Năm mới là thời điểm của những tiệc tùng liên miên. Hội họa từ lâu đã rất quan tâm tới chủ đề này. Hãy cùng nhìn lại những bữa tiệc linh đình, nổi tiếng nhất trong lịch sử hội họa.
Bức “Bữa tối cuối cùng” - danh họa người Ý Leonardo da Vinci vẽ cuối thập niên 1490
Bức tranh nổi tiếng và đã trở thành kinh điển của hội họa, khắc họa Chúa Jesus dùng bữa tối cuối cùng với 12 tông đồ ở Jerusalem. Câu chuyện này đã trở thành một đề tài lớn trong hội họa kể từ giai đoạn đầu của đạo Thiên chúa, nhưng chỉ có bức “Bữa tối cuối cùng” của Leonardo da Vinci là nổi tiếng và trường tồn cùng với thời gian.
Chúa ngồi ở vị trí trung tâm trong một tư thế khiến người ta liên tưởng ngay tới cảnh Chúa bị đóng đinh trên cây thánh giá, ngài dường như tách biệt và sắp biến mất. Ngài ngồi đó, tiên tri rằng một trong những tông đồ của mình sẽ phản bội.
Judas, kẻ phản Chúa, ngồi ở vị trí thứ 4 từ trái sang, ngả lưng về phía sau và tỏ ra hoàn toàn vô tội khi thản nhiên với tay lấy một mẩu bánh mì. Nhưng cách khắc họa bàn tay của Judas đã được Da Vinci khéo léo thực hiện, trông như thể đầu rắn, nó đã bộc lộ tâm địa của kẻ phản Chúa.
Bức “Bữa tiệc của các vị Thánh” - danh họa người Ý Giovanni Bellini vẽ năm 1514
Những bữa tiệc của các vị thánh thần là một chủ đề thường thấy trong hội họa Ý thế kỷ 16. Các họa sĩ thời Phục hưng thường tự “biên đạo” những bữa tiệc của các vị thần trên đỉnh Olympia.
Bức “Bữa tiệc của các vị Thánh” là một trong những tác phẩm lớn cuối cùng của danh họa Bellini, được thực hiện với sự hỗ trợ của một người học trò về sau cũng sẽ trở thành một danh họa nổi tiếng lịch sử - Titian. Bức vẽ của Bellini được đánh giá là siêu phẩm hội họa, đã hiện thực hóa những nhân vật thần thoại trong những dáng hình cụ thể, sinh động.
Ở góc phải của bức tranh, người ta có thể thấy vị thần của dục vọng - Priapus đang đặt tay lên một nữ thần dường như đang… ngà ngà say. Trong khi đó, Jupiter - vị thần của bầu trời và sấm sét cùng những vị thần khác đang say sưa uống rượu. Trong tranh có sự xuất hiện của những đồ sứ màu trắng xanh của Trung Quốc - mặt hàng quý hiếm mới được mang sang Châu Âu thời bấy giờ.
Bức “Tiệc cưới ở Cana” - danh họa người Ý Paolo Veronese vẽ năm 1563
Bức tranh khắc họa lại bữa tiệc cưới mà Chúa và các tông đồ được mời tới tham dự, đó là một câu chuyện kể về phép lạ của Chúa. Khi Chúa và tông đồ tới Cana thì tiệc đã sắp tàn và rượu đã hết.
Chúa liền bảo những người hầu đổ đầy nước vào các vò, sau đó ngài làm một phép lạ, biến nước thành rượu. Đây là phép lạ đầu tiên trong 7 phép lạ của Chúa.
Bức tranh được thực hiện theo yêu cầu của một tu viện ở Venice, Ý, và nằm trong phòng ăn của tu viện này suốt 235 năm, cho tới khi Napoléon ra lệnh đưa bức tranh tới Paris hồi năm 1797. Khi đó, bức tranh khổng lồ này đã bị cắt làm đôi để có thể tiện vận chuyển.
