Ngày thơ Việt Nam - ngày hội của mọi người

15:53 13/07/2009
HỒ THẾ HÀ Ngày thơ Việt Nam chính thức được mang tên, đến nay, đã tròn một năm. Một năm là khoảng thời gian rất ngắn, nhưng trong ý nghĩ và dự cảm của mọi người suốt dòng chảy văn hoá, để thi ca trở thành hiện thực như hôm nay là một quá trình trải nghiệm của lịch sử và truyền thống lâu dài của dân tộc Việt Nam-một dân tộc yêu thi ca, có tiềm năng, trữ lượng và những giá trị thi ca không bao giờ vơi cạn.

Ngày thơ Việt Nam tại Huế- Ảnh: LVT

Nói như thế cũng có nghĩa là thơ đối với đời sống xã hội và đời sống tinh thần, tâm linh của con người Việt Nam đã là sản phẩm phi vật thể vô giá của dân tộc với những nét đặc sắc riêng trong suốt tiến trình lịch sử thi ca Việt. Nhân dân ta đã từng sáng tạo và phát huy biết bao kiểu, loại văn học và sinh hoạt diễn xướng dân gian thông minh và độc đáo mà những hình thức lễ hội, hát hò, khúc ru, điệu hát giao duyên, huê tình...luôn có sự hiện diện của thơ ca với tư cách là yếu tố nòng cốt.

Có được tên gọi Ngày thơ Việt Nam chính là ý tưởng đầy trăn trở và tâm huyết của Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam được sự nhất trí và cộng cảm của mọi người và đã dược “Ban Tư tưởng văn hoá Trung ương, Bộ văn hoá thông tin có văn bản hướng dẫn các cấp, các ngành tổ chức” (Hữu Thỉnh - Tiền Phong Chủ nhật, số 5, ngày 1/2/2004, Tr.8). Đúng là niềm vui vô hạn không chỉ riêng ai; trước hết, đó là niềm vui của công chúng yêu thơ, của toàn thể những người làm công tác sáng tạo văn học nghệ thuật và của chính bản thân thi ca. Có được ngày thơ này, đời sống thi ca của dân tộc lại có dịp thuận lợi để giao lưu, hội nhập, tiếp biến mạnh mẽ, hấp dẫn và sinh động hơn nữa giữa truyền thống và cách tân; giữa cổ điển và hiện đại; giữa dân tộc và quốc tế, giữa tác giả -  thi ca và độc giả... Cứ như thế,thi ca ngày càng nội cảm, lan sâu vào thế giới thẳm sâu của tâm hồn con người, làm sống lại những giá trị mới; làm cao đẹp và phong phú thêm đời sống tinh thần của con người trên hành trình đi tìm hạnh phúc và những chân giá trị văn hoá-thi ca bổ sung.

Chế Lan Viên đã ví “Thơ hay như người đẹp-Ở đâu, đi đâu cũng lấy được chồng”. Có thể từ hệ quy chiếu ấy để nói rằng thơ hay bao giờ cũng trường cửu trong cõi người, cõi thơ, được độc giả đón nhận, yêu quý nồng say. Vẻ đẹp thánh thiện, huyền ảo, cao cả và thanh tân của thi ca-qua thử thách của thời gian và tiếp nhận, nó càng ngời lên thứ ánh sáng mới lạ  và lan toả những rung cảm kỳ diệu, làm khơi dậy những giấc mơ tro vùi, những tâm hồn nguội lạnh; nó chống lại sự già nua và độc ác, giả trá. Thơ vĩnh cửu và cao quý lắm thay!

