REO - Tờ báo văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn VHCQ Thừa Thiên

14:49 20/06/2017

DƯƠNG PHƯỚC THU

Ngày 18/9/1945, tại số 43 đường Trần Hưng Đạo, thành phố Thuận Hóa, Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên - tiền thân của Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế ngày nay được thành lập.

Trang bìa báo 'Reo' số 2 ra ngày 1/1/1946

Ngay sau đó, Liên đoàn ra nghị quyết về việc xuất bản báo chí làm cơ quan ngôn luận để tuyên truyền cách mạng, vận động cách mạng xây dựng nền Văn hóa mới.

Đại Chúng, cơ quan ngôn luận của Liên đoàn, xuất bản mỗi tháng một kỳ. Do hoàn cảnh lịch sử, lúc đầu Đại Chúng là cơ quan của Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên, sau nâng lên thành cơ quan của Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Trung Bộ. Báo có hai bộ, số 1 (bộ cũ) ra tháng 10/1945; số 1 bộ mới ra tháng 3/1946; mỗi số có 36 trang cả bìa; khổ 20.5 x 29.5cm. Tòa soạn và trị sự đóng tại số 35 Hàng Bè (nay là đường Huỳnh Thúc Kháng). Chủ bút là GS. Tôn Thất Dương Kỵ, nhà báo Phan Thao làm thư ký tòa soạn, họa sĩ Phạm Đăng Trí phụ trách trình bày. Tham gia Ban biên tập có một đội ngũ nhà văn nhà báo hùng hậu, được công bố ở trang 2 ngay từ số 1, gồm: Phan Thị Nga, Đào Duy Anh, Vương Tứ Ba, Nguyễn Đổng Chi, Đào Duy Dếnh, Tế Hanh, Tố Hữu, Vũ Hân, Đào Duy Kỳ, Phan Khoang, Lưu Quý Kỳ, Nguyễn Lân, Lưu Trọng Lư, Trần Thanh Mại, Phan Nhân, Đào Duy Phiên, Hoài Thanh, Hải Thanh, Hải Triều và Chế Lan Viên.

Bên cạnh tờ Đại Chúng, Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên còn xuất bản tờ báo Reo làm cơ quan văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn.

Tòa soạn và trị sự báo Reo đóng tại số 13 đường Lê Thái Tổ, Thuận Hóa (nay là đường Lê Lợi, thành phố Huế), Reo xuất bản mỗi tháng 2 kỳ, ngày 1 và 16. Số 1 ra ngày 16/12/1945; có 12 trang cả bìa, khổ 21 x 29cm. Báo in hai màu tại Nhà in Tiếng Dân, số 123 đường Hàng Bè; giá bán mỗi số 1đ.00.

Chủ bút tờ Reo là nhà báo Đỗ Hữu Phú, ông Vĩnh Hòe làm quản lý.

Nhà báo Đỗ Hữu Phú sinh năm 1920, người xã Hải Tân, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Ông tham gia hoạt động cách mạng từ lúc còn trẻ. Sau Cách mạng tháng 8/1945, ông được phân công phụ trách tờ báo Reo ở Huế. Trước ngày vỡ mặt trận, ông được lệnh chuyển ra vùng Thanh Nghệ Tĩnh, giữ chức Phó ban Tuyên truyền Việt Minh Trung Bộ. Sau năm 1954, ông chuyển ra Hà Nội, được Đảng cử sang ngành ngoại giao. Ông có nhiều năm công tác ở nước ngoài, từng giữ chức Tham tán văn hóa, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ta tại Liên Xô. Nhà báo Đỗ Hữu Phú nghỉ hưu năm 1986, mất năm 1996 tại Hà Nội, thọ 77 tuổi.

Báo Reo là cơ quan văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn, với tuyên ngôn ngày ra mắt: “Cũng như tất cả hoạt động khác, báo chí lúc nầy phải nhắm vào mục đích: CỨU QUỐC”.

“Đó là một điều dĩ nhiên và hiển nhiên rồi”.

