LÊ TRIỀU HẢI
Nếu như nghệ thuật hiện đại có những cách thức đi ngược chiều với quan niệm nghệ thuật là sự mô phỏng của Plato và Aristotle, thì ngày nay, trào lưu nghệ thuật cực thực lại hướng tới mô phỏng ngoại giới một cách tinh vi, nếu không muốn nói là đẩy tới cực đoan nhất có thể trong việc mô phỏng vật thể.
Tác phẩm hội họa cực thực của Kim Sung Young
Trào lưu nghệ thuật cực thực/ Hyperrealism, được xem là trường phái đang thu hút sự quan tâm thực hành của nhiều nghệ sĩ, sự theo dõi của công chúng và cả sự săn đón của giới sưu tầm trên thế giới. Nghệ thuật nhân loại đã đi qua nhiều trào lưu khác nhau, mỗi một trào lưu có cách thức nhìn thực tại, lý giải thực tại và phỏng đoán thực tại theo cách thức của mình, nhưng nhìn chung đó là sự thay đổi từ nghệ thuật hữu hình tới nghệ thuật vô hình, trào lưu cực thực là sự quay trở lại của nghệ thuật hữu hình, nhưng trên một cơ sở cao cấp hơn, nâng nghệ thuật mô tả lên một bước mới, là ranh giới khó phân định giữa mỹ thuật và nhiếp ảnh nếu như chỉ nhìn bằng mắt thường.
![]() |
Jamie Salmon bên tác phẩm điêu khắc cực thực của mình |
![]() |
Tác phẩm hội họa cực thực của Lãnh Quân |
Bút pháp cực thực thường đánh lừa người xem bởi một họa phẩm có thể tinh vi hơn cả ảnh chụp của một nhiếp ảnh gia. Làm được điều này các nghệ sĩ cực thực phải có con mắt tinh tế trong quan sát sự vật, và quan trọng hơn là một kỹ thuật điêu luyện, có thể nói kỹ thuật này không phải một họa sĩ nào cũng có được, đó là một biệt tài, một biệt tài trải qua khổ luyện.
Nhìn chung, một bức tranh hay một bức tượng cực thực thể hiện sự tuyệt đối trung thành của nghệ sĩ trong cách mô phỏng vật thể, sự trung thành này diễn ra trên màu sắc, hình khối, tỉ lệ và cả sự biểu cảm... Dĩ nhiên để đạt được hiệu quả, đưa tới một giá trị nghệ thuật thực sự thì điều đó dường như hết sức phức tạp, không chỉ dừng lại ở việc mô phỏng sự vật sao cho giống mà người nghệ sĩ phải đánh lừa được thị giác người xem, khiến người xem không thể phân định được bằng mắt thường đâu là ảnh thực đâu là tranh vẽ, từ đó người xem sẽ trở nên khâm phục, ngạc nhiên, thậm chí là sợ hãi bởi khả năng của người họa sĩ đã vẽ nên những thứ mà có khi, ngay cả mắt thường cũng không nhìn thấy được.
Có thể nói, nếu như chỉ mô phỏng sự vật không thôi thì chưa thể thành nghệ thuật của trường phái cực thực mà nó chỉ nằm lại ở trường phái hiện thực. Nghệ thuật cực thực, khi đạt được đỉnh cao của nó, nó hướng tới tạo ra một ảo giác về thực tại. Trong một nghệ phẩm cực thực, người xem thấy trong đó là những thứ thuộc về thực tại, thuộc về hiện thực, nhưng ẩn dưới sự trung thành với sự vật đó là cả một thể giới khả thể cần được khám phá, một thể giới méo mó, nhiều ẩn ý, một thế giới vô thực nào đấy đang ẩn mình dưới vẻ trung thành với hiện thực bạn đang thấy.
![]() |
Tác phẩm điêu khắc cực thực của Sam Jinks |
Nhìn vào tác phẩm của Sam Jinks, chúng ta nhận thấy nghệ sĩ cực thực có khả năng, biệt tài trong kỹ thuật mô tả, hiểu rõ quy luật chuyển động của sáng - tối, cái họ đạt được không chỉ là giống mà còn dấy lên trong người xem những cung bậc cảm xúc khó tả bằng lời.
