Ăn gio ra a xiu uống miếng rượu cần
Không cầu kỳ, phức tạp nhưng gio ra a xiu, món ăn truyền thống của đồng bào C'Tu cư trú trên vùng cao Nam Đông (Thừa Thiên-Huế) làm khách miền xuôi khó quên chỉ sau một lần thưởng thức.
Già Ra Pat A Ray nướng gio ra a xiu đãi khách
Chỉ có hương vị rừng
Nguyên liệu món gio ra a xiu (cá suối nướng ống) hoàn toàn từ sản vật rừng, cách chế biến đơn giản nhưng mang đậm văn hóa của cộng đồng người C'Tu. Điều thú vị là cá suối được giã trực tiếp trên bếp lửa hồng. Món chả cá này được tách xương tự nhiên bằng thủ thuật giã đặc biệt từ bàn tay khéo léo của đồng bào C'Tu.
Già làng Ra Pat A Ray sống tại thôn A Xăng, xã Thượng Long chỉ cho xem hơn 40 ống gio ra a xiu đã được chuẩn bị để ngày mai tổ chức đám cưới cho cháu trai của mình. “Những ngày lễ lớn không thể thiếu món này. Chung vui uống rượu cần thì phải có gio ra a xiu nhâm nhi. Cả nhà phải lên suối bắt cá, lên rừng kiếm ống lồ ô, ớt tiêu rừng, lá a pung từ mấy hôm trước để chế biến gio ra a xiu đãi khách”.
Già Ray nói tiếp, vùng này không thiếu cá suối. Cá suối làm được rất nhiều món ngon nhưng món gio ra a xiu vẫn là nhất. Tất cả các loại cá suối như a xiu hơ liêng, a xiu plo… đều có thể chế biến món này. Cách làm khá đơn giản và nhanh gọn. Cá được làm sạch sẽ, sau đó ướp gia vị và bỏ vào ống cây lồ ô hoặc cây ô rang mọc trên rừng. Gia vị đơn thuần chỉ cần muối, tiêu rừng, ớt rừng và lá a pung, không nêm bột ngọt, bột nêm, nước mắm… như người miền xuôi.
A pung là loại lá thơm mọc trong rừng, có tác dụng khử mùi tanh cực tốt. Sau đó, dùng lá chuối bịt một đầu ống rồi đem nướng trên lửa. Nướng phải đều tay từ trên xuống dưới để cá chín đều, không tanh. Nướng khoảng 20 - 25 phút, khi nào thấy ống vàng đều, mùi cá chín bắt đầu thơm thì dùng cây mây rừng giã ngay trên bếp lửa. Vừa giã cá, nước trong ống vừa sôi thơm phức cả nhà. Bằng đôi tay khéo léo và chiếc chày đặc biệt làm từ đốt mây rừng, cá sẽ được tách thành 2 phần, thịt nằm trên, xương nằm dưới. Già Ray lý giải, những chiếc mấu phía dưới chày chính là bí quyết giúp thịt và xương tách rời nhau. Khi chọn khúc mây làm chày giã cá thì phải chọn khúc có mấu dày và dài.
Giã cho đến khi nước trong ống khô vừa phải, thịt nhuyễn là được. Khi ăn chỉ cần chẻ ống và lấy cá ra cắt lát rồi vứt bỏ phần xương bên dưới đáy ống. Món chả cá đặc biệt này rất thích hợp với con nít và người già vì không có xương, mềm, dễ ăn, dễ tiêu hóa.
Nướng gio ra a xiu, uống rượu cần và nhảy múa
Bên bếp lửa hồng, mùi gio ra a xiu thơm phức. Ông Ta Rương Mão, Trưởng ban Văn hóa thông tin xã Thượng Long, nơi có đồng bào C'Tu chiếm trên 95% dân số, hồi tưởng về những ngày xưa gắn liền với món ăn này. “Bao năm tháng cùng cha mẹ lên rẫy là bấy nhiêu bữa ăn gio ra a xiu. Vậy mà ăn hoài không ngán. Vừa ngon vừa tốt cho cái bụng, tốt cho sức khỏe mình. Người đau người ốm ăn cái này cũng bổ dưỡng lắm, tốt lắm. Có khách miền xuôi, khách quý hay con rể, chúng tôi lại làm gio ra a xiu rồi cùng nướng và uống rượu cần bên giàn bếp”, ông Mão kể.
Dân dã nhưng gio ra a xiu lại là món ăn không thể thiếu trong các dịp lễ hội, cưới hỏi, tiếp khách của đồng bào C'Tu nơi đây. Tháng tư âm lịch là lúc đồng bào C'Tu làm lễ cúng cơm để tỏ lòng biết ơn thần Lúa đã cho lương thực.
