Sự trỗi dậy của tổ chức Nhà nước Hồi giáo đang gây thiệt hại nghiêm trọng cho những khu di tích văn hóa ở Iraq và Syria.
Người dân trên đống đổ nát của đền thờ nhà tiên tri Jonah - Ảnh: Reuters
Địa điểm bị san bằng mới nhất chính là lăng mộ của Jonah, người được cả Do Thái giáo, Thiên Chúa giáo và Hồi giáo tôn kính gọi là nhà tiên tri. Đền thờ Nabi Younes (Younes là tên gọi tiên tri Jonah của người Hồi giáo), nơi đặt lăng mộ cũng bị phá hủy trong vụ nổ khiến các tín đồ trên thế giới căm phẫn.
Nhà tiên tri và con cá voi
Sách về Jonah đã kể lại sứ mệnh truyền giáo đầy sóng gió của nhà tiên tri, khi Chúa trời yêu cầu ông đến Nineveh để truyền đạo. Tuy nhiên, Jonah giong thuyền theo hướng khác và gặp bão, cuối cùng bị cá voi nuốt vào bụng. Ông ở trong bụng cá vài ngày trước khi thoát khỏi và đến Nineveh như đã định. Đền thờ Younes được cho là nơi chôn cất nhà tiên tri nổi tiếng, mặc dù cho đến nay các học giả về Kinh thánh vẫn tiếp tục tranh luận liệu ngôi mộ ở Mosul có thực sự thuộc về nhà tiên tri này hay không. Theo truyền thống của người Do Thái, ông đã trở lại quê nhà Gath-Hepher sau khi hoàn thành sứ mệnh tại Nineveh. Và thậm chí có một số học giả hiện đại còn cho rằng câu chuyện về Jonah chỉ là truyền thuyết chứ không phải là câu chuyện có thực được lịch sử ghi nhận. Dù vậy, câu chuyện về Jonah luôn được đề cập trong đạo Thiên Chúa và có dấu ấn đặc biệt trong lòng tín đồ, theo bài viết của hai học giả Joel S.Baden thuộc Trường Thần học Yale (Mỹ) và Candida Moss thuộc Đại học Notre Dame (Mỹ) trên CNN. “Trong Kinh thánh, câu chuyện về Jonah là một phần quan trọng. Hành động chui vào bụng cá voi và sau đó hoàn thành vẻ vang sứ mệnh tại Nineveh được xem là sự ám chỉ đến cái chết và sự hồi sinh của Chúa Jesus”, theo các học giả.
Đền thờ được xây trên nền di tích cổ từ thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên và đã được phục hồi trong thập niên 1990 dưới thời nhà lãnh đạo Saddam Hussein. Trước khi được cải tạo thành đền thờ, nó là một tu viện trong nhiều thế kỷ. Theo AP dẫn lời Tổng giám mục Emil Nona của Giáo hội Công giáo Chaldea tại Mosul, Nabi Younes là đền thờ nổi tiếng nhất của thành phố, thu hút người hành hương từ khắp nơi trên thế giới. “Bọn chúng đã biến ngôi đền thành cát bụi, cùng với những ngôi mộ và đền thờ khác”, theo trang The Huffington Post dẫn lời một nha sĩ ở Mosul là ông Omar Ibrahim. “Tuy nhiên, nơi của nhà tiên tri Younes không giống như những chỗ khác. Đó là biểu tượng của Mosul. Chúng tôi khóc cùng với máu lệ”, ông Ibrahim thổ lộ.
Tàn phá hàng loạt
Lực lượng Hồi giáo cực đoan thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo, tiền thân là Nhà nước Hồi giáo Iraq và Cận Đông (ISIL) đã kiểm soát Mosul từ ngày 10.6. Đến ngày 10.7, trang Iraqi News dẫn lời quan chức địa phương là Zuhair al-Chalabi cho hay đã nắm được chứng cứ cho thấy các tay súng ISIL đã đào mộ phần của nhà tiên tri. Và đến ngày 24.7, phe nổi dậy đặt chất nổ xung quanh đền thờ và đánh sập nó trong tích tắc, đồng thời ghi hình lại toàn bộ quá trình đánh sập và đưa lên mạng.
