‘Vào mùa trăng’: Một thế giới khác của giáo sư Hà Minh Đức
Cuốn sách “Vào mùa trăng” tập hợp 50 bài thơ tình được sáng tác trải dài theo năm tháng của giáo sư-nhà giáo nhân dân Hà Minh Đức - một trong những tên tuổi hàng đầu trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn ở Việt Nam.
GS.NGND Hà Minh Đức và GSTS.NGND Nguyễn Văn Khánh hội ngộ trong lễ kỷ niệm 25 năm Khoa Báo chí và Truyền thông - Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội
“Thơ tình ở giữa mộng và thực, riêng tư và cộng đồng, đời thường và tâm linh… Trở về với cuộc sống của một người yêu thơ, tập sự với trang thơ, thơ tình là điều gần gũi. Xúc động, tâm tình và ghi lại kỷ niệm qua năm tháng với bóng dáng người tình vô hình và hữu hình bao giờ cũng là điều thi vị,” giáo sư Hà Minh Đức chia sẻ.
Báo Điện tử VietnamPlus trân trọng giới thiệu với độc giả bài viết của nhà thơ Hữu Thỉnh - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam về cuốn sách “Vào mùa trăng”:
“Bên cạnh sự đồ sộ của những công trình nghiên cứu, lý luận, phê bình văn học, giáo sư Hà Minh Đức còn có tới 14 tập sách sáng tác gồm các thể loại bút ký, truyện ngắn, chân dung văn học và thơ. Tôi không cho đó là sự viết thêm vào một sự nghiệp lớn đã được khẳng định, mà thực sự là một mảng cống hiến không thể bỏ qua.
Lúc giáo sư chuẩn bị ra tập thơ đầu tay, tôi có may mắn được giáo sư cho đọc bản thảo. Tôi hăm hở đọc trong sự ngạc nhiên. Thế rồi, tập thơ đầu ra mắt. Và chẳng bao lâu, giáo sư lại đưa cho tôi tập bản thảo mới, rồi tập nữa, tập nữa. Cứ thế, tôi đã đọc với sự trân trọng đặc biệt. Để viết lời giới thiệu, tôi còn phải đọc đi đọc lại nhiều lần.
Đúng là phải nhiều lần vì đây không còn là việc đọc văn mà là tìm người. Vì mỗi lần đọc lại, tôi lại phát hiện ra một cái gì đó mà vào thời điểm nào đó, một tâm thế nào đó không thấy hết cái ẩn ý, cái vô thanh của nó.
‘Vào mùa trăng’ là một tập chọn lọc từ ba tập thơ của giáo sư, ngoài ra, còn có thêm một số bài mới. Cảm giác liền mạch, tập trung đủ để cho ta nhận ra một phần tâm hồn, một cách cảm, một độ rung. ‘Nồng nàn hương biển hương em/ Sóng cuốn đánh dạt em vào đời anh/ Anh như bức thành/ Bỗng nhiên tan vỡ’ (Hạ Long ngày ấy).
Một người bị say sóng tình. Một sự đổi ngôi. Ta bắt gặp cái lắc lư của người đang yêu với tất cả cái bất thường, vu vơ, thao thức, mộng mơ của nó. Tôi đã từng nghe nói, những người tình đều là những cặp thi nhân. Đúng như thế thật. Này đây: ‘Một chiều gặp nhau/ Mưa chợt đến/ Và chúng ta chụm lại/ Dưới mái hiên lặng lẽ giữa trời…’
Một tình cờ như mọi tình cờ. Những gì diễn ra thì rời rạc, xa lạ…
Đọc thơ của giáo sư Hà Minh Đức, tôi rất chú ý những mạch ngầm kín đáo ấy, từ đó mà nhận ra một cách cảm nhận riêng. Vậy, tôi đã thấy gì? Giáo sư Hà Minh Đức là đồng tác giả một tác phẩm nghiên cứu công phu về thơ, hình thức và thể loại. Ở đó, giáo sư chỉ ra những nguyên tắc, những quan niệm phổ quát, những cái được xem như những phép tắc cơ bản về thơ,
Còn ‘Vào mùa trăng,’ giáo sư lại không cho một phép tắc nào cả. Nói chính xác hơn, giáo sư chỉ vâng theo phép tắc duy nhất là những lời mách bảo của trái tim mà thôi. Tôi yêu sự thành thực và bàng hoàng của những câu thơ sau:
Tuổi trẻ của em như một
vầng trăng sáng
Tôi với em chênh nhau
nhiều năm tháng
Nên mơ hồ lẫn lộn thời gian
(Thành phố và em)
Với một người như giáo sư Hà Minh Đức, thật không dễ để hạ bút ‘Tôi với em chênh nhau nhiều năm tháng.’ Câu thơ thành thực làm ta cảm động. Tác giả dũng cảm trao sự tin cậy cho người đọc.