Tôi hiểu nội hàm của tên gọi Ngày thơ Việt Nam theo nghĩa phổ quát và nghĩa hàm ẩn của nó. Đó không chỉ là sự khuấy động, kích thích không khí thơ, biến nó thành ngày hội trong sinh hoạt, sáng tạo và thưởng thức, giao lưu của công chúng và thi nhân thời họ sống, mà đó còn là sự tái hiện, hội nhập, tiếp bước và nâng cao, làm hiển minh những giá trị thi ca, lễ hội dân gian, sinh hoạt văn hoá truyền thống của dân tộc tự ngàn xưa. Sự hội nhập, tiếp bước như thế rõ ràng là nó luôn đồng nghĩa với sự tiến bộ, hợp quy luật của nhu cầu sáng tạo, thưởng thức thi ca của con người và của chính bản thân quy luật thi ca. Và, về một ý nghĩa sâu thẳm khác, ngày thơ còn là sự biết ơn tiền nhân, tôn vinh thi ca quá khứ và kỳ vọng vào sự đổi mới của thi ca tương lai.

Một năm, từ khi chính thức có Ngày thơ Việt Nam cho đến nay, mọi miền, từ tỉnh thành đến những huyện thị, làng xã...,  không khí sinh hoạt thơ trở nên sôi nổi. Không chỉ là những ngày hội thơ với Đêm thơ Nguyên Tiêu, mà rải đều khắp trong năm, những ngày hội thơ, những đêm giao lưu thơ, những sinh hoạt thư pháp thơ,câu lạc bộ thơ, kịch thơ, tranh thơ, thả đèn thơ trên sông, thả diều thơ, khắc thơ trên cây, trên đá, đốt trầm xông hương cho những đêm đọc thơ được diễn ra, mang lại sức sống và ý nghĩa mới. Chính những hình thức này có sức vẫy gọi và kích thích, làm sống lại những tiềm năng thơ, tạo ra không khí giao hoà, giao cảm giữa các thế hệ nhà thơ, giữa các kiểu tiếng nói thi ca, giữa công chúng yêu thơ và tác giả, tác phẩm. Thơ không chỉ là hình thức in ấn mà còn là đọc và giao lưu bằng tờ thơ, diễn thơ, ngâm thơ, nhạc thơ. Người tiếp nhận không chỉ là độc giả chủ yếu như lâu nay mà còn là thính giả, khán giả, diễn giả... Không gian, thời gian thơ không còn bó hẹp và đơn điệu mà được mở rộng biên độ,địa bàn, thời điểm; có thể trên sông, trên núi đồi, nơi công viên, nơi làng quê hoặc ở các khu di tích văn hoá nào đấy. Thời gian không chỉ vào dịp lễ tế, hội hè... mà bất cứ lúc nào con người cần đến thơ, có nhu cầu thưởng thức thơ.

Vậy, một giá trị và ý nghĩa mới được đánh thức tiềm lực từ Ngày thơ Việt Nam - nếu có thể nói như vậy - đó là giá trị và ý nghĩa nhân bản-dân chủ-phổ quát của thơ. Thơ tôn vinh con người và cuộc sống, sau đó, cuộc sống và con người lại tôn vinh thơ. Đó là những ứng xử văn hoá đối với thi ca vậy.

Thơ và giá trị thơ, nhân bản thơ, cuộc sống thơ-thơ cuộc sống sẽ bất tử. Ngày thơ Việt Nam - Ngày hội của mọi người.

Huế, đêm Nguyên tiêu Tết Giáp Thân
H.T.H
(181/03-04)

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • Vậy là tròn một năm kể từ sớm đông ấy Nguyễn Xuân Hoàng giã biệt cõi trần khi Huế còn chìm trong sương giá. Chỉ vỏn vẹn 99 ngày gắn bó, nhưng anh là nỗi ray rứt giữa lúc Sông Hương đang ẩn hình những ngọn sóng... Lật giở hơn ngàn trang bản thảo của anh, mấy ai không giật mình trước sự cay cực đến xót xa để có được một đời văn bình dị?Giỗ đầu, bạn bè và đồng nghiệp Xuân Hoàng đã cùng với Sông Hương thắp lên nén nhang tri ngộ...(Nguyễn Khắc Thạch - Lê Văn Chương - Hoàng Diệp Lạc - T. E - Nguyễn Trương Khánh Thi - Đinh Thu - Ngàn Thương - Trần Hạ Tháp - Nhất Lâm)

  • NGÔ MINHTrong những bài viết trước, chúng tôi đã hé lộ đôi chút về những mối tình sau này của Phùng Quán. Lần này lại một mối tình nữa, mà hình như là mối tình đầu ly kỳ hơn đã được Phùng Quán tự kể và chị Bội Trâm phát hiện ra.