Ngày nay, cuộc sống không còn du canh du cư, bấp bênh như trước đây thì gio ra a xiu vẫn là niềm tự hào của đồng bào C'Tu khi giới thiệu với thực khách miền xuôi một đặc sản từ núi rừng Trường Sơn. Mỗi lần đi rừng, lên rẫy cả tuần, người C'Tu có thể không mang thức ăn gì, chỉ cần đốt lửa nướng gio ra a xiu là no bụng. Theo quan niệm của người C'Tu, ăn uống không đơn thuần là việc nuôi sống cơ thể mà còn là phương tiện tạo nên mối giao tiếp xã hội. Khi có khách đến viếng thăm, câu nói cửa miệng của người C'Tu là: “Ăn miếng chơi, uống miếng rượu, ăn gio ra a xiu uống miếng rượu cần”.
“Gio ra a xiu là niềm tự hào của văn hóa C'Tu chúng tôi. Nhiều người miền xuôi lên đây rất ghiền món này. Ngồi bên bếp than hồng, trò chuyện, nướng gio ra a xiu, uống rượu cần và nhảy múa”, ông Mão tự hào.
Theo Tuyết Khoa
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Chiều 20/6, Tỉnh ủy, UBND tỉnh tổ chức gặp mặt báo chí và trao giải báo chí Hải Triều lần thứ IV – 2023 nhân Kỷ niệm 98 năm Ngày báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2023).
-
Sáng ngày 20/6, Nhân kỷ niệm 98 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2023), Đại diện Ban Giám đốc Công an Tỉnh Thừa Thiên Huế và Sở Thông tin Truyền thông Thừa Thiên Huế đã đến thăm, chúc mừng Tạp chí Sông Hương.
-
Tối ngày 17/6, tỉnh Thừa Thiên Huế long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 30 năm Quần thể Di tích Cố Đô Huế, 20 năm Nhã nhạc – Âm nhạc Cung đình Việt Nam được UNESCO công nhận là Di sản Văn hoá thế giới.
-
Sáng 17/6, tại Vườn Thiệu Phương - Đại nội Huế, Trung tâm BTDT Cố đô Huế, Sở Văn hoá và Thể thao, Hội thư pháp Truyền thừa của Đài Loan tổ chức khai mạc triển lãm “Thần Kinh Nhị Thập Cảnh – Thơ vua Thiệu trị qua Thư pháp Truyền thừa của Đài Loan”.
-
Nằm trong khuôn khổ Kỷ niệm 30 năm (1993 - 2023) Quần thể Di tích Cố đô Huế và 20 năm (2003 - 2023) Nhã nhạc - Âm nhạc Cung đình Việt Nam được UNESCO vinh danh là Di sản Thế giới, chiều 16/6, tại Trường lang Tử Cấm Thành - Đại nội Huế, Trung tâm BTDT Cố đô Huế tổ chức khai mạc triển lãm "Diễn xướng Cung đình Huế qua tác phẩm Mỹ thuật".
-
Sáng 16/6, tại Hiển Lâm Các - Đại nội Huế, Trung tâm BTDT Cố đô Huế tổ chức khai mạc Triển lãm “Giang sơn Việt Nam trên Cửu Đỉnh”. Đây là hoạt động nằm trong chuỗi các hoạt động chào mừng kỷ niệm 30 năm (1993-2023) Quần thể Di tích Cố đô Huế và 20 năm (2003-2023) Nhã nhạc – Âm nhạc Cung đình Việt Nam được UNESCO vinh danh là Di sản Thế giới.
-
Trong khuôn khổ các hoạt động kỷ niệm 40 năm ngày thành lập, sáng ngày 11/6/2023, Tạp chí Sông Hương tổ chức Hội thảo Tạp chí văn nghệ bắc miền Trung, 5 vùng Kinh đô xưa và nay với chủ đề " Bảo tồn, phát huy giá trị di sản và bản sắc văn hóa quê hương trên tạp chí văn nghệ”.
-
Trong khuôn khổ hoạt động chào mừng 40 năm thành lập Tạp chí Sông Hương và ra số báo đầu tiên, tối ngày 10/6, tại Nhà kèn Công viên 3/2, Tạp chí Sông Hương đã tổ chức đêm thơ hoạ với chủ đề “Sông Hương – Một dòng thơ”
-
Nhân kỷ niệm 40 năm thành lập và ra số đầu tiên (1983 – 2023) và chào mừng ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam. Chiều 10/6, Tạp chí Sông Hương tổ chức Khai mạc triển lãm mỹ thuật “Về miền Di sản”.
