LTS: Ngày 17-7-1988 nhà thơ THANH TỊNH đã qua đời tại Hà Nội sau một cơn bệnh nặng, thọ 77 tuổi. Tưởng niệm nhà thơ, người anh người đồng nghiệp đáng kính của anh em văn nghệ sĩ Bình Trị Thiên, chúng tôi xin giới thiệu bài viết của anh Hoàng Trung Thông và đoạn trích trong Điếu văn đọc tại lễ tưởng niệm nhà thơ tại trụ sở Hội văn nghệ B.T.T ngày 19-7-1988.
Nhà thơ Thanh Tịnh - Hải Bằng ký họa
"…Nhà thơ Thanh Tịnh đã từ giã chúng ta. Cuộc đời và văn nghiệp của ông còn mãi trong lòng giới văn nghệ và nhân dân quần chúng. Mang nhiều tính chất dân tộc trong hình thức và nội dung, tác phẩm của ông như là một lời nhắc nhở dặn dò đối với những cây bút đương thời và cả các thế hệ sau. Điều này thật quan trọng trong công cuộc đổi mới văn nghệ hiện nay.
Văn nghệ sĩ Bình Trị Thiên chúng ta với Thanh Tịnh còn in đậm những dấu ấn của những kỷ niệm gần đây. Một buổi kể chuyện hài hước hiện đại trên nhà nổi Sông Hương, một lần cùng đi để góp phần xác định ngôi nhà Bác Hồ từng ở thời niên thiếu ở phố Mai Thúc Loan, một bài viết về du lịch trên tạp chí Sông Hương... những việc đó, sinh thời ông tận tụy làm rồi có thể quên đi, nhưng với chúng ta thì nhớ, nhớ mãi.
Tưởng niệm nhà thơ ngay trên mảnh đất chôn rau cắt rốn của ông hôm nay, chúng ta, những văn nghệ sĩ đồng hương lứa tuổi con em của ông, thiết tưởng điều có ý nghĩa nhất và cũng là một trách nhiệm, chúng ta nguyện noi gương ông sống và viết, giản dị, bình thường và thủy chung."
(Trích Điếu văn đọc trong lễ tưởng niệm nhà thơ tại trụ sở Hội văn nghệ BTT ngày 19-7-1988)
HOÀNG TRUNG THÔNG
Đến lúc này tôi mới viết về anh, anh Thanh Tịnh ạ. Anh đừng trách tôi vì tôi đọc anh rất sớm nhưng quen biết anh sâu sắc thì lại muộn hơn.
Quê mẹ của anh cũng là quê mẹ tôi dầu cái làng Mỹ Lý hư cấu của anh không phải là tên của làng tôi. Chao ôi! "Quê mẹ", "Con so về nhà mẹ" v.v... sao mà giống quê tôi quá, chỉ tiếc trong tập này không có truyện "Đôi bạn quê". Tôi cũng là dân làng bóng chân đất tôi để ý đến truyện này ngày xưa đã đọc.
Trong truyện anh có chất thơ. Trong thơ anh có chất chuyện. Truyện ngắn của anh rất ngắn, nhẹ nhàng mà hơi buồn, buồn cũng như thơ anh vậy. Nó thật khác giọng văn độc tấu trầm hùng mà dí dỏm của anh sau này. Tôi không muốn đi vào tác phẩm của anh nhiều. Sẽ có người bình luận về tác phẩm của anh thôi. Và họ cũng sẽ yêu mến tác phẩm của anh như yêu mến con người anh vậy.
Hồi đó, Thanh Tịnh từ Việt Bắc vào liên khu tư, tự nhiên anh lại mang một khẩu súng lục, và anh nói mua của anh Bùi Huy Phồn ở Liên khu ba. Anh không đeo mà chỉ cầm tay thôi, Chế Lan Viên nhìn khẩu súng mà nói: "Đây là khẩu súng tụt hậu, không bắn được địch mà chỉ tự bắn mình thôi". Thanh Tịnh cười mà không nói gì.