Bức “Chiến thắng của Bacchus” - danh họa người Tây Ban Nha Diego Velázquez vẽ năm 1628
Nhân vật có làn da trắng xanh trong bức tranh là vị thần rượu Bacchus, vây quanh thần là những “người trần mắt thịt”, người dân lao động vất vả quanh năm. Bức tranh được lấy cảm hứng từ thần thoại, trong đó thần rượu Bacchus mang theo một người tùy tùng xuống trần gian.
Bức tranh khắc họa những người dân lao động vất vả với khao khát được “uống thả phanh” sau chuỗi ngày vật lộn với cuộc sống. Thần Bacchus đã tới và tặng rượu cho những người đàn ông này, trong một khoảnh khắc, thần giải thoát họ khỏi những vấn đề đau đầu trong cuộc sống.
Những người đàn ông vây quanh thần Bacchus còn như đang mời mọc người xem tranh cùng tham gia tiệc rượu với họ. Trong văn học Ba-rốc, thần Bacchus được cho là biểu tượng của sự giải phóng con người khỏi những nhọc nhằn, đau khổ trong cuộc sống.
Bức “Bữa tiệc của Herod” - Peter Paul Rubens vẽ năm 1638
Sách Phúc âm kể lại, vua Herod xứ Galilee thời Đế chế La Mã đã bắt giam Thánh John bởi Thánh đã quở trách Herod vì ly hôn vợ rồi tái hôn với chị dâu Herodias. Trong ngày sinh nhật của vua Herod, Salome - con gái riêng của Herodias đã nhảy múa điệu nghệ trước mặt nhà vua và các khách khứa khiến vua rất hài lòng, thích thú.
Trong lúc say, Herod hứa sẽ tặng cho Salome bất cứ thứ gì cô ta muốn, Salome liền yêu cầu có được… đầu của Thánh John. Herod đồng ý và ngay lập tức cho hành quyết Thánh John trong ngục.
Bức tranh vừa đẹp đẽ vừa khủng khiếp này cho thấy khoảnh khắc Salome nhận được điều mà cô ta mong muốn - đầu của Thánh John được dâng lên trong bữa tiệc. Herodias - mẹ của Salome - tay cầm một chiếc dĩa đang chọc vào đầu thánh John trước ánh nhìn kinh hãi của Herod.
Bức “Gia đình phóng túng” - họa sĩ người Hà Lan Jan Steen vẽ năm 1664
Trong khi những bức tranh khắc họa cảnh tiệc tùng thời Phục hưng thường đưa vào những vị thần hoặc giới quý tộc, thì vị danh họa người Hà Lan lại đưa vào một khung cảnh sinh hoạt gia đình. Bức tranh phản ánh trong đó những ẩn dụ về đạo đức.
Người đàn ông áo đen được cho là chủ gia đình đang tán tỉnh cô hầu gái, trong khi đó, người phụ nữ được xem là vợ ông ta thì mải lấy thêm rượu mà không nhận ra rằng chân mình đang giẫm lên cuốn Kinh thánh. Khúc thịt lợn muối nằm ở tiền cảnh của bức tranh, đáng lẽ là món trung tâm của bữa tiệc đã bị bỏ quên dưới sàn và trở thành đại tiệc cho… chú mèo.
Bức “Bữa tiệc của Belshazzar” - họa sĩ người Anh John Martin vẽ năm 1821
Bức tranh khắc họa quang cảnh hùng tráng đến rợn ngợp ở thành Babylon, nhà vua Belshazzar nhận được một lời sấm truyền viết trên tường (những dòng chữ sáng lấp lánh nằm ở phía bên trái bức tranh), dự báo những điều không lành về sự cai trị của Belshazzar.
Bữa tiệc linh đình mà nhà vua đang tổ chức ngay lập tức bị phủ bóng đen. Trong bức “Bữa tiệc của Belshazzar”, người xem thấy một bầu không khí đen tối, đầy ẩn họa với tia sét lóe sáng “rạch trời”.