Trường cảm chủ yếu trong ‘Vào mùa trăng’ là tâm tình. Bút pháp quan trọng nhất là tự nhiên. Với hai ưu điểm ấy, tác giả rút ngắn rất nhiều khoảng cách giữa người viết và người đọc.
Nhà thơ chỉ huy cả một binh đoàn chữ, thiên biến vạn hóa không thể đoán định. Phù phép thế nào tùy thích nhưng đích đến phải tạo ra sự đồng cảm. Thơ của giáo sư Hà Minh Đức níu kéo ta ở lại chính là sự đồng cảm ấy. Tôi rất tin khi anh viết: ‘Anh đã đánh mất tình yêu/ Như mất chính mình/ Còn em, đang đi đi trong đêm/ Có thể gặp một tia sáng/ Hoặc chính để bóng tối chỉ đường/ Như kinh nghiệm biết nhận ra từ trong đau khổ’ (Chia tay).
Những lời trao gửi trong tình yêu là những tiếng nói thầm, chảy trong mạch nội tâm. Giáo sư rấ có ý thức tránh sự to tiếng, hoa mỹ, cố gắng tìm một cách nói kiệm lời mà hiệu quả để biểu cảm rất sâu… Giản dị, cô đọng, tự nhiên và thành thực phải chăng là cách riêng của giáo sư. Thật không dễ dàng để có thể viết: Hoặc chính để bóng tối chỉ đường - Như kinh nghiệm biết nhận ra từ trong đau khổ. Đây không còn là chuyện riêng trong tình yêu nữa mà thực sự là một kinh nghiệm sống, một sự từng trải sẵn sàng được nhận sự chia sẻ của nhiều người.
Bài ‘Vào mùa trăng’ được tác giả chọn làm tên chung cho tập này vẫn được viết theo lối kiệm lời, có khi chỉ là một nét phác nhưng lại có sức mời gọi sự liên tưởng của người đọc…
Từ tình yêu đôi lứa, tác giả muốn nâng lên thành tình yêu nhân loại nói chung. Để nhận ra tình yêu ấy, tác giả cần phải tạo ra hoặc đặt nó vào trong những bối cảnh, những độ chênh cần thiết để tình yêu khoe sắc và hiển hiện. Có phải thế chăng mà trong ‘Vào mùa trăng’ không có nhiều lắm những ngọt ngào, viên mãn mà nhiều hơn là những chia xa, những nhạt màu, những tình lang thang đọng lại nhiều day dứt.
Giáo sư-nhà giáo nhân dân Hà Minh Đức ghi lại cảm nghĩ trong chương trình "Vừng ơi mở cửa" - cuộc hội ngộ, giao lưu của các thế hệ sinh viên Văn khoa Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Khoa Văn học - Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội) diễn ra tối 7/12/2018. (Ảnh: CTV)
‘Vào mùa trăng’ có những bài thơ nổi trội: ‘Nỗi nhớ ngày Đông,’ ‘Miền cổ tích của em,’ ‘Tuyết ở Cornell, ‘Chia tay,’ ‘Không đề’… Ở những bài thơ ấy, cảm xúc đủ để tạo nên những câu thơ có sức chạm vào trí nhớ: ‘Mùa Đông ơi. Xa cách quá chừng/ Những kỷ niệm rung chuông thời thơ ấu/ ngôi nhà ấm/ và tình thương của mẹ/ Tôi cảm tạ/ một mùa đông ân huệ/ Đêm lắng nghe tiếng nhạc đêm trong/ Hương hoa bay hương hoa lại thêm nồng.’
