Những thiệt hại vô giá của văn nghệ sĩ Thừa Thiên Huế

Các nhà nghiên cứu Huế như: Phan Thuận An bị ngâm nước 900 cuốn sách quí; Nguyễn Xuân Hoa hỏng một đàn dương cầm, 500 cuốn sách, một loạt bức đối liễn. Ông Hồ Tấn Phan là người thiệt hại trên 5000 đầu sách cổ, có thể nói đây là một thư viện đầy đủ nhất về tài liệu xưa. Anh Tân Phong gần 900 cuốn chủ yếu liên quan đến vùng Huế và kinh thành. Ông Lê Nguyễn Lưu hỏng gần 700 cuốn. Tôn Thất Bình gần 1000 cuốn. Ông Mai Khắc Ứng bị trôi 25 bức tượng nhà mồ Tây Nguyên, trống, cồng chiêng và 400 đầu sánh nghiên cứu bị nước ngâm. Liễu Thượng Văn 400 cuốn sách nghiên cứu phong thủy địa lý cũng sũng ướt...

Các nhà thơ nhà văn, Nguyễn Khắc Thạch bị nước ngâm rữa 500 cuốn sách và từ điển, với hơn 100 băng nhạc cổ điển. Vũ Mạnh Lập chìm một đàn dương cầm cùng với 1000 cuốn sách xưa. Anh Nguyễn Quang Hà bị sũng ướt 500 cuốn sách kèm theo rất nhiều bản thảo. Anh Phạm Xuân Phụng 956 cuốn sách thành bùn. Anh Mai Văn Hoan thì không tiếc 200 cuốn sách, chỉ xót cho chồng bản thảo, tài liệu điền dã, chân dung thời trẻ kèm theo những bức thư tình lãng mạn. Anh Trần Vàng Sao rồi Dương Thành Vũ thì không thể tính nổi. Nguyễn Phước Hải Trung và anh Triều Nguyên mỗi người trên 500 cuốn. Anh Ngô Cang thì sông Bồ lấy hết bản thảo cùng sách bạn bè tặng. Nguyên Quân nhỉn nhỉn ướt trên 200 cuốn...

Các họa sĩ như, Hoàng Đăng Nhuận bùn phủ dầy trên 200 bức tranh tài sản sáng tạo cả đời anh. Lê Quí Long ngâm nước gần 100 bức sơn dầu. Hoàng Đình Trọng, nhà sập tranh, màu, cây cọ giá vẽ hóa bùn trôi đi. Phan Chi, Ngô Lan Hương, Tuấn Dương, Thái Hòa mỗi họa sĩ trên vài chục bức; Trần Văn Mãng, Hữu Ngô, Đặng Mậu Tựu ngập chìm sâu trong nước đến cả gia tài nghệ thuật. Các nghệ sĩ nhiếp ảnh, anh Lê Quí Trọng toàn bộ máy móc phim ảnh nằm sâu dưới nước đến vài ngày. Lê Quang Hoàng bị rơi ướt 40 cuốn phim đã tráng. Phạm Văn Tý, Nguyễn Văn Dũng, Nguyễn Văn Trân, Đông Bảy, Ngọc Sơn, Thanh Tú đều bị hư hỏng cả phim đã chụp, giấy, ảnh gốc máy ảnh...

Các nhạc sĩ vốn nhàn nhã vui tươi như anh Trần Hữu Pháp chỉ bị nước ngâm cả ba cây đàn dương cầm mới mua trên 8.000 đô - Nhà này cả ba cha con đều nhạc sĩ! Anh Việt Đức bị hư cây vĩ cầm với đống tài liệu nghiên cứu âm nhạc. Mai Xuân Hòa, Trần Đức, Mai Vi thì bị nước vây lấy nhà vài ngày làm hư một mớ bản thảo và băng nhạc...

Riêng các văn sĩ sống trên đồi cao thì hứng lượng mưa như trút nước 2300mm trên hai ngày đêm, cộng với gió giật đã bốc tung mái nhà, mưa tràn vào làm ướt tủ sách của anh Hồng Nhu, anh Tô Nhuận Vỹ. Nhà anh Nguyễn Khắc Phê nước mưa không thoát kịp tầng 2 đã xỏa vào trong nhà làm ướt cả hai giá sách quí. Nhà thơ Nguyễn Khoa Như Ý may mắn hơn chỉ bị thấm dột, ở nhà một mình trong đêm tối; mưa đã xối trôi hết phù sa nay vườn chỉ còn trơ ra toàn sỏi đá!

Toàn bộ anh chị em ở văn phòng Hội văn nghệ, ở Tạp chí Sông Hương nhà ai cũng bị ngập băng trong nước, mất mát không tính được. Tòa soạn Tạp chí Sông Hương nước lũ tràn nhanh vào làm hư một máy vi tính, sách báo, nhất là bản thảo... Và còn rất nhiều anh chị em văn nghệ sĩ khác tuy không có tên ở bài này, nhưng thiệt hại về sách báo, bản thảo thì vô kể...

Đây là một mất mát vô giá, không thể bù đắp lại được của văn nghệ sĩ cũng như của ngành văn hóa, khoa học, lịch sử Thừa Thiên Huế.

Kẻ viết bài này họ Dương, thuộc bộ Mộc, ở núi cao nên lũ tha cho, xin chia sẻ cùng các anh chị.

H.P
(130/12-1999)