Trong những ngày tháng 10 lịch sử, cả nước đang chuẩn bị kỷ niệm 60 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh trên biển (23/10/1961 - 23/10/2021), chúng tôi tìm về nhà bác Phan Nhạn, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân, nguyên là Máy trưởng của Đoàn tàu không số năm xưa.
Cựu chiến binh Phan Nhạn thăm lại bến K15 Đồ Sơn, Hải Phòng.
Bác cùng với các đồng đội đã đưa 15 chuyến tàu không số vượt biển khơi vận chuyển vũ khí chi viện cho chiến trường miền Nam, góp phần làm nên huyền thoại đường Hồ Chí Minh trên biển.
Trong căn nhà đầy ắp những kỷ niệm tại số 3A ngõ 117, đường Lý Nam Đế, phường Phước Long, Nha Trang, bác Phan Nhạn say sưa kể về quãng đời oanh liệt mà hào hùng của mình, trong đó có nhiều trận chiến không cân sức khi tàu của bác giáp mặt kẻ thù. Đang say sưa kể, giọng bác bỗng chùng xuống và xúc động khi nhắc tới các đồng đội hy sinh trên biển, hòa mình vào biển cả mãi không ngày trở về…
Sinh ra và lớn lên trên quê hương đất võ Bình Định, cũng như bao người con miền Nam lúc bấy giờ, bác hăng hái lên đường tham gia nhập ngũ, năm 1954 tập kết ra Bắc. Sau đó, bác được cấp trên cử đi học văn hóa và đào tạo lớp cơ điện tàu thủy, 8 năm sau bác được cấp trên điều về công tác tại Đoàn 759 (tiền thân của Lữ đoàn 125 Hải quân), đảm nhiệm cương vị Máy trưởng của các con tàu thuộc “Đoàn tàu không số” để vận chuyển vũ khí cho chiến trường miền Nam. Trong suốt quá trình thực hiện nhiệm vụ thì nhiều lần tàu bác bị địch bủa vây, nhưng bác và đồng đội vẫn mưu trí thoát khỏi vòng vây địch. Bác cùng đồng đội đã trải qua nhiều thời khắc nguy hiểm cận kề khi cái chết và sự sống chỉ trong gang tấc.
Nhấp một chén trà đặc, bác Phan Nhạn say sưa kể, trong số các chuyến vượt biển thì bác nhớ nhất là chuyến chở 25 tấn vũ khí vào Vàm Lũng, Cà Mau. Theo kế hoạch, 23 giờ ngày 16/10/1962 tại bến K15 Đồ Sơn, con tàu gỗ Phương Đông 2 của bác do đồng chí Nguyễn Giạt làm Thuyền trưởng nhổ neo xuất phát. Trước lúc lên đường các đồng chí Phạm Văn Đồng, Phạm Hùng, Trần Văn Trà, Ung Văn Khiêm đến chia tay đoàn. Anh Phạm Hùng nói: “Các đồng chí chuẩn bị thực hiện một nhiệm vụ vô cùng lớn lao, vinh quang và nguy hiểm, phía trước miền Nam và Quân Giải phóng đang từng ngày, từng giờ ngóng chờ các đồng chí”. Những cái bắt tay, ôm hôn nồng ấm của các đồng chí lãnh đạo như tiếp thêm sức mạnh và lòng vững tin cho bác và cán bộ, chiến sĩ trên tàu. Thay cho điều muốn nói, Thuyền trưởng Nguyễn Giạt nhìn các cán bộ, chiến sĩ giơ cao cánh tay rắn rỏi và đồng thanh hô: “Quyết tâm!”. Trên con tàu lịch sử ấy, những gương mặt còn rất trẻ như Huỳnh Văn Lân, Nguyễn Hấn, Tư Đạo, Nguyễn Ngọc… cùng với bác hồn nhiên ra trận với bầu máu nóng tuổi đôi mươi.
