Ăn gio ra a xiu uống miếng rượu cần
Không cầu kỳ, phức tạp nhưng gio ra a xiu, món ăn truyền thống của đồng bào C'Tu cư trú trên vùng cao Nam Đông (Thừa Thiên-Huế) làm khách miền xuôi khó quên chỉ sau một lần thưởng thức.
Già Ra Pat A Ray nướng gio ra a xiu đãi khách
Chỉ có hương vị rừng
Nguyên liệu món gio ra a xiu (cá suối nướng ống) hoàn toàn từ sản vật rừng, cách chế biến đơn giản nhưng mang đậm văn hóa của cộng đồng người C'Tu. Điều thú vị là cá suối được giã trực tiếp trên bếp lửa hồng. Món chả cá này được tách xương tự nhiên bằng thủ thuật giã đặc biệt từ bàn tay khéo léo của đồng bào C'Tu.
Già làng Ra Pat A Ray sống tại thôn A Xăng, xã Thượng Long chỉ cho xem hơn 40 ống gio ra a xiu đã được chuẩn bị để ngày mai tổ chức đám cưới cho cháu trai của mình. “Những ngày lễ lớn không thể thiếu món này. Chung vui uống rượu cần thì phải có gio ra a xiu nhâm nhi. Cả nhà phải lên suối bắt cá, lên rừng kiếm ống lồ ô, ớt tiêu rừng, lá a pung từ mấy hôm trước để chế biến gio ra a xiu đãi khách”.
Già Ray nói tiếp, vùng này không thiếu cá suối. Cá suối làm được rất nhiều món ngon nhưng món gio ra a xiu vẫn là nhất. Tất cả các loại cá suối như a xiu hơ liêng, a xiu plo… đều có thể chế biến món này. Cách làm khá đơn giản và nhanh gọn. Cá được làm sạch sẽ, sau đó ướp gia vị và bỏ vào ống cây lồ ô hoặc cây ô rang mọc trên rừng. Gia vị đơn thuần chỉ cần muối, tiêu rừng, ớt rừng và lá a pung, không nêm bột ngọt, bột nêm, nước mắm… như người miền xuôi.
A pung là loại lá thơm mọc trong rừng, có tác dụng khử mùi tanh cực tốt. Sau đó, dùng lá chuối bịt một đầu ống rồi đem nướng trên lửa. Nướng phải đều tay từ trên xuống dưới để cá chín đều, không tanh. Nướng khoảng 20 - 25 phút, khi nào thấy ống vàng đều, mùi cá chín bắt đầu thơm thì dùng cây mây rừng giã ngay trên bếp lửa. Vừa giã cá, nước trong ống vừa sôi thơm phức cả nhà. Bằng đôi tay khéo léo và chiếc chày đặc biệt làm từ đốt mây rừng, cá sẽ được tách thành 2 phần, thịt nằm trên, xương nằm dưới. Già Ray lý giải, những chiếc mấu phía dưới chày chính là bí quyết giúp thịt và xương tách rời nhau. Khi chọn khúc mây làm chày giã cá thì phải chọn khúc có mấu dày và dài.
Giã cho đến khi nước trong ống khô vừa phải, thịt nhuyễn là được. Khi ăn chỉ cần chẻ ống và lấy cá ra cắt lát rồi vứt bỏ phần xương bên dưới đáy ống. Món chả cá đặc biệt này rất thích hợp với con nít và người già vì không có xương, mềm, dễ ăn, dễ tiêu hóa.
Nướng gio ra a xiu, uống rượu cần và nhảy múa
Bên bếp lửa hồng, mùi gio ra a xiu thơm phức. Ông Ta Rương Mão, Trưởng ban Văn hóa thông tin xã Thượng Long, nơi có đồng bào C'Tu chiếm trên 95% dân số, hồi tưởng về những ngày xưa gắn liền với món ăn này. “Bao năm tháng cùng cha mẹ lên rẫy là bấy nhiêu bữa ăn gio ra a xiu. Vậy mà ăn hoài không ngán. Vừa ngon vừa tốt cho cái bụng, tốt cho sức khỏe mình. Người đau người ốm ăn cái này cũng bổ dưỡng lắm, tốt lắm. Có khách miền xuôi, khách quý hay con rể, chúng tôi lại làm gio ra a xiu rồi cùng nướng và uống rượu cần bên giàn bếp”, ông Mão kể.
Dân dã nhưng gio ra a xiu lại là món ăn không thể thiếu trong các dịp lễ hội, cưới hỏi, tiếp khách của đồng bào C'Tu nơi đây. Tháng tư âm lịch là lúc đồng bào C'Tu làm lễ cúng cơm để tỏ lòng biết ơn thần Lúa đã cho lương thực.
Ngày nay, cuộc sống không còn du canh du cư, bấp bênh như trước đây thì gio ra a xiu vẫn là niềm tự hào của đồng bào C'Tu khi giới thiệu với thực khách miền xuôi một đặc sản từ núi rừng Trường Sơn. Mỗi lần đi rừng, lên rẫy cả tuần, người C'Tu có thể không mang thức ăn gì, chỉ cần đốt lửa nướng gio ra a xiu là no bụng. Theo quan niệm của người C'Tu, ăn uống không đơn thuần là việc nuôi sống cơ thể mà còn là phương tiện tạo nên mối giao tiếp xã hội. Khi có khách đến viếng thăm, câu nói cửa miệng của người C'Tu là: “Ăn miếng chơi, uống miếng rượu, ăn gio ra a xiu uống miếng rượu cần”.