Bức “Buổi dã ngoại trên bãi cỏ” - danh họa người Pháp Édouard Manet vẽ năm 1862
Được đánh giá là một trong những bức họa vĩ đại nhất của lịch sử mỹ thuật phương Tây nhưng đương thời, bức tranh này từng bị “hắt hủi, rẻ rúng”, lý do là bởi tác phẩm đã phá vỡ mọi quy tắc về phối cảnh và sự mô tả hình tượng. Hẳn phần lớn những người xem tranh đều tự đặt ra câu hỏi tại sao những người đàn ông ăn vận “đầy đủ” còn người phụ nữ lại khỏa thân; tại sao họ nói chuyện mà không nhìn vào nhau…
Những đồ ăn nằm trong chiếc giỏ mây chỉ gồm hoa quả và một ít bánh mì, tất cả nằm lăn lóc trên bãi cỏ, khiến người ta có cảm giác đây không phải một cuộc dã ngoại thật sự. Điều gây tranh cãi ở bức tranh này tại thời điểm mà nó ra mắt, đó là họa sĩ đã kiên quyết đến với cái mới trong hội họa, từ bỏ những ước lệ, những ẩn dụ, những giáo điều, ông chỉ trung thành phản ánh những thực tế sinh động và trần trụi của cuộc sống hiện đại đương thời.
Nguồn: Bích Ngọc - Dân Trí
TUỆ NGỌC
Lê Anh Hoài là người thực hành nghệ thuật trên nhiều lĩnh vực như văn học, hội họa, trình diễn...
TUỆ NGỌC
TUỆ NGỌC
LÊ HUỲNH LÂM
"Nghệ thuật không phải là vẽ lại các đồ vật, con người mà họa sĩ thấy. Nghệ thuật phải là sáng tạo nên các đồ vật, con người không thấy được."(Paul Klee)
LÊ HUỲNH LÂM
Tánh nước vốn vô hình và mềm mại. Nhưng nước lại có quyền năng biến hiện và tùy duyên hóa thân thành mọi vật, có khi là đám mây, khi là cơn mưa, có khi làm ngọn sóng cao vút nhấn chìm mọi vật, có lúc là những đợt sóng êm đềm, là dòng sông, con suối, là thác ghềnh, là biển cả bao la,... lại có khi là giọt lệ trên khóe mắt con người. Tuy nước rất mềm mại nhưng sức mạnh của nước có thể xô ngã mọi tượng đài tưởng chừng là thường hằng ở mặt đất này.
LÊ HUỲNH LÂM
Sản phẩm từ cái khuôn mẫu đầu tiên đã đặt định con người trong thế bị động, và từ khởi thủy đầy hư cấu và huyền thoại đó bao nhiêu trí tưởng tượng đã được tạo dựng, việc chế tác một khuôn mẫu mới cho con người đã được đề cập đến nhiều lần.
Nhiều điều bí ẩn giấu đằng sau những chi tiết có thể nhìn thấy bằng mắt thường trong bức tranh "Susanna and the Elders" (Susanna và các Trưởng lão) của họa sỹ nổi tiếng thế giới người Hà Lan Rembrandt van Rijn vừa được công bố trên tạp chí Khoa học Vật liệu và Chế tạo số ra mới đây.
Các tác phẩm chọn lọc của thế hệ các nghệ sỹ trẻ Đức sẽ được quy tụ và giới thiệu đến công chúng thủ đô Hà Nội trong không gian triển lãm “Hội họa mới từ Đức,” khai mạc vào 17 giờ ngày 14/05 và trưng bày tới hết ngày 31/05, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, 66 Nguyễn Thái Học.
LTS: Họa sĩ Lê Bá Đảng sinh ngày 27/6/1921 tại làng Bích La Đông, xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Ông đã ra đi vào ngày 7/3 tại Thủ đô Paris nước Pháp, để lại dự án dang dở đáng tiếc về “một bức tranh rất lớn nằm ngửa trên mặt đất”, ước mong góp phần cho Huế trở nên một Kinh đô Mỹ thuật.
Sông Hương giới thiệu “lời chia buồn sâu sắc” đọc trong Lễ tưởng niệm họa sĩ Lê Bá Đảng của tỉnh Thừa thiên Huế vào chiều 9/3 tại Trung tâm Nghệ thuật mang tên ông.
Đối với họa sĩ, để đi đến trừu tượng hay trạng thái “không gì cả”, anh ta đã phải cần đến rất nhiều thứ.