Thơ của giáo sư Hà Minh Đức coi đạm trọng hơn nồng, coi hồn cao hơn chữ. Đọc anh, ta thấy gần một tâm hồn ấp áp, đa cảm và tin cậ. Khi anh chợt thốt ‘Anh và em, hai bóng nhỏ/ Dễ xóa đi trong sóng gió cuộc đời’ thì ta hiểu những xót xa thân phận không còn là chuyện riêng của mỗi người. Tôi đọc mà thấy cứ vương vấn mãi. Hóa ra, đó cũng là chuyện kiếp người trong cõi vô thường bất tận.”.
Theo Vietnam+
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
1. Quan sát tiểu thuyết Việt Nam đương đại, chúng ta sẽ nhận thấy có một số triều đại, nhân vật được các nhà văn tập trung khai khác với mật độ khá dày như nhà Trần với Trần Khánh Dư, Trần Hưng Đạo (xuất hiện trong Sương mù tháng giêng của Uông Triều, Trần Khánh Dư của Lưu Sơn Minh, Chim ưng và chàng đan sọt của Bùi Việt Sĩ, Đức Thánh Trần của Trần Thanh Cảnh…), nhà Lê với Nguyễn Trãi (xuất hiện trong Hội thề của Nguyễn Quang Thân, Nguyễn Trãi của Bùi Anh Tấn…), nhà Tây Sơn với Nguyễn Huệ (xuất hiện trong Sông Côn mùa lũ của Nguyễn Mộng Giác, Tây Sơn bi hùng truyện của Lê Đình Danh…).
-
Có thể coi “Dế mèn phiêu lưu ký” là một trong những tác phẩm đặc biệt nhất của văn học Việt Nam, khi tính đến nay đã có rất nhiều ấn bản đặc biệt của bộ sách này ra đời. Mới đây, độc giả yêu mến “dế mèn” lại một lần nữa được thưởng thức cuộc phiêu lưu của chú dế lừng danh qua ấn phẩm mới với những bức tranh minh họa hoàn toàn khác biệt của nữ họa sĩ trẻ Đậu Đũa.
-
Ở vào tuổi 99, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư vẫn tỏ ra minh mẫn và tinh anh khi giao lưu cùng bạn đọc nhân dịp tái bản bộ tiểu thuyết lịch sử Loạn 12 sứ quân do NXB Văn hóa - Văn nghệ tổ chức vào sáng ngày 20-9, tại Đường sách TPHCM.
-
Khi nghe tin nhà văn Vũ Tú Nam đã trút hơi thở cuối cùng, lòng tôi dâng lên một nỗi buồn. Nhưng trong nỗi buồn ấy là những ký ức đẹp và ấm áp về ông. Hình ảnh ông hiện lên và ngự trị trên hình ảnh ấy là ánh mắt và nụ cười hiền hậu.
-
"Túc tắc sống/ Ngày nối ngày/ Túc tắc say từng phút giây/ Tới khi nào buông tay bút/ Trời xanh ngút túc tắc bay..." - là những dòng thơ của con trai nhà văn Vũ Tú Nam mới đăng để tiễn biệt cha về cõi vĩnh hằng.
-
Sớm thứ hai ngày 7-9, Trung tướng Triệu Xuân Hòa (Ba Hòa), nguyên Tư lệnh Quân khu 7, gọi cho tôi: “Anh nghe tin buồn chưa, bác Văn Lê đi đêm qua rồi”. Tôi không tin vào tai mình, hỏi lại: “Văn Lê nào, có phải nhà thơ Văn Lê?”. Giọng Ba Hòa buồn rười rượi: “Mới sớm qua, bác ấy còn đi qua ngõ nhà chúng tôi. Bác ấy vẫn cười vui mà?”.
-
“Mở mắt ngày đã trôi” là tập truyện mới của tác giả Hoàng Thanh Hương nằm trong đề án Bảo tồn, phát huy giá trị tác phẩm văn học, nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam do Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam thực hiện năm 2020.
-
Kỷ niệm 75 năm Quốc khánh 2.9, NXB Kim Đồng giới thiệu những cuốn sách về quê hương đất nước, lịch sử cách mạng, về Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, nhằm góp phần bồi đắp trong thế hệ trẻ lòng yêu nước thương nòi, tinh thần tự hào, hiểu sâu sắc hơn vị trí, uy tín của Việt Nam trong thế giới hiện đại là khởi nguồn từ ngày 2.9.1945.
-
Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp sinh năm 1950, là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam đương đại, với những sáng tác truyện ngắn đặc sắc, mang hơi hướng huyền thoại, cổ tích, hoặc lịch sử. Với Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp (Đông A và NXB Văn học), bạn đọc sẽ được gặp lại một cuốn sách vừa quen vừa lạ.
