ĐỖ HỮU CHÍ
Tin Ô-Iôp Pan-mơ bị ám sát làm tôi bàng hoàng xúc động không kém như khi nghe tin bà Indira Găng-đi bị ám sát. Chỉ có sự khác nhau, tôi vừa được gặp bà Găng-đi trước đấy mới có vài tháng, còn Ô-lôp Pan-mơ thì tôi đã gặp và nói chuyện cách đây 18 năm.
Thủ tướng Thụy Điển Olof Joachim Palme - Ảnh: internet
Những con người tuyệt diệu, nhân hậu. Những con người của hòa bình, của tiến bộ, của tình thương và chân lý lại chính là kẻ thù không đội trời chung của đế quốc, của phản động và tay sai hòng ngăn chặn và đẩy lùi bánh xe lịch sử ngay cả bằng những thủ đoạn hạ tiện. Nhưng chính chúng đã chuốc lấy thất bại, đã tự thú nhận sự yếu kém, sự bất lực, bàn tay của chúng không che được ánh sáng mặt trời. Chúng chỉ làm cho những Indira Găng-đi, những Ô-Iôp Pan-mơ, những Tô-ri-hốt(1) và cả những em bé như Sa-man-ta Smít v.v…(2) trở nên bất tử.
![]() |
Tấm biển tưởng niệm tại chỗ Olof Palme bị ám sát, góc đường Sveavägen-Olof Palme ở Stockholm. Ảnh: wiki |
Chúng ta như vừa nghe, thấy Ô-lôp Pan-mơ nhấn mạnh tầm quan trọng của Bản tuyên bố Niu Đen-li, được thông qua tháng 1-1985 tại cuộc Hội nghị của các nhà lãnh đạo 6 nước (3) của 4 lục địa: Trong bản tuyên bố này lại vang lên lời kêu gọi chấm dứt các cuộc thí nghiệm, sản xuất và phổ biến vũ khí hạt nhân và tên lửa mang đầu đạn hạt nhân. "Theo ý chúng tôi, hai việc cụ thể cần đặc biệt chú ý: ngăn chặn chạy đua vũ trang trong vũ trụ và một hiệp định chung nhằm chấm dứt các cuộc thí nghiệm. Chúng tôi xin mời các dân tộc, các quốc hội và các chính phủ trên thế giới kiên quyết ủng hộ lời kêu gọi đó".
Và một Ủy ban Ô-Iôp Pan-mơ theo tinh thần trên đã được thành lập.
Tại cuộc hội nghị đặc biệt lần thứ hai của Quốc tế xã hội chủ nghĩa về giải trừ quân bị (diễn ra ngày 16 và 17-10- 1985 tại Viên) Ô-lôp Pan-mơ, Chủ tịch Đảng công nhân xã hội dân chủ Thụy Điển, cũng đã tuyên bố: "Chúng ta nhiệt liệt chào mừng cuộc gặp gỡ cấp cao sắp đến ở Giơ-ne-vơ. Chương trình nghị sự của các cuộc hội đàm song phương bao gồm nhưng vấn đề mà tất cả chúng ta đều quan tâm: những hiệp định có hiệu quả nhằm ngăn chặn chạy đua vũ trang trong vũ trụ và chấm dứt chạy đua vũ trang trên trái đất, hạn chế và giảm bớt những vũ khí hạt nhân và củng cố sự ổn định chiến lược.
"Những đề nghị mới của lãnh tụ Xô Viết về giảm bớt và hạn chế việc thí nghiệm vũ khí vũ trụ phải được coi là một hành động tích cực. Hội nghị thượng đỉnh phải đem lại những kết quả cụ thể. Chúng ta chờ đợi và chúng ta có quyền đòi hỏi phải như vậy".