“Nhưng cũng bởi đi trên con đường ấy mà hầu hết báo chí đều thiên về chính trị và đều giữ cái vẻ mặt trang nghiêm của một… ông chủ báo. Và cũng bởi thiên về chính trị nên người ta hơi, chỉ hơi thôi, quên văn chương và nghệ thuật một tí, cũng chỉ một tí thôi”.

“Dân Việt Nam tuy ăn sau bước chậm vẫn là một dân tộc chuộng văn nghệ vì là một dân tộc có sẵn một di sản văn nghệ. Ít thấy nhắc tới văn nghệ, dân Việt Nam, nhất là đồng bào Trung Bộ ta cũng thấy khô khan. Và cứ phải giữ cái vẻ đạo mạo mãi, nhiều người cũng hơi buồn - buồn chớ không phải chán”.

“Trong lúc bom đạn vang rền ở miền Nam, dạ dày gào thét ở miền Bắc và đồng bào toàn quốc hò la khắp ngoài mặt trận và hậu phương, chúng tôi nhận thấy cần phải góp một phần hơi sức vào công cuộc chung. Nhưng chúng tôi chỉ đứng trong một địa hạt riêng để khỏi lầm lẫn với những các cơ quan khác và cũng tùy theo tài mọn của mình. Ngực lép, cổ nhỏ, hơi khàn, nhưng chúng tôi cũng thử cố Reo”.

“Chủ trương “Reo” hò trên mặt trận văn nghệ cũng như “Reo” mừng những thắng lợi của Chính phủ và quốc dân. “Reo” cười những lố lăng có hại cho tinh thần đoàn kết toàn dân và nền độc lập của Tổ quốc. Và ‘Reo” vang cho không còn ai buồn ngủ nữa”.

Reo chê cười những sinh hoạt rượu chè, cờ bạc; cười cả những ông quan cách mạng nhũng nhiễu dân lành, cười anh nông dân bỏ ruộng, cười đàn ông hai vợ, cười những người đàn bà lắm mồm, điêu ngoa... và cười tất cả thói hư tật xấu theo quan niệm lúc bấy giờ như uống cà phê theo kiểu thực dân... Reo cười dưới nhiều hình thức, thể loại của báo chí và văn học trào phúng.

Mặc dù chủ trương chỉ làm văn nghệ và trào phúng thôi, nhưng Reo vẫn xông pha vào địa hạt chính trị, văn hóa, học thuật, mỹ thuật, âm nhạc. Trước cuộc Tổng tuyển cử dân chủ bầu Quốc hội khóa đầu tiên ngày 6/1/1946 của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Reo tích cực đăng tin phỏng vấn, giải đáp những thắc mắc của dân chúng Thuận Hóa và Thừa Thiên.

Báo Reo mới xuất bản được ba kỳ, sau Tết Độc lập đầu tiên, báo Reo ra số đặc biệt ngày 27/1/1946, thì ngừng xuất bản.

Nhìn lại lịch sử báo chí văn nghệ của Thừa Thiên Huế, thì Reo giữ vai trò tiên phong và có vị trí nhất định trong dòng văn nghệ trào phúng cách mạng để “Reo vang cho không còn ai buồn ngủ nữa”.

D.P.T  
(SHSDB25/06-2017)






 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • Rất nhiều hoa, rất nhiều nụ cười đã hiện diện một cách cởi mở và đầm ấm trong buổi chiều ngày 18.7.2008 tại Trung tâm Du lịch và Dịch vụ Festival - Huế, nơi diễn ra Lễ kỷ niệm 25 năm Tạp chí Sông Hương phát hành số báo đầu tiên (1983-2008).

  • HỒ THẾ HÀĐến nay, Tạp chí Sông Hương đã tròn một phần tư thế kỷ (1983-2008) kể từ số đầu tiên được ra mắt bạn đọc. Hai mươi lăm năm đủ để vui buồn ôn lại những chặng thác ghềnh và phẳng lặng của một dòng sông từ nguồn ra biển.

  • ĐẶNG VĂN VIỆTKỷ niệm 63 năm Cách mạng Tháng TámSau ngày đảo chính (9-3-1945), Nhật lật đổ Pháp. Phong trào Việt Minh như một luồng gió mạnh, thổi từ miền Bắc vào miền Trung, miền Nam, thức tỉnh lòng yêu nước, thương nòi của người dân đất Việt, thúc giục mọi người sẵn sàng để chớp thời cơ, giành lại chính quyền về tay nhân dân.

