Huế nổi tiếng với vẻ đẹp thơ mộng của dòng sông Hương, nét cổ kính của cầu Trường Tiền hay những lăng mộ uy nghi tráng lệ. Thế nhưng, ngoài sự độc đáo của cảnh vật là nét đẹp mê hồn của người con gái xứ Huế.
Đó là sự hiền dịu, đằm thắm, nét đẹp đoan trang đã đi vào lòng người và nhiều thơ ca. Và vùng đất đại diện cho nét đẹp đặc trưng của người con gái Huế là xứ Kim Long.
“Kim Long có gái mỹ miều”
Du thuyền dọc sông Hương lên thẳng chùa Thiên Mụ, chúng tôi được người lái đò kể nghe sự tích câu nói nổi tiếng một thời của vua Thành Thái về vẻ đẹp của người con gái Kim Long.
Cách đây hơn 100 năm, vua Thành Thái cải trang thành một người dân bách tính liều mình lên Kim Long tìm chọn quý phi bởi trước đó ông đã được nghe nhiều về nét đẹp của con gái vùng này.
Người đời kể lại như bịa rằng, lục kiếm khắp nơi trong làng nhưng chẳng gặp được ai vừa ý, ông buồn bã ra bến sông và thuê một chiếc đò để về. Đò vừa ghé vào, mới bước lên, nhà vua trông thấy cô lái đò đôi má ửng hồng rất có duyên.
Lòng người xao xuyến đến nỗi, kẻ thường dân lộ nguyên hình bản tính của một bậc thiên tử: “Nì, o tê! O có muốn lấy vua không?”. Cô lái đò vội nhìn ông khách lạ hỏi câu lạ đời, rồi nói: “Đừng có bậy bạ mà họ lấy đầu chừ!”. Lời dân dã bật ra lại càng thấy đáng yêu hơn, vua dấn tới và đổi giọng: “Tui nói thiệt đó, o có muốn lấy vua thì tui làm mối cho!”…
Câu chuyện còn dài nữa nhưng kết cục thì ai cũng rõ, không lâu sau đó, cô gái lái đò Kim Long kia đã vô Đại Nội, làm quý phi cho ông vua yêu nước chống Pháp và cũng nổi tiếng là… “ông vua điên”. Bảo rằng, câu chuyện đó bịa cũng không ngoa vì đã có tài liệu nói rõ ràng rằng, không phải cô gái lái đò nào cả mà đích thị là người con út của Vĩnh Quốc Công Nguyễn Hữu Độ tên là Nguyễn Hữu Thị Nga là người đã theo Thành Thái vào cung.
Kể đến đây xong, người lái đó liền ngâm câu thơ: “Kim Long có gái mỹ miều/ Trẫm thương, trẫm nhớ, trẫm liều, trẫm đi”. Câu thơ đó gây ấn tượng mạnh, khiến chúng tôi phải suy nghĩ và quyết định hành trình về mảnh đất huyền thoại này để tìm hiểu về nét đẹp của người con gái từng làm các vua chúa phải “liều đi” như vậy.
Tại phủ Vĩnh Quốc Công Nguyễn Hữu Độ nằm ngay bờ sông Hương, chúng tôi đã được anh Nguyễn Hữu Hồng Kỳ - người cháu của Vĩnh Quốc Công cho biết nguồn gốc của câu thơ trên. Hai câu thơ để đời đó xuất phát từ cảm xúc chân tình của vua Thành Thái khi lần đầu tiên nhà vua đến làng Kim Long, ghé nhà ông Nguyễn Hữu Độ.
Thời đó, Vĩnh Quốc Công Nguyễn Hữu Độ có ba người con gái rất xinh đẹp nét na, nổi tiếng một vùng. Vẻ đẹp của các cô khiến các vua thời bấy giờ phải chết mê chết mệt.
Lớn lên, ba người con gái của gia đình Nguyễn Hữu Độ đều vinh dự được làm vợ vua, cô đầu được gả cho vua Đồng Khánh, cô em gả cho em vua Hàm Nghi. Người con gái út Nguyễn Hữu Thị Nga lại có nét đẹp mỹ miều đặc biệt hơn hai người chị, khiến vua Thành Thái si mê đến nỗi thường xuyên đi xe song mã đến nhà chơi. Sau này, bà Nga cũng được vua Thành Thái đưa vào cung, phong làm huyền phi, sinh hạ được hai người con.
“Nói về người đẹp có tiếng của vùng Kim Long thời xưa không thể không nhắc nói đến bà Mai Thị Vàng (1899 - 1980). Bà đẹp không những đẹp về ngoại hình, mà còn đẹp trong cách ứng xử, lối sống. Những người em gái của bà đều nổi tiếng ở vùng này cả”, ông Cao Minh Sơn, Phó chủ tịch Phường Kim Long giới thiệu với chúng tôi.