Đó là những cái gai trước mắt bọn thù địch nhưng không phải chỉ mới bây giờ.
|
Olof Palme đi biểu tình ở Stockholm sát cánh với đại sứ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Nguyễn Thọ Chân tháng 2/1968- Ảnh: wiki |
Năm 1968, chúng tôi ở trong đoàn đại diện của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam việt Nam sang thăm Thụy Điển, ngay sau sự kiện Thủ tướng Ô-Iôp Pan-mơ dẫn đầu đoàn biểu tình của nhân dân Stockhom xuống đường chống Mỹ xâm lược Việt Nam.
Thụy Điển là đất nước của ao, hồ và rừng thông, tùng, bách. Số dân ít (8 triệu người) nhưng lại là một trong những nước công nghiệp phát triển của thế giới.
Xe chúng tôi vừa đến Dinh Thủ tướng thì Ngài Ô-Iôp Pan-mơ, một người dong dỏng cao, ăn mặc giản dị (có lẽ còn kém bộ quần áo của chúng tôi đang mặc) đã từ trên bậc thềm bước xuống thân mật niềm nở ôm hôn chúng tôi và nói: "Tôi đã được biết về cuộc tấn công Mậu Thân (1968) của nhân dân các Ngài. Chắc chắn đây chỉ là cuộc diễn tập. Mỹ-ngụy sẽ còn chịu đựng những cuộc diễn tập như vậy cho đến khi bị tống cổ hoàn toàn. Có phải vậy không các bạn thân thiết của tôi?"
Chúng tôi cười vui vẻ thay cho câu trả lời đồng tình và cũng không quên nghề nghiệp ngoại giao: "Xin chân thành cảm ơn Ngài. Ngày ấy sẽ đến sớm hơn với sự giúp đỡ, ủng hộ của Ngài và của nhân dân Thụy Điển cũng như của nhân dân tiến bộ trên thế giới". Ô-Iôp Pan-mơ dẫn chúng tôi vào phòng khách. Chỉ độc có một chiếc bàn trên ấy có ít hoa quả và rượu nhẹ, không có ghế ngồi. Chúng tôi đứng quanh bàn, Ô-lôp mở nút chai rượu nho và nói:
"Theo thủ tục ngoại giao, chủ nhân phải rót trước vào cốc mình một ít rượu, rồi mới rót đầy cốc cho khách, sau đó lại rót tiếp vào cốc mình để chứng tỏ rượu không có thuốc độc. Nhưng không lẽ giữa các bạn và chúng tôi mà lại còn phải giữ kẻ như vậy sao. Để tỏ lòng khâm phục cuộc chiến đấu vô cùng gian khổ và anh hùng của nhân dân Việt Nam, tôi xin phép rót đầy cốc các bạn trước và cũng để nói lên rằng, các bạn có thể hoàn toàn tin cậy ở sự đồng tình và ủng hộ của nhân dân chúng tôi". Những câu nói chí tình và ân nghĩa làm sao! Hình như trong đoàn chúng tôi có chị đã quay mặt để dấu nước mắt lưng tròng.
Thủ tướng hỏi tiếp về cuộc chiến đấu của ta và nói tiếp: "Chính phủ Thụy Điển đã sẵn sàng giúp mấy trăm triệu đồng (tiền Thụy Điển) nhưng riêng tôi sẽ vận động Quốc hội và cá nhân góp vào cũng sẽ ủng hộ ngần ấy nữa".
Trong đoàn chúng tôi, có người xin phép hỏi một câu quá bộc trực: "Vì sao Thụy Điển là một nước tư bản, Ngài thuộc Đảng Công nhân xã hội - dân chủ mà nhân dân Thụy Điển do Ngài lãnh đạo lại ủng hộ chúng tôi tích cực đến thế". Có người trong đoàn có vẻ không bằng lòng với câu hỏi như vậy, nhưng Thủ tướng Ô-lôp Pan-mơ đã cười vang và vui vẻ trả lời: "Vì chúng ta đều là Mác-xít cả". Rất hóm hỉnh và tế nhị, vì Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam do Đảng Nhân dân cách mạng lãnh đạo chẳng phải là Mác-xít Lê-nin-nít sao?