|
Nhà nước Hồi giáo và các tổ chức theo đuổi tư tưởng Sunni cực đoan đều cho rằng sự tôn sùng mộ phần hoặc đền thờ là hành động báng bổ. Nhiều người còn lên án sự tồn tại của bất kỳ nhà tiên tri nào ngoài Mohammad. Tổ chức đang kiểm soát một phần Iraq và Syria đã công bố sắc lệnh phá hủy các ngôi mộ và đền thờ. Tính đến nay, chỉ tính riêng tại Mosul, họ đã đánh sập ít nhất 20 đền thờ cũng như những nơi thờ phượng của người Hồi giáo Shiite. Trong số những địa điểm tôn giáo bị tàn phá tại Mosul vào tuần trước có cả đền thờ của nhà tiên tri Seth (người Hồi giáo gọi là Sheeth), nhà tiên tri Georges (Jerjis) từ thế kỷ thứ 14 và đền thờ Mashad Yahya Abul Kassem. Cùng với sự lớn mạnh của Nhà nước Hồi giáo, các di tích tôn giáo và văn hóa tại Iraq lẫn Syria đối mặt với nguy cơ biến mất hoàn toàn sau bao thế kỷ tồn tại.
Di tích văn hóa và xung đột Hành động phá hoại các di tích tôn giáo nhân danh một tôn giáo khác trong thế kỷ 21 khởi đầu bằng vụ Taliban ở Afghanistan đã phá hủy tượng Phật cao nhất thế giới tại Bamiyan, với chiều cao 53 m vào năm 2001. Vào năm 2010, những kẻ cực đoan đã đánh bom di tích Hazrat Data Ganj Bakhsh từ thế kỷ 11 tại Lahore, Pakistan. Đến tháng 3.2012, theo sau sự sụp đổ của chính quyền Muammar Gaddafi, các tay súng đã ủi sập hàng loạt ngôi mộ tại đền thờ Abdel Salam al-Asmar từ thế kỷ 15 tại thành phố Zlitan. Đến tháng 8, đền thờ lịch sử Shaab tại trung tâm thủ đô Tripoli bị phá hủy giữa ban ngày. Những di tích văn hóa tại Tunisia, Mali, Ai Cập cũng không thoát khỏi số phận bị hủy diệt khi xung đột nổ ra, theo The Washington Post. H.G |
Nguồn: Thụy Miên - TNO
LỖ TẤN
Nói đến đọc sách, tựa hồ đó là một việc rất rõ ràng, chỉ cầm đem sách ra đọc là được rồi. Nhưng không hề đơn giản như vậy.
THUẬN AN
(Đọc cuốn ký sự đường xa “18 tuổi và chuyến phượt solo đầu đời trên đất Mỹ” của Phạm Nguyễn Linh Đan, Nxb. Hội Nhà văn 2018).
(Để tưởng niệm thi sĩ Mary Oliver, vừa mất ngày 17 tháng 1, 2019, tại Florida, 83 tuổi)
ĐỨC TÙNG
CHU HUY SƠN
Khó có thể kể hết những nhà thơ Việt Nam và thế giới bắt gặp cảm hứng từ cuộc đời cao đẹp và vô cùng trong sáng của Chủ tịch Hồ Chí Minh để sáng tác nên những tác phẩm về Người. Song, tôi cho rằng, bài thơ “Hồ Chí Minh - tên Người là cả một niềm thơ” của nhà thơ Cuba là một trong những sáng tác hay nhất viết về Bác.
Sinh năm 1947 tại Rio de Janeiro, Brazil, 40 tuổi mới viết và xuất bản cuốn sách đầu tiên, Paulo Coelho được xem là nhà văn (còn sống) được đọc nhiều nhất thế giới: tuy số lượng tác phẩm đến nay chỉ trên 20 cuốn, nhưng đã phát hành đến 86 triệu bản tại 150 quốc gia, trong đó có nhiều cuốn luôn ở trong danh sách best- seller (số liệu tính đến tháng 6/ 2015). Ngày 22/12/2016, trong danh sách 200 tác giả có ảnh hưởng lớn nhất thế giới do công ty Richtopia đề xướng, Paulo Coelho được kể tên ở vị trí thứ 2.
WILLIAM D. ADAMS
LGT: William D. Adams hiện là học giả cao cấp tại quỹ hỗ trợ nhân văn và khoa học nghệ thuật lừng danh Andrew W. Mellon của Hoa Kỳ. Từ 2014 - 2017, ông được Tổng thống Obama (lúc đương nhiệm) bổ nhiệm giữ chức vụ chủ tịch Tổ chức Quốc gia về Nhân văn (NEH) - cơ quan độc lập của chính phủ tài trợ các dự án văn hóa, nghệ thuật, và giáo dục.