Tìm về căn nhà đặc biệt mà lúc xưa là nơi cư trú của những người phụ nữ nổi tiếng một thời, điều khiến chúng tôi ấn tượng là kiến trúc đặc biệt của ngôi nhà. Căn nhà theo kiến trúc nhà vườn nổi tiếng ở Huế. Phía trong nhà, bàn thờ của bà Mai Thị Vàng được trang trí rất chu đáo. Thấy khách vào nhà, người cháu là ông Mai Khắc Lưu (81 tuổi) mặc dù đã tuổi cao sức yếu nhưng vẫn cố gượng dậy đon đả mời khách vào.
Trong buổi nói chuyện, ông hầu như không nói được nhiều vì những những cơn ho liên tục, thấy vậy người con trai tên Nhất liền đi vào trong lấy ra máy ghi âm nhỏ rồi nói. “Bố tôi là người duy nhất trong gia đình sống cùng thời với bà hiện còn sống. Đợt trước thấy sức khỏe của ông yếu đi nhiều, nên chúng tôi đã quyết định lưu lại toàn bộ cuộc đời của bà bằng cách ghi âm để làm tư liệu sau này”.
Bà Mai Thị Vàng sinh ra trong một gia đình gia giáo, từ nhỏ bà đã được bố mẹ thuê thầy về nhà dạy riêng cho bà, nhờ bản tính thông minh có sẵn và sự chịu khó học hành nên người con gái tên Vàng không những có nét đẹp đoan trang mà bà còn nỗi tiếng là người học rộng tài cao.
Năm 1915, vua Duy Tân trong một lần du ngựa qua nhà ông Mai Khắc Đôn đã gặp nhóm thiếu nữ đang chơi ngoài sân, trong đó có Mai Thị Vàng. Nét đẹp của cô gái tuổi đôi mươi đã thu hút nhà Vua ngay từ cái nhìn đầu tiên.
Hôm sau, nhà vua đã ngỏ ý với ông Mai Khắc Đôn rồi mời hai bà có uy tín trong triều đình cùng một số thiếu nữ lên thăm và xem mặt Mai Thị Vàng. Sau khi xem xong, triều đình đồng ý và tổ chức lễ nạp vi, đồng thời cung tế cho gia đình những điều cần thiết nhất để chuẩn bị cho ngày lễ cưới.
Đầu năm 1916, đám cưới diễn ra long trọng suốt một tuần lễ, bao gồm quan chức trong triều đình, họ hàng và bà con hàng xóm. Đó không chỉ là niềm vui mừng của gia đình ông Đôn mà còn là niềm kiêu hãnh của làng Kim Long.
“Tất cả là nhờ dòng sông”
Phường Kim Long là một phường nằm phía Tây thành phố Huế, bên bờ Bắc sông Hương. Trước đây là thủ phủ của các chúa Nguyễn Đàng Trong. Địa danh Kim Long (Rồng vàng) từng được biết đến với sự kiện năm 1636, khi chúa thượng Nguyễn Phúc Lan dời thủ phủ từ Phước Yên về Kim Long và xây dựng một “đô thị lớn”. Đây là lần đầu tiên một đô thị được xây ven bờ sông Hương.
51 năm là thủ phủ, ngay cả một con người đây đó từng trải như Alexandre Rhodes cũng phải mô tả Kim Long như một thành phố lớn có phủ chúa khang trang, nhà cửa xinh xắn, phần lớn làm bằng gỗ với cột kèo chạm trỗ tinh vi và nhà nào cũng có vườn. Lịch sử gần 400 năm phát triển để lại một “thương hiệu” Kim Long găm sâu vào lòng người: đình Kim Long, cầu Kim Long, chợ Kim Long, bến đò Kim Long… và cả gái Kim Long nữa làm mê mẩn vị vua phong tình Thành Thái.
Nói chuyện với chúng tôi về nét đẹp của con gái vùng Kim Long, ông Mai Khắc Lưu tâm sự: “Gái Kim Long đẹp có lẽ nhờ nguồn nước lành của sông Hương và những vườn cây trái xum xuê từ những ngôi nhà vườn đặc trưng nơi đây”.
Không những vậy, cư dân nơi đây là những danh gia vọng tộc nên nếp ăn, cách nghĩ, sự hành xử cũng nền nã, gia phong. Con gái Kim Long thời xưa không những nổi tiếng về nét đẹp, ngoại hình mà còn trong cách ứng xử, lối sống hằng ngày.
