HOÀI PHƯƠNG
Việc làm tranh giả chỉ đến thế kỷ thứ 17 mới bắt đầu phát triển, trước đó người ta thường làm các đồ mỹ nghệ hay các loại tượng giả.
Van Meegeren bên bức vẽ "Jesus Among the Doctors" năm 1945 - Ảnh: wiki
Những người làm tranh giả là những họa sĩ không gặp may trong lĩnh vực của mình, và để tồn tại, họ phải nhờ danh của một người khác. Tuỳ vào khả năng, sở trường, những người làm tranh giả này sẽ tìm cho mình những danh họa nào đó thích hợp. Thí dụ như Pietro Vechia ở Venise chuyên vẽ giả những tranh của Gioszione và Titien. Còn Sébastien Bourdon lại chuyên trách những tranh của Poussin và Lorrain ở Thành Roma v.v... Những người buôn bán tranh giả thường kiêm nhiệm nhiều công việc: là nhà buôn, là hoạ sĩ, nhà phục chế, có khi cả giám định viên nghệ thuật nữa. Trong thời kỳ này tranh của hoạ sĩ Raphael được làm giả nhiều nhất, ông là một trong số những hoạ sĩ tài ba được rất nhiều người mến mộ. Và Terenzio da Urbino là người nổi tiếng nhất làm những tranh giả của Raphael. Nhiều người yêu thích nghệ thuật, mặc dù biết là đồ giả, nhưng không có được bản chính, cũng bằng lòng với một bản sao như thật. Đối với những khách hàng này, vấn đề chỉ còn là: thỏa thuận với người bán một giá cả hợp lý.
Trong những vụ làm tranh giả, có lẽ vụ Van Meegeren là một trong những vụ nổi tiếng nhất thế giới, và đã gây ra nhiều ý kiến tranh luận khác nhau. Van Meegeren là một anh chàng họa sĩ trẻ không tên tuổi người Hà Lan. Trong thời kỳ Đức chiếm đóng, người ta đã phát hiện anh đã bán những bức tranh quý của họa sĩ Hà Lan bậc thầy Vermeer cho một viên nguyên soái Đức quốc xã, và một vài sĩ quan Đức khác. Sau khi Berlin sụp đổ ngày 25-5-1945 anh đã bị nhà chức trách bắt giam ở nhà tù Amsterdam vì tội: Đã đem bán những bảo vật văn hóa của tổ quốc cho kẻ thù.
Khi được hỏi cung, Van Meegeren đã cực lực phản bác lời buộc tội đó, và còn cho rằng chính anh mới là người có tinh thần yêu nước hơn nhiều công dân khác, với lý do: Những bức tranh anh bán cho những sĩ quan cao cấp Đức quốc xã ấy toàn là tranh giả. Như vậy là anh đã đánh lừa được bọn phát xít, chơi khăm được nhiều vố với kẻ thù của tổ quốc mình.
Người ta không chịu nổi với sự khoác lác trơ trẽn của anh, còn những giám định viên nghệ thuật thì cảm thấy bị xúc phạm, khi anh nói mạnh thêm rằng: Không chỉ những tranh đó là tranh giả, mà còn tự tay anh làm ra chúng. Anh đề nghị cho được chứng minh, và cuối cùng lời đề nghị của anh được chấp nhận.
Van Meegeren đã vẽ lại bức "Chúa Giêsu giữa những nhà giảng đạo lý", dưới sự giám sát của cảnh sát, cai ngục và những chuyên gia, giám định viên nghệ thuật. Và tất cả mọi người đều sửng sốt trước tài năng nghệ thuật của Van Meegeren. Đúng là một tác phẩm nổi tiếng của Vermeer đang hiện nguyên hình.
Khi được hỏi tại sao anh lại làm như vậy? Van Meegeren giải thích rằng: Làm điều đó để trả thù việc câu lạc bộ nghệ thuật thành phố La Haye - nơi anh sinh sống và sáng tác, đã không thừa nhận tài năng hội hoạ của anh...
Van Meegeren bị kết án một năm tù, nhưng vì nhiều việc phức tạp liên quan đến những việc bán tranh giả mà các khách hàng đến lúc đó mới biết, họ kiện tụng anh, và vụ án đã kéo dài thành mười năm, Van Meegeren đã chết trong một cơn đau tim và rối loạn tinh thần nặng.
Vụ án làm tranh giả, bán tranh giả của Van Meegeren được dư luận của nhiều giới trong nước Hà Lan, cũng như một số nước châu Âu tranh luận nhiều lúc bấy giờ.
Một số người mà bản thân họ, cũng như gia đình, người thân đã từng là nạn nhân của bọn Đức quốc xã, đã hoan nghênh, đồng tình với "những vố chơi khăm" đó với các sĩ quan Đức, và tuyên dương anh là một "nhân sĩ yêu nước".
Một số dư luận khác cho rằng: Anh đã vẽ giống hệt, đến nỗi ngay cả những chuyên gia, giám định viên nghệ thuật không thể phân biệt đâu là tranh của Van Meegeren vẽ giả, đâu là tranh thật của Vermeer, thì anh ta phải được công nhận là một nhân tài chứ?