![]() |
Bác Phan Nhạn (người đứng giữa) cùng đồng đội năm 1965. |
Lấy khăn lau vội mồ hôi bác say sưa kể tiếp, do có 3 đồng chí quê Nam Bộ là Ba Trung, Năm Công và Sáu Danh sẽ làm hoa tiêu nên chuyến đi có phần thuận lợi. Sau hơn 2 ngày, 3 đêm trên biển, luồn lách, tránh tàu địch, đến vĩ tuyến 17 thì tàu mất liên lạc với đất liền. Chi bộ triệu tập cuộc họp, thuyền trưởng thông báo “Máy vô tuyến điện bị sự cố, tàu quay về hay tiếp tục lên đường”? Mọi người quyết tâm cùng hô “Lên đường!”. Thông suốt tư tưởng, tàu chuyển phương án, ban ngày ngụy trang giả làm tàu đánh cá, đêm len lỏi và tăng tốc di chuyển nhanh. Thời tiết Phương Nam vào mùa gió chướng, sóng to cấp 5 cấp 6, anh em không nấu ăn được, chỉ có lương khô và nước để cầm hơi. Vào lúc 18 giờ ngày thứ năm của chuyến hải trình, tàu đã qua Cù Lao Thu, Phan Thiết. Đến 22 giờ 30 phút, thủy thủ trực ca phát hiện từ xa 3 chiếc tàu tuần tra của Mỹ đang lao tới. Toàn tàu hội ý và nhận định tình hình, có thể tàu mình đã bị địch phát hiện, nghi ngờ. Thuyền trưởng lệnh sẵn sàng chiến đấu, tầm nhìn xa cự ly giữa hai bên khoảng hơn 5 hải lý. Thuyền trưởng Giạt ra lệnh: “Phải 45 độ, tất cả vào vị trí sẵn sàng chiến đấu!”. Sau hơn 20 phút tình hình trở lại bình thường bởi tàu địch không phát hiện được, vì tàu không bật đèn, toàn tàu thở phào.
Sau 7 ngày lênh đênh trên biển, sáng ngày 22 tháng 10, tàu đến vùng biển Cà Mau. Lợi dụng cơn mưa bất chợt tàu chuyển hướng vào bờ. Lại nỗi lo nữa. Sắp vô bến rồi mà vẫn chưa bắt được tín hiệu của đất liền. Toàn tàu căng mắt dõi về bốn hướng cảnh giác và tìm đồng đội. 4 giờ 15 phút, anh em phát hiện có một chiếc ghe đánh cá, thấy tàu mình họ bỏ chạy. Tàu tăng tốc đuổi theo, cặp bám được ghe của họ. Biết là tàu của đằng mình, chiếc ghe đã dẫn đoàn vào được lạch Gành Hào. Lúc đó là 5 giờ ngày 23 tháng 10. Đồng chí Tư Đức, thủ trưởng đơn vị 962, Quân khu 9 ra đón, tâm sự: Đã mấy ngày nay tàu của chúng tôi cứ đêm ngày vào ra phía mũi dõi tìm, lòng cồn cào lo lắng, thật vui mừng khôn xiết khi tàu mình cập bến được an toàn. Chuyến đi đầu tiên của tàu Phương Đông 2 đã đưa 25 tấn vũ khí về Vàm Lũng, Cà Mau.
60 năm đã trôi qua nhưng ký ức về những tháng ngày cùng đồng đội chống chọi với đạn bom kẻ thù và sóng gió đại dương vẫn vẹn nguyên trong tâm trí cựu chiến binh Phan Nhạn. Sau ngày đất nước thống nhất, bác Nhạn vào định cư ở thành phố biển Nha Trang, tiếp tục tham gia công tác xã hội và kinh qua nhiều chức vụ khác nhau. Những cống hiến không mệt mỏi của bác đã được Đảng, Nhà nước ghi nhận, phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và nhiều Huân, Huy chương cao quý khác.
Theo Báo Kinh tế đô thị.
Sáng ngày 7/9 Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế (TTBTDTCĐ Huế) phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Quốc gia tổ chức khai mạc Triển lãm “Rồng- Phượng trên bảo vật triều Nguyễn”.
Sáng ngày 7/9, tại Sân điện Kiến Trung, Đại Nội Huế, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã tổ chức trưng bày giới thiệu Dự án “Tu bổ, phục hồi và tôn tạo di tích điện Kiến Trung”.
Kể từ ngày 05/9/2018, quy định thời giờ làm việc hành chính trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước các cấp, các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc tỉnh, các cơ quan Trung ương đóng trên địa bàn tỉnh các cơ quan Đảng và các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn tỉnh (cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã).
Dấu ấn thời khắc lịch sử qua Tuần lễ Vàng năm 1945 lần đầu tiên được chuyển thể qua kịch bản Tuồng, đã làm nổi bật ý nghĩa cộng sinh “dân với nước”, làm nổi bật tính nhân văn của Hồ Chủ tịch giữa cuộc chuyển giao của chế độ phong kiến ở nước ta cho Chính phủ Lâm thời. Sông Hương trích đăng 2 cảnh trong kịch bản tuồng lịch sử mang tính văn học này.
