Nhà thơ Phùng Quán với sự tích của một bài thơ

11:02 21/04/2008
Đầu những năm 61, Phùng Quán về lao động tại nông trường Thắng Lợi, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hoá. Quán ở đội 6 khai hoang, tôi ở đội canh nông Ngọc Ách từ trước.

Bấy giờ Quán chưa ăn mặc như sau này, thường là quần thợ, áo lính đã bạc màu, chân dận dép lốp, đầu chụp mũ cối sơn màu lá cây, dáng bộ hom hem, chỉ có đôi mắt luôn mở to, sáng ngời đầy yêu thương và tin cậy.
Sáng chủ nhật hàng tuần (nếu được nghỉ), chúng tôi lại gặp nhau, thường thì Quán đến chỗ tôi. Đôi tuần có cả Phùng Gia Lộc, giáo văn từ bắc sông Chu lên chơi. Trong ba chúng tôi Lộc ít tuổi nhất, nhưng được xếp vào hàng trưởng thượng về tư cách công dân. Ôi! nói là gặp để chơi, sao lắm lúc nhìn nhau thầm ứa nước mắt!
Vào chủ nhật nọ, Quán vội tìm tôi báo cái tin rất ngộ: Quán đã gặp một cây mai vàng tại khu khai hoang. Chuyện khó tin, mai vàng mọc trên đất Bắc. Để kiểm chứng, chúng tôi cùng trực chỉ đến nơi.
Trước mắt tôi bạt ngàn cây cối bị triệt hạ; luồn lách hồi lâu, Quán dừng lại trước một thân cây đã bị chém ngang thân. Quán vừa chỉ tay vừa nói: “Chắc có một loài chim nào đó, ngậm hạt mai bay từ Nam ra Bắc đến đây đã cùng, chim vùi trong đất, hạt đâm chồi đứng dậy thành cây” (đại ý). Tôi phát nổi da gà trước sức tưởng tượng của bạn tôi. Vậy, chuyện đúng, sai của một loài cây hà tất tranh cãi... Chỉ còn  vang vọng nhịp đập từ những trái tim của chiến sĩ miền đang hướng về quê hương.
Một quầng tối đi qua mắt Quán, Quán đứng gục đầu trước thân cây, bật lên tiếng nấc:
“Chiến sĩ miền đi khai hoang
Lỡ tay chém đổ góc mai vàng
Anh kêu đau xót chao trời đất!
Tôi đã chém nhầm cả quê hương
Rồi anh đứng lặng trước gốc mai
Mắt sầm tối lại lệ muốn rơi
Một gốc mai vàng anh đau thế
Huống gì miền Nam đổ máu tươi
35 năm qua, lúc Quán còn sống, tôi chưa lần nào nghe Quán nhắc lại bài thơ trên, trong lúc có bài Quán đọc đi đọc lại cả chục lần. Quán đã quên sao? Liệu chị Trâm vợ Quán còn nhớ chăng?
Đêm nay, nhớ về thuở xa xăm bỗng lòng chẳng yên, tôi bật đèn nhìn quanh, bỗng gặp đôi mắt Quán nhìn tôi chằm chằm.
 Trong đêm vắng lạnh, tôi nghe văng vẳng đâu đó tiếng Quán đọc thơ. Ảo  cảm dẫn ngược tôi quay về cõi xa xưa, gợi cho tôi nhớ lại từ sắc diện đến khẩu hình của Quán lúc buông câu nhả chữ trước gốc cây mà Quán gọi là mai vàng. Trong đầu tôi những con chữ chênh chao nhảy múa, lần lượt hiện ra từng câu một, tôi liền cầm bút ghi lại bài thơ trên, không thêm bớt thừa thiếu (nói có vong hồn bạn tôi trước mặt).
Bài viết này, góp nén nhang lòng cận ngày giỗ của nhà thơ gan-ruột, người con của đất Mẹ Cố Đô, thi sĩ Phùng Quán.
                                                      Nha Trang-Huế ngày đầu thu năm Canh Thìn


TÔN PHONG
(nguồn: TCSH số 143 - 01- 2001)

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • GIÁNG VÂN

    LGT: Tháng 4/2018, Nxb. Europa (Hungary) đã dịch và ấn hành tập thơ “Những kỷ niệm tưởng tượng” của Trương Đăng Dung, (Giải thưởng Hội Nhà Văn Hà Nội, 2011). Tập thơ gồm 24 bài cũ và 14 bài mới, được in song ngữ Việt - Hung với 2000 bản. Lễ ra mắt tập thơ được tổ chức trang trọng trong khuôn khổ Liên hoan sách Quốc tế Budapest, với sự có mặt của nhà thơ Trương Đăng Dung và hai dịch giả: Giáp Văn Chung và Háy János cùng đông đảo bạn đọc Hungary. Tập thơ đã được giới chuyên môn và bạn đọc đón nhận nồng nhiệt. Ngay trong lễ ra mắt, toàn bộ số sách mang đến đã được bán hết.

  • HỒ THẾ HÀ

    Hữu Thỉnh là nhà thơ xuất sắc trong thế hệ những nhà thơ trưởng thành trong giai đoạn cuối của cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Cuộc sống và trang thơ của ông đã có rất nhiều công trình nghiên cứu và giải mã ở tất cả các cấp độ thi pháp với giá trị độc sáng riêng của chúng. Người đến sau khó có những phát hiện gì thêm từ thế giới chỉnh thể nghệ thuật ấy.

  • NGUYỄN THÀNH NHÂN

    Khi nhắm mắt trong phút chốc, xung quanh tôi thoắt nhiên rực rỡ nắng, tôi chỉ là một đứa trẻ nhỏ, chỉ mới mười ba tuổi đầu và đang cố gắng đuổi theo người con gái ấy.” 

  • PHẠM PHÚ UYÊN CHÂU
    Nhân 17 năm ngày mất nhà văn Nguyễn Văn Bổng (11/7/2001 - 11/7/2018)    

    Nói đến Nguyễn Văn Bổng trước hết chúng ta nói đến một nhà văn xứ Quảng anh hùng, giàu bản sắc, một nhà văn hàng đầu của văn xuôi Việt Nam hiện đại, một bút lực dồi dào, với những tác phẩm tràn đầy nhựa sống, là nói đến một khối lượng lớn những tiểu thuyết, truyện ngắn, bút ký có giá trị… (Nhà thơ Hữu Thỉnh).

  • PHẠM PHÚ PHONG

    Trần Vàng Sao là một người yêu nước. Điều này dễ dàng khẳng định cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, nghĩa trực tiếp lẫn gián tiếp, không chỉ bởi lẽ anh đã chọn bút danh là Trần Vàng Sao, là tác giả của Bài thơ của một người yêu nước mình, mà còn chủ yếu là ở thế giới hình tượng nghệ thuật và thi trình của anh gắn liền với vận mệnh của đất nước và số phận của nhân dân. 

  • NGUYỄN DƯ

    Đang loay hoay thu dọn lại tủ sách bỗng thấy cuốn Dã sử bổ di. Tự dưng muốn đọc lại. