THANH TÙNG
Ý tưởng thành lập Hội Nghiên cứu và Phát triển Di sản Văn hóa Huế được nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân cho biết là đã có từ rất lâu mà nay mới thành hiện thực.
Ban chấp hành Hội ra mắt
Quá trình vận động thành lập vô cùng khó khăn, nhưng vì lòng yêu Huế nên ban vận động đã động viên nhau vượt qua mọi khó khăn, trở ngại để hội đủ các điều kiện, được chính quyền cho phép thành lập và tổ chức đại hội đúng quy trình, đúng thời điểm thích hợp nhất.
Mục tiêu của việc thành lập Hội là để góp phần cùng các cơ quan chức năng nghiên cứu, giữ gìn và phát huy tốt nhất những giá trị di sản. Cũng có thể hiểu là những nghiên cứu bảo tồn và phát triển di sản văn hóa Huế từ trước tới nay chưa tương xứng với tiềm năng vốn có vì nhiều lý do, trong đó có lý do về phương pháp và nguồn nhân lực. UBND tỉnh rất quan tâm và sớm ra quyết định cho phép thành lập Hội là minh chứng cho chủ trương xã hội hóa công tác nghiên cứu, bảo vệ, phát huy các giá trị di sản văn hóa Huế với mong muốn được cả xã hội đồng hành cùng Nhà nước trong lĩnh vực này.
Vì vậy Hội Nghiên cứu và Phát triển Di sản Văn hóa Huế đã và sẽ là nơi tập hợp những người yêu Huế, yêu di sản văn hóa Huế và các chuyên gia hoạt động sưu tầm, nghiên cứu, bảo vệ, phát triển di sản thành tài sản, tham gia phản biện khoa học các công trình nghiên cứu phát triển di sản văn hóa Huế, góp phần làm cho Huế ngày càng đẹp hơn và luôn giữ được những giá trị văn hóa đặc trưng vốn có trong lòng nhân dân Việt Nam cũng như bạn bè quốc tế.
Trong dự thảo điều lệ và phương hướng hoạt động mọi người có thể thấy được Hội có tham vọng tìm kiếm các giải pháp nhằm bảo tồn thích nghi và đưa ra các ý tưởng biến các giá trị văn hóa Huế thành sản phẩm có giá trị thực tiễn trong các hoạt động dịch vụ - du lịch nhằm nâng cao đời sống vật chất lẫn tinh thần cho người dân. Đó là những định hướng rất tích cực và rất thực tế.
Ông Phan Ngọc Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh, cũng đã nhấn mạnh trong phát biểu chúc mừng đại hội: Lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ ai cũng trăn trở tìm hướng để phát triển đô thị di sản. Huế chưa phát triển như mong đợi là dấu hỏi lớn cho quốc gia, quốc tế chứ không riêng gì người Huế. Đã đến lúc chúng ta phải suy nghĩ, đánh giá lại những bất cập, hạn chế cũng như các rào cản trong quá khứ, khách quan nhìn nhận và tìm cách phát triển Huế xứng đáng với vai trò, vị thế. Huế không thể phát triển theo kiểu nhảy cóc mà phải dựa trên nền tảng di sản. Mô hình đô thị Thừa Thiên Huế trong tương lai là mô hình đô thị di sản văn hóa, thân thiện môi trường, lấy du lịch làm kinh tế mũi nhọn, y tế, giáo dục làm nền tảng và công nghệ làm mũi đột phá. Đây là chiến lược phát triển phù hợp trong giai đoạn tới nhằm quy tụ trí tuệ của người Huế và quốc gia, quốc tế để tham gia xây dựng phát triển Huế. Phải làm sao để nâng cao giá trị vùng đất và con người Huế? Làm sao để những người yêu Huế, yêu giá trị văn hóa di sản của Huế được cùng chung tay góp sức xây dựng phát triển Huế trong tương lai! Mong rằng các thành viên của Hội cùng chung một ý chí trong việc phát huy giá trị di sản hướng đến góp phần thăng hoa giá trị văn hóa Huế và người Huế được hưởng thụ tốt nhất các giá trị này.
