Bốn ngày sau khi Nobel Văn học năm 2014 gọi tên Patrick Modiano, nhà văn Pháp vẫn coi đây là giải thưởng kỳ lạ dành cho mình.
Bìa cuốn “Phố những cửa hiệu u tối” của Patrick Modiano xuất bản bằng tiếng Việt
Tại sao ông nói giải thưởng này là kỳ lạ?
Tôi không trông đợi chút nào giải Nobel. Khi biết tin, có cảm giác cứ như một người nào đó khác được giải, đúng là kỳ lạ. Lý giải cụ thể hơn, nó giống như khi những sự kiện ngạc nhiên xảy trong cuộc đời của bạn, bạn như người mộng du và làm những thứ không có thực.
Tôi muốn biết tại sao họ lại chọn mình, và thật khó lòng chờ đợi để được nghe lý do. Có vẻ kỳ lạ, bởi tôi hay nhớ về những kỷ niệm thơ ấu, giống như Albert Camus. Không hiểu tôi sẽ đối mặt với những người tôi ngưỡng mộ ra sao.
Ông viết văn lâu lắm rồi, vì sao ông chọn nghề này?
Chà, tôi bắt đầu rất sớm, từ tuổi đôi mươi, đến nay cũng thật dài. Đôi khi viết là điều gì đó rất tự nhiên, là một phần của cuộc đời tôi. Khi tôi gần 20 tuổi, tôi không học hành gì nữa. Tôi ở Paris, không có chỗ trọ và tự nuôi thân. Một thời kỳ với những cuộc gặp gỡ kỳ lạ, những người hơn tuổi đưa lại cảm giác nguy hiểm thường trực.
Ông đã viết gần 30 cuốn sách, cuốn nào ông thấy có ý nghĩa hơn cả?
Thật khó, vì tôi có cảm tưởng như mình viết cùng một cuốn sách, suốt 45 năm qua.
Ông từng nói muốn viết tiểu thuyết trinh thám, cuốn tiểu thuyết mới này thì sao?
Đúng là tôi luôn ước ao có thể viết tiểu thuyết trinh thám. Thực ra, những chủ đề chính của tiểu thuyết trinh thám khá gần với những gì ám ảnh tôi: Sự biến mất, những vấn đề định danh, sự lãng quên, quay lại quá khứ bí ẩn. Thường xuyên viện đến những nhân chứng mâu thuẫn về một con người, sự kiện nào đó giúp tôi tiếp cận gần hơn thể loại trinh thám. Nhìn lại, dường như mỗi chương tuổi thơ của tôi gần giống với tiểu thuyết trinh thám.
Vậy mà ông chưa từng viết một tiểu thuyết trinh thám nào?
Tiểu thuyết trinh thám là một loại chủ nghĩa hiện thực, thậm chí là chủ nghĩa tự nhiên, cấu trúc kể chuyện khá cứng rắn. Không có chỗ cho dòng chảy của mơ mộng. Kết thúc truyện trinh thám, cần sự giải thích, một phương án. Điều này không hợp với tôi, khi tác phẩm của tôi miêu tả từng lát cắt quá khứ với chút mơ hồ, như cõi mộng. Hơn nữa, tôi không viết tiểu thuyết theo nghĩa thông thường, đúng hơn là viết những thứ mơ mộng, khơi gợi trí tưởng tượng.
Nhân vật chính trong tiểu thuyết mới nhất, Jean Daragane, không đọc cuốn “Lịch sử vạn vật” của Buffon - cũng giống ông?
Anh ta tiếc là không quan tâm đến chủ đề này - những con vật, cây cỏ - trong suốt cuộc đời. Khi đọc, tôi thường hướng đến những thế giới khiến tôi kinh ngạc, những gì tôi chưa biết, đó là những tiểu thuyết kinh điển của Nga, Anh viết về nông thôn. Nhưng thực cũng đáng tiếc vì đôi khi mình không quan sát đủ mọi thứ, hay không viết về chúng.