  • TRẦN THÙY MAIThuở trước, mỗi đêm cuối năm, anh Hải Bằng bao giờ cũng đến thăm trụ sở Hội Văn nghệ, rồi túc tắc ngự trên chiếc xe babeta màu đỏ, ghé thăm nhà bạn bè thân hữu đó đây trước khi quay về để kịp đón giao thừa.

  • NGUYỄN QUANG HÀCuối cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, cả nước xôn xao về vụ án Trần Dụ Châu.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊTrong một cuộc vui gần đây, nhân nhắc đến việc bình chọn các nhân vật, sự kiện nổi bật trong năm trên báo chí, có ý kiến phong cho nhà văn Hồng Nhu là người đạt nhiều cái “nhất” nhất trong làng văn ở Huế.

  • TRẦN THỊ TRƯỜNG - Chúng ta lại thắng rồi. Thỉnh thoảng lão lại reo lên như thế khi bất chợt gặp một người mà lão coi là bạn. Lão nói câu ấy cả khi lão đang thoi thóp trên giường bệnh, miệng méo xệch lão nói một cách khó khăn nhưng vừa nói lão vừa cười khiến cho người ta yên tâm là lão bắt đầu sống trở lại, cái chết còn lâu mới quật được lão.

  • PHẠM QUANG TRUNGAnh Cao Xuân Hạo kính mến!Trước tiên, xin thú nhận, tôi là người mê say tên tuổi anh đã từ lâu. Tuổi trẻ và sau đó là những năm tháng trực tiếp giảng dạy, nghiên cứu, phê bình văn chương đã đưa tôi đến những trang dịch văn xuôi Nga – Xô viết đầy sức cuốn hút của anh, như Chuyện núi đồi và thảo nguyên, Chiến tranh và hòa bình, Truyện ngắn Gorki, Con đường đau khổ, Tội ác và trừng phạt…

  • VINH HUỲNHLTS: Có bạn đọc gửi thư đến Toà soạn chúng tôi đề nghị nếu chọn topten sự kiện nổi bật trong làng báo chí năm 2001 thì không nên bỏ qua “hội chứng” đánh vào các trường đại học, trong đó có Đại học Nghệ thuật Huế và trường Viết văn Nguyễn Du.

  • NGUYỄN KHẮC THẠCH(Tham luận đọc trong hội thảo)Cho đến đầu thế kỷ 21 này, chúng ta vẫn đang đứng trước nguy cơ tụt hậu về mặt kinh tế đã là điều đáng sợ nhưng cái đáng sợ hơn là nguy cơ vong bản về mặt văn hoá. Xu thế toàn cầu hoá đang xâm nhiễm và xâm thực vào đời sống chúng ta một cách ngọt ngào mà chua cay, dịu êm mà đẫm máu.

  • TRẦN HOÀNLTS: Từ ngày 4 đến ngày 7 tháng 12 năm 2001 đã diễn ra cuộc tập huấn - hội thảo báo chí văn nghệ địa phương tại thủ đô Hà Nội. Nhạc sĩ Trần Hòan, Phó Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương, Phó Chủ tịch UBTQ.LH các Hội V.H.N.T Việt Nam đã đọc báo cáo đề dẫn hội nghị. Sông Hương xin trích đăng một phần trong báo cáo đó (đầu đề do chúng tôi đặt).

  • NGUYỄN KHOA ĐIỀM(TBT: 1983 - 1986)Bây giờ nhìn lại những số Sông Hương đầu tiên (số 1 ra mắt tháng 6-1983) không khỏi cảm thấy tờ tạp chí như một… cô gái quê, giản dị, khiêm nhường, có vẻ… tồi tội. Giấy đen. Bìa mỏng. Bát chữ typo chỗ đậm chỗ nhạt. Sông Hương làm sang cho in ảnh tác giả, khốn nỗi, ảnh loè nhoè, không rõ mặt. Giá bao cấp 7 đồng/số, vẫn bị chê đắt. Được cái lượng bản in ngay số đầu là 4.000 bản. Trông khí sắc cuốn tạp chí vẫn chưa xa cái thời tranh đấu chống Mỹ, in sách báo trong gác trọ sinh viên.