Thủ tướng hướng dẫn chúng tôi đi xem và giới thiệu nội dung, ý nghĩa mấy bức tranh treo trong phòng khách. Sau đấy kết thúc buổi hội kiến. Thủ tướng nói: "Chúng ta cần tranh thủ thời gian, nhất là với các bạn, các bạn còn nhiều việc phải làm để nhân dân chúng tôi hiểu rõ hơn nữa cuộc đấu tranh chính nghĩa và tất thắng của các bạn.
Đất nước chúng tôi mạnh về công nghiệp giấy, về đóng tàu biển, về khoan dầu ngoài biển. Chắc chắn khi nước các bạn hoàn toàn giải phóng và thống nhất, các bạn sẽ cần đến những thứ đó và chúng tôi sẵn sàng giúp đỡ và hợp tác để khôi phục và phát triển kinh tế của đất nước đã bị chiến tranh tàn phá. (Điều đó sau này đã trở thành hiện thực với nhà máy giấy Bải Bằng ở Vĩnh Phú, Bệnh viện bà mẹ trẻ em ở Hà Nội, mở rộng nhà máy điện Thủ Đức ở Thành phố Hồ Chí Minh v.v...). Các bạn chiến đấu cho dân tộc mình và cho nhân loại tiến bộ, cho hòa bình và chân lý, chúng tôi có trách nhiệm phải đóng góp. Xin cảm ơn các bạn không quản đường sá xa xôi đã đến thăm và làm cho chúng tôi hiểu rõ thêm con người và đất nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính mến".
"Còn bây giờ chỉ có một điều nhỏ nhưng cũng phải nói để các bạn thông cảm cho, khỏi phải hiểu lầm nhau. Khi tôi đến đây với tư cách Thủ tướng tiếp đoàn đại diện của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam tôi phải đi xe ô tô cho đúng nghi lễ, còn bây giờ cuộc hội kiến đã xong, tôi không còn là thủ tướng nữa mà chỉ là một người Thụy Điển bình thường như trăm nghìn người Thụy Điển khác. Vậy các ngài cho phép tôi lấy xe đạp của tôi để sẵn ở đây để đi về nhà".
Chúng tôi bâng khuâng và cảm động nhìn theo bóng dáng nhanh nhẹn của Ô-lôp Pan-mơ nhảy lên xe, đạp ra khỏi cổng Dinh Thủ tướng, không hề thấy người nào bảo vệ đi theo. Trong đầu óc tôi hiện lên rõ nét phải chăng đây là Con Người như Maxim Goóc-ki, nhà văn của Liên Xô đã nói?
Đ.H.C
(SH19/6-86)
--------------------
(1), (2) Tô-ri-hốt: đại tướng anh hùng dân tộc Panama và Samanta Smít (em gái Mỹ đã đi thăm Liên Xô đã bị chết vì tai nạn máy bay mà ai cũng dễ đoán ra nguyên nhân).
(3) 6 nước đó là: Ác-hen-ti-na. Ấn Độ, Mê-hi-cô, Tan-za-ni-a, Thụy Điển, Hy Lạp.
Biêlôruxia - Nước cộng hòa Xô-viết phía Tây với dân số 10 triệu người. Đất nước của hàng trăm nghìn con sông, hồ lớn nhỏ, nông sâu. NHÊ MAN là một trong những dòng sông lớn nhất của nước Cộng hòa Biêlôruxia. Con sông đã có bao nhiêu huyền thoại và nhiều bài hát về nó. Xuất phát từ Biêlôruxia "NHÊ MAN" trải dài theo lãnh thổ của nước cộng hòa rồi chảy ra biển Ban Tích.
