NGUYỄN THỊ ẤM
Một lần tôi quá bộ đến nhà một viên bác sĩ. Ông vốn là bạn cũ, nay làm việc tại một bệnh viện lớn trong thành phố. Ông kể một câu chuyện như sau:
Minh họa: Cẩm Ly
***
Khu tập thể nơi ông ở tự nhiên xuất hiện một cặp vợ chồng trẻ. Chàng là họa sĩ, vợ là giáo viên. Họ rất đẹp đôi. Chàng tuấn tú khỏe mạnh như vận động viên điền kinh, lại có đôi bàn tay của người nghệ sĩ. Đất nước hôm nay báo chí và sách đọc bay nhiều như bươm bướm trong nắng của mùa xuân. Họa sĩ có tài, luôn luôn được chào mời vẽ tranh minh họa. Chàng khối tiền...
Nàng đẹp y như mỹ nhân ngồi cạnh một bông hồng đỏ mới hé nở trong nắng sớm. Nghề giáo viên của nàng, vốn thanh bạch và nghèo. Nhưng nàng lại là con của một vị quan chức ngoại giao đương công tác tại nước ngoài. Cha mẹ nào mà chẳng thương bông hoa hồng kiều diễm đó. Thỉnh thoảng bà mẹ nàng đến thăm thường cho con gái những tờ bạc lớn mới tinh lần đầu tiên mới chịu bò ra cuộc đời.
Hai vợ chồng sống ở tòa nhà hai tầng trong phố nhỏ ngoại ô, đối diện với nhà viên bác sĩ. Ngoài ban công của căn nhà có một chậu cúc nhỏ đương đơm hoa thẹn thùng trong nắng vàng.
Họ yêu nhau lắm. Nàng cũng chiều chàng hết lòng. Chàng cũng thương vợ hết nhẽ. Nàng nhìn chàng bằng cặp mắt sáng như sao nhưng đầy nước. Ánh mắt của tình yêu, vừa đau vừa hờn ai nhìn cũng biết. Chàng đi bên vợ thẹn thùng bối rối như đứa trẻ. Đàn ông được yêu quá run rẩy là chuyện thường.
Con tạo trong cuộc đời nhảy nhót. Một năm sau, nàng sinh một cô bé gái. Nó còn bé tí nhưng đã đẹp giống mẹ rồi. Cộng thêm một năm nữa, người ta thấy nó chơi tha thẩn bên chậu hoa cúc. Mẹ nó càng ngày càng đẹp, ngọt như táo chín trong mùa thu vàng.
Trong tất cả các nghề, khéo nghề họa sĩ là nghề dễ đong đưa với ái tình nhất. Nghệ thuật bắt nguồn từ tài hoa và cái nghèo. Nhưng chàng lại không nghèo. Một khi con người đã no đủ cả tình ái lẫn tiền thì khó lòng còn sáng tác được nữa. Chàng bắt đầu hướng về một phương trời khác. Một cánh chim bay trong trời chiều mùa thu màu tím. Phải thôi, nghệ sĩ mà không có đau khổ thì không làm được cái quái gì cả. Tự nhiên trong cuộc đời, chẳng ai dại mò vào nơi đói khổ. Chàng mò đến khoảng trời của tình ái. Khoảng trời này bao giờ cũng đầy hoang lạ. Kẻ bước dưới bầu trời tình ái lạ, y như đi đêm trong sa mạc vậy. Suốt đời bị khát nước. Như tất cả những người đàn ông khác, trốn vợ đi hái hoa bắt bướm, có khéo che chắn đến đâu rồi cũng lộ chuyện. Đêm đêm chàng về muộn, mắt chàng lấm lét như thầy phù thủy bắt quyết. Đầu chàng ướt đẫm sương đêm, người chàng có mùi thơm của một loài hoa lạ. Nàng nhìn biết ngay...
