Sinh thời, Thành Cát Tư Hãn từng ban lệnh cấm không cho ai được biết nơi chôn cất ông. Sau khi qua đời, thuộc hạ đã thực hiện đúng ý chỉ này nên suốt 800 năm qua, nơi chôn cất ông vẫn là một bí ẩn lớn.
Chân dung Hoàng đế Mông Cổ Thành Cát Tư Hãn
Tuy nhiên ngày hôm nay, dựa vào công nghệ mới và đặc biệt là các hình ảnh vệ tinh chụp bề mặt Trái đất, có độ phân giải cao, các nhà khoa học đang hy vọng sẽ tìm thấy được nơi yên nghỉ của Thành Cát Tư Hãn.
Tìm mộ như mò kim đáy bể
Tháng 8/1227, Thành Cát Tư Hãn qua đời ở tuổi 67, sau khi xây dựng một đế chế Mông Cổ hùng mạnh, với lãnh thổ trải dài từ châu Á tới châu Âu.
Thành công tới vậy nhưng khi qua đời, Thành Cát Tư Hãn lại muốn giữ bí mật nơi chôn cất của mình. Có giai thoại nói rằng, lính của Thành Cát Tư Hãn đã giết chết bất cứ ai nhìn thấy họ đang trên đường đưa thi hài ông tới nơi chôn cất. Sau khi hoạt động mai táng kết thúc, họ giết cả những người xây mộ và cuối cùng là tự sát.
Không biết thực hư câu chuyện này ra sao, nhưng gần 800 năm sau khi Thành Cát Tư Hãn qua đời, người ta vẫn chưa tìm được mộ của ông.
Nhiều người đã cố gắng tìm kiếm, trong đó có cả các nhà khảo cổ từng tìm thấy cung điện của Thành Cát Tư Hãn. Ngoài ra còn phải kể tới 1 luật sư ở Chicago (Mỹ), người gây chú ý khi dẫn một đoàn thám hiểm tới khảo sát 60 ngôi mộ chưa được khai quật ở Mông Cổ.
Theo tờ Mongolia Today, rất nhiều đồ tùy táng và báu vật đã được chôn cùng thi hài Thành Cát Tư Hãn. Một nhà nghiên cứu từng nói với hãng tin AP rằng: “Nếu tìm thấy những gì được chôn cùng Thành Cát Tư Hãn, chúng ta có thể viết được một trang mới cho lịch sử thế giới”.
Sẽ hóa giải bí ẩn nhờ ảnh vệ tinh?
Giờ đây, có thể trang sử đó sẽ được viết ra nhanh hơn so với người ta tưởng, nhờ sự giúp đỡ của công nghệ mới, cụ thể là ảnh vệ tinh. “Hình ảnh vệ tinh có độ phân giải cao đã mang tới phương thức khảo sát mới" là nhận định trong một bài viết về khảo cổ được công bố hồi tuần trước trên tạp chí Plos One.
Tuy nhiên, tìm mộ Thành Cát Tư Hãn qua anh vệ tinh không phải việc dễ dàng. Do ảnh vệ tinh có kích thước lớn, chụp một diện tích rộng lớn nên các nhà nghiên cứu của trường Đại học California ở San Diego, đứng đầu là Albert Yu-Min Lin, đã phải nhờ đến sự hỗ trợ của công chúng.
“Cuộc tìm kiếm mộ Thành Cát Tư Hãn khó khăn như thể tìm kim dưới đáy bể vậy” – ông Lin, người được mệnh danh là “Indiana Jones thời nay”, cho biết - “Vì vậy, chúng tôi phải nhờ đến người tình nguyện”.
Vấn đề ở đây là các nhà nghiên cứu phải tiến hành nghiên cứu, khảo sát trên vùng đất quá lớn. Thành Cát Tư Hãn đã thiết lập đế chế của mình từ đầu thế kỷ 13, khi ông thống nhất các bộ lạc đang giao tranh ở Mông Cổ. Sau đó, ông tiếp tục xâm lược khắp châu Á, chinh phạt một vùng đất từ Trung Quốc chạy tới Tây Âu.
Đã có giả thuyết từng cho rằng mộ của Thành Cát Tư Hãn thực ra đang nằm tại Mông Cổ, gần di chỉ cung điện của ông, cách thủ đô Ulan Bator 240km về phía Đông.
