Thơ của ông chân thực, tâm tình, nhiều nhạc điệu. Ông sử dụng song song câu thơ tự do và câu thơ cổ điển có vần. Ông xuất bản nhiều tập thơ: Trạm dừng chân của đoàn người đi đày (1936, tập thơ đầu tiên), Lên đường, Rừng thông Na-rốc (giải thưởng Lê-nin). Ông từng phát biểu quan niệm của ông về thơ: “Theo tôi, một nhà văn, ngoài số từ ngữ chung, phải có từ ngữ của chính mình làm của riêng… Phải nắm chắc mùi hương, màu sắc, ý nghĩa của từ, không gian và thời gian thích hợp cho nó”. Xin giới thiệu chùm thơ của ông. Những bài này phần nhiều không có đầu đề. Tôi vốn yêu những ai tin những cánh cò vụng dại mùa xuân tin giọt nước mát đỡ đần cơn khát tin hạt trĩu bông lúa ngoài đồng tin tình yêu thắp sáng ánh sao tin lửa than sưởi ấm tay người tin nẻo đường hun hút ánh dương tin tiếng mẹ đời đời bất diệt tin cổ tích của từng xứ sở tin tình anh em giữa những lòng người Và tôi ngại ngùng những kẻ không tin *** Đêm Ka-tưn hắt từng vũng trăng từng tràng họa mi xao náo từng hồi chuông báo tử không thôi Những cánh dơi như những lằn sét đen xẹt im tiếng trên đầu hay phải chăng là sợi khói tả tơi hay những dúm tro rời rã từ bãi than hồng còn hấp nóng. *** Trang hoàng căn phòng chúng ta Chọn giấy màu gì nhỉ Màu xanh bầu trời sang xuân hay trắng bạc như tua liễu? Vàng lúa óng ả có ngấn sương gieo? Hay màu lá pom quả pom vào buổi chớm thu có nắng có ong rộn rã? Hay màu chiếu xuống trên mặt hồ tháng chín có bóng cò rập đàn cất cánh bay? Hay là, thật tân kỳ chọn đường nét không đường nét mà kẻ a dua lên án mà thiên hạ vẫn xếp hàng thưởng thức như trước cửa hàng tạp hóa? Ta hãy còn chưa quyết bốn bức tường chờ đợi trang hoàng được dán đầy báo cũ không nhan đề không ngày tháng Nhưng tôi đọc ra hàng chữ: “Mặt trận Min-xcơ Những cuộc tấn công của bọn phát xít bị đẩy lùi” Vẫn trò cũ. Tôi ngạt hơi trong đám lửa hừng hực trong phòng… *** Người đến sau tôi.. Lấy gì san sẻ Buổi tối người đành phải chia tay? Hành trang tôi này đôi giày mòn vẹt Chẳng được việc gì cho bước nay mai Khúc hát ca… rồi cũng sẽ già Như chúng ta theo thời gian cằn cỗi Cho đất đai này tôi xin gửi lại Đất đai này trút mọc mầm ra Từ đất đai này và trong cuộc sống Tôi có đủ mái nhà thơm gỗ thông Thêm tiếng nói đầy nhạc điệu trong ròng Và vui buồn, và cái ăn cái uống Tôi mài miệt gieo mầm. Trong luống đất Hạt mầm sống dậy, có ngờ đâu? Khúc hát nào còn ươm hương đất Sẽ nhú lên thành chẹn giữa đời. *** - Tôi yêu em suốt đời! - Tôi đợi em suốt đời! - Tôi nhớ em suốt đời! Bấy nhiêu câu Dễ thường vô nghĩa đối với những người ta yêu ta đợi ta xa Bấy nhiêu câu chỉ trang trọng thật tình đối với những người đang yêu đang đợi đang còn sống… *** Vô tình tôi bẻ gãy cành cây tôi làm kinh động con chim trong tổ tôi chặn lối về của chú thỏ rừng rồi tôi quên lắng tiếng hải âu xao xác quên trả lại ánh sao băng cho trời quên nhặt mẩu bánh mì vương vãi quên viết thư cho em, lá thứ mười ba Bấy nhiêu lầm lỡ dồn dập thời gian em vắng Chắc em bỏ qua cho tôi giá em có mặt Nhưng kìa đến nay em vẫn vắng ĐỊNH LUẬT VẬT CHẤT BẢO TỒN Dẫu phải kiểm nghiệm đến kỳ cùng Dẫu sự sống quả tình tiếp nối không thôi