Gia đình nghệ thuật kỳ nữ Kim Cương - Kỳ 2: Người góp công lớn cho cải lương
Bà Ba Ngoạn sinh con trai là Nguyễn Ngọc Cương, sau này trở thành một trong những người tiên phong gầy dựng cải lương trong buổi đầu hình thành. Ông cũng là người đào tạo ra những ngôi sao Năm Phỉ, Bảy Nam, Ngọc Sương, Thanh Tùng...
Ông Nguyễn Ngọc Cương - Ảnh: Tư liệu gia đình
Bỏ ngành y, theo sân khấu
Bà Ba Ngoạn cho con trai Nguyễn Ngọc Cương qua Pháp du học, để sau này làm bác sĩ. Học được một năm thì ông Cương bỏ trường y, đăng ký vô trường sân khấu. Một cậu bé khi sinh ra đã mang dòng máu nghệ sĩ trong người, rồi cả thời ấu thơ lúc nào cũng nghe tiếng sáo tiếng đờn, thấy ánh đèn màu lộng lẫy, thuộc từng bộ diễn của nghệ sĩ, thì làm sao không “nhiễm”, không mê cho được. Dĩ nhiên bà Ba Ngoạn muốn con làm bác sĩ để rạng rỡ và ổn định, vì thời đó bác sĩ rất danh giá, lương cao, huống chi là bác sĩ từ Pháp về. Nhưng rồi bà cũng phải chiều theo sở thích của con. Nhờ vậy mà sau này sân khấu có một người thúc đẩy phát triển lên một giai đoạn rực rỡ khác: hình thành bộ môn cải lương.
Khi ông Nguyễn Ngọc Cương đi Pháp về thì cải lương chưa có, chỉ mới manh nha với hình thức đầu tiên là “ca ra bộ” đang được ưa chuộng ở Mỹ Tho (với gánh của thầy Năm Tú), và Vĩnh Long, Sa Đéc (với gánh của thầy Andre Thận). Ông Cương bèn gom một số nhóm đờn ca tài tử ở Sài Gòn lại và phát triển “ca ra bộ” tại Sài Gòn.
NSND Kim Cương vừa kể mà tay vừa “ra bộ”, miệng cười vui sướng như chính mình đang diễn lúc đó: “Ba tôi mời mấy ông thợ hớt tóc ráp vô đờn ca chơi, rồi đặt lời, kêu bà Năm Phỉ, Năm Xoàn… đứng ra ca, ca tới câu nào thì làm động tác theo câu đó. Bà nội thấy người ta thích quá, bèn chọn những ngày chủ nhật cho dàn tài tử này lên hát ở bộ ván gõ trong nhà, ai tới coi thì cứ chồng một xấp 10 xu như “tiền vé”, là được vô coi. Tiền xu không đếm, cứ chồng đúng 10 xu thì độ cao bấy nhiêu đó”. Dù gọi đờn ca tài tử nhưng không phải nghĩa “nghiệp dư”, mà người chơi rất chuyên nghiệp, rất giỏi. Họ lại làm những nghề bình thường như hớt tóc, làm ruộng, tối tối ôm đờn xúm nhau lại ca hát. Thành ra ông Ngọc Cương biết ai đờn hay thì mời về, bất luận làm nghề gì.
Gánh cải lương lớn nhất nhì miền Nam
Khoảng năm 1918, từ các nhóm “ca ra bộ”, các gánh cải lương đầu tiên đã hình thành, là gánh thầy Năm Tú, gánh Tân Thinh của ông Trương Văn Thông, gánh Trần Đắc của ông Trần Đắc Nghĩa… Ông Ngọc Cương thành lập luôn gánh cải lương Phước Cương vào năm 1926. Tên Phước Cương là ghép từ chữ Ngọc Cương và chữ Lê Công Phước (tên của Bạch Công Tử George Phước, Mỹ Tho lừng lẫy cùng thời với Hắc Công Tử Trần Trinh Huy, Bạc Liêu). Ông Nguyễn Ngọc Cương và ông Lê Công Phước từng đi học sân khấu tại Pháp nên quen biết nhau và cùng ảnh hưởng Tây học, nên quyết chí làm một sân khấu mang chất Tây học nhiều hơn. Cải lương đáp ứng được những điều kiện đó, vì nó mở ra một phương thức biểu diễn mới mẻ mà hai ông có thể áp dụng những kiến thức sân khấu mình học ở Pháp vào. Cho nên gánh Phước Cương tập hợp toàn những nghệ sĩ nổi tiếng như Năm Phỉ, Ba Vân, Phùng Há, Tám Danh, Ba Du, Hai Nữ… Sau này Bạch Công Tử tách ra lập gánh riêng tên là Huỳnh Kỳ và cưới bà Phùng Há. Còn lại mình ông Ngọc Cương quản lý gánh Phước Cương nhưng lực lượng vẫn rất mạnh.
Năm 1931, gánh Phước Cương tham dự liên hoan sân khấu tại Pháp (gọi là Đấu xảo thuộc địa Paris) được công chúng và báo chí hoan nghênh nhiệt liệt, nổi bật nhất là tài năng của cô đào đẹp Năm Phỉ. Cũng cần nói thêm, ông Nguyễn Ngọc Cương còn một công lao nữa là đem những cuốn tiểu thuyết của Victor Hugo về nhờ ông Năm Châu dịch ra tiếng Việt, hoặc ông cùng dịch với ông Năm Châu, rồi sau đó Năm Châu chuyển thể thành kịch bản cải lương, để gánh Phước Cương tập tuồng biểu diễn. Nhờ vậy mà cải lương có chất Tây học rất rõ, thu hút được những trí thức khó tính. Và gánh Phước Cương đi diễn từ bắc tới nam, nổi tiếng với câu nói trong dân gian “Nam Cương, Bắc Ứng”, nghĩa là “miền Nam có ông bầu Cương, miền Bắc có ông bầu Ứng”.
Theo lời NSND Kim Cương thì: “Cải lương mới manh nha nên chưa đủ đào kép, ba tôi phải đào tạo thôi”. Và trong hồi ký Trôi theo dòng đời của NSND Bảy Nam cũng có viết: “Chính ông đã đưa các tài tử như cô Ái Liên, cô Bạch Mai, cô Mỹ Tiên, anh Năm Nghĩa, Năm Phồi, Ba Giáo, Bảy Bửu… lên sân khấu. Những người này trước đây chỉ biết ca chứ chưa diễn lần nào, sau này đều trở thành diễn viên xuất sắc”. (Còn tiếp)
|
Cuộc hôn nhân với 2 chị em Ông Nguyễn Ngọc Cương có người vợ đầu tiên là bà Năm Nhỏ, cô đào hát bội tài sắc trong gánh của mẹ mình (bà Ba Ngoạn). Hai người chia tay, ông cưới bà Năm Phỉ, rồi lại chia tay, cưới bà Bảy Nam, em ruột Năm Phỉ. Khi ông mất, bà Bảy Nam phải gánh vác đoàn hát Phước Cương trong vất vả. Nhưng nền tảng hiện đại mà ông để lại đã truyền sang cô con gái Kim Cương để hình thành đoàn kịch nói đầu tiên mạnh nhất miền Nam - đoàn kịch Kim Cương. |
Nguồn : Hoàng Kim - TNO
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
PHẠM HỮU
Bộ phim truyện đầu tiên về tuổi trẻ Chủ tịch Hồ Chí Minh được quay tại Huế, Phan Thiết, Sài Gòn vào cuối năm 1989, đầu năm 1990; khởi chiếu tháng 5/1990 trong dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Người. Đầu tháng 12/1989, phim được khởi quay tại Huế. Vì sao là Huế chứ không phải là Làng Sen xứ Nghệ? -
NGUYỄN THỊ THANH VÂN
Hồn Trương Ba da hàng thịt là câu chuyện dân gian được lưu truyền phổ biến ở Việt Nam. Thông qua nhân vật Trương Ba - Hồn là Trương Ba trú ngụ trong xác anh hàng thịt nêu lên mối quan hệ giữa thể xác và linh hồn, vấn đề nhân sinh về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên để hoàn thiện bản thân. -
NGUYỄN HUY THIỆP
LTS: Để giúp bạn đọc có một hình dung đa diện về Nguyễn Huy Thiệp, một Nguyễn Huy Thiệp sâu sắc, đáo để… lạ lùng, chúng tôi xin giới thiệu kịch bản "Còn lại tình yêu". -
Không chỉ nổi tiếng bởi lối hát quan họ độc đáo, làng Thổ Hà (xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang) là một trong số ít nơi còn giữ được nghệ thuật tuồng.
-
Nằm trong dự án hợp tác quốc tế, Nhà hát Tuồng Việt Nam vừa khởi công dựng vở diễn “Dưới bóng đa huyền thoại” phát triển từ kịch bản văn học “Ngôi đền ma ám” của tác giả, đạo diễn Chua Soo Pong, dịch giả Xuân Hồng, kịch bản tuồng Lê Thế Song. Dự kiến, vở diễn sau khi được dàn dựng sẽ tham gia tại Liên hoan Nghệ thuật quốc tế Pohang (Hàn Quốc) vào tháng 8/2017.