Một quan điểm khác của dư luận lại cho rằng: Làm tranh giả, bán tranh giả là phạm pháp. Vì vậy anh là một tội nhân.
Một vài người khác phát hiện thấy có những quan chức tòa án, những giám định viên nghệ thuật, và nhà chức trách khác cũng chẳng cao thượng, sạch sẽ gì nhiều lắm về mặt đạo đức, đã lấy chủ đề của bức tranh của Vermeer mà Van Meegeren vẽ lại "Chúa Giêsu giữa những nhà giảng đạo lý" để bình luận. Và kết luận rằng "Đời là thế đấy!".
H.P
(TCSH52/11&12-1992)
THU TRANG (Pháp)Vài tháng nay ở Pháp đã rộn ràng xảy ra nhiều chuyện đáng để chúng ta suy nghĩ. Có lẽ trước hết là việc chiếc tàu Erika chở dầu đã bị vỡ hầm chứa ngoài khơi, biển Bretagne vùng Tây nước Pháp. Một đại nạn! Dầu đã bị sóng đưa vào bờ làm đen bẩn hầu hết các bờ biển, bãi tắm nổi tiếng.
NGUYỄN VĂN DŨNGSakuya là vị nữ thần cực kỳ xinh đẹp của xứ mặt trời mọc. Nàng là người đầu tiên tự tay gieo hạt giống cây anh đào trên núi Phú Sĩ. Mùa xuân hoa anh đào nở, đẹp cái đẹp lộng lẫy mê hồn của nàng. Bởi thế, người Nhật gọi hoa anh đào là Sakura - đọc trại từ Sakuya. Ngày nay, hoa anh đào đã có nhiều loại và mọc nhiều nơi, nhưng không nơi đâu đẹp bằng hoa anh đào ở núi Phú Sĩ.
VŨ LÊ THÁI HOÀNGTrong ánh nắng vàng rực tuyệt đẹp, giữa một New York hối hả, tấp nập, tua tủa nhà chọc trời, kiêu hãnh hiện ra bóng hình một phụ nữ khổng lồ tay cầm ngọn đuốc cháy sáng soi đường vào Tân Thế Giới.
ĐẶNG THỊ HẠNHMùa rét năm ấy ở Paris đã không có tuyết. "Một điều rất đặc biệt", ông Xuân Thủy nói với tôi như vậy khi tôi đi dạo với ông trong khu vườn bao quanh một cơ quan của Đảng Cộng sản Pháp dành riêng cho phái đoàn thương lượng của ta ở Paris .
HÀ PHẠM PHÚTôi chọn cái tựa trên cho bài viết một phần vì tôi bị ám ảnh bởi bộ tiểu thuyết Thiên long bát bộ của Kim Dung và bài của Quách Phong, một nhà nghiên cứu trẻ công tác tại đài phát thanh truyền hình châu Đại Lý - viết về chuyến thăm Đại Lý của nhà văn rất nổi tiếng này.
VÕ QUANG YẾNNúi cao cũng có đường trèo,Đường đi hiểm nghèo cũng có lối di. Ca dao
VÕ QUANG YẾNNguyễn Hải Đang, 20 tuổi xuân xanh, xúng xính trong bộ y phục mới tinh trường Bách Khoa Ecole Polytechnique, thường được gọi tắt là X.
NGUYỄN VĂN DŨNGKathmandu là kinh đô của vương quốc Nepal, nằm dưới chân Hy mã Lạp sơn. Là thành phố của tôn giáo và nghệ thuật, của nghi thức và lễ hội, của cổ kính và hiện đại, của thánh thiện và tâm linh, của suy tư và khát vọng, của du lịch và mộng mơ, của nắng gió và tuyết. Ngày nay, Kathmandu còn là thành phố của thanh bình và chiến tranh.
PHẠM THỊ ANH NGABài này nhằm giới thiệu một vài nét về diện mạo thi ca Pháp và một số hoạt động liên quan đến thơ trong xã hội Pháp những năm gần đây.
ĐINH CƯỜNGViện Bảo tàng Mỹ thuật Luxembourg, Paris vừa chấm dứt cuộc triển lãm qui mô, hàng trăm bức tranh của một họa sĩ lẫy lừng, bi thảm nhất thế kỷ hai mươi: Amedeo Modigliani.
ĐẶNG TIẾNNước Pháp có những thành phố nhỏ, lừng danh nhờ một sinh hoạt văn hoá. Ví dụ như Cannes, Deauville với những Đại Hội Điện Ảnh. Hay Angoulême nổi tiếng từ 30 năm nay với truyền thống Festival Quốc Tế Truyện Tranh BD, do chữ Bande Dessinée viết tắt, có nghĩa là băng hoạt họa (strip cartoon). Thành phố lịch sử với năm vạn dân, cách Paris hơn 400 km về phía Tây Nam, từ ngày 23 đến 26 tháng 1-2003, trở thành trung tâm thế giới về nghệ thuật Truyện Tranh BD, lần thứ 30.