Anh Thanh Tịnh ngủ chung một giường với tôi cũng như anh Nguyễn Đình Lạp đã ngủ chung giường với tôi ở nơi tản cư vậy. Anh Thanh Tịnh rỉ tai tôi mà nói "Nào có phải súng ống gì đâu. Súng này chỉ để dọa trẻ con thôi". Tôi cười nói với anh: Anh dọa ai thì dọa nhưng đừng có dọa tôi nghe!. Thực ra khẩu súng của anh không hề có đạn. Thanh Tịnh vốn có tấm lòng độ lượng. Anh hỏi tôi: "Nghe nói cậu cũng có biết uống rượu, cậu đã tìm ra nơi có rượu chưa?". Tôi trả lời anh: "Trong này triệt để rượu lắm anh ạ. Uống rượu là uống máu đồng bào mà. Ai mà dám nói đến chuyện đó". Thanh Tịnh nhếch mép cười như đùa cợt: Cậu khờ lắm. Nói là triệt để nhưng triệt mà vẫn để. Cậu cứ ra hàng quán cũng được hoặc đến chỗ anh cắt tóc mà hỏi: "nghe nói ở đây cấm rượu triệt để lắm phải không? Đào tận gốc trốc tận rễ mà thử cậu có tìm ra không".
Tôi theo lời và hỏi như lời anh thì anh chàng cắt tóc đã nói với tôi: "Nào có triệt để gì? Anh cứ vào nhà ông K thì có tiền tất nhiên là có rượu".
Tôi mời anh Thanh Tịnh cùng đi. Quả nhiên là có, nhưng anh lại thích thứ nặng độ hơn.
Những ngày ở Liên khu IV anh thường đi "độc tấu". Anh không những chỉ đọc mà anh còn làm điệu bộ. Giọng anh sang sảng, điệu bộ anh ngắn chắc đủ thể hiện nội dung của bài tấu. Người ta thích nhất là khi anh đọc "Lão dân quân Đông bắc". Giọng anh trầm khi anh giới thiệu:
"Núi đá trập trùng thung lũng hẹp
Vướng đầu ghềnh một trạm gác dân quân
Dựng cheo leo như ngôi mộ sơn thần
Mắt bao quát cả ba đồn của giặc"...
Nhưng đoạn này giọng anh bỗng cất cao, hùng dũng, dõng dạc, anh bắt chước tiếng thét của lão dân quân:
"Ai? Đứng lại!" Một tiếng hô truyền vang núi
Tôi giật mình dừng bước ngước trông lên
Tiếng lại truyền "Người nào đó? Đứng yên!
Đừng nghịch nạng đừng trách già giục tốc".
Rồi sau khi hỏi giấy tờ xong xuôi, cụ đổi sang giọng khác, ôn tồn thân thiết và "nhạ mã tấu, trả chứng minh, vồn vã":
"Mời đồng chí ghé vào lều ngồi sưởi đã
Đường qua Phù còn bảy dặm cũng gần thôi!"
Trong bài tấu này có hai vai và khi Thanh Tịnh đóng vai lão dân quân, khi đóng vai mình thì diễn xuất của anh có một sức cuốn hút làm mọi người xúc động.
Trong cuộc thi ca dao kháng chiến của Chi hội văn nghệ Liên khu IV, Thanh Tịnh và Minh Hiệu cùng được giải nhất. Chúng ta ai cũng còn nhớ bài ca dao của anh "Dân no thì lính cũng no" với những câu:
Trông lên thì thấy đầy sao
Nhìn quanh thì thấy đồng bào mến thân
Dễ trăm lần không dân cũng chịu
Khó vạn phần dân liệu cũng xong...
Hai câu sau đã thành câu ca dao châm ngôn tư tưởng lưu truyền trong nhân dân, cho đến ngày nay ai cũng nhắc khi nói "lấy dân làm gốc".