Người đàn bà miền Bắc có tri thức thường khôn ngoan nuốt hờn vào bụng. Cứ mỗi lần chàng về muộn là nàng lại nuốt chửng vào bụng một cục máu đen. Bố đẻ của nàng là một nhà ngoại giao danh tiếng. Ngày xưa ông thường dạy con gái. Mọi chuyện trong cuộc đời phải nghĩ thật kỹ rồi mới hành động. Nếu chưa nghĩ kỹ mà đã hành động, thì chắc chắn sẽ nhận phần thua thiệt về mình. Cuộc đời ông là một tấm gương. Từ một anh công chức bàn giấy, ông đã tiến nhanh thành một nhà ngoại giao. Ông chưa già, mới khoảng năm mươi tuổi. Đất nước hôm nay "tre già măng mọc", ông còn tiến rất xa.
Tối tối nàng đưa ngón tay trắng muốt, mềm như những cánh hoa cúc, ôm lấy mái tóc đen như mực. Nàng ru con ngủ vừa nghĩ. Chồng nàng mới hai mươi bảy tuổi. Tuổi đấy so với người đàn ông trong cuộc sống hôm nay vẫn còn là kẻ ấu thơ. Người đàn ông sống giữa thành phố, nếu có tiền khó lòng thoát khỏi chuyện trăng hoa. Nghề của chàng lại là nghề nghệ thuật. Nghệ thuật và đàn bà hay dính với nhau làm một. Một tình yêu lạ, kẻ bình thường khác phải loanh quanh hàng tháng, thậm chí đến vài năm. Nhưng những người nghệ sĩ chỉ bước chân trong một tiếng tơ đồng. Tiếng đàn ngân nga độ nửa phút. Thì chàng cũng xuống thuyền sang sông.
Đến hôm nay, con người đã bước qua hàng vạn chuyện tình. Đem chuyện xưa khó lòng mà dọa chàng được. Không khéo, thì chàng ở trên bờ, nàng ở dưới sông ôm con đi chuyến đò ngang một mình. Tất nhiên, chàng sẽ đứng trên bờ lén chùi những giọt nước mắt rơi. Hết khóc, chàng tắc lưỡi quay về với người tình mới. Nàng lỡ đò rồi, ai dám bảo chuyến đò sau không lỡ.
Chàng cứ đi chơi về muộn. Trên đường về, cả bầu trời sao mùa hạ, lẫn bóng trăng tròn, rung rinh chào đón. Miệng chàng hát bài Lămbađa nóng bỏng nhún nhảy, duyên dáng của mùa hạ. Ái tình lạ, đối với người đàn ông muôn đời vẫn mới về đến nhà, khi bước chân lên cầu thang, chàng đứng lại định thần một lúc. Hai phút sau, mặt chàng lạnh tanh. Sự lừa đảo của chàng đối với nàng thật là trò trẻ con. Nàng cứ lặng thinh như không hề biết. Nàng đón chàng bằng nụ cười mê hồn của những mỹ nhân.
Ngày tháng trôi đi như mây trôi trên trời vậy. Tối nào, trong cuộc đời nàng hình như cũng mưa. Mưa mãi, nó cũng làm lòng nàng đầy như nước hồ giữa ngày tháng bảy. Nàng tự soi bóng của mình vào mặt nước hồ đấy. Nàng còn đẹp lắm, bóng nàng như bóng một nàng tiên. Chỉ khác rằng nàng tiên dưới bóng nước buồn lắm. Mắt nàng tiên sâu thăm thẳm. Một nụ cười hờn tim tím. Tình cờ một hôm, có một đốm trắng như viên thuốc rơi xuống mặt hồ làm lay động sóng. Nàng nhìn theo viên thuốc đang tan trong nước hồ xanh mà nở một nụ cười vàng vọt như chết.
Mấy hôm sau, một buổi tối chàng đi chơi về muộn. Chàng thấy nàng nằm thiêm thiếp trên giường. Dưới chân giường, con gái chàng đang nghịch mấy chục cái vỉ thuốc ngủ hết thuốc. Cái bàn nhỏ kê đầu giường có một lá thư nhỏ. Chàng hốt hoảng cầm đọc. Thư viết:
Anh thân yêu!
Em biết anh không yêu em nữa. Em ra đi cho khỏi vướng bận lòng anh.