55 di chỉ khảo cổ có tiềm năng
Đến nay, đội ngũ của ông Lin đã thăm dò được một vùng đất rộng hơn 6.000km2, sau khi tiến hành hoạt động mà họ gọi là “hệ thống khảo sát ảo” từ năm 2010. Điều khó khăn với những người tham gia dự án là chưa từng có tài liệu lịch sử nào mô tả " địa điểm cũng như hình dáng của ngôi mộ".
Vì thế, mỗi nhà khảo cổ phải nghiên cứu gần 20.000 hình ảnh. Hơn 10.000 người đã tham gia dự án tìm kiếm này và họ xem xét kỹ bất kỳ địa điểm nào được cho là nơi Thành Cát Tư Hãn đang an nghỉ. Sau 3 năm, họ thu được hơn 2 triệu điểm nghi vấn. Từ dữ liệu thô này, nghiên cứu đã lọc ra 100 địa điểm để nghiên cứu thêm và cuối cùng thu hẹp lại còn “55 di chỉ khảo cổ có tiềm năng”.
Được biết hoạt động tìm mộ Thành Cát Tư Hãn gặp không ít khó khăn bởi người Mông Cổ không thích việc các nhà khảo cổ tìm tới đây và "quấy rầy" người đã khuất. “Người Mông Cổ chống lại mọi ý định chạm vào các ngôi mộ, thậm chí là lảng vảng quanh các nghĩa địa" - tờ Mongolia Today cho biết - "Theo truyền thống cổ xưa, điểm mai táng là các khu vực cấm, nơi không ai được phép lai vãng".
Địa điểm nhiều nhà nghiên tin là nơi Thành Cát Tư Hãn yên nghỉ cũng là một trong những chốn linh thiêng nhất Mông Cổ, có tên Ikh Khorig. Các nhà khảo cổ bắt đầu tiếp cận khu vực này cách đây 20 năm, xác định hơn 1.300 điểm nghi vấn, có tiềm năng chứa mộ Thành Cát Tư Hãn, nhưng không được phép tiến hành khai quật.
Lin, người mê đắm với câu chuyện về mộ Thành Cát Tư Hãn, cũng gặp khó khăn như thế và đã từng ao ước ông có thể tìm thấy ngôi mộ này từ trên cao. Giờ đây với sự xuất hiện của công nghệ ảnh vệ tinh, ông tin mình có thể tìm thấy mộ nhân vật huyền thoại này.
Nguồn: Việt Lâm - TT&VH
Bộ Văn hóa Hy Lạp cho biết những bức họa ghi lại cảnh cuộc sống hàng ngày đã được phát hiện trên những cây cột trong ngôi mộ cổ lớn nhất Hy Lạp ở Amphipolis, thuộc khu vực phía bắc Macedonia.
Nhà chức trách Tây Ban Nha đang có kế hoạch khai quật một ngôi mộ tập thể, được cho là có chứa di hài của Federico Garcia Lorca, một trong những nhà thơ, nhà soạn kịch nổi tiếng nhất xứ sở bò tót.
Bộ Văn hóa Hy Lạp cho biết các nhà khảo cổ nước này vừa tìm thấy một bộ hài cốt, trong một chiếc quách bằng đá vôi thuộc căn phòng thứ 3 trong lăng mộ bí ẩn nằm tại Amphipolis, có niên đại từ thời Alexander Đại đế (Thế kỷ 4 TCN).
Xuất lộ tại khu vực sát Nhà Quốc hội vừa hoàn thành, trục kiến trúc tâm linh của vương triều Lý được Viện khảo cổ học VN đánh giá là "hiện tượng đặc biệt trong lịch sử Đông Á và Đông Nam Á, thể hiện tinh thần độc lập và tự tôn dân tộc rất cao của Đại Việt".
Các nhà khoa học đã giải mã được những ký hiệu trên một chiếc đĩa cổ có niên đại từ năm 1700 trước Công nguyên.
Một bức tranh khổ lớn, với các hình vẽ đẹp mắt, vừa được giới khảo cổ tìm thấy trong ngôi mộ bí ẩn nằm ở Amphipolis, thuộc khu vực Central Macedonia, Hy Lạp.