Cùng ở Liên khu IV Thanh Tịnh đã cùng đội kịch tư lệnh quân khu IV diễn vở kịch "Cụ Đạo với sư ông" của Thế Lữ. Tập tành với nhau trong bao nhiêu ngày, diễn thử thì kết quả rất tốt. Nhưng khi đem ra diễn ngoài công chúng, diễn trên một cái đồi gần Đô Lương, hàng vạn người khắp nơi kéo về, thế là diễn nửa chừng thì vỡ rạp vì không có điện, không có micrô. Tiếng nói oang oang của Thanh Tịnh cũng không làm chủ được công chúng đang ồn ào ở dưới chân đồi.
Ra về anh Thanh Tịnh nói với anh Lưu Trọng Lư và tôi: "Thật không ngờ công chúng đến đông quá. Ai cũng tin chắc thành công mà hóa ra thất bại". Nhưng đến Đại hội văn công toàn quốc ở thủ đô Hà Nội chỉ ít lâu sau khi chúng ta về tiếp quản. Không còn là thủ đô gió ngàn nữa mà là thủ đô giữa lòng Hà Nội với hàng vạn người từ khắp non khắp chốn đổ về. Đại hội văn công toàn quốc dầu chưa phải có những tiết mục thật đặc sắc nhưng mới lạ và cách mạng đã chấn động mạnh mẽ đồng bào thủ đô.
Thanh Tịnh không phải là Chủ tịch Đại hội văn công toàn quốc lần thứ nhất, nhưng khi sân khấu ở Nhà hát nhân dân mở màn bao giờ tiếng nói của anh trang nghiêm và dõng dạc cũng chinh phục hàng vạn người nghe và người xem. Người ta thầm hỏi nhau: "Ai đó" và khi có tiếng trả lời nhỏ nhẻ: "Nhà thơ Thanh Tịnh đó" thì những tiếng xì xào nổi lên: "Té ra là nhà thơ của Quê mẹ. Thế mà bây giờ mới được nghe tiếng nói của ông".
Thế rồi Thanh Tịnh sau đó trở về làm Tạp chí Văn nghệ quân đội. Anh đã làm cho Tạp chí văn nghệ này khởi sắc, không dễ rơi vào những thứ chủ nghĩa cơ hội dù nhân danh gì gì đi nữa. Đó là một tờ tạp chí Văn nghệ quân đội đã phát hiện ra bao nhiêu giá trị văn nghệ cả già lẫn trẻ, của những người bộ đội cầm súng đã trải qua thử thách, càng đổi mới càng giữ vững lương tâm nghệ thuật của mình, nghệ thuật của những người chiến sĩ cầm bút. Không bẻ cong ngòi bút của mình chạy theo những thị hiếu tầm thường.
Tôi đến nhà anh nhiều lần, nhìn thấy gian phòng chật hẹp của anh chứa chất đồ cổ, có thứ thực giá trị cao, có thứ cũng chỉ là những giá trị vừa phải thôi. Nhưng tôi ngắm nghía không biết chán những đồ cổ của anh và vụt nói: "Đó là những giọt nước biển, theo như tập truyện rất ngắn của anh, hay nói đúng hơn là những ghi nhớ của anh được chép lại một cách ngắn gọn".
Anh gật đầu "Có những giọt nước mới thành biển nhưng cũng phải có biển mới có những giọt nước. Nói thế có được không?"
Tôi tán thành câu nói ấy.
Tôi còn nhớ ngày Tết đi chợ hàng Lược mua hoa, tôi gặp anh ở hàng đồ cổ. Chúng tôi cùng chú ý đến một cái đĩa. Ai cũng muốn mua. Cái đĩa làm thời Tự Đức, có để chữ Tự Đức rất rõ. Tôi nghĩ: "Đó là đĩa Tự Đức, anh là người Huế, để anh mua thì tốt hơn". Thế là anh mua.