Thì định luật chọn làm tiêu đề ở đây Vẫn khiến tôi tin chắc điều này: Sự sống vốn không cùng trong chu kỳ vô chung vô thủy Nghĩa là dẫu chết là trái hứa Tôi vẫn không chết dưới bàn tay thợ trời Đến phiên tôi được đặt lên lò cừ Thì thợ trời là tay tuyệt xảo Dựng nên phép lạ này từ xác thân tôi bụi đất: Tôi sẽ hóa thân thành con tu huýt cho mồm trẻ con Hay tôi sẽ thành bầu rượu đất thó sủi tăm Hạnh phúc của con người, của những người vô sự, chẳng hạn hạnh phúc của chúng mình, em nhỉ, Làm bằng máu thịt của đất, bằng lúa lổ quanh ta, Bằng mồ hôi và bụi đất bằng chân lý, bằng tình bạn vững bền, bằng lời ca, bằng lời nói tốt, bằng màu xanh bầu trời tôi yêu. Ai lấy mất một phần Hạnh phúc không còn toàn vẹn Ai mà chẳng có lần thầm nhủ, Thời son trẻ, nhân một ngày lễ lạc, Khi nhìn đàn thiếu nữ đánh đu: những người con gái uốn lượn lưng trời kia bắp chân còn in dấu rạ cánh tay còn hằn nắng rát tóc lệch ngôi theo làn gió thổi môi thèm hương hạnh phúc và màu mắt sao chép màu trời! Anh ngắm nhìn tắc lưỡi mình hãy chưa làm gì phải hối và anh nguyện cầu cho giờ tội lỗi cáo chung NGÔN NGỮ CỦA TÔI Tôi có chọn ngôn ngữ này thì chẳng phải vì nó là tiếng nói của sông, của rừng sồi, của lúa đồng cỏ nội, của lau lách mọc dày, của chim chóc co ro, cũng chẳng phải vì tôi nói sõi để dễ thành điệu đàn, hoàng oanh hay thi sĩ không phải đâu! Ngôn ngữ tôi, tôi chọn bởi nó khai sinh bao khúc hát bùi ngùi trong khi tôi muốn gắn nhiều chất liệu khác - Nào ánh sáng mặt trời, nào vui sướng của anh tôi viết bằng ngôn ngữ ấy chỉ khó cho riêng tôi hơn là cho kẻ khác vào thời buổi khác. *** Ơ, ngày xuân nào như ngày hôm nay! Không thể nào ngày mai kia ngàn vạn thứ xuôi về hư vô – mà không có chứng nhân mà không có chim chóc ngợi ca cày luống ở từng trời. Đã đến lúc phán quyết lớp kẻ thù của nhân loại! Tòa dành tiếng nói cho các mẹ, cho đá vữa, cho tro tàn nhà ngói nhà tranh cho người lính gục ngã vì tự do hòa bình rồi bất tử trong tượng đồng, sừng sững, Tòa dành tiếng nói cho nạng gỗ vẫn nghe hoài lộc cộc cho nhánh lúa quằn của đồng ruộng nát cho cơn gió cuồng từ luồng bom nguyên tử đem khói đen ám bóng mặt trời… Ơ, ngày xuân nào như ngày hôm nay! Bửu Ý dịch theo bản tiếng Pháp (Văn học Xô-viết, số 285, năm 1982) (2/8-83) |
THÁI KIM LAN
KINHIN* im Frühling
(*Das Gehen in Achsamkeit und Bewußtheit)
EVGHÊNI EVTUSENKÔ
Tưởng niệm Anđrây Đimitiêvich Xakharôv
LTS: Ca khúc “Thời gian đang chuyển mình” được phát hành trong album cùng tên vào năm 1964. Dylan viết ca khúc này nhằm phản ánh những sự biến đổi của thời cuộc.
Thi sĩ Christopher Merrill được giới phê bình văn chương Mỹ trân trọng, như W.S. Merwin đánh giá, là “một trong những nhà thơ tài năng, táo bạo, và thành công nhất của một thế hệ thi ca hiện đại.”
Nhà thơ Müesser Yeniay, sinh năm 1984, tại Izmir - Thổ Nhĩ Kỳ. Chị tốt nghiệp Đại học Ege môn Anh ngữ và Văn học, nhận bằng Tiến sĩ Văn học Thổ Nhĩ Kỳ tại Đại học Bilkent. Chị từng đoạt một số giải thưởng Văn học tại Thổ Nhĩ Kỳ. Thơ Müesser Yeniay đã được dịch sang nhiều thứ tiếng. Müesser Yeniay hiện là biên tập viên Tạp chí Văn học Şiirden, Thổ Nhĩ Kỳ.