“Gio ra a xiu là niềm tự hào của văn hóa C'Tu chúng tôi. Nhiều người miền xuôi lên đây rất ghiền món này. Ngồi bên bếp than hồng, trò chuyện, nướng gio ra a xiu, uống rượu cần và nhảy múa”, ông Mão tự hào.
Theo Tuyết Khoa
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Chương trình Chung kết Đường lên đỉnh Olympia năm 2023 diễn ra từ 8h00 – 11h00, ngày Chủ nhật, 08/10/2023, được truyền hình trực tiếp trên sóng Đài Truyền hình Việt Nam (VTV3). Tại tỉnh Thừa Thiên Huế, chương trình sẽ được cầu truyền hình trực tiếp tại điểm cầu trường THPT chuyên Quốc Học - Huế.
-
Chiều ngày 03/10, UBND tỉnh tổ chức họp báo thường kỳ quý III năm 2023 để thông tin tình hình kinh tế - xã hội 9 tháng đầu năm; nhiệm vụ trọng tâm triển khai thực hiện những tháng cuối năm 2023.
-
Sáng ngày 30/9, tại Nhà Văn hóa Lao động tỉnh Thừa Thiên Huế (100 Phạm Văn Đồng, Tp. Huế), Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế long trọng tổ chức Lễ Khai mạc Hội thao Ngành giáo dục nghề nghiệp mở rộng tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2023.
-
Tối 27/9, tại Phủ Nội Vụ, Đại Nội Huế, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế đã tổ chức khai mạc Hội đèn lồng quốc tế Huế 2023 và Chương trình Đêm rằm Hoàng cung.
-
Sáng ngày 27/9, tại Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao Thành phố Huế đã diễn ra lễ khai mạc không gian trưng bày, sắp đặt với chủ đề “Sắc màu Rằm tháng Tám”.
-
Bộ Tư lệnh BĐBP tổ chức Cuộc thi trực tuyến “Tìm hiểu Luật Biên phòng Việt Nam" nhằm thông tin, phổ biến rộng rãi, có chiều sâu những nội dung cơ bản Luật Biên phòng Việt Nam và các văn bản quy định chi tiết có liên quan tới các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, địa phương, các cơ quan, đơn vị trong, ngoài Quân đội.
-
Sáng ngày 26/9 (nhằm ngày 12/8 âm lịch), tại nhà hát Duyệt Thị Đường, Hội nghệ sĩ Sân khấu Thừa Thiên Huế tổ chức kỷ niệm Ngày Sân khấu Việt Nam.
-
Chiều ngày 18/9, Hội Nhiếp ảnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức khai mạc triển lãm ảnh kỷ niệm 78 năm ngày thành lập Hội Liên hiệp các Hội VHNT TT Huế.
-
Sáng ngày 16/9, tại di tích lịch sử Di Luân Đường – Quốc Tử Giám đã diễn ra lễ tuyên dương học sinh danh dự toàn trường tỉnh Thừa Thiên Huế. Tham dự có Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ Phan Ngọc Thọ; Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương cùng đại diện lãnh đạo các sở ban ngành liên quan và đông đảo học sinh, giáo viên và phụ huynh.
-
Tối 15/09, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế long trọng tổ chức lễ tôn vinh trí thức khoa học và công nghệ (KHCN) tiêu biểu lần thứ VII, năm 2023.
-
Chiều tối ngày 10/9/2023, tại Nhà hát Duyệt Thị Đường, Ban tổ chức Festival Huế đã tổ chức Khai mạc Festival Nhiếp ảnh Quốc tế - Huế năm 2023.
-
Ngày 5/9, tại thành phố Huế, Uỷ ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên- Huế phối hợp Báo Người lao động tổ chức chương trình Tự hào Cờ Tổ quốc. Tham dự có các đồng chí: Trương Hòa Bình, Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Nguyên Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Chủ tịch Danh dự Chương trình “Tự hào cờ Tổ quốc”; Phan Ngọc Thọ, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy; Nguyễn Văn Phương, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh.
-
Sáng 05/9, hòa chung không khí ngày khai trường trên khắp cả nước, hơn 287.000 học sinh ở địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế đến trường đón lễ khai giảng năm học 2023-2024.
-
Chiều ngày 31/8, UBND tỉnh tổ chức họp báo thường kỳ tháng 8/2023 để thông tin tình hình kinh tế - xã hội tháng 8 và 08 tháng đầu năm; nhiệm vụ trọng tâm triển khai thực hiện những tháng cuối năm 2023.
-
Nhân kỷ niệm 78 năm ngày Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2023) và Quốc khánh nước CHXHCN Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2023), sáng ngày 31/8, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQVN tỉnh Thừa Thiên Huế đã long trọng tổ chức lễ dâng hoa lên Chủ tịch Hồ Chí Minh và tổ chức triển lãm chuyên đề “Hồ Chí Minh - Chân dung một con người”.
-
Chiều ngày 28/8, Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Đăng Huy Trứ phối hợp với Trung tâm Văn hóa thông tin và Thể thao Thành phố Huế tổ chức Triển lãm ảnh nghệ thuật “ Sắc màu quê hương”.
-
Sáng ngày 28/8, tại Trường Cao đẳng Du lịch Huế, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Lễ Khai mạc Hội giảng Nhà giáo giáo dục nghề nghiệp tỉnh tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2023.
.png)
.png)