-
Được xem là tác phẩm đỉnh cao trong cuộc đời sáng tác ngắn ngủi của “Ông vua phóng sự đất Bắc” Vũ Trọng Phụng, tiểu thuyết Số đỏ đã từng quen thuộc với nhiều thế hệ độc giả Việt Nam. Mới đây, tác phẩm vừa được trở lại với một diện mạo hoàn toàn mới do Công ty Sách Đông A và NXB Văn học ấn hành.
-
Nhà nghiên cứu Phan Ngọc khi nghiên cứu bản sắc văn hoá của người Việt Nam đã nêu ra bốn yếu tố: Tổ quốc, gia đình, thân phận và diện mạo. Theo tôi trong bốn yếu tố ấy thì quan trọng nhất, khi hai yếu tố kia đã có rồi, là thân phận và diện mạo, vì hai yếu tố này mới xác nhận vị thế một con người trong xã hội.
-
Tôi xúc động rưng rưng khi đọc những trang đầu cuốn sách mới của nhà văn Ngô Thảo với đầu đề “Nghiêng trong bóng chiều” (Nxb. Quân đội nhân dân, 2020), mừng ông tròn tuổi 80. Ông mở đầu: Khi trò chuyện với người già, lớp trẻ sợ nhất là các vị ôn nghèo, kể khổ về thời bao cấp.
-
Trở về với miền Nam để trả món nợ ân tình, đó chính là khát vọng để Nguyễn Thi sáng tạo nên những tác phẩm cố gắng khái quát bức tranh rộng lớn của một thời cả dân tộc lên đường đánh Mĩ.
-
Bao năm qua, những sáng tác về Hà Nội đều đặn ra mắt công chúng. Không phải ngẫu nhiên nhiều tác giả luôn ưu ái dành một góc văn chương của mình để viết về Hà Nội, bởi tình yêu, sự mến thương và cảm giác gắn bó với mảnh đất Thăng Long xưa.
-
Tiểu thuyết “Những ngày cách ly”, tác giả Bùi Quang Thắng, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh dài 160 trang được viết trong 12 ngày, đề tài liên quan đến dịch Covid-19. Đọc xong, điều đầu tiên, cũng đáng nể người viết, người biên tập, đây hẳn là cuộc chạy đua để cuốn sách đến được với bạn đọc trong thời gian nhanh nhất có thể.
-
Bộ sách đồ sộ với độ dày gần 5000 trang tập hợp 30 nhật ký của những người lính trong chiến tranh. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều gọi đây là bộ hồ sơ văn hóa Việt Nam. Còn Trung tướng, Anh hùng LLVTND Đoàn Sinh Hưởng thì coi bộ sách là dấu ấn tâm hồn của các anh hùng liệt sĩ.
-
5 năm sau khi nữ tác giả Svetlane Alexievich nhận giải Nobel văn học cho những cuốn sách thuộc thể loại phi hư cấu, Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam, bằng sự nỗ lực lớn đã tiếp tục giới thiệu các tác phẩm của bà. Hai cuốn sách được dịch và giới thiệu mới là “Những nhân chứng cuối cùng” và “Những cậu bé kẽm” do dịch giả Phan Xuân Loan thực hiện.
-
Với mong muốn khơi gợi niềm thích thú và sự tò mò của độc giả nhỏ tuổi đến với sách giáo dục truyền thống, Nhà xuất bản Kim Đồng vừa giới thiệu câu chuyện về tấm gương anh hùng của chị Võ Thị Sáu và anh Lý Tự Trọng với phần lời kể được lồng ghép cùng những bức tranh tả thực hoành tráng.
-
Trong lòng tôi, nhà văn Phạm Tường Hạnh là người anh giàu tình nghĩa, sống sôi động, bộc trực, thẳng thắn, nhưng với đồng nghiệp thì luôn biết lắng nghe và tôn trọng. Hôm nay, kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Phạm Tường Hạnh, xin có đôi dòng...
-
Đến nay, nhà văn Ma Văn Kháng đã cho ra đời hơn 20 tiểu thuyết, gần 200 truyện ngắn, chủ yếu lấy cảm hứng từ sử thi và thế sự đời tư, đề cập phần nhiều đến cuộc sống và con người vùng Tây Bắc.
.png)
.png)