Jan Skacel (1922 - 1989) là một trong số những nhà thơ chủ chốt trong văn học Séc nửa sau thế kỷ 20. Ông cũng là nhân vật có vai trò quan trọng trong đời sống văn học Tiệp Khắc với tư cách là Tổng Biên tập tạp chí Host do domu trong các năm từ 1963 đến 1969.
LTS: Khi Sông Hương gửi những dòng thơ này đến với bạn đọc thì Paris đã yên bình sau cơn ác mộng khủng bố IS. Nhân loại đang đứng bên người Pháp: “Je suis Paris! Tôi là Paris! Nhân loại là Paris!” Lá cờ nước Pháp nhung phủ hàng triệu gương mặt người. Và những bài thơ dành cho Paris đã ngân lên, đơn giản, đó là biểu tượng xứ sở nghệ thuật của thế giới, là nơi Cách mạng Pháp với Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền đã mở ra một kỷ nguyên hoàn toàn mới cho nhân loại…
Buổi sáng ngày 11 tháng 9 năm 2001, bạn làm gì?
LTS: "Maiacôpxki là lá cờ đầu của thơ ca tháng Mười. Và làm thơ ca ngợi cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại, ông luôn luôn đặt ra những câu hỏi lớn về viễn cảnh của cuộc cách mạng, về tương lai của nhân loại.
LGT: Nhà thơ Charles Simic sinh vào ngày 9/5/1938 tại Nam Tư, nơi ông có một tuổi thơ đau thương trong chiến tranh thế giới thứ II. Năm 1954, ông theo gia đình di cư sang Mỹ.
JOSEPH BRODSKY
LTS: Sinh năm 1940 tại Peterbuorg. Năm 1970, ông sang định cư ở Mỹ và dạy học tại Đại học Columbia. Ông làm thơ bằng tiếng Nga và tiếng Anh. Năm 1987 ông đoạt giải Nobel văn chương.
Những bài thơ Sông Hương chọn giới thiệu được trích trong tập “Tĩnh vật và những bài thơ khác” từ bản dịch của Hoàng Ngọc Biên.
Billy Collins (sinh ngày 22/3/1941) là thi sĩ nổi tiếng ở Mỹ. Ông đã từng hai lần được bầu là Thi bá, hay còn gọi là Nhà thơ danh dự (Poet Laureate) của Hoa Kỳ, lần đầu vào năm 2001 và lần thứ hai vào năm 2003. Trong các năm từ 2004 đến 2006 ông được bầu là Thi sĩ của bang New York.
LGT: Nakahara Chuya (Trung Nguyên Trung Dã) (1907-1937) là một gương mặt chói ngời của văn học Nhật Bản cận đại dù mất ở tuổi ba mươi và chỉ kịp để lại hai thi tập “Bài ca sơn dương” (Yagi no uta) và “Bài ca ngày tháng cũ” (Arishihi no uta).
EVGHÊNHI EVTUSENKÔ
A. VÔZNHÊXENXKI
LTS: Ngày 18-2-1987, phiên họp của Ban thư ký Hội nhà văn Liên Xô đã hủy bỏ quyết định năm 1958 khai trừ nhà thơ, nhà văn Xô-viết Bôrít Pasternak ra khỏi Hội nhà văn.
Liana Margescu sinh ngày 7/5/1969 tại Campulung Muscel, ở Romania trong một thị trấn nhỏ miền núi. Vì là đứa con duy nhất nên người cha còn hơn là hình tượng một người cha đã đóng một vai trò thiết yếu trong sự trưởng thành của con gái. Một người cha dạy những giá trị đích thực của đời sống, như là tình bằng hữu, tự do, sự thật, ngay cả khi Romania nằm dưới sự kiểm soát của chế độ chuyên chế Ceausescu. Tác giả đã nhận được giải thưởng ở Italia.
Jaroslav Seifert - Frana Sramek - Miroslav Kapek - Michal Cernik
Gwendolyn Elizabeth Brooks (1917 - 2000), là nhà thơ Hoa Kỳ gốc châu Phi. Bà từng có thơ đăng tạp chí từ năm 13 tuổi. Năm 1950 bà được giải Pulitzer về thơ, và như thế là người da đen đầu tiên ở Hoa Kỳ có vinh dự này.
A.X.PUSKIN
Khúc ca về Ô leg minh quân