Cá nhân người chấp bút bài viết ngắn này rất tâm đắc với những Hội xã hội tự nguyện, tự chủ và tự trang trong mọi hoạt động, tồn tại không dựa vào ngân sách Nhà nước mà dựa vào sự cống hiến của hội viên và đem lại những hiệu quả rất thiết thực. Chẳng phải là ở đất thần kinh này từ đầu thế kỉ XX đã từng có Hội những người bạn Cố đô, do Linh mục Cadière sáng lập và đã xuất bản tập san BAVH ra liên tục từ năm 1914 cho đến năm 1944. Linh mục Cadière đã cộng tác thường xuyên với nhiều nhà văn hóa ở Hà Nội và ở Huế, trong đó có nhiều linh mục, các quan chức người Pháp, quan chức Nam triều, các bậc thức giả người Việt đương thời như các cụ Thượng thư Tôn Thất Hân, Nguyễn Hữu Bài, Ngô Đình Khả; các hoạ sĩ bậc thầy Lê Văn Miến, Tôn Thất Sa; các học giả Nguyễn Đình Hòe, Nguyễn Tiến Lãng, Đào Duy Anh…
Trước đó Huế cũng đã có Mạc Vân thi xã nổi tiếng do ông Hoàng thơ Tùng Thiện Vương Miên Thẩm thành lập vào năm 1850. Thi xã Mặc Vân được đặt ngay tại Kí Thưởng Viên (Phủ Tùng Thiện Vương). Ngoài các tài hoa thi tứ tại kinh đô còn có nhiều văn nhân thi sĩ đã nổi tiếng của cả nước tham gia như: Cao Bá Quát, Nguyễn Văn Siêu, Phan Thanh Giản… Thập niên 1930 có Hương Bình thi xã do cụ Ưng Bình Thúc Giạ Thị sáng lập và chủ súy. Hương Bình thi xã không chỉ là diễn đàn xướng họa văn thơ mà còn có cả một không gian sinh hoạt của Ca Huế và sân khấu Tuồng.
Tôi có một giấc mơ là Huế sẽ kế thừa những tinh hoa, truyền thống hoạt động nghệ thuật để có những “tao đàn”, những “thi xã”, có hội những người bạn cố đô với những dấu ấn mới bắt nhịp cùng sự phát triển của cả tỉnh, đưa tỉnh Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương như tinh thần Nghị quyết 54 của Bộ Chính trị, dựa trên nền tảng di sản văn hóa vốn có.
T.T
(SHSDB39/12-2020)
Bà Francoise Corrèze - đảng viên Đảng Cộng sản Pháp, là một chiến sĩ chống phát xít, một người bạn của Việt Nam từ nhiều năm nay. Sau những chuyến đi thăm nước ta trong chiến tranh cũng như từ ngày đất nước thống nhất, bà đã viết nhiều tác phẩm về Việt Nam. Lần đầu tiên đến Huế đầu năm 1985, bà đã ghi lại những cảm nghĩ của mình. Chúng tôi xin giới thiệu một số đoạn sẽ được in trong cuốn sách viết về thanh niên Việt Nam bằng tiếng Pháp.
PHAN THUẬN ANNgọ Môn năm cửa chín lầu,Cột cờ ba cấp, Phu Văn Lâu hai tầng.
LÊ MINH PHONGDọc theo đôi bờ Sông Hương, nơi có những công viên quyến rũ là điểm trưng bày của một số công trình nghệ thuật.
NHỤY NGUYÊN(Xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc trung ương)
LÊ PHÙNGSau nhiều ngày cùng nhau trăn trở - nghĩ suy - hiệp lực - hiệp tâm của những anh, chị em nhạc sĩ ở Huế, Nhạc Quán đã chính thức trình làng với công chúng yêu thích âm nhạc tại Huế vào lúc 20h, ngày chủ nhật (02/01/2011) là ngày Đinh Tỵ (nguyệt đức hợp, tế tự, đính hôn) trong tiết trời vào xuân của Huế, có sáng nắng chiều mưa, có gió về đêm, có lòng người ấm áp, có không gian lãng mạn, trữ tình.
HỒ VĨNHMới đây trong quá trình sưu tầm tư liệu Hán Nôm tại Cố đô Huế, chúng tôi tìm thấy được một văn bản có liên quan đến Phường Đúc Huế.
TƯỜNG THITôi trở lại Hương Trà bằng ký ức của hơn 20 năm trước, trên con đường đất băng qua những vườn thanh trà trĩu quả ven con sông Bồ thơ mộng để đến làng Lại Bằng, xã Hương Vân. Một xã tiếp giáp núi và đồng bằng, nơi đã ghi lại dấu ấn lịch chống giặc ngoại xâm của Thừa Thiên Huế - địa đạo Khe Trái.
NGUYỄN ĐẮC XUÂNTrong những năm gần đây, Huế đã được các nhà đông phương học và khách du lịch trong nước và ngoài nước lưu ý.
MAI KHẮC ỨNGLăng Minh Mạng nằm dưới chân núi Cẩm Kê thuộc thôn La Khê làng An Bằng huyện Hương Trà cũ, nay là thôn Liên Bằng, xã Hương Thọ, thành phố Huế. Địa thế dải đất này rất đẹp. Hiện thời cây cối ở chung quanh đã lùi xa để lại những khoảng trống nối dài trên các triền đồi thoai thoải, khu lăng trở nên lẻ loi hơn.
LÊ HUỲNH LÂMCó lẽ một trong những loài động vật gần gũi, gắn bó với người dân xứ Huế trong mọi thời cuộc là loài hến. Cho dù trải qua bao thăng trầm, bao biến cố trên mảnh đất nhỏ bé này, mọi thứ có thể thịnh suy nhưng hến vẫn trường tồn. Trường tồn như một nét văn hóa thầm lặng, khiêm tốn, không khua trương, ồn ào,… mà âm thầm tỏa ngát hương.