Phải chăng nghệ thuật cực thực ra đời như là một sự phản ứng lại với nghệ thuật đương đại hiện nay, bởi nghệ thuật đương đại ngoài những tán dương, xiển dương thái quá đến từ công chúng hay các nhà đầu tư nghệ thuật thì còn có một bộ phận không nhỏ tỏ ra hoài nghi về bản chất của tính “giá trị nghệ thuật” trong các tác phẩm, thậm chí đã có những la ó, mỉa mai bởi một số quan niệm cho rằng nghệ thuật đương đại là những trò lố, lừa bịp...
![]() |
Tranh cực thực của Nguyễn Đình Hoàng Việt |
L.T.H.
(TCSH363/05-2019)
Luôn được xem là biểu tượng cho tinh thần nổi loạn của nghệ thuật, trào lưu Dada chưa bao giờ chỉ là một hiện tượng lịch sử.
Kasimir Malevich (1878-1935) sinh ra tại Kiev, Ukraine. Như nhiều họa sĩ tiền phong Nga trước Thế chiến I, ông chịu ảnh hưởng từ cả Trường phái Vị lai và Lập thể, nhưng đã nhanh chóng chuyển hóa những tư tưởng của nghệ thuật phương Tây thành những tư tưởng về hội họa mang tính cá nhân độc đáo, để lại những dấu ấn vĩnh viễn không thể xóa mờ trong nghệ thuật hiện đại.
Một số tranh của Nguyễn Trọng Khôi trưng bày tại Tự Do Gallery trong cuộc triển lãm Cảm Xúc Đại Ngàn từ 6 tháng 9 đến 26.9.2014.
ĐINH CƯỜNG
Dạ thưa xứ Huế bây giờ
vẫn còn Núi Ngự bên bờ Sông Hương
(Bùi Giáng)
Họa sĩ - Nhà giáo Nhân dân Uyên Huy vừa hoàn thành cuốn sách Mỹ thuật đô thị Sài Gòn - Gia Định 1900 -1975 như sự tri ân với vùng đất mà ông đã sinh ra, lớn lên và có nửa thế kỷ hoạt động mỹ thuật.
1. Tôi được biết Trang Thanh Hiền từng triển lãm với một nữ họa sĩ vào năm 2004. Từ đó đến nay cô không có nhiều thời gian cho việc vẽ, cho đến gần đây năm 2011, mới quay lại với hội họa, niềm yêu thích riêng của mình.
Họa sĩ Dương Cẩm Chương vừa qua đời ngày 9/8 ở tuổi 104 tại TP. HCM. Sáng ngày10/8, tang lễ của ông đã được tổ chức tại nhà riêng(121/41 Lê Thị Riêng, Q.1, TP.HCM). Lễ động quan diễn ra lúc 7h ngày 13/8, sau đó hỏa táng tại Bình Hưng Hòa. Di cốt của họa sĩ sẽ được mang về nghĩa trang họ Dương thuộc huyện Khoái Châu, Hưng Yên.
Cảnh quan bầu trời làm tôi mê đắm. Tôi mê đắm khi nhìn thấy một mảnh trăng non hay một vầng thái dương giữa bầu trời mênh mông. Trong tranh của tôi, có những hình thể nhỏ bé trong một không gian trống trải vô biên. Những không gian trống, những chân trời trống, những mặt phẳng trống – tất cả những gì trần trụi đều để lại ấn tượng đặc biệt sâu đậm trong tôi.
Việt Nam không phải là môi trường “sinh sống” của sư tử đá. So với các nước trong khu vực, đồ án sư tử Việt Nam xuất hiện trong nghệ thuật tạo hình tương đối muộn. Sư tử Việt chủ yếu xuất hiện thời Lý-Trần và gần như vắng bóng trong các triều đại sau đó, ngay cả trong những giai đoạn văn hóa cung đình Trung Hoa có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất tới mỹ thuật Việt Nam như thời Lê Sơ và thời Nguyễn.