Vĩnh biệt anh.
Chàng hốt hoảng lay vọi vợ. Nàng mở mắt nhìn chàng, rồi lại từ từ nhắm mắt. Tai họa... Chàng hốt hoảng chạy sang nhà viên bác sĩ, mong nhờ ông cứu giúp. Đêm nay, oái oăm, lại đến phiên trực của ông tại bệnh viện. Chết rồi...! Chàng quay về nhà lay gọi vợ. May quá, thuốc chưa ngấm, vợ chàng còn tỉnh. Chàng vội bế con sang gởi hàng xóm rồi vội vã đưa vợ bằng xe máy đến bệnh viện nơi viên bác sĩ làm việc.
Xe máy lao vút trong trời đêm đi về hướng thành phố vắng vẻ đã khuya. Nàng ôm chặt lấy chàng, thiêm thiếp sắp bước vào giấc mộng nghìn thu. Đến bệnh viện, chàng lại gặp ngay viên bác sĩ. Viên bác sĩ đo huyết áp, vạch mi mắt nàng. Ông băn khoăn suy nghĩ, rồi bảo chàng đứng dậy ra ngoài để ông làm việc.
Chàng đứng lo lắng ở ngoài phòng cấp cứu. Hối hận quá, nhưng bây giờ quá muộn. Nàng chẳng may đi mất, thì lỗi chuyện đó tại chàng. Biết nói sao với mọi người bây giờ.
Hai tiếng sau. Hai cô y tá khiêng nàng xuống phòng hồi sức. Chàng định chạy theo, nhưng viên bác sĩ giữ chàng lại. Ông nói: "Chỉ chậm tí nữa là cô ấy chết. Bây giờ, cô sống rồi. Nhưng cô ấy còn yếu lắm, phải hồi sức". Nói xong, ông nhăn mặt rồi bước vào phòng, đóng cửa. Chàng tẽn tò đứng ngoài.
Ba ngày sau, tin nàng quyên sinh bằng thuốc ngủ bay khắp họ hàng nội ngoại. Mẹ đẻ nàng đến, không thèm nhìn chàng, ôm lấy con gái khóc như mưa. Ông bố vợ hốt hoảng bay từ Tây Đức về, nhìn chàng trách móc lắc đầu. Chàng cúi đầu nhận lỗi, nhưng chẳng có ai thèm đếm xỉa đến chàng. Chàng đứng đăm chiêu nhìn ra cửa sổ. Bố mẹ đẻ của chàng buồn lắm.
Chuyện này mà không có đoạn sau, thì hay không kém chuyện tình "Lan và Điệp" ngày xưa. Theo lời anh chồng kể, thì cô ấy uống năm mươi vỉ thuốc ngủ. Với số thuốc như vậy, thì một con voi của Thảo Cầm viên cũng phải ngủ hai tháng. Đàng này, mạch của cô vẫn bình thường, mắt vẫn sáng như sao. Tôi nghi là có chuyện gì bí ẩn, nên tôi bảo ông chồng ra ngoài. Tôi hỏi chuyện cô. Cô kể cho tôi nghe. Cô ấy tự tử bằng một viên thuốc ngủ và năm mươi viên B1. Số vỉ thuốc hết thuốc, cô xin của một người bạn làm y tá bệnh viện, cô ấy yêu cầu tôi, chữa chạy cho cô y như một bệnh nhân nguy kịch nhất. Cô sẽ trả hoàn toàn những phí tổn tốn kém. Tôi làm y như vậy. Tất nhiên, tôi không rửa ruột cô ta. Mà chỉ để cô nằm đó hai tiếng. Sau đó chuyển sang phòng hồi sức, rồi sang phòng bệnh nhân để tiện theo dõi.
Câu chuyện kết thúc như ta đã biết. Ông vừa kể xong thì cặp uyên ương nọ dắt tay nhau xuống cầu thang chuẩn bị đi chơi buổi chiều chủ nhật. Cô đấy, đẹp tuyệt. Hai chúng tôi khẽ liếc nhìn cô cười. Cô cúi đầu đỏ mặt không thèm nhìn chúng tôi. Chiếc xe máy của Nhật màu đỏ tươi, chở hai vợ chồng và đứa con gái lao vút về hướng thành phố. Anh chồng kia đến hôm nay mặt vẫn còn tái xanh chưa hết sợ.
Viên bác sĩ nói tiếp. Bây giờ có cái mốt tự tử bằng thuốc ngủ. Tự tử thật hẳn hoi. Toàn là các cô gái trẻ, hoặc đàn bà đẹp. Tháng nào bệnh viện chúng tôi cũng có từ mười hai đến mười lăm ca. Tất nhiên cũng có vài ca không cứu được. Bản thân tôi cũng muốn ca nào cũng giống ca này.
Ngày xưa, cụ Nguyễn Du đã than một câu về nàng Hoạn Thư rằng: "Đàn bà dễ có mấy tay...". Và cuối cùng nàng Kiều của cụ cũng phải tha bổng cho nàng Hoạn Thư.
Các bạn!... Mà vớ phải ông chồng hư thân thì phải dạy. Chứ đừng bao giờ quyên sinh. Muôn năm cho đến ngày hôm nay, cuộc đời tất nhiên là quý giá nhất. Các cụ ngày xưa có câu: "Gái chính chuyên dạy chồng...". Thật buồn!... Các bạn nếu cứ tự quyên sinh. Nàng Hoạn Thư dưới suối vàng sẽ cười các bạn.
Hà Nội, tháng mười một - 1991
N.T.Â
(TCSH53/01&2-1993)
NGUYỄN VIỆT HÀCó một ngày rất âu lo đã đến với thằng béo. Bụng bồn chồn tưng tức, giống như đang ngồi giữa một cuộc họp trang trọng bỗng mót tiểu tiện mà không thể đi. Trước đấy hình như duy nhất một lần cái cảm giác bất an này cũng đã đến. Láng máng không thể nhớ.
MA VĂN KHÁNGKhi những người U Ní ở vùng biên sau mấy tháng trời đông giá, ngồi trong nhà đánh cuốc, sửa dao, đan lát bước ra khỏi căn nhà đất dày kín như cái kén, đặt chiếc vai cày lên cổ con trâu, đi những đường cày đầu tiên, hoặc rủ nhau đi bán công khắp các nơi trong vùng thượng huyện Bát Xát, thì hoa gạo bắt đầu nở.
PHAN TUẤN ANH- Anh ơi lên xe đi, xe chạy suốt Bắc Nam đấy.- Có đi Vinh hả anh, bao nhiêu tiền vậy?- Ôi dào! mấy chục ngàn thôi, lên nhanh đi anh ơi.
HOÀNG THỊ NHƯ HUYĐiện thoại di động trong túi rung lên báo tin nhắn đến, Luân uể oải mở ra xem. Khuya rồi sao còn ai nhắn tin nhỉ? Một số máy lạ với một dòng tin lạ hiện ra: “Bạn ơi tôi không biết bạn là ai nhưng tôi muốn bạn biết tôi sắp lìa xa cuộc sống này. Tôi đang tuyệt vọng”.Đúng là đồ khùng! Đồ dở hơi!
HOÀNG TRỌNG ĐỊNHPhòng giam chật chội, tối tăm... Gần trần có một lỗ thông hơi. Bên ngoài lỗ thông hơi là bức tường tôn xám xỉn. Khe hở dài chừng 10 mét, rộng chừng 3 tấc, nằm song song và gần sát với mặt đường bên ngoài. Đứng trong phòng giam, từ lỗ thông hơi nhìn qua khe hở của bức tường, chỉ có thể thấy những bước chân người đi.
NGUYỄN TRƯỜNGThấy tôi ngồi chăm chú đọc thư, miệng cứ tủm tỉm cười, vợ tôi mới giả giọng, hỏi đùa:- Có việc chi thích thú mà cười một chắc rứa?- Có chuyện vui bất ngờ đấy em ạ! - Tôi vừa trả lời vừa kéo tay vợ ngồi xuống, rồi đọc lại một mạch toàn văn bốn trang thư của ba tôi từ Huế mới gửi vào.
VIỆT HÙNGGa H. một đêm mưa phùn ảm đạm.Khách chờ tàu nằm la liệt dọc các hành lang.Tôi bước vào phòng đợi, trong tâm trạng không vui mà cũng chẳng buồn. Tìm một chỗ ngồi bất kỳ…
TRẦN KIÊM ĐOÀN Ngôi nhà một thời là tổ ấm trên đồi bỗng trở thành rộng gấp đôi, gấp ba và vắng vẻ như một tòa lâu đài cổ từ khi Bé Út dọn ra khỏi nhà để lên miền Bắc học. Đứa con 18 tuổi trên đất Mỹ nầy rời nhà đi học xa thường có nghĩa là đang bước vào đời, ra khỏi vòng tay cha mẹ, thật khó lòng về lại. Những bước tiếp nối là học ra trường, kiếm việc làm, chọn nhiệm sở như cánh buồm đưa tuổi trẻ ra khơi. Bất cứ nơi nào có thể an cư lạc nghiệp trên 50 tiểu bang sẽ là nơi đất lành chim đậu. Tuổi thành niên tiêu biểu của văn hóa Âu Mỹ là tự lập, gắn liền với vai trò chuyên môn và xã hội chứ không phải quanh quẩn với đời sống gia đình.
ĐỖ PHẤNĐêm rất khuya dưới chân núi H. Khó khăn lắm chúng tôi mới tìm được một con đò bằng tôn móp méo xác xơ. Chẳng hiểu ban ngày trông nó thế nào. Có lẽ đây là chiếc đò bị cấm lưu hành? Không thể có mặt ở bến vào ban ngày. Cũng là cấm làm phép. Dòng suối không có chỗ nào đủ sâu để có thể chết đuối.
ĐỖ KIM CUÔNGBây giờ bạn bè ít được gặp anh lang lang trên phố. Thảng hoặc dăm bữa nửa tháng, có khi hơn mới tóm được anh. Ấy là khi anh phải ra khỏi nhà đi nạp bài cho những tờ báo mà anh thường cộng tác, hoặc đi nhận nhuận bút một vài bài thơ lẻ in trên báo.
VŨ NAM TRỰC Truyện ngắn
TRẦM NGUYÊN Ý ANHÔng Nhâm bước chầm chậm theo con đường tráng xi-măng ngoằn ngoèo trong con hẻm nhỏ. Căn nhà ông ở cuối xóm, một trệt, một lầu... mới tinh. Cánh cửa sắt đóng im ỉm. Ông ngồi bệt xuống nền xi-măng vì chân ông đã mỏi. Lẽ ra, khi mấy đứa con ông chưa bàn nhau cất lại căn nhà, ông đã có thể đẩy cánh cửa rào bằng tre và đàng hoàng bước vào nhà mình.
XUÂN CHUẨNĐể rồi tôi kể cho ông nghe về lai lịch cái quạt, để ông ông khỏi coi tôi là Thằng Bờm có cái quạt mo. Cái thời quạt điện quạt đá, máy lạnh mà cứ bo bo cái quạt kè, thỉnh thoảng lại đạp phành phạch như mẹ hàng cá thách lên giữa chợ. Cũng chẳng có gì li kỳ, hay mùi mẫn rơi lệ, chỉ là chuyện đời tầm phào.Hai ông trải chiếu ngồi giữa sân, nhâm nhi chén trà, ông Thân nói với đại tá Tiến về hưu như vậy khi đại tá ngỏ ý thích cái quạt kè của ông.
TRẦN THỊ TRƯỜNG Bim chào đời vào lúc kém 19 phút. Trăng hạ tuần phun nhẹ màu đục của sữa vào bầu trời. Hôm sau trời lất phất mưa. Bố nói với bà ngoại trước khi đi làm: "Nếu không thấy con về thì bà giúp con cùng nhà con nuôi cháu". Câu nói ám ảnh làm trí tưởng tượng của bà ngoại nhiều lần thắt lại. Sau này nhiều khi bà ngoại sợ cả cái bóng của mình.
NAM TRUNG Ông Hãnh cứ đi tới đi lui trong phòng khách nhà ông, vừa đi vừa quạu cọ lẩm bẩm: thằng Hùng nó nói vậy là nó có ý coi thường mình, nó dám trứng khôn hơn vịt. Rồi mày sẽ biết tay ông. Ông sẽ cho mày còn lâu mới được vào Đảng, ông sẽ bác tất cả những đề xuất về mày...
HOÀNG THÁI SƠNKhi tôi lớn lên thì nội tôi đã mất từ lâu nhưng thỉnh thoảng dân làng vẫn nhắc đến người với niềm cảm mến về những chuyện không ít ly kỳ. Ông tôi rất khoẻ, người tròn vo, đen như sừng, tục danh Cu Trắt - phương ngữ vùng quê tôi nghĩa là nhỏ và rắn chắc. Ông ham mê võ thuật, thạo côn quyền, thuở trai thường đóng vai ông địa trong đám múa lân. Đám múa năm nào hễ thiếu ông là coi như nhạt trò, dân làng chẳng ai buồn xem. Người ta đồn ông tôi tài ba lỗi lạc, như có thể đi trên lửa, nhảy qua nóc nhà, còn những thứ chui vào hậu cung đình làng mà không cần dở ngói là xoàng... Kho chuyện về ông ngày càng dày do mồm miệng dân gian thêu dệt thêm, tuy nhiên trong đó nhiều chuyện là có thật.
PHAN XUÂN HẬUTôi trở về quê sau mười năm xa cách. Quê tôi nằm cuối con sông Vẹn, con sông này là nhánh của sông Dinh, bắt nguồn từ dãy núi Gám, chảy qua bến Dền. Nơi đây xưa kia là kinh đô của vua Dền. Vua Dền tụ tập lực lượng chống lại nhà Trần khi đó đang trấn áp nhà Lý. Vua Dền là hậu duệ của Lý Thái Tổ, ông không chịu sự chuyên quyền của vua tôi Trần Thủ Độ bèn lập căn cứ ở miền Tây Yên Thành, tức quê tôi, và Dền là kinh thành của ông, dân quen gọi ông là vua Dền.
NGUYỄN VĂN VINHTết Mậu Thân năm ấy tôi tròn mười sáu tuổi. Soi gương, tôi thấy y xì một con bé tóc lơ xơ hoe nắng, xấu tệ.
CHÂU DIÊNĐơn vị của tôi đi bộ từ một tỉnh miền Trung, lên qua Mường Phăng thì Điện Biên đã giải phóng. Sau một tháng đi bộ nhưng gần như chạy bộ, chúng tôi được phép nghỉ lại hai ngày ở một bản, hồi đó bản này nằm khá sâu trong rừng, nhưng nay thì nó đã ở bên một nhánh đường mới làm dẫn ra phố huyện Tuần Giáo để nối vào con đường số 6 chạy tuốt lên Điện Biên Phủ.
NGUYỄN TRƯỜNGLàng Hạ nằm phía hạ nguồn sông La Ngà. Đất chật. Người đông. Đói nghèo thành nếp. Hồi hai bên đánh nhau, nơi đây là vùng địch hậu. Giải phóng hơn chục năm mà làng Hạ đói nghèo vẫn hoàn nghèo đói. Không ít người bỏ làng đi xa chẳng thèm ngoái cổ nhìn lại. Vậy mà hơn mười năm lại đây, nhờ vực dậy cái nghề tơ tằm truyền thống vốn có từ xưa, làng Hạ đang trở thành một làng nghề giàu có nhất nhì trong vùng. Nhà cũ lỗi thời phá đi xây mới. Đường làng bùn lầy được thay bê-tông. Trường tiểu học tranh tre nứa lá hồi nào nay lên hai tầng. Điện lưới dọc ngang khắp làng đã đẩy năng suất ươm tơ kéo sợi lên cao chưa từng thấy. Chất lượng tơ tằm đạt chuẩn xuất khẩu. Hàng bán chạy hơn cả tôm tươi. Thu nhập người dân ngày một cao.