Về sau khi trở lại nhà anh, thăm anh và thấy anh vất vả quá, tôi nói: "Sao anh không bán các đồ cổ ấy đi cho cuộc sống không đến nỗi gieo neo?". Anh nói: "Một người Đan Mạch không biết ai giới thiệu đến nhà tôi xem các đồ cổ. Ông ta muốn đổi một cái gương đồng thời xưa để lấy một cái xe đạp pơ-giô. Nhưng tôi không chịu, ông ta nói: "Tôi không ngờ một nhà triệu phú như thế này mà chịu sống một cuộc đời cơ cực như thế?".
Tôi hỏi thêm: "Sao anh không bán tất cả đi cho Nhà nước để lấy tiền bồi dưỡng sức khỏe?".
Anh nói "Bọn bảo tàng nước ta trả giá không ra gì. Thà mình để lại rồi tặng Nhà nước đi còn hơn".
Tôi chép miệng.
Nhưng không còn biết nói gì hơn.
Sự thực mà nói anh thích làm nghề du lịch, hướng dẫn cho các du khách đi đây đi đó. Nhưng việc đó cũng không xong.
Dù sao, anh vẫn là một nhà thơ.
Ta hãy đọc bài thơ của anh "Khi tôi còn trẻ" viết gần đây:
Xa quê càng nhớ cảnh quê xa
Theo cánh cò bay chạnh nhớ nhà
Bếp lửa nhà ai chiều ấm thế
Đêm dài trăng lạnh gió vào ra
Chẳng phải vì vui được trở về
Nên trông giọt nắng cũng đê mê
Đoàn đoàn khăn đỏ vui đi học
Có thấy hương quê lộng bốn bề
Và rồi anh lại nói:
Khi tôi còn trẻ, Huế tôi già
Đến lúc tôi già Huế trẻ ra
Cũng giọng hò xưa nghe ấm ức
Mà nay tung cánh vỗ bao la
Anh yêu quê hương mà cũng từ lòng yêu nước. Lòng chân thành của anh là một lòng trước sau như một mặc dù anh cũng có những nỗi buồn xé ruột, nỗi đau thắt lòng. Nhưng gặp anh là gặp niềm vui và thương yêu anh đã truyền cho chúng tôi niềm tin tưởng trong những năm cùng sống với nhau, cùng hiểu nhau, thương yêu nhau.
Thanh Tịnh anh ơi
Sống trọn một cuộc đời
Vì nước vì dân vì cách mạng.
Vì văn chương nghệ thuật
Thế cũng đã thỏa rồi.
H.T.T
(SH33/10-88)
Cuộc đời và sự nghiệp của Văn Cao luôn là những bí ẩn đối với hậu thế. Ai sẽ là người dựng lên được một Văn Cao - một trong những tượng đài của dân tộc Việt Nam thế kỷ 20, nhưng cũng là một con người của cuộc đời thực với những vui buồn, đớn đau, hạnh phúc...?
NGUYỄN KHẮC PHÊLần này, tác giả bộ trường thiên tiểu thuyết viết về thời Tây Sơn - Nguyễn Huệ "Sông Côn mùa lũ" (SCML) trở lại thăm nơi vua Quang Trung lên ngôi khi Huế vừa sang thu. Nước sông Hương do những trận mưa đầu mùa trên đại ngàn cuốn đất bùn con đường lớn Trường Sơn vừa xẻ rộng tràn về, không còn trong xanh như dịp ông về thăm Huế mùa hè hai năm trước, nhưng Cố đô qua hai kỳ Festival, nhiều khu phố được tôn tạo, khang trang hơn nhiều. (*)
VĂN THAOTháng 10-1944, nhạc sĩ Văn Cao đã sáng tác bài hát Tiến quân ca trên một căn gác nhỏ tại số nhà 45 phố Nguyễn Thượng Hiền. Căn gác này cũng là nơi Văn Cao đã sống và hoạt động cách mạng từ năm 1944 đến ngày toàn quốc kháng chiến 22-12-1946. Đội danh dự Việt Minh do Văn Cao phụ trách cũng từ đây toả đi làm nhiệm vụ. Nhiều cán bộ cao cấp của Đảng như các đồng chí Vũ Quý, Lê Quang Đạo, Lê Trọng Nghĩa, Nguyễn Thành Lê... cũng đã thường xuyên dùng địa điểm này để hoạt động trong những năm đầu cách mạng. Nhiều tác phẩm nổi tiếng của Văn Cao như: Bài thơ Chiếc xe gác qua phường Dạ Lạc; các ca khúc Chiến sĩ Việt Nam, Công nhân Việt Nam, Không quân Việt Nam, Hải quân Việt Nam đã ra đời tại đây.