Hiện nay, Kim Long cũng là nơi tập trung hầu hết các phủ đệ của họ hàng bên vợ các vua nhà Nguyễn như phủ Đức Quốc Công Từ, phủ Vĩnh Quốc Công…
Mặc dù giai thoại nổi tiếng: “Kim Long có gái mỹ miều. Trẫm thương, trẫm nhớ, trẫm liều, trẫm đi” đã có từ lâu, thế nhưng đến nay vùng đất này vẫn còn giữ nét đẹp riêng của mình. Bằng chứng là khi tìm đến mảnh đất này, chúng tôi bắt gặp rất nhiều “mệ” mặc dù đã cao tuổi nhưng vẫn giữ nguyên nét đẹp riêng trên khuôn mặt. Điều đó được thể hiện rõ trong ánh mắt và nụ cười của họ đối với các vị khách lạ và người đối diện.
Ai mà không mê cho được? Trước khi ra về, một người dân đã nói nhỏ với chúng tôi: Con gái Kim Long với đôi mắt đen to tròn, ánh nhìn đa tình nhưng lại phảng phất nét lạnh lùng của người con gái Huế, dáng người mảnh khảnh, tóc dài ôm trọn bờ vai thì ai mà không mê cho được. Và dù có miêu tả thế nào đi chăng nữa thì nét đẹp của con gái Kim Long một thời sẽ mãi là nét quyến rũ riêng chỉ có ở Huế mộng, Huế mơ. |
Theo Kim Long – Loan Nguyễn ( doisongphapluat.com)
Hưởng ứng tháng hành động vì Trẻ em, chiều ngày 15/05, tại số 4 Hoàng Hoàng Thám, Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế- Trung tâm VHTT-TT huyện Hương Thuỷ- Phòng VHTT thành phố Huế đã phối hợp tổ chức phòng triển lãm tranh “ Sắc màu tuổi thơ” cho các em thiếu nhi huyện Hương Thuỷ.
Chiều ngày 07/05, tại Art Gallery Café Sông Như số 14 kiệt 7 đường Nguyễn Công Trứ, thành phố Huế, đã khai mạc triển lãm phòng tranh Mộng Du.
“ Last holidays” (Những ngày ngày nghỉ đã qua), đó là tên của triển lãm vào ngày 04/05, tại số 04 Hoàng Hoa Thám, thành phố Huế. Với hơn 200 bức ảnh chụp qua nhiều thời kỳ khác nhau về những kỷ niệm đẹp với Thiên An bằng hình ảnh từ đen trắng đến màu.
Chiều ngày 3/5/2009 (9/4 âm lịch), tại Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán- Huế đã khai mạc triển lãm với chủ đề: "Di sản văn hóa Phật giáo Phú Xuân", một trong những chương trình nằm trong các hoạt động của Tuần lễ Phật đản Phật lịch 2553 tại thành phố Huế, kéo dài từ ngày 02 đến 09/5 (từ 08 đến 15/04 âm lịch).
Nằm trong chương trình phối hợp với các cơ quan, ban ngành, đoàn thể trong việc xã hội hóa hoạt động văn học nghệ thuật trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế; Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế đã phối hợp với Vườn Quốc gia Bạch Mã tổ chức Trại sáng tác văn học nghệ thuật chủ đề “Ấn tượng bạch Mã 2009”. Trại bao gồm một số hoạt động như: Triển lãm ảnh đẹp Bạch Mã, Thư pháp với môi trường, sáng tác thơ văn, nhạc, ảnh... Trại sáng tác văn học nghệ thuật diễn ra từ ngày 29/ 04 đến 01/ 05/ 2009...
Số 243 tháng 5/2009 của Tạp chí Sông Hương vừa phát hành với nhiều bài viết mới của các nhà văn, nhà thơ và các nhà nghiên cứu...
Nhân kỷ niệm 34 năm ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, sáng ngày 25/04, đoàn Chi hội Nhà Văn Việt Nam tại Thừa Thiên Huế đã tổ chức đi thực tế sáng tác tại công trình xây dựng hồ Tả Trạch ở thượng nguồn sông Hương, thuộc xã Dương Hoà, huyện Hương Thuỷ.
Với chủ đề "Nghề truyền thống Huế - Bản sắc và phát triển", Festival nghề truyền thống 2009 diễn ra trong bối cảnh kỷ niệm 110 năm cầu Trường Tiền và chợ Đông Ba, được tổ chức vào ngày 12 đến 14/06, nhằm tôn vinh các nghề truyền thống gốm sứ, sơn mài và pháp lam...