NGUYỄN ĐĂNG ĐIỆP Ghi chépMột chiều cuối đông năm ngoái tại góc Quán Cũ 25 Phan Đình Phùng, khi biết chúng tôi chuẩn bị chuyến khảo sát văn hóa tại Nhật Bản, giáo sư Đại học ngoại ngữ Tokyo Kawaguchi đề nghị chúng tôi nên bố trí kế hoạch đến Nhật vào mùa xuân để còn kịp ngắm hoa anh đào. Y lời, đúng ngày mở đầu tháng Tư năm nay, PGS.TS Phan Trọng Thưởng, Viện trưởng Viện Văn học và tôi lên đường công du sang Nhật khi biết chắc hoa anh đào đã nở.
TRẦN THỊ TRƯỜNG Ghi chép Truyền thống trong hội nhập...Rời xe bus số 64 chúng tôi rảo bộ trên con đường lát đá tảng của phố Della Concilia Zionli giữa hai hàng cột đá trông như những ngọn nến khổng lồ để đến với nơi mà bất kỳ người dân công giáo nào cũng hằng mơ ước.
NGUYỄN VĂN DŨNG KýSau gần nửa tháng rong chơi suốt hai đầu thượng hạ Ai Cập, tôi trở lại Paris chuẩn bị chuyến du hành sang Hy Lạp. Bỗng được tin của Văn Cầm Hải từ quê nhà: “Thầy về gấp. Đi Tây Tạng ngày 15/9”. Tôi quyết định ngay. Lúc ấy tôi không hiểu vì sao. Bây giờ thì tôi đã hiểu vì sao.
NGUYỄN VĂN DŨNGTôi mới có ý định leo núi Phú Sĩ trên đường từ Tokyo về cố đô Kyoto. Chiếc tàu siêu tốc chạy ngang qua vùng núi Fuji. Bên ngoài, trông Fuji hùng vĩ và đẹp hơn trong ảnh nhiều. Trên nền xanh thẳm của Công viên Quốc gia Fuji-Hakone-Izu, hai cánh núi từ tít tắp hai đầu Bắc Nam như đôi tình nhân thiên thu gặp lại, tràn về phía nhau. Và khi gặp nhau, cả hai hoà thành một, rồi bay vút lên trời, xuyên qua mấy tầng mây, để lộ giữa thinh không cao ngút cái chỏm mĩ miều như đầu ngọn bút lông.
TRẦN LỘC HÙNG1. Bạn bè tôi thường nói: “Không hiểu nước Nga nuôi mày kiểu gì mà tới bây giờ mày vẫn yêu nước Nga”. Vợ con tôi cũng vậy. Nước Nga dưới con mắt của những người thân của tôi hoàn toàn khác tôi. Đơn giản vì tôi đã tới nước Nga từ những năm tôi mới 17 tuổi, hơn nữa tôi đã sống, học tập và làm việc ở nước NGA ngót nghét 10 năm.
NGUYỄN VĂN DŨNG Bút kýChuyện kể rằng, vào một ngày tuyết trắng Tây kinh, Võ Tắc Thiên bỗng cao hứng lệnh cho tất cả loài hoa, nội trong một đêm phải nở hết. Sáng hôm sau, tuy giữa mùa đông giá lạnh, các loài hoa đều ríu rít nở, trừ... mẫu đơn. Võ Tắc Thiên giận lắm, bèn phán đày mẫu đơn xuống Lạc Dương cho khuất mắt. Từ đó, Lạc Dương trở thành quê hương của hoa mẫu đơn.
LÊ BÁ THỰ Bút kýNhận lời mời của Bộ Văn hoá và Viện sách Ba Lan, tôi đi dự Đại hội Dịch giả Văn học Ba Lan toàn thế giới lần thứ nhất. Sau khi đến Vacsava, sáng 11 tháng 5 tôi đáp xe lửa xuống Krakow , thành phố cách thủ đô Vacsava trên 300 cây số. Ngồi bên cửa sổ con tàu, tôi ngắm cảnh mùa xuân hai bên đường: những rừng thông tươi tốt, những cánh đồng lúa mì xanh xanh trải dài tít tận chân trời.
VI THÙY LINH Tuỳ bútNgười Trung Quốc (TQ) có câu: “Trên trời có thiên đàng, dưới có Tô Châu, Hàng Châu”. Chỉ thoạt nghe, đã thấy người ta thật tự hào, về cảnh đẹp thành phố (TP) này đến thế nào, trên đất Đại lục dày đặc thắng cảnh, di tích, kỳ quan của Trung Hoa cẩm tú.
PHẠM NGUYÊN TƯỜNG Tản mạn từ Bruxelles Dưới mái hiên trạm gác cũ Porte de Ninove gần chỗ tôi ở có sống một cư dân đơn độc và lưu niên. Gã bù xù, tôi chỉ biết gọi gã như thế, nom chỉ trạc ngoài ba mươi nhưng có vẻ như đã cũ nát lắm rồi. Không ai biết gã từ đâu dạt vào, ở đó từ bao giờ.