VĨNH NGUYÊNHội VHNT Thừa Thiên Huế chủ trương đưa văn nghệ sĩ về bám sát thực tế địa phương, vùng sâu vùng xa, nên những năm gần đây đã liên tục mở trại sáng tác ở các huyện trong tỉnh. Các năm trước là Quảng Điền, Phú Vang, Hương Thuỷ và năm 2004 này là Phú Lộc.
PHAN THÀNH TRUNGMột ngày đẹp trời. Lễ mừng thọ cụ Nguyễn Hữu Đang 80 tuổi được tổ chức vui vẻ, trân trọng tại Chòi ngắm sóng Hồ Tây, đúng vào ngày kỷ niệm Nhà giáo Việt Nam 20 tháng 11 năm 1992. Với danh nghĩa là em kết nghĩa của cụ Đang, Phùng Cung và Phùng Quán đã đứng ra tổ chức lễ thọ này. Hai nhà thơ vốn quen tính vui đùa dí dỏm đã gọi hóm là “Mừng sống dai”...
“Cụ Hồ Chí Minh được nhân dân rất quý mến. Tên cụ có nghĩa là “sáng suốt”. Cụ là một nhà chính trị xuất chúng, một nhà chiến lược Cách mạng, một người yêu nước nồng nàn. Cụ đã nêu gương chính nghĩa và đạo đức cho thế hệ thanh niên noi theo” (Nhà báo Mỹ - Starôbin)
NGUYỄN KHẮC PHÊNếu không có nghị lực hơn người, nhà giáo ưu tú - nhà nghiên cứu Văn Tâm đã bước sang thế giới khác từ 7- 8 năm trước rồi, sau cơn tai biến mạch máu não “thập tử nhất sinh”. Nhờ kiên trì tập luyện và đủ thứ thuốc men, từ bên “cửa tử”, dần dần anh đã “phục sinh” và với cây gậy ngắn để có thể tự đi lại trong nhà khi cần lục tìm tư liệu, cây bút nghiên cứu phê bình cẩn trọng mà không thiếu sự sắc sảo Văn Tâm đã cống hiến cho nền văn học chúng ta những tác phẩm dày dặn và thật sự có chất lượng: “Đoàn Phú Tứ - con người và tác phẩm” (1995, tái bản 2002), “Vườn khuya một mình” (2001), “Tản Đà khối mâu thuẫn lớn” (2003 - Tái bản, bổ sung). Một số bài nghiên cứu gần đây của anh về nhà văn Phùng Quán và nhà thơ Bằng Việt đăng trên “Sông Hương” cũng rất công phu, đồng thời vẫn thể hiện sự tinh tế trong cảm nhận vẻ đẹp của văn chương.