LÊ MINH PHONG
(Nhân đọc Van Gogh của David Haziot, Phan Hồng Hạnh chuyển ngữ, Nxb. Đà Nẵng, 2014)
...Nghệ thuật của chủ nghĩa hiện thực, chủ nghĩa ảo giác (illusionist) đều xem nhẹ phương tiện, chúng dùng nghệ thuật để che giấu nghệ thuật. Chủ nghĩa hiện đại lại dùng nghệ thuật để thu hút sự chú ý vào nghệ thuật.
“Từ mô phỏng đến phá hủy tự nhiên”: đây hoàn toàn có thể là nhan đề của một lịch sử nghệ thuật phương Tây. Một trong những nghệ sĩ hiện đại quan trọng nhất, và cũng có lẽ hiền minh nhất, Picasso, có nói: nếu chúng ta không thể thoát khỏi tự nhiên, như một số nghệ sĩ tiền bối và đương thời với ông đang cố gắng một cách vô ích, thì ít nhất chúng ta có thể làm biến dạng nó, phá hủy nó. Về cơ bản, đó chính là một hình thức mới của lòng sùng kính tự nhiên...
Trong tiếng Hy Lạp cổ, từ chỉ “nghệ thuật” là techne, chính là nguồn gốc của các từ technique (kĩ thuật) và technology (công nghệ) - những thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong cả ngành khoa học và nghệ thuật. Nhìn vào hội họa thế kỷ 19, ta nhận thấy các họa sĩ thực sự là những kỹ sư ánh sáng và màu sắc tài tình.
Một ngày nọ, khi vẽ một thiếu nữ, tôi chợt nhận ra điểm duy nhất sống động ấy là ánh nhìn như bất động của nàng. Những thứ còn lại có ý nghĩa không hơn gì cái sọ người. Người ta luôn muốn tạc nên một con người sống, nhưng điều khiến pho tượng ấy có sự sống chỉ có thể là ánh nhìn của người đó.
Các nghệ sĩ nữ thường là bộ phận ngoại vi trong những mô tả về tiến trình lịch sử, không chỉ của hội họa mà còn của nhiều loại hình nghệ thuật khác. Nhưng thực sự chính từ những nghệ sĩ nữ, những ý tưởng nghệ thuật táo báo, đột phá nhất, gây ảnh hưởng lớn thường được khai sinh. Ba nghệ sĩ nữ được giới thiệu trong chùm bài viết này đã cho thấy sự trực cảm, tinh nhạy và quyết liệt ở họ đã mở ra những cách tiếp cận nghệ thuật bất ngờ và giàu sức sống cho đến tận bây giờ.
Sau nhiều thập niên tồn tại vô danh, La Bella Principessa đang trải nhiều công đoạn đánh giá phức tạp nhằm xác định liệu nó là tác phẩm mất tích của Leonardo da Vinci hay chỉ là kẻ mạo danh.
Vào những năm 1970, bức tranh sơn dầu (về sau được gọi tên là Bình văn) được tìm thấy trong ngôi nhà của một người dân ở phố Khâm Thiên, Hà Nội. Bức tranh được cho là do Lê Văn Miến (Lê Huy Miến), họa sĩ Tây học đầu tiên người VN, vẽ nên nhưng một số phát hiện vừa qua lại dấy lên giả thiết mới.
Tôi quen với họa sĩ trẻ Nguyễn Văn Hè từ những năm anh còn là sinh viên trường Đại học Nghệ thuật Huế. Cà phê vỉa hè ở đường Phạm Hồng Thái là nơi chúng tôi thường gặp gỡ chuyện trò vào những chiều cuối tuần. Hè có một đời sống nội tâm hết sức mạnh mẽ nhưng ứng xử vô cùng nhẹ nhàng và kín đáo.
Tuần này, Phòng trưng bày Quốc gia London (Anh) sẽ triển lãm một bức chân dung mới được phục chế của danh họa Hà Lan Rembrandt. Điều thú vị là dưới các lớp sơn của tranh, người ta còn tìm thấy một bức chân dung khác, đã bị Rembrandt loại bỏ.