  • TÔ NHUẬN VỸ(TBT: 1986 - 1989)Có năm kỷ vật của Hải Bằng tặng tôi và gia đình, từ ngày anh còn sống cho đến nay, sau 10 năm anh mất, tôi vẫn nhìn ngắm và chăm sóc hàng ngày. Đó là bức tranh hồ sen, là hai câu thơ anh viết trên giấy đặc biệt, là tất cả các tập thơ anh in từ sau 1975, là đôi chim hạc anh tạo bằng rễ cây và con chó Jò bé xíu.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊ(TBT: 1991)Tôi có may mắn được làm Phó Tổng biên tập nhiều năm cho hai “đời” Tổng biên tập nổi tiếng là Nguyễn Khoa Điềm và Tô Nhuận Vỹ, nhưng đến “phiên” mình được gánh vác trọng trách thì chỉ đảm đương được một thời gian ngắn. Đã đành do tài hèn sức mọn, nhưng cũng vì đó là giai đoạn khó khăn sau “Đổi Mới”, chúng ta đang phải tìm đường, nhiều quan niệm - nhất là về văn học nghệ thuật chưa dễ được nhất trí…

  • HỒNG NHU(TBT: 1992 - 1997)Thời gian như bóng câu qua cửa. Mới đó mà đã một phần tư thế kỷ, tờ tạp chí Sông Hương có mặt cùng bạn đọc trong và ngoài nước.

  • NGUYỄN KHẮC THẠCH(TBT: 2000 - 2008)Vậy là đã tròn một phần tư thế kỷ. Ngày ấy, cũng vào mùa “Hạ trắng” nắng lên thắp đầy như nhạc Trịnh, tờ Tạp chí Sông Hương - tạp chí sáng tác lý luận phê bình nghiên cứu văn học nghệ thuật của xứ Huế được ra đời và đi qua cái ngưỡng “vạn sự khởi đầu nan” một cách kỳ diễm, đầy ấn tượng.

  • MAI VĂN HOANSáng 8 - 5 - 2008, ghé quán  26 Lê Lợi (trụ sở Hội Văn nghệ Thừa Thiên Huế) ngồi uống cà phê với hai nhà thơ Kiều Trung Phương và Ngàn Thương, tôi vô cùng sửng sốt khi Ngàn Thương cho biết người suốt đời đi tìm chân dung Hàn Mạc Tử là anh  Phạm Xuân Tuyển đã mất cách đây gần 7 tháng tại Phan Thiết.

  • I.Con người ấy từng mang tên Nguyễn Sinh Cung, và tên chữ Nguyễn Tất Thành, trước khi đến với tên Nguyễn Ái Quốc, đã trải một tuổi thơ vất vả vào những năm kết thúc thế kỉ XIX, để bước vào thế kỉ XX với một niềm khao khát lớn: “Khi tôi độ 13 tuổi, lần đầu tiên tôi được nghe ba chữ: tự do, bình đẳng, bác ái. Đối với chúng tôi, người da trắng nào cũng là người Pháp. Người Pháp đã nói thế. Và từ thủa ấy tôi rất muốn làm quen với nền văn minh Pháp, muốn tìm xem những gì ẩn sau những chữ ấy...” (1)

  • Từ rất nhiều năm nay tôi rất muốn bày tỏ đôi điều về những bi kịch cuộc đời mà nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường (HPNT) từng chịu đựng và trăn trở, từng nén vào lòng để sống và sáng tác.

  • Chiều 17.11 vừa rồi, ở địa chỉ 26 Lê Lợi đã diễn ra cuộc tọa đàm giữa đoàn nhà văn Trung Quốc với Chi hội Nhà văn Việt Nam tại Huế. Nhà thơ Phạm Tiến Duật, Phó Ban đối ngoại Hội Nhà văn Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Diễn đàn Văn nghệ đã tháp tùng đoàn nhà văn bạn từ Hà Nội tới Huế.