(Trích) Lê Mỹ Ý: Thưa ông, đã từng là "Người đi tìm mặt " trong thơ, đến bây giờ ông đã tìm được khuôn mặt của mình chưa?Hoàng Hưng: Tôi thấy rằng cái mặt của tôi, bản thân cái mặt đó nó cũng không phải là một cái mặt và cũng không phải là bất biến qua thời gian, ngay cả trong từng lúc nó cũng không chỉ là một cái mặt mà nó có đến vài cái mặt. Qua thời gian lại càng có sự diễn biến. Việc đi tìm cái mặt của bản thân thực ra có những người không bao giờ thấy cả, tức là không biết mình như thế nào.
Tháng 4 năm 1988, khi đang chữa bệnh ở chùa Pháp Hoa (Đồng Nai), trong một bức thư gửi bạn, nhà văn Nguyễn Minh Châu tâm sự rằng ông vẫn thèm viết tiếp một bài về vấn đề “Nhà văn và sự nghiệp dân chủ hóa đất nước” Nhưng rồi bệnh ngày càng nặng khiến ông cho đến khi qua đời đã không thực hiện xong dự định. Tuy vậy đồng nghiệp và bạn đọc vẫn may mắn được biết ý kiến căn bản của ông về vấn đề này.
VÕ THỊ QUỲNHĐến Hội Văn nghệ một chiều xuân Giáp Thân, tết còn đỏ hạt dưa, còn thắm mai vàng, còn hồng hoa đào và còn lủng lẳng tròn trịa những quả quất trĩu cành - chúng tôi tưởng nhớ anh - nhà thơ luôn dịu dàng, luôn hiền hoà: XUÂN HOÀNG. Bao kỷ niệm một thời nhà thơ sống gắn bó sáng tạo với Bình Trị Thiên, với Huế lại ùa về trong lòng những người đến thắp hương kính viếng hương hồn anh - chiều nay...
VÕ QUÊNhững ngày đầu xuân Giáp Thân, giới văn nghệ sĩ Thừa Thiên Huế vô cùng thương tiếc khi nghe tin nhà thơ Xuân Hoàng đã từ trần vào ngày mồng 3 Tết (24.1.2004) tại Thành phố Hồ Chí Minh. Sự ra đi của nhà thơ Xuân Hoàng là một tổn thất lớn đối với phong trào văn học của khu vực Bình Trị Thiên ruột thịt và của cả nước.
HỒ THẾ HÀ Ngày thơ Việt Nam chính thức được mang tên, đến nay, đã tròn một năm. Một năm là khoảng thời gian rất ngắn, nhưng trong ý nghĩ và dự cảm của mọi người suốt dòng chảy văn hoá, để thi ca trở thành hiện thực như hôm nay là một quá trình trải nghiệm của lịch sử và truyền thống lâu dài của dân tộc Việt Nam-một dân tộc yêu thi ca, có tiềm năng, trữ lượng và những giá trị thi ca không bao giờ vơi cạn.
PV: Là một nhà văn nổi tiếng với những tập truyện ngắn Người sông Hương, Làng thức... và các tiểu thuyết Ngoại ô, Dòng sông phẳng lặng (3 tập), Phía ấy là chân trời... những đứa con tinh thần của anh ra đời gần như tập trung liên tục trong khoảng hơn mười năm (trước và sau 1975). Trừ một số bài viết ngắn đăng ở báo và tạp chí, nếu tôi không nhầm thì, tác phẩm gần đây nhất của anh, tiểu thuyết Phía ấy là chân trời, hình như xuất bản từ năm 1988? Tại sao anh "dừng lại" đột ngột và lâu như vậy?Tô Nhuận Vỹ (TNV): Với lý do gì đi nữa thì việc "tịt đẻ" lâu như vậy cũng là chuyện chẳng hay gì đối với một nhà văn. Trong thời gian tôi "tạm dừng" đó, nhiều tác giả bạn bè tôi đã lao động miệt mài, "đẻ" hàng chục "đứa con tinh thần" rồi đó.
