây, những mảnh áo quần tung tưởi bê bết máu. Ta đã khóc cạn nước mắt”.
Nước mắt chàng Ka rơi lọt tọt xuống đống lửa, nghe đánh xèo.
“Thế còn cha cháu!”
“Những người lính mang súng đã giết nó. Chiến tranh!” Già I Pa nghiến răng.
“Chiến tranh là gì?”
“Ta trông thấy nhiều người lao vào bắn nhau, giết nhau. Những chiếc xe tăng nghiến nát rừng. Những chiếc máy bay bay trên bầu trời và trút bom, trút chất độc xuống. Cánh rừng khô khốc, cánh rừng chết. Ta buộc phải mang cháu lên lại ngọn núi của chúng ta. Nhưng… nhưng không bao giờ ta còn có thể trông thấy dốc Thiên Đàng nữa”.
Già I Pa khóc. Già khóc rất to, như một đứa trẻ.
Chàng Ka lặng yên. Trăng lẩn đâu mất. Bầu trời đen xám xịt.
“Ngọn núi ảo ảnh. Ngọn núi biến mất như một thần tích bí hiểm và láo lường!”
Già I Pa đứng dậy, chạy lên mô đất cao nhất, thét:
“Hậu Nghệ, ông ở đâu? Hằng Nga, bà ở đâu? Các người là những kẻ gây ra tai ương này!”
Trời bỗng nhiên quang trở lại. Vầng trăng hiển hiện, sáng dịu hiền.
*
“Người Mỹ đã cắm cờ trên mặt trăng. Neil Armstrong. Chẳng có gì trên đó ngoài băng giá. Không thấy chị Hằng, chẳng thấy thỏ Ngọc, cũng chẳng gặp chàng Cuội nào”.
“Nhưng rõ ràng là có những vết lồi lõm. Những mũi phi tiêu không đủ sức tiêu diệt nó”.
“Con người chúng ta lên mặt trời thế nào được?!”
“Dòng dõi Kinh Nhân ở trên đỉnh núi thượng giới. Nhưng chỉ là những hậu duệ thiệt thòi. Bây giờ thì đều ở mặt đất cả”.
“Những người leo núi giỏi là hậu duệ cả đấy”.
Chàng Ka cúi lạy nấm mộ mới đắp trên đỉnh núi cao nhất địa cầu. Ở đây già I Pa sẽ thấy được dốc Thiên Đàng và nhớ về một tộc người rất - rất căm thù mặt Trăng - Mặt Chết.
Người có mái tóc dài nhất đặt tay lên vai chàng Ka. Ka ngửa mặt lên. Khuôn mặt chằng chịt sử thi.
Vầng trăng vàng rực nhô cao. Ở đó, Ka thấy có những cánh tay đang vẫy mình.
Ngày trăng khuyết, 21/8/2011
L.V.T.G
(SH286/12-12)
NGUYỄN TRƯỜNGLàng Hạ nằm phía hạ nguồn sông La Ngà. Đất chật. Người đông. Đói nghèo thành nếp. Hồi hai bên đánh nhau, nơi đây là vùng địch hậu. Giải phóng hơn chục năm mà làng Hạ đói nghèo vẫn hoàn nghèo đói. Không ít người bỏ làng đi xa chẳng thèm ngoái cổ nhìn lại. Vậy mà hơn mười năm lại đây, nhờ vực dậy cái nghề tơ tằm truyền thống vốn có từ xưa, làng Hạ đang trở thành một làng nghề giàu có nhất nhì trong vùng. Nhà cũ lỗi thời phá đi xây mới. Đường làng bùn lầy được thay bê-tông. Trường tiểu học tranh tre nứa lá hồi nào nay lên hai tầng. Điện lưới dọc ngang khắp làng đã đẩy năng suất ươm tơ kéo sợi lên cao chưa từng thấy. Chất lượng tơ tằm đạt chuẩn xuất khẩu. Hàng bán chạy hơn cả tôm tươi. Thu nhập người dân ngày một cao.
LÊ TRÂMNgồi với tôi và Kh là một đôi nam nữ còn khá trẻ. Chàng thanh niên, theo lời gã, vừa mới về từ Thái Lan sau khi trúng một hợp đồng béo bở. Gã là đại diện của một công ty xuất nhập khẩu nổi tiếng ở bên ấy.
NGÔ TỰ LẬPCó lẽ tôi đã ngủ rất lâu trước khi bị lay dậy một cách dữ dội. Tôi cố nằm thêm, mặc dù đó không phải là thói quen của một người lính cũ. Thường thì tôi bật dậy ngay. Trước khi tôi vào lính, cha tôi, một đại tá từng trải ba cuộc chiến tranh, chỉ dặn mỗi một câu: “Hãy chồm dậy ngay tiếng còi báo động đầu tiên!”. Lời dạy của ông tôi làm theo trong suốt thời gian tại ngũ và cả khi giải ngũ. Nhưng có những lúc ta không làm chủ được mình. Tôi thấy mình đau ê ẩm và phải một lúc khá lâu sau tôi mới chậm chạp mở mắt.