Mấy ngày gần đây giới hoạ sỹ ở Huế rất xôn xao về việc 12 bức tranh tranh nude ( khoả thân)của hoạ sỹ Nguyễn Kim Đính không được tham dự triển lãm, tranh của anh bị Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch ( VHTTDL) Thừa Thiên Huế xếp loại “ 12 tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Kim Đính có một số bức chất lượng nghệ thuật chưa cao, có nội dung không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam ” .
Tối ngày 7/4, Nhà hát Nghệ thuật Truyền thống Cung đình Huế ( thuộc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế) đã tổ chức chương trình biểu diễn nghệ thuật tại Nghinh Lương Đình và dạ nhạc tiệc trên thuyền cung đình.
Số 242 tháng 4/2009 của Tạp chí Sông Hương vừa phát hành với nhiều bài viết mới của các nhà văn, nhà thơ và các nhà nghiên cứu...
Chiều ngày 27/03, tại số 4 Hoàng Hoa Thám Huế, Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật, Hội Nhiếp ảnh Thừa Thiên Huế, Phòng Văn hóa Thông tin thành phố Huế phối hợp tổ chức triển lãm ảnh nghệ thuật “ Việt Nam, con người và đất nước tôi yêu”, gồm những tác phẩm ảnh đen, trắng về đất nước và con người Việt Nam của nghệ sỹ nhiếp ảnh Nhật Bản Takaiwa Shin.
Tối ngày 24/03, tại trụ sở hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế, Tạp chí Sông Hương, Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế đã tổ chức buổi giao lưu, trao đổi giữa với nhà văn Võ Nhị Xuân Hà (Phó Ban công tác Nhà văn trẻ của Hội Nhà văn Việt Nam) về văn học trẻ hiện nay.
Sáng ngày 27/03, tại Trung tâm Văn hoá Thông tin tỉnh Thừa Thiên Huế, Câu lạc bộ (CLB) UNESCO thơ Đường Việt Nam đã tổ chức Ngày hội thơ Đường Việt Nam lần thứ IV, với hơn 500 đại biểu từ các tỉnh, thành trong cả nước về dự.
Tối ngày 25/03, Trung tâm BTDT CĐ Huế đã tổ chức đêm thơ Nguyễn Khoa Điềm tại bến Nghinh Lương Đình, nhằm giới thiệu đến với công chúng yêu thơ chân dung thơ của một nhà thơ xứ Huế và những đóng góp của ông đối với dòng thơ hiện đại Việt Nam.
Trong không khí sôi nổi của các hoạt động chào mừng lễ kỷ niệm ngày giải phóng Thừa Thiên Huế (26/3/1975-26/3/2009), Trung tâm BTDT CĐ Huế sẽ tổ chức đêm thơ Nguyễn Khoa Điềm tại bến Nghinh Lương Đình.
Sáng ngày 22-3, nhận lời mời của tạp chí Văn hóa Quân sự (cơ quan thường trú Miền Trung-Tây Nguyên) và Hội Nhà văn Đà Nẵng, nhóm anh em văn nghệ sỹ Huế trên 20 người gồm các nhà văn, nhà nghiên cứu, nhà thơ, nhạc sỹ và nghệ sỹ trình diễn... đã đến tham dự chương trình thơ, nhạc, triển lãm ảnh với chủ đề: “Hội ngộ Hải Vân Quan” tại đỉnh đèo Hải Vân.
Nhân kỷ niệm 140 năm ngày danh nhân Đặng Huy Trứ đưa nhiếp ảnh vào Việt Nam và khai sinh hiệu ảnh Cảm Hiếu đường, hiệu ảnh đầu tiên ở Việt Nam, kỷ niệm 56 năm ngày ngày truyền thống Nhiếp ảnh Việt Nam; Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật- Hội Nhiếp ảnh Thừa Thiên Huế và Phòng Văn hoá Thông tin thành phố Huế tổ chức khai mạc 2 phòng triển lãm ảnh "Gia đình Việt Nam xưa" và triển lãm các "Tác phẩm được giải thưởng qua thời kỳ trong suốt 30 năm qua".
Tập tranh Sông Hương của họa sĩ Gérald Gorridge, giảng viên Đại học Hình ảnh Angouleme, được ra mắt ngày 9/3 tại trụ sở Hội người Việt Nam tại Pháp ở Paris.
NGUYỄN KHÁC PHÊ (Đọc “Nửa vòng đất lạ buồn vui xứ người” của Bảo Cường) Tôi tin là Bảo Cường không tự ái khi bị (hay “được”) gọi là “nghệ sĩ hát rong”. Vì không dễ có được danh hiệu này. Người nghệ sĩ không hề bị trói buộc, chẳng hề ra giá “cát-sê”, gần gũi với nhiều tầng lớp công chúng ở mọi phương trời mới được tặng danh hiệu dân dã mà đáng yêu đó.