YURI KUDIVOV
Tủ sách của tòa soạn báo "Thời mới" chúng tôi vừa nhận được một tác phẩm của PETER WRIGHT "THE SPY CATCHER"(Người bắt gián điệp). Cuốn sách nầy đã bị tẩy chay khỏi Anh Quốc. Hơn thế nữa, chính quyền Anh đã ra lệnh săn lùng cuốn sách ấy.
LUIS SUARDIAZ
Cách dây một phần tư thế kỷ, nhà văn Pê Ru, Mario Vargas Llosa (Mario Vacgác Luxa) đã khơi dậy lòng nhiệt tình của đọc giả và các nhà phê bình bằng tác phẩm lừng lẫy "Thành phố và bầy chó".
Lúc giải Nobel về văn học được trao tặng cho ông Iosif Brodsky, người đã sống ở Mỹ từ 15 năm vừa qua, báo chí phương Tây cho rằng như thế từ nay những tác phẩm của nhà thơ ấy sẽ không bao giờ được xuất bản ở nước Nga nữa. Thế nhưng chúng tôi được biết Tạp chí "Thế Giới Mới" sẽ xuất bản một vài tác phẩm của Iosif Brodsky trong một ngày gần đây. Thông tín viên Gennady Zhavoronkov đã phỏng vấn Oleg Chaukhautsev, trưởng bộ môn thơ của Tạp chí.
VIỄN PHƯƠNG
Vào ngày 06/03/1927, tại Aracataca, một thị trấn bên bờ biển Caribê, thuộc miền Bắc Colombia, Gabriel García Márquez ra đời. Và 55 năm sau đó, tên của ông được xướng lên tại Viện Hàn Lâm Thụy Điển dành cho giải Nobel Văn học năm 1982.
LGT: Trong số các tên tuổi văn học đang được phục hồi triệt để ở Liên Xô, Mikhail Bulgakov (1891 - 1940) là một trong những nhà văn đang được quần chúng bạn đọc ái mộ nhất, có thể nói một tác giả "siêu thời thượng". Có người gọi Bulgakov là một "Gogol thế kỷ XX".
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Nhân chuyến bay ngang qua Nhật, gặp mùa hoa anh đào, tôi ghé vào Tokyo chơi một ngày. Trong quán ăn sushi thắp đèn lồng, tôi làm quen với một người bạn Nhật. Anh là giảng viên đại học ngành lịch sử, làm thêm nghề hướng dẫn du lịch. Nói chuyện về thiền và thơ haiku, anh kể cho tôi nghe một câu chuyện thú vị. Sau này, mỗi khi nhìn thấy hoa anh đào, tôi đều nhớ anh, mong có dịp trở lại chốn cũ.
NGUYỄN HỒNG TRÂN
Như chúng ta biết, vua Bảo Đại đã tuyên bố thoái vị từ năm 1945, nhưng cho đến giữa thập niên 1950, mong muốn và tính toán cho việc đưa Hoàng thái tử Bảo Long lên ngôi chấp chính vẫn còn âm ỉ.
NINA BOREVSKAYA
Một chủ đề đã một thời bị cấm
Tôi lấy làm sung sướng vì lúc viếng thăm Thượng Hải tôi được tiếp xúc với nữ sĩ Wang Anyi một nhà văn có tác phẩm được đọc nhiều. Bà thuộc vào thế hệ đang ở vào những năm 30 tuổi.
NGUYỄN VĂN DŨNG
Bút ký
Helsinki là thủ đô của Phần Lan - đất nước nằm về phía cực Bắc địa cầu, diện tích gần bằng Việt Nam, nhưng dân số chỉ hơn 5 triệu người.
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
… Cohen lớn lên ở một khu dân cư trên sườn đồi Mount Royal, gần sông Saint-Laurent (St. Lawrence) thơ mộng, chảy qua Montréal, Québec… Sinh ngày 21 tháng 9 năm 1934 trong một gia đình gốc Do Thái, bên ngoại có dòng máu Nga, Leonard chịu ảnh hưởng nhiều của thân phụ…
HIỆU CONSTANT
(SHO) Nói đến Nhà thờ Đức bà thì hầu như ai cũng đã từng nghe. Qua tác phẩm bất hủ của Victor Hugo, nhưng nơi đây cũng là địa điểm yêu thích mà bất kỳ khách tham quan nào ghé Paris cũng cố gắng dừng chân!