PABLO NERUDA
LGT: Pablo Neruda, nhà thơ Mỹ Latinh nổi tiếng thế giới, sinh năm 1904 tại Parral, Chile. Năm 1920 ông đến Santiago để học tập và công bố bài thơ đầu tiên “La canción de la fiesta” (1921), rồi được biết đến rộng rãi qua tập thơ “Crepusculario” (1923).
PHẠM THỊ PHƯƠNG THẢO
Tôi xin được dùng tên một bài thơ viết tại Paris của mình làm tựa đề cho bài viết này. Đó là những cảm xúc thăng hoa, những phút giây hạnh phúc và cũng là những kỷ niệm khó quên cùng bạn thơ của 24 quốc gia tham dự cuộc thi Slam thơ Quốc tế 2018 tại Paris tháng 5/2018 vừa qua.
PHẠM HỮU THU
Nhân loại kính nể không chỉ vì đất nước Nhật Bản bình tĩnh ứng phó thiên tai mà còn gây thiện cảm qua hành vi ứng xử của họ.
NGUYỄN THANH VIỆT
Nguyễn Thanh Việt là nhà văn gốc Việt đoạt giải văn chương Pulitzer, tác giả của “The Sympathizer,” “The Refugees,” và “Nothing Ever Dies: Vietnam and the Memory of War.” Ông hiện là giáo sư Anh văn tại Đại học Nam California (Mỹ).
(T. Segers đặt câu hỏi, Hans Robert Jauss trả lời, Timothy Bahti dịch [sang tiếng Anh], Tạp chí New Literary History, Vol. 11, No. 1, Johns Hopkins University Press, 1979).
HENRY SLESAR
Nhà văn nổi tiếng Henry Slesar (1927 - 2002) viết tiểu thuyết, kịch bản, trinh thám, khoa học viễn tưởng đặc sắc về thủ pháp hài hước, kết cục trái chiều.
PHẠM ĐĂNG
Thế giới vừa vĩnh biệt một thiên tài: Stephen William Hawking.
Ngày sinh của Hawking (8 tháng 1 năm 1942) đúng 300 năm sau ngày mất của Galileo Galilei (8 tháng 1 năm 1642). Ông qua đời (14/3/2018) vào ngày số Pi, cũng là ngày sinh của Albert Einstein (14 tháng 3 năm 1879).
Robert Arthur, Jr. sinh năm 1909, tại Philippines, nơi cha của ông, sĩ quan quân lực Hoa Kỳ, đóng quân. Tuổi thơ của ông cũng theo chân cha nay đây mai đó, có điều là ông không nối nghiệp cha (dù đã được nhận vào trường West Point), mà chọn học ngành văn chương.
HENRY JAMES
Henry James: Nhà văn Mỹ (1843 NewYork - 1916 Luân Đôn), viết tiểu thuyết, truyện ngắn, phê bình văn học; đặc biệt yêu văn học, nghệ thuật Pháp. Tác phẩm: 112 truyện ngắn (1864 - 1910), Toàn tập (1990 - 2009). Chủ đề: Ý thức, tâm lý; mơ mộng, tình cảm; vẻ đẹp, chân lý nghệ thuật.
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Trước khi biết lòng tử tế là gì
Bạn phải mất đi nhiều thứ
NGUYỄN DƯ
Đọc Thơ Đường bất ngờ thấy bài Lương Châu từ của Vương Hàn (687 - 726):
Bồ đào mĩ tửu dạ quang bôi
Dục ẩm tì bà mã thượng thôi.
Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu,
Cổ lai chinh chiến kỉ nhân hồi.
PHẠM TRƯỜNG THI
Tôi và nhà văn Hà Phạm Phú nhận lời mời của Hội Nhà văn Việt Nam đi dự Hội thảo văn học quốc tế Trung Quốc và các nước lưu vực sông Mê Kông gồm: Myanmar, Lào, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam được tổ chức từ ngày 21 đến 25 tháng 5 năm 2017 tại thành phố Nam Ninh, tỉnh Quảng Tây, khu tự trị dân tộc Choang Trung Quốc.
W.S. PEIRIS
W.S.Peiris sinh 1932; đạt giải nhì truyện ngắn tiếng Anh trong cuộc thi Văn học quốc gia Tích Lan năm 2008. Hiện ông sống tại Kiribathgoda, Sri Lanka.