Viết có phải là hành động dễ chịu?
Ngày nào tôi cũng viết, nhưng theo cách càng thoát ra sớm càng tốt. Tôi dành cả ngày để suy nghĩ, nhưng thường chỉ viết ra trong khoảng một giờ. Tôi sợ viết lâu sẽ không còn vững tay nữa.
Viết lách tự bản thân nó không hề dễ chịu. Cần vật chất hóa giấc mơ trên trang giấy, hay nói cách khác là thoát ra khỏi giấc mơ này. Từ bản thảo đầu tiên, nhà văn có thể viết lại, soạn lại, tái cấu trúc và cô đặc - công việc giống như cách Flaubert làm từ thế kỷ 19. Điều này làm tôi khiếp sợ. Những điều chỉnh này giống sự tỉ mỉ của vi phẫu.
Vâng, cần quyết liệt như bác sỹ phẫu thuật, khá lạnh lùng đối với bản thảo của mình để điều chỉnh, xóa hay giảm bớt. Đôi khi chỉ cần gạch đôi ba từ trên một trang viết, thế mà lại thay đổi hoàn toàn. Tất cả thứ này, là căn bếp của nhà văn, nó thật nhàm chán với người khác.
|
Nguồn: Nguyên Khánh - TP
Điều gì đã khiến cho vở kịch có sức sống trường tồn như vậy?
Isaac Bashevis Singer (14/7/1904 - 24/7/1991) nhà văn Mỹ gốc Do Thái Ba Lan đoạt giải Nobel Văn học năm 1978. Những sáng tác của ông chủ yếu viết bằng tiếng Yiddish (tiếng Đức cổ của người Do Thái).
Tổng thống thứ 44 của Mỹ có phong cách lãnh đạo đặc trưng, thu hút được hàng triệu người ủng hộ và khiến cả những đối thủ của ông cũng phải thán phục.
NGUYỄN QUỐC THẮNG
“Tất cả những gì tôi đã làm được đều là kết quả của sự cô đơn”1
(Kafka)
“Hệ thống ám dụ của Kafka thực hiện chức năng của nó như những ký hiệu vô hạn chất vấn những ký hiệu khác”2
(Roland Barthes)
Paul Doumer là một chính khách người Pháp, sinh năm 1857. Ông làm Toàn quyền Đông Dương từ 1897-1902. Sau ông làm Tổng thống Pháp từ 1931-1932. Ông bị một phần tử quá khích người Nga ám sát năm 1932. Cuốn hồi ký Xứ Đông Dương là cuốn sách viết riêng về giai đoạn ông ở Đông Dương.
TUỆ NGỌC
A. GELMAN(*)
Chúng ta là những người chứng kiến tình trạng lo ngại đang tăng lên của xã hội về khía cạnh đạo đức trong sinh hoạt của đảng ta.
LGT: Tiểu luận “Làm sao văn học khả hữu?” dưới đây là văn bản phê bình văn học đầu tiên của Maurice Blanchot được ra mắt vào năm 1941 trên Nhật báo tranh luận (Journal des débats).
Kể đến Noel năm nay, thế là tôi đã qua trọn 50 mùa Noel ở nước Đức, đất nước có truyền thống Noel lâu đời, nơi thành phố Munich, vốn có tên từ những nhà tu đạo Thiên Chúa “Mönche”, nơi có chợ Giáng sinh gọi là “Christkindelmarkt” truyền thống xa xưa (khoảng 400 năm trước), và cũng từ vùng này, bài thánh ca bất tuyệt “Stille Nacht” cất lên, vang vọng khắp trên địa cầu đã tròn 200 năm.
LÊ VIỄN PHƯƠNG
(Đọc Cuộc đời yêu dấu của Alice Munro, Nguyễn Đức Tùng chuyển ngữ, NXB Trẻ, 2015).