  • HOÀNG VŨ THUẬT           Chưa ai để ý đến đâu           Cây đứng khép mình lặng lẽ...                                        (Cây lặng im)

  • NGUYỄN KHẮC PHÊMột chiều Xuân bên sông Hương. Mặt trời suốt ngày ẩn sau lớp mây xám nhạt nay đã khuất hẳn dưới dãy Kim Phụng xanh thẫm nhấp nhô đằng xa ở bên kia bờ. Một chiếc thuyền từ phía Ngã Ba Tuần hối hả xuôi dòng, tiếng máy nổ khuấy động giây lát mặt sông phẳng lặng trong màn sương chiều mờ ảo bắt đầu buông xuống.

  • NGÔ MINHMỗi nhà văn có một “gu” ẩm thực riêng, không lẫn. Vũ Bằng, Nguyễn Tuân sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, nên rất sành ăn và viết rất hay về các món ăn tinh tế và đài các của Thủ Đô. Nhà văn Phùng Quán cũng có một cá tính ẩm thực rất đặc biệt.

  • TRỊNH THANH SƠN  A. Anh là hoạ sĩ, Nghệ sĩ ưu tú của ngành sân khấu, lại còn là một nhà thơ, nhà viết kịch, nhà báo xông xáo... Ngần ấy công việc anh sắp xếp bố trí theo thời gian như thế nào và anh dành quyết tâm cho việc nào hơn cả?

  • XUÂN ĐÀI(Trích ký sự)Trong gần mấy trăm vòng hoa viếng Phùng Quán, có một vòng hoa rất đặc biệt. Đó là vòng hoa của "những người câu cá trộm" cư ngụ ở những làng dọc đê Yên Phụ, chủ yếu là làng Nghi Tàm, xã Quảng An, Hà Nội. Kèm theo vòng hoa là một phong bì phúng điếu mà số tiền gấp đôi tiền phúng điếu của cơ quan Hội Nhà văn Việt .

  • NGUYỄN TRỌNG HUẤN(Mười năm Kỷ niệm... Một cuộc rong chơi)Trong quan hệ bè bạn lâu năm, có lẽ chưa lần nào chúng tôi có với nhau một cuộc rong chơi đã đời và thú vị như lần ấy. Mà hình như đấy là cuộc đi cuối cùng của Quán trong cõi đời này. Còn những cuộc du hí tiếp theo ở thế giới bên kia với những ai thì cho đến bây giờ tôi cũng không được rõ lắm.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊTrong câu chuyện vui của giới văn nghệ sĩ trước những công việc có tính chất tổng kết, phân loại đội ngũ, một số người được anh em phong tặng danh hiệu “nhà-thơ-một-bài”, “nhạc-sĩ-một-bài”...

  • LTS: Do đặc trưng nghề nghiệp nên mỗi nhà văn đều có thiên chức một nhà giáo. Bởi vậy, những người vừa là nhà giáo vừa là nhà văn thì đều có thể gọi họ là những nhà giáo kép.Nhân ngày nhà giáo Việt Nam, Sông Hương trân trọng giới thiệu một số ý kiến của các nhà giáo "kép" ở Huế nói về cái nghiệp dĩ riêng mang tính xã hội cao của họ.

  • HỒ THẾ HÀTrại sáng tác Văn học nghệ thuật năm 2002 do Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế và Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế tổ chức từ ngày 27 - 8 - 2002 đến ngày 6 - 9 - 2002 đã thành công và để lại những trang viết giàu ấn tượng về cuộc sống và con người, đặc biệt là cuộc sống và con người Phú Thuận, Phú Vang - vùng quê có nhiều truyền thống và tiềm năng văn hoá vật chất và phi vật chất vừa trải qua một nỗi đau lớn do thiên tai gây ra.