Ngày 7/10, nhóm khảo cổ tại khu lăng mộ Amphipolis phía Bắc Hy Lạp cho biết lăng mộ này là nơi chôn cất một nhân vật vô cùng quan trọng hoặc một vị tướng trong quân đội của Alexander Đại đế.
Ngày 2/10, Bảo tàng tổng hợp Bình Định đã tổ chức công bố kết quả khai quật khu phế tích tháp Rừng Cấm nằm tại thôn Thủ Thiện Thượng, xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.
Chưa chắc chắn khu vực điện Kính Thiên là trục trung tâm từ thời Lý, nhưng kết quả khảo cổ học mới nhất chỉ ra, đó là trung tâm từ thời Lê Sơ. Đây là một trong số những điểm mới của kết quả khai quật khảo cổ trục trung tâm Hoàng thành Thăng Long năm 2013.
Các nhà khảo cổ vừa tìm thấy 2 bức tượng cẩm thạch rất đẹp, mô tả các nhân vật là nữ giới, trong quá trình khai quật một lăng mộ cổ có từ thời Alexander Đại đế.
Ngày 4.9, tại Bảo tàng điêu khắc Chăm Đà Nẵng đã diễn ra buổi giới thiệu khai quật khu di tích khảo cổ Quá Giáng (xã Hòa Phước, huyện Hòa Vang, TP.Đà Nẵng).
TRẦN VĂN DŨNG
Trong quá trình điền dã, khảo cứu hệ thống giá trị các di sản văn hóa vật thể trên địa bàn làng Thượng An, xã Phong An, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, chúng tôi đã phát hiện tại chùa Hội Thượng (còn gọi là Niệm Phật Đường An Cát) đang lưu giữ một chiếc vạc đồng được đúc vào thời vua Minh Mạng (1820 - 1840).
Việc tìm thấy nhiều công cụ lao động nguyên thủy ở Đồng Văn, Hà Giang gợi lên cuộc sống xã hội của con người thời tiền sử nơi đây mà trước kia chúng ta vẫn khá mơ hồ.
HỒ VĨNH
Mới đây trong quá trình sưu tầm tư liệu Hán Nôm tại Cố đô Huế, chúng tôi tìm thấy một quyển Kinh Phật khắc in vào năm Kỷ Dậu (1909).
Các nhà khảo cổ học đến từ Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội vừa phát hiện thêm một phế tích đền tháp Chăm tại thôn Quá Giáng 2 (xã Hòa Phước, huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng) sau gần 20 ngày khai quật trên một diện tích rộng chừng 1.200m2.
Phó Giáo sư- Tiến sĩ Nguyễn Khắc Sử - Nghiên cứu viên cao cấp, Viện khảo cổ học Việt Nam cho biết: Sau hơn hai tháng làm việc tích cực, các chuyên gia Viện khảo cổ học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã phát hiện 24 di tích khảo cổ thời tiền sử.
Ngày 18/7, Bảo tàng tỉnh Bến Tre phối hợp với Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) tổ chức báo cáo kết quả khai quật ngôi mộ nằm ở khu phố 2, thị trấn Chợ Lách, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre.
Ông Lý Mạnh Thắng - Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Tuyên Quang cho biết Đoàn khảo sát của Bảo tàng Tuyên Quang vừa phát hiện một di tích chùa thời Trần có niên đại khoảng thế kỷ XIII-XIV, với nhiều hiện vật quý ở Gò Chùa, thôn 17, xã Phú Lâm, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang).
Thông tin từ Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cho hay, gần 400 hiện vật thuộc thời đại kim khí của đơn vị này đang được giới thiệu tới công chúng Hàn Quốc trong chương trình trưng bày chuyên đề “Buổi đầu của nền văn hóa cổ ở Việt Nam - Bình minh trên sông Hồng.”
Sáng nay, 10-7, ông Lê Bá Hạnh, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh cho biết, vừa phát hiện tại đền Thượng (ở làng Vân Hải, xã Cổ Đạm, huyện Nghi Xuân) đang lưu giữ 8 đạo sắc phong bằng văn tự Hán - Nôm cổ quý hiếm thời Nguyễn, liên quan đến nhân vật lịch sử thời Lý, Thái úy Tô Hiến Thành.