NGUYỄN ĐÌNH SÁNGNăm 1975, lần đầu tiên tôi gặp nhạc sỹ Trần Hoàn tại Hà Nội. Lúc đó, tôi đang an dưỡng tại Ban thống nhất Trung ương và có ý định xin về Huế công tác. Nhà thơ Cù Huy Cận Thứ trưởng Bộ Văn hoá Thông tin lúc bấy giờ đã bảo tôi đến gặp nhạc sỹ Trần Hoàn để trình bày nguyện vọng. Anh tiếp tôi với một ngôn ngữ hết sức dân dã, mang đậm chất miền trung. Anh hỏi: “Mi quê mô?” Tôi thưa cùng anh: “Em người Quảng Trị.” Anh hỏi tiếp: “Rứa mi học cái chi?” Tôi thưa: “Em học thanh nhạc tại Nhạc viện Hà Nội.” Anh nheo mắt cười và trả lời: “Đồng ý! Lên Bộ Văn hoá làm quyết định rồi về công tác. Trong miềng chừ nhiều việc lắm...”.
NGUYỄN TRỌNG TẠOTôi biết nhạc sĩ Trần Hoàn vĩnh biệt cõi trần vào lúc 5 giờ 6 phút ngày 23 tháng 11 tại bệnh viện Hữu Nghị Hà Nội, nhờ cú điện thoại của một nhà báo gọi đến đặt bài. Đã mấy hôm nay biết ông hôn mê sâu, khó qua khỏi mệnh trời, nhưng khi nghe tin ông qua đời, tôi vẫn chưa tin là ông đã mất.
NGUYỄN TUYẾN TRUNGLâu rồi tôi mới có dịp đến thăm nhạc sĩ Mai Xuân Hoà và cô giáo Nguyễn Thị Hồng - hai vợ chồng đều đã nghỉ hưu, vẫn ở tại số nhà 71 đường Bến Nghé thành phố Huế.
HỮU THUTrong suốt ba nhiệm kỳ đảm đương cương vị Bí thư Tỉnh uỷ, với anh chị em làm báo, chú Vũ Thắng thường dành cho những ưu ái, đó là có thể gặp gỡ vào bất cứ lúc nào, dù ở cơ quan hay nhà riêng. Do vậy mà ngôi nhà cũ ở đường Mai Thúc Loan quá đỗi thân thiết với nhiều người làm báo, trong đó có tôi.
VÕ QUANG YẾNỞ Pháp ngưòi ta thường bảo một con chim én không đủ để báo mùa xuân. Tôi thì tin một nữ sĩ có thể chiếu sáng một chiều thu lá vàng mưa bay nhưng không phải bất cứ ai cũng có thể là nữ sĩ ấy. Chị là thi sĩ Tôn Nữ Hỷ Khương, ái nữ của cụ Ưng Bình Thúc Giạ Thị.
NGUYỄN HUY THẮNGNhững ngày đầu tháng 12-1954, người dân Hà Nội và khắp các vùng xung quanh nô nức kéo đến Nhà hát Nhân dân xem “văn công”. Văn công là từ bấy giờ dùng để chỉ những buổi biểu diễn văn nghệ trên sân khấu nói chung. Nhưng đợt “văn công” cuối năm 54 ấy mang một tính chất đặc biệt, vì là một đại hội có quy mô lớn (Đại hội Văn công toàn quốc), từ kháng chiến về, lần đầu tiên ra mắt công chúng Thủ đô vừa thoát khỏi ách tạm chiếm.
NGUYỄN QUANG HÀTạp chí sáu tỉnh Bắc miền Trung vẫn duy trì đều đặn hàng năm gặp gỡ giao lưu để cùng tìm cách nâng cao chất lượng tờ tạp chí văn học của địa phương mình. Năm nay, năm 2003 Tạp chí Nhật Lệ đến phiên đăng cai cuộc họp mặt. Khách mời năm nay, ngoài các cơ quan trong tỉnh Quảng Bình, còn có đại biểu của Ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương, của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam, của tạp chí Diễn đàn, cơ quan ngôn luận của Hội về dự.