Đánh đồng tranh của tôi với chủ nghĩa tượng trưng, ý thức hay vô thức… tức là không thật sự lưu ý đến bản chất đích thực của nó…
“Sen trong Việt”, triển lãm cá nhân lần thứ 6 của họa sỹ Đặng Phương Việt, chuyên về đề tài hoa Sen sẽ khai mạc vào 10 giờ ngày 10/8 và trưng bày tới hết ngày 08/9, tại Dolphin Plaza, 17 Trần Bình, Mỹ Đình, Hà Nội.
Cho đến tận bây giờ, những tác phẩm của Lê Huy Miến - vị họa sĩ Tây học đầu tiên, người được coi là mở đầu cho nền mỹ thuật VN hiện đại, vẫn còn chứa đựng những điều bí ẩn với các nhà nghiên cứu mỹ thuật Việt Nam.
Ở tuổi 65, họa sĩ Dương Sen vừa trình làng 45 tác phẩm sơn dầu với chung một tên gọi Làng quê Việt trong cuộc triển lãm cá nhân thứ 16 tại trụ sở Hội Mỹ thuật TP.HCM.
Sự kết hợp giữa điện ảnh và hội họa sẽ đưa tới những trải nghiệm tuyệt vời cho những người yêu tranh.
Ngày 16/7, tại Hà Nội, Hội Mỹ thuật Việt Nam long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 90 năm ngày sinh họa sỹ Dương Bích Liên (1924-2014).
NGUYỄN HÀNG TÌNH
Cho dù không đến Tây Nguyên ta cũng thấy hoặc “cảm” về miền Thượng phương nam sống động nhiều rồi qua báo chí, truyền hình, văn chương. Nhạc về xứ này cũng thế, qua Y Phôn, Y Moan, Nguyễn Cường. Với nhiếp ảnh, thì càng bạt ngàn hơn tác phẩm và tác giả, không chỉ người đang sinh sống tại xứ này. Thế còn hội họa? Cần một sự tĩnh lặng của hội họa để nhìn thấu vào bên trong miền đất ấy, bởi đây vốn không phải vùng đất của sự ồn ào, lắm lời. Cây cọ nào đầy đủ nội lực cùng sự yêu thương chân thành cho một vùng đất để kể câu chuyện của nó qua sắc màu?
ĐINH CƯỜNG
Còn nhớ, một buổi sáng thật tình cờ, Bạch Thái Quốc, người bạn thời còn làm trưởng ban Việt ngữ đài R.F.I tại Paris gọi qua Virginia hẹn phỏng vấn. Nói là nhân vừa xem triển lãm tranh Modigliani (Triển lãm mang tên Modigliani, L’Ange au visage grave tại Viện Bảo Tàng Mỹ Thuật Luxembourg từ 23-10-2002 đến 2-3-2003) nhớ đến những tranh thiếu nữ của tôi vẽ ngày trước, cũng hai bàn tay dài, chiếc cổ dài, đôi mắt sương khói.
Năm nay đã 90 tuổi, gần 70 năm lao động nghệ thuật, họa sĩ Huỳnh Phương Đông đã vẽ 20.000 bức tranh, ký họa.
Họa sĩ Duy Ninh, sinh năm 1952, tại Phú Hòa, TP Huế. Hội viên Hội mỹ thuật Việt Nam. Triển lãm mỹ thuật toàn quốc năm 1980, 1985, 1990, 1995, 2000 và 2010 tại Hà Nội. Triển lãm cá nhân tại Đà Nẵng (1989), tại TP Hồ Chí Minh (1991). Triển lãm nhóm họa sĩ Việt Nam tại Đan Mạch năm 1995. Có tranh trong Bảo tàng mỹ thuật Việt Nam. Giải thưởng tranh triển lãm mỹ thuật toàn quốc năm 1996…
ĐINH CƯỜNG
Thảng như con ngựa già vô dụng
Chủ bỏ ngoài trăng đứng một mình
(Tô Thùy Yên)