Viện khoa học Weizmann là một trong những tổ chức hàng đầu thế giới về nghiên cứu và sáng tạo, một không gian lý tưởng cho việc hợp tác quốc tế nghiên cứu khoa học đa ngành. Người sáng lập viện là nhà hóa học, chủ nhân của patent “pure axeton”, cũng là nhà lãnh đạo chủ nghĩa phục quốc Do Thái, Chủ tịch Tổ chức Phục quốc Do Thái và Tổng thống đầu tiên của Israel - Azriel Weizmann (1874 –1952).
Trong bài nói chuyện tại Yale Political Union1 ngày 23/4 năm nay, Meena Alexander bắt đầu với một trích dẫn từ bài luận năm 1821 của Shelley, “Sự biện hộ của thơ ca”. Kết luận – “Thi nhân là những nhà lập pháp không được thừa nhận của thế giới” – dẫn đến cuộc tranh luận sôi nổi. Sau đây là phiên bản đã sửa chữa đôi chỗ của bài nói chuyện mà Meena đã trình bày.
THÁI KIM LAN
Thôi Hộ viết "hoa đào năm ngoái còn cười gió đông"? Ở đâu thời nào Tây hay Đông, thì hoa vẫn nở, đào vẫn chớm nụ trong gió xuân.
ELENA PUCILLO TRUONG
Mệt mỏi! Chiếc xe lửa liên tục dằn xóc tạo nên những va đập trên lưng làm toàn thân tôi ê ẩm. Có lúc cơn mệt nhọc đã làm tôi thiếp đi trong một giấc ngủ ngắn, rồi giật mình thức giấc vì cái đầu lắc lư, đập lên thành toa, đau điếng.
TRẦN HUYỀN SÂM
Phải chăng, chiến tranh vẫn là chủ đề quan tâm nhất của xã hội phương Tây? Theo dõi đời sống văn học Pháp trong những năm trở lại đây, cho phép chúng ta khẳng định rằng, phần đa các tác phẩm đạt giải thưởng lớn đều có xu hướng lật lại quá khứ để lý giải những căn bệnh của xã hội đương đại.
Ông Nelson Mandela, biểu tượng của cuộc chiến chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc ở nước này và là một trong những nhân vật chính trị xuất chúng trong thế kỷ 20, đã qua đời ở tuổi 95. Tổng thống Nam Phi đương nhiệm ông Jacob Zuma nói sẽ cử hành quốc tang với nghi lễ trọng thể nhất với Nelson Mandela. Toàn nước Nam Phi sẽ treo cờ rủ từ thời điểm này cho đến hết lễ tang. "Đất nước chúng ta mất đi người con vĩ đại nhất. Toàn thể dân tộc ta mất đi một vị cha đáng kính", Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma thông báo trong bài diễn văn đọc trên truyền hình trước toàn thể nhân dân.
ĐOÀN CẦM THI
(Đọc “Yersin: dịch hạch & thổ tả” của Patrick Deville)
Patrick Deville sinh năm 1957, tác giả của mười tiểu thuyết, giải thưởng Femina năm 2012, được coi là một trong các nhà văn Pháp hàng đầu hiện nay. Theo giới phê bình nghiên cứu, tác phẩm của Patrick Deville đã góp phần cách tân tiểu thuyết Pháp đương đại. Tiểu thuyết “Yersin: dịch hạch & thổ tả” của Patrick Deville vừa ra mắt độc giả Việt Nam.
Hai nhà văn Angiêri nổi tiếng Bulaiđ Đuđu và Muluđ Asur đến thăm tòa soạn Tạp chí "Văn học nước ngoài".