-
Nhà hát Tuồng Việt Nam vừa chính thức khởi công vở diễn Dưới bóng đa huyền thoại, phát triển từ kịch bản văn học nổi tiếng Ngôi đền ma ám của tác giả, đạo diễn Singapore Chua Soo Pong. Nhiều chuyên gia hy vọng, dự án hợp tác quốc tế này sẽ mang đến làn gió mới cho sân khấu tuồng Việt Nam. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với đạo diễn CHUA SOO PONG về vở diễn này.
-
VĂN HỌC
Nhân kỷ niệm 61 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ thị thành lập nên Ngành Nghệ thuật Múa rối chuyên nghiệp Việt Nam (12/03/1956 - 12/03/2017). Khi đó Người đã dạy: “Cần có đoàn múa rối chuyên nghiệp để các cháu thiếu nhi có thêm niềm vui thêm tiếng cười”. -
Chiều 22-3, tại Hội trường Huyện ủy huyện Bình Chánh (TPHCM), các đại biểu của huyện dự hội nghị học tập chuyên đề “Những nội dung cơ bản của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” đã cùng thưởng thức vở kịch Dấu xưa (tác giả: Nguyễn Thanh Bình, đạo diễn: NSƯT Trần Minh Ngọc), với sự tham gia diễn xuất của NSƯT Thanh Điền, NSƯT Mỹ Uyên, NS Lê Bình, Thái Kim Tùng, Lê Vinh, Cao Việt Hưng, Quốc Trung...
-
Đạo diễn Lê Mộng Hoàng, một tên tuổi lớn của điện ảnh miền Nam đã qua đời ở tuổi 88 vào lúc 3 giờ sáng 23.2 tại nhà riêng trên đường Huỳnh Văn Bánh, quận Phú Nhuận (TP.HCM) sau một thời gian nằm viện.
-
"HOPE" - dự án nhạc kịch được xem là "hiện tượng sân khấu" đã sáng đèn 21 đêm gồm "Góc phố danh vọng" và "Đêm Hè sau cuối" trong năm 2016 sẽ trở lại công diễn vở thứ ba "Mộng ước không xa vời" vào ngày 28/2 và các ngày 6-9/3 tại Trung tâm Văn hóa Pháp, 24 Tràng Tiền, Hà Nội.
-
LTS: "Không có vua" là một truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp.
Khi còn sống, nhà viết kịch Lưu Quang Vũ đã có ý định kết hợp với Nguyễn Huy Thiệp để chuyển thể truyện ngắn này sang kịch nói. Song, ý định đó chưa được thực hiện thì Lưu Quang Vũ mất đột ngột. -
CAO CHÍ HẢI
Trong các loại hình văn hóa nghệ thuật của nhân loại thì âm nhạc và múa có lẽ là cổ xưa nhất. Người nguyên thủy trước khi biết nói thì họ đã hát và múa. -
Sân khấu kịch IDECAF vừa hoàn thành một vở hài 'Ngũ quý kỳ phùng' cho mùa tết, mà xem ra trong tiếng cười lại rất đậm đà ý nghĩa.
-
Hà Nội, tháng 5, 1920. Đây là lần đầu tiên một sự kiện trọng đại, vở kịch “Người bệnh tưởng” được trình diễn tại nhà hát thành phố Hà Nội ngày 25/4/1920. Làm sao mà người An Nam dám mơ dịch tác phẩm này ra tiếng Việt và tự dàn dựng, trình diễn vở kịch này?!
-
Giá trị phát hiện và phơi bày thực trạng xã hội trong kịch Lưu Quang Vũ đã khiến các đạo diễn "trầy vi tróc vẩy" với những quy chụp nói xấu chế độ ở cái thời "ai cũng có quyền kiểm duyệt".
-
Sáng 17-8, Sân khấu kịch Idecaf đã diễn suất đầu tiên trong dự án diễn kịch lịch sử thiếu nhi, tại Sân khấu kịch số 7 Trần Cao Vân. Vở kịch lịch sử Trần Quốc Toản - Lá cờ thêu sáu chữ vàng đã diễn ra hấp dẫn, lôi cuốn khán giả nhỏ tuổi và cả người lớn.
-
Nghệ sĩ Hoài Trúc Phương tên thật là Dương Trúc Phương, sinh năm 1943, tại Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang.
-
Đạo diễn, NSND Doãn Hoàng Giang - dàn dựng vở Những người con Hà Nội dịp 60 năm giải phóng Thủ đô - tự tin về vở diễn toát lên khí chất người Hà Nội.
-
“Những người con Hà Nội”, vở kịch mới của Nhà hát kịch Hà Nội, tái hiện không khí hào hùng của Hà Nội mùa đông năm 1946, công diễn cuối tuần qua.
-
Nếu không bởi Hoàng Dũng là một diễn viên đã quen mặt với khán giả suốt gần ba thập kỷ qua thì khi vô tình bắt gặp ngoài đường, hẳn ít người nghĩ anh là một nghệ sỹ.
.png)
.png)