PHẠM THỊ CÚCTừ những ngày thơ bé còn cắp sách đến trường cho đến khi đã bước vào đời, con cái đã khôn lớn và trưởng thành, trong ký ức của tôi vẫn luôn lưu giữ những hình ảnh sinh động và kỳ diệu của hàng ngàn con cò trắng rợp cả cánh đồng bát ngát, những cánh rừng và vườn cây trĩu nặng vô vàn chim chóc, hình ảnh chim cò thân thiết đậu cả trên vai người, trên đầu người, quẩn dưới chân người... là chuyện của Vùng Đồng tháp Mười qua những trang viết hấp dẫn của các nhà văn Sơn Nam và Đoàn Giỏi.
MAI NINHTrong khoảng giữa buổi chiều thăm viếng cơ sở và dạ tiệc, tôi chạy về nhà thay quần áo. Dưới vòi nước ấm, tôi nao nao xúc động nhớ lại từng khuôn mặt bạn bè. Ngoài một hai người thỉnh thoảng gặp nhau nhờ ở lại nơi này sau khi tốt nghiệp, còn hầu hết thì sau một phần tư thế kỷ đã qua đi, bây giờ mới tái ngộ. Làm sao không ngẩn người trước những tên bạn ngày xưa mặt mũi căng hồng tí tửng nhố nhăng, giờ đây làn da gấp nếp, râu ria đạo mạo, ra dáng sếp lớn sếp nhỏ cả rồi. Và dấu chân chim của thời gian càng rõ rệt hơn nữa, nơi những cô đầm bạn gái của tôi.
MAI NINH- Rối, Rối ơi! Dậy đi nào. - Nằm mãi đây cũng đừng hòng có ai lượm xác đem chôn. - Dậy đi! Rối ơi.
ANH DƯƠNGCòn sống đến nay, ông tôi phải hơn trăm tuổi. Trước ngày chết, ông kể cho tôi câu chuyện thương tâm này.
NGUYỄN XUÂN HOÀNG1. Từ Huệ nằm thiêm thiếp bên cạnh án thư. Tóc râu chàng bạc trắng. Đêm qua, ngoài trời mưa gió to quá. Chàng không làm sao ngủ được. Từ Huệ sợ mưa, sợ phải nghe thấy những âm thanh cuồng nộ của trời đất. Điệu luân vũ ấy là nỗi ám ảnh khi chàng còn là một anh khóa vô danh.
PHAN TUẤN ANHLớp Lý trong một chiều nhốn nháo. Vài đứa con gái ngồi sụt sùi cho nhân vật nữ trong phim trên ti vi chết sớm và nguyền rủa đạo diễn như một tay giết người. Những đứa con trai thì tiếc rẻ cho một vài pha bóng hụt tối qua, để lại hậu quả là mất hẳn một "tháng lương" mà nhẽ ra đã có thể lĩnh sáng nay tại... chủ quán.
NGUYỄN VIỆT HOÀLGT: Khi ánh sáng phản chiếu từ mặt trái đồng tiền ùa vào cánh cửa làng mở rộng, “sức nóng” của nó gần như thiêu rụi mọi nền tảng đạo đức một bộ phận không nhỏ đám thượng lưu gồm cả quan viên hương lý. Căn bệnh mà tác giả Nguyễn Việt Hoà mổ xẻ trong truyện ngắn dưới đây, dẫu chưa cao tay để diệt bằng hết những vi-rút-làng, song việc ngăn chặn một đại dịch bắt đầu là có thể...S.H
TRẦN HẠ THÁP1/ Người đàn ông đang huơ rìu. Liên tục những bi củi tươi bị xé phanh, toang toác. Gió lạnh một buổi tàn đông, sắp Tết nhưng trên khuôn ngực mồ hôi loang lổ như mưa. Xóm lò heo. Buổi sáng chưa mở mắt đã hỗn độn, mù trời hơi nước. Cái thế giới được khoanh vùng bằng tiếng kêu bi thiết các con vật thảm tử. Mùi phân chuồng phát tán, nghẹt thở. Tiếng người lê la trả giá, mặc cả. Tiếng cười rộ lên đắc ý trộn lẫn tiếng chửi thề tục tằn đe doạ. Đâu đó, mơ hồ giọng trẻ con khóc và tiếng ru hò ngái ngủ xa xôi…
NGUYỄN NGỌC LỢITôi diện bộ "téc gan" quân nhu, dắt súng vào người, dặn dò cậu lái xe rồi hoà vào dòng người đi ra sân bay. Được giao nhiệm vụ về nước sắm hàng, gặp một sự kiện quan trọng, tôi không muốn bỏ lỡ dịp được chứng kiến. Thị xã Lộc Ninh năm 1973 đã trở thành thủ đô của chính phủ cách mạng.