  • ĐẶNG NHẬT MINHNhững ngày đầu tiên khi bước chân vào con đường sáng tác điện ảnh tôi đã may mắn có nhà văn Hoàng phủ Ngọc Tường ở bên cạnh.

  • TRẦN HUY THANHTừ ngày 1 đến 15/7/2002, được sự giúp đỡ của Bộ Văn hoá Thông tin, Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế đã cử đoàn văn nghệ sĩ đi dự trại sáng tác văn học nghệ thuật tại Nhà sáng tác Vũng Tàu.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊBạn đọc cả nước - nhất là những ai quan tâm đến lịch sử và tiểu thuyết lịch sử - hẳn đã biết Nguyễn Mộng Giác là tác giả bộ tiểu thuyết trường thiên “Sông Côn mùa lũ” (SCML) 4 tập, 2000 trang viết về thời Tây Sơn-Nguyễn Huệ (NXB Văn học-Trung tâm Nghiên cứu Quốc học xuất bản năm 1998).

  • "Những bức tranh sơn thủy đầu tiên đã chiêu đãi chúng tôi quýt cam và bánh mỳTrưa no nê nhìn phố xá trăm màu.Tối tìm chỗ ngủ lang thang nhớ mẹ".

  • Sau ngày thất thủ Kinh đô (Huế), vua Hàm Nghi xuất bôn hạ chiếu Cần Vương kêu gọi toàn dân đứng lên chống Pháp. Sau ba năm chiến đấu ở rừng sâu, vua Hàm Nghi bị Trương Quang Ngọc làm phản bắt vua nộp cho Pháp. Để cách ly ngọn cờ yêu nước với quốc dân Việt Nam, cuối năm 1888, thực dân Pháp đã lưu đày vua Hàm Nghi qua Algérie thuộc Pháp. Không hy vọng có ngày được trở lại Việt Nam, nên vua Hàm Nghi đã lập gia đình tại Algérie rồi 40 năm sau ông mất ở đó.

  • NGUYỄN XUÂN HOÀNGPhương mất đột ngột ở Quảng Trị. Nghe tin anh ra đi, bạn bè văn nghệ Huế không bàng hoàng, cũng không cảm thấy sửng sốt. Chỉ thấy lòng bùi ngùi, như khi ta nhìn thấy một ngôi sao chưa bao giờ sáng bỗng một ngày tắt lịm trong lặng lẽ.

  • LTS: Phan Đăng Lưu là một nhà cách mạng tiền bối, tiêu biểu của Đảng từng hoạt động ở Huế và có ảnh hưởng lớn đến trí thức văn nghệ sĩ yêu nước thời bấy giờ. Chính nhà thơ Tố Hữu cũng đã thổ lộ điều đó trong bài thơ Quê me (Anh Lưu anh Diểu dạy con đi).Nhân 100 năm ngày sinh Phan Đăng Lưu (5.5.1902 – 5.5.2002), Sông Hương xin trân trọng giới thiệu một số tư liệu về đồng chí, đặc biệt là bức Thư viết từ khám tử hình – bức thư mang đặc trưng "đa nghĩa" của một tác phẩm văn học nên nó đã vượt qua được sự kiểm duyệt khắt khe của kẻ thù.

  • PHÙNG QUÁN... Vì vậy mà có sự rung động bí mật của ý nghĩ, khiến nhà bác học trở thành người thần bí, và thi sĩ thành đấng tiên tri.                                                    (Victor Hugo - Lao động biển cả).

  • NGUYỄN QUANG HÀRa Hà Nội mùa thu này tôi muốn đến thăm anh Lê Khả Phiêu. Những ngày anh đương chức, đến, người ta nghĩ mình cơ hội. Nhưng nay anh đã nghỉ, đến thăm là nghĩa tình đời. Lòng mong muốn ấy của tôi, được anh chấp nhận và hẹn giờ gặp.