TRẦN HUYỀN SÂM
Vì sao phương Đông đã trở thành chủ đề trung tâm trong tiểu thuyết Pháp đương đại? Đó là nội dung bàn luận trong mùa trao giải văn học năm nay ở Paris.
L.T.S: "Cuộc đời của André Colin" là thể loại sân khấu "lưu động" một sự kết hợp của đối thoại, âm nhạc, đồ họa, trên sân khấu diễn ra đồng thời hình vẽ, tranh liên hoàn, tranh đèn chiếu và phim ảnh 16mm. Từ khi biên soạn (1987) kịch bản đã được diễn một trăm lần ở Paris và các tỉnh khác. Tác giả Anne Quesemand, thạc sĩ văn học cổ điển, là người biên kịch đồng thời là diễn viên cùng với Laurent Berman. Bà còn là tác giả của nhiều phim ngắn.
Châu Âu hẳn nhiên sẽ trở nên dễ bị tổn thương hơn trước các đe dọa và đòn tấn công của bọn khủng bố. Một số chính sách về nhập cư có thể sẽ thay đổi để thích nghi với tình hình mới.
VIỄN PHƯƠNG
Lúc 13 giờ Thụy Điển (tức 18 giờ Việt Nam), ngày 8/10 tại Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển, tên của nhà văn Svetlana Alexievich đã được xướng lên dành cho giải Nobel văn chương.
Antoine Leiris đã mất đi người vợ Helene dấu yêu của mình trong vụ xả súng ở nhà hát Bataclan, Paris ngày 13/11. Con trai của họ, bé Melvil 17 tháng tuổi giờ đây đã mất đi người mẹ của mình.
MAURICE BLANCHOT
Cuốn sách mà Jean Paulhan vừa dành cho văn chương và ngôn ngữ được đọc với một tâm thế khác thường.
Ngày 1-11-1988, họa sĩ Bửu Chỉ đến Paris. Ngày 30-4-1989, họa sĩ trở về nước. Trong thời gian ở Paris, Bửu Chỉ đã sáng tác nhiều tác phẩm mới và đã có hai cuộc triển lãm tranh thành công tốt đẹp: tại Nhà Việt Nam từ 1-2 đến 5-3-1989 với 21 bức tranh và tại UNESCO với 40 bức từ 3-4 đến 14-4-1989.
QUẾ HƯƠNG
Tôi đến Mỹ 4 tháng, thăm con trai từng là nha sĩ, qua học lại, 41 tuổi mới chính thức vào trường đại học Mỹ, sống lần nửa đời sinh viên ở một đất nước có nền giáo dục hàng đầu thế giới.
NGUYỄN KHOA QUẢ
Đất nước thống nhất, hòa bình lập lại từ năm 1975 đến năm 1979, chưa đầy 4 năm, phía bắc Đặng Tiểu Bình - Trung Quốc đem quân đánh phá. Phía nam Khơ me đỏ Campuchia, bọn Pôn Pốt sang đánh phá các tỉnh Kiên Giang và Tây Ninh... Quân tình nguyện Việt Nam kết hợp với Mặt trận đoàn kết dân tộc Campuchia lật đổ chế độ Pôn Pốt năm 1979, giải phóng nhân dân thoát khỏi chế độ bạo tàn diệt chủng.
LTS: Cách đây chưa lâu, báo Bulledingue (BD) của phong trào sinh viên trong tổ chức Hội Người Việt Nam tại Pháp, có tổ chức phỏng vấn giáo sư Hoàng Xuân Hãn trên hàng loạt vấn đề thuộc lĩnh vực văn hóa, xã hội. Nội dung trả lời của giáo sư có thể giúp độc giả Sông Hương một số dẫn liệu mới hoặc gợi mở những cuộc trao đổi tranh luận bổ ích. Vì vậy, với sự đồng ý của giáo sư Hoàng Xuân Hãn, Sông Hương xin trích giới thiệu nội dung cuộc phỏng vấn này với độc giả.