-
Sáng ngày 10/6, Tạp chí Sông Hương long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 40 năm thành lập và ra số báo đầu tiên (1983-2023).
-
Sô Kỷ niệm 40 năm Tạp chí Sông Hương ra số đầu tiên (6/1983 - 6/2023)
Quý bạn đọc thân mến.
Bốn mươi năm qua, được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên Huế, các Bộ, cơ quan Trung ương cùng các cơ quan ban ngành trong tỉnh, Tạp chí Sông Hương luôn nỗ lực đổi mới, song hành cùng sự phát triển của văn học nghệ thuật nước nhà; quảng bá, lan tỏa những giá trị văn học nghệ thuật, văn hóa và di sản của vùng đất Cố đô Huế. Kỷ niệm 40 năm ngày thành lập và ra số báo đầu tiên (1983 - 2023), Tạp chí Sông Hương ra 2 số báo: số 412 (hàng tháng) và số Đặc biệt 49 (hàng quý).
-
Sáng ngày 24/5, tại thành phố Huế đã diễn ra Hội thảo "Giá trị Văn học nghệ thuật Hà Nội - Huế - Thành phố Hồ Chí Minh trong dòng chảy Văn học nghệ thuật Việt Nam. Đây là hoạt động diễn ra trong khuôn khổ lễ ký kết phối hợp hoạt động giữa Hội Liên hiệp VHNT Hà Nội, Liên hiệp các Hội VHNT TP.HCM, Liên hiệp các Hội VHNT Thừa Thiên Huế.
-
Sáng 24/5/2023, tại thành phố Huế đã diễn ra Lễ ký kết hợp tác phối hợp hoạt động giữa Hội Liên hiệp VHNT Hà Nội, Liên hiệp các Hội VHNT TP. Hồ Chí Minh, Liên hiệp các Hội VHNT Thừa Thiên Huế.
-
Nhân kỷ niệm 133 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2023), sáng 19/5, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và TP. Huế long trọng tổ chức lễ dâng hoa lên Chủ tịch Hồ Chí Minh và tổ chức khai mạc triển lãm "Nhật ký trong tù – Bảo vật Quốc gia” .
-
Sáng 19/5, tại Nghinh Lương Đình, đã diễn ra Lễ Mít tinh Hưởng ứng Tháng hành động vì môi trường và Ngày môi trường thế giới 5/6 với chủ đề “Chung tay đánh bại ô nhiễm từ rác thải nhựa” do Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức tại tỉnh Thừa Thiên Huế.
-
Sáng ngày 19/5, Sở Khoa học và Công nghệ Tỉnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức Tọa đàm kỷ niệm ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam. vững”
-
Trong khuôn khổ Lễ hội làng Dương Nỗ với chủ đề “Dương Nỗ - Hành trình tháng Năm”, sáng 17/5, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Lễ rước hoa sen và dâng hoa, dâng hương lên Chủ tịch Hồ Chí Minh từ Đình làng Dương Nỗ đến Nhà lưu niệm Bác Hồ tại xã Phú Dương, thành phố Huế.
-
Tối 16/5, tại Đình làng Dương Nỗ, xã Phú Dương, thành phố Huế, Sở Văn hóa và Thể thao Thừa Thiên – Huế tổ chức khai mạc Lễ hội làng Dương Nỗ với chủ đề “Dương Nỗ - Hành trình tháng Năm” chào mừng 133 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2023).
-
Chiều 16/5, Công an tỉnh Thừa Thiên-Huế phối hợp với Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật tỉnh tổ chức Khai mạc trại sáng tác văn học nghệ thuật “Công an Thừa Thiên-Huế - Vì bình yên cuộc sống” lần thứ II năm 2023. Tham dự buổi lễ có đồng chí Phan Ngọc Thọ, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế; đại diện lãnh đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; Sở TT&TT, Sở VH&TT; Liên hiệp các Hội VHNT tỉnh; đại diện các Phòng, ban Công an tỉnh và đông đảo văn nghệ sĩ.
-
Tối 12/05, nhân dịp kỷ niệm 155 năm sinh bà Hoàng Thị Loan – thân mẫu của Chủ tịch Hồ Chí Minh và 133 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, UBND tỉnh Nghệ An phối hợp với UBND tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức chương trình nghệ thuật đặc biệt “Người mẹ Làng Sen”.
.png)
.png)