PHAN HỨA THỤYChùa Thiên Mụ là một công trình kiến trúc có qui mô lớn và xuất hiện khá sớm trong quá trình hình thành phát triển của văn hoá Phú Xuân. Cũng như phần lớn các công trình kiến trúc cổ khác, chùa Thiên Mụ từ khi mới được xây cất trở về sau lần lượt đã được dựng nhiều tấm bia, hoặc để ghi lại công việc tu tạo, hoặc đề thơ vịnh cảnh, hoặc ghi cảm tưởng trong những lần vãn cảnh chùa của một số vua chúa nhà Nguyễn.
NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(Tiếp theo SH số 5 – tháng 2 - 1984)
NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(B.A.V.H. 1992, trang 189-203)HỒ TỊNH TÂM - Từ thời Gia Long, khi xây kinh thành Huế, một nhánh sông đã được ngăn chặn lại ở trên làng Kim Long hiện nay và dòng sông đó bị lấp đi ở một vài nơi, một số nơi khác thì được mở rộng và uốn nắn lại cho đều đặn. Chính một phần của nhánh sông ngày xưa ấy đã tạo ra Hồ Tịnh Tâm, nay ở tại bên trái đường Lục bộ, gần với Cầu kho, hay vùng nhượng địa (cho Pháp ở Mang Cá lớn).
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNGCó lẽ thiên nhiên đã giữ một vai trò nào đó, thực quan trọng, trong sự tổng hợp nên cái mà người ta có thể gọi là “bản sắc Huế”. Bởi vì thiên nhiên bao giờ cũng biểu hiện một cách nhất quán giữa cái hằng cửu và cái biến dịch, giữa cái biến động và cái tĩnh tại.
MAI KHẮC ỨNGBất chợt. Tưởng như có con lợn chạy giữa sân điện Cần Chánh tại Hoàng thành Huế. Định thần lại tôi đã nhìn thấy chúng trong mấy ô trang trí bên thân hai chiếc vạc đồng đúc thuở Kim Long còn là phủ chúa dưới thời Hiền vương Nguyễn Phúc Tần (1648 - 1687) mà lạc khoản lại ghi Thịnh Đức thứ 8 và Thịnh Đức thứ 10. Bản chú thích bên hai vạc này ghi là đúc năm 1660 và 1662.
L.N.D: Vào năm 1822, dưới triều Minh Mạng, một người Anh là John Crawfurd có dịp đến Huế và được hai người Pháp lúc bấy giờ đang làm quan ở đây là Chaigneau và Vannier hướng dẫn đi thăm Kinh Thành. Dưới đây là những gì mà Crawfurd đã viết về Huế trong ngày viếng thăm ấy: 29-9-1822. Chúng tôi dịch từ bản Pháp ngữ của H.Cossarat trong B.A.V.H. 1933, No1-2, tr.5-10.
PHẠM ĐĂNG TRÍThuở ấy, có nhiều người từ những miền đất màu mỡ nhưng vẫn dời nhà đến ở trên một vùng gò đồi đầy sỏi đá. Nguyên nhân lôi cuốn họ tới đây là do màu sắc thiên nhiên ở chốn này thật là thanh tú, đa dạng và không ngừng thay đổi.
LÊ VĂN HẢOTháng 12 năm 1979 tại thành phố Pitxanulôcơ (Pitsanulok) Thái Lan, ông Tổng Giám đốc Tổ chức Giáo dục Khoa học và Văn hoá của Liên Hiệp Quốc (gọi tắt là UNESCO) đã triệu tập một cuộc họp của những chuyên gia nhằm chuẩn bị cho một Chương trình nghiên cứu các đô thành lịch sử ở châu Á. Chương trình này sẽ nhằm vào một số đô thành cổ kính đã từng đóng những vai trò có ý nghĩa trong sự phát triển và giao lưu của các nền văn hoá ở châu Á.
Chiều 8.6, tại Nam Châu Hội Quán trên vùng cỏ cây Kim Long xứ Huế, GALA TINH HOA SÔNG HƯƠNG đã được tổ chức nhằm tôn vinh Nhà xuất bản Tinh Hoa - Huế.
NGUYỄN ĐẮC XUÂNỞ mục “Phương vị quê hương” này, tạp chí sẽ lần lượt đăng các bài tìm hiểu văn hoá ngắn gọn nhưng có… duyên văn chương. Chúng tôi vui mừng được sự hưởng ứng của các nhà nghiên cứu lão thành am hiểu Huế - Bình Trị Thiên như các cụ Bửu Kế, Phan Văn Dật, Nguyễn Hữu Đính, Phạm Đăng Trí… cùng các anh Lê Văn Hảo, Nguyễn Đắc Xuân, Phan Thuận An… Chúng tôi cũng mong nhận được bài của các bạn ở các tỉnh miền Trung nói về phong vị quê hương mình để tạo được giao lưu văn hoá trên giải đất gắn bó lâu đời này.