THÁI BÁ TÂN…Con chim hung dữ màu đen là trọng tâm của bức tranh, được ông giành hết tâm sức miêu tả rất sống động. Trong tranh, nó đang bám chân vào ngực Prômêtê, xoè hai cánh giữ thăng bằng, chiếc mỏ khoặm ngậm một miếng tim vừa moi từ lồng ngực khổng lồ của chàng…
NGUYỄN ĐỨC SĨ TIẾNMọi người đến Huế với những lí do khác nhau. Riêng các văn nghệ sĩ thì thường đến để tìm cảm hứng sáng tác. Tuy nhiên ý tưởng của mỗi người thì mỗi khác, chẳng ai giống ai. Họa sĩ Vĩnh Trung và nghệ sĩ Hải Lý là một trong những trường hợp như vậy.
XUÂN ĐÀIChuyện thằng Thanh con cô Ngoan ở làng Đông cuối tháng này tổ chức đám cưới với con Thuý con cô Lâm ở làng Nổi, dân xã Vĩnh Sơn ai cũng tỏ tường. Cái đận cô Lâm có chửa, điều tiếng khắp làng, người ta đoán già đoán non về cha của đứa bé. Đoán vụng đoán trộm, thì thầm nhỏ to sau lưng, chứ thấy bóng cô đi ngang qua là họ im bặt. Nó mà nghe được nó tế cho! Nó vén mồm, vén váy, réo tên cúng cơm ba đời nhà mình ra mà chửi.
PHẠM THỊ XUÂNChị Xoan trở mình nhè nhẹ, sợ làm đứa cháu giật mình thức giấc. Chị quay mặt vào tường như cố tránh cái ánh sáng xanh dịu phát ra từ ngọn đèn ngủ. Chị nhắm kín mắt nhưng vẫn không sao ngủ được. Đầu óc chị rối bời bao ý nghĩ. Có một cái gì day dứt, một cái gì tiếc nuối, một cái gì hẫng hụt vừa đi vào cuộc đời chị. Chị bỗng thấy lòng mình trống trải đến vô vị...
PHẠM THỊ XUÂNLGT: Ấn tượng của một nữ tác giả mới lần đầu tiên gửi tác phẩm đến cho TCSH thật khá đậm đà. Ấy là Phạm Thị Xuân, một phụ nữ ở độ tuổi đã qua thời thanh xuân, đang công tác tại một đơn vị y tế huyện Quảng Điền.
QUÝ THỂCó ai đến nhà chơi, bà cụ Tuần chỉ mép tấm phản gỗ mời ngồi, bà nói:- Giang sơn của "bầy choa" (chúng tôi) chỉ có chừng ni. Không ghế bàn, xa lông, sập gụ tủ chè chi cả, chịu khó ngồi đỡ, ông bà mô áo quần trắng trẻo sạch sẽ sợ dơ, thì ngồi lên đây. Bà cụ xoè cái quạt giấy cũ đã rách, lộ ra mấy cái nan tre lót cho khách ngồi. Nhưng không ai nỡ ngồi lên cái quạt giấy của cụ.
NGUYỄN THỊ ANH ĐÀO...Sáng hôm ấy bà con xóm đạo đi lễ rất đông. Người ta nhìn thấy một vệt sao băng vào lúc trời tảng sáng. Họ cho rằng Chúa thấu hiểu được nỗi đau đang dày xéo trên thân thể Xoan. Nhưng cũng chính vì thế mà bố cô lại quay về làm chính con người liêm khiết hồi xưa. Thiên đường cũng có những con đường riêng để người ta sám hối.
XUÂN ĐÀI 1. Mỗi lần từ quê trở về Sài Gòn, sống bên chồng và hai đứa con, tôi không nguôi nhớ đến chị. Năm nay chị đã ngoài bốn mươi, không chồng, không con, lủi thủi ra vào trong ngôi nhà một gian hai chái. Ngôi nhà vừa được xây dựng cách đây gần ba năm bằng số tiền chị tằn tiện, chắt bóp mười mấy năm và tiền vợ chồng tôi phụ giúp chút đỉnh. Vài ba năm, vợ chồng con cái chúng tôi mới về thăm chị một lần. Chị mừng, chị vui, trò chuyện với các cháu suốt ngày. Chị quấn quýt lũ trẻ, lũ trẻ cũng quấn quýt chị.