Sáng 31/8, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh Thừa Thiên - Huế đã diễn ra Lễ trao tặng và tiếp nhận tư liệu, hiện vật về Chủ tịch Hồ Chí Minh nhân kỷ niệm 73 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Ngày 31/8, tại phường Thủy Biều, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế đã diễn ra lễ hội trái cây thanh trà Huế lần thứ VI năm 2018 với chủ đề: “Thanh trà - Hương vị xứ Huế”.
Chiều ngày 30/8, tại hội trường Đại học Huế đã diễn ra chương trình thơ “Tổ quốc tự hào, đất nước mến yêu”. Chương trình do Hội thơ Hương Giang phối hợp với Đại học Huế tổ chức nhân dịp kỷ niệm 73 năm Ngày Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh Việt Nam 2/9.
Chiều 30/8, Ban Chấp hành Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế đã tổ chức buổi bế mạc trại sáng tác Văn học Quảng Ngạn năm 2018.
Chiều ngày 30/8, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh tại Huế đã diễn ra Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc Triển lãm Mỹ thuật “Chủ tịch Hồ Chí Minh trong sáng tác của các nghệ sĩ tạo hình Huế”
Tối ngày 28/8/2018 tại Trung tâm Văn hóa Thông tin tỉnh đã diễn ra Liên hoan đưa thông tin về cơ sở tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ X, năm 2018. Hoạt động nhằm chào mừng 73 năm Ngày Cách mạng Tháng tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Chiều ngày 28/8, Tại Trung Tâm Văn hóa Thông tin tỉnh Thừa Thiên Huế, Sở Văn hóa và Thể thao đã tổ chức khai mạc Triển lãm về các thành tựu nổi bật của các đơn vị, địa phương trong năm năm qua. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ Liên hoan “ Đưa thông tin về cơ sở” lần thứ X.
Sáng 24/8, Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế đã tổ chức khai mạc trại sáng tác văn học Quảng Ngạn 2018. Tham gia trại sáng tác có 10 nhà văn, nhà thơ là hội viên của Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế.
Chiều ngày 23/8, Tạp chí Sông Hương và Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán phối hợp tổ chức giới thiệu tác phẩm Tự truyện Mạ Tui của nhà giáo Nguyễn Viết An Hòa. Đây là một tác phẩm đầy ý nghĩa trong mùa Vu lan hiếu hạnh.
Tối ngày 21/8, tại Bảo tàng Văn hóa Huế đã diễn ra chương trình kỷ niệm 5 năm thành lập Ca Huế thính phòng (20/8/2013 - 20/8/2018), chương trình đã thu hút đông đảo người đam mê nghệ thuật, du khách đến tham gia, thưởng thức.
Nhân kỷ niệm 73 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 02/9, sáng ngày 17/8, tại Bảo tàng Văn hóa Huế diễn ra lễ khai mạc triển lãm “Huế những ngày Tháng Tám lịch sử năm 1945” .
Sáng ngày 15/8, tại Hội trường Đại học Khoa học Huế đã diễn ra buổi giao lưu giữa Hội nhà văn Đài Loan, Trường Đại học Thành Công của Đài Loan và Trường Đại học Khoa học Huế.
Chiều ngày 10/8, Thư viện Tổng hợp Tỉnh Thừa Thiên Huế phối hợp với Ban liên lạc trường thanh niên Tiền tuyến Huế tổ chức Kỷ niệm 73 năm ngày thành lập Trường thanh niên tiền tuyến Huế và buổi giới thiệu sách Tướng Cao Văn Khánh – Hồi ức lịch sử của tác giả Trần Bảo Vân.
Sáng ngày 07/8, tại trụ sở UBND tỉnh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Phan Ngọc Thọ đã có buổi làm việc với Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật tỉnh. Tham dự buổi làm việc có lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao, Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật tỉnh và các Hội chuyên ngành thành viên.
Chiều 1/8, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật tổ chức buổi giới thiệu tập thơ “Bắt vạ tri âm” của tác giả Trần Duy Phiên.
Chiều ngày 31/7, Trung tâm Nghệ thuật Lê Bá Đảng và Điềm Phùng Thị phối hợp với Chi hội Mỹ thuật Việt Nam tại Thừa Thiên Huế và Hội Mỹ thuật Thừa Thiên Huế đã tổ chức triển lãm mỹ thuật “Sắc Thu”. Đây là lần thứ hai triển lãm “ Sắc thu” được tổ chức nhân kỷ niệm 61 năm Ngày thành lập Hội Mỹ thuật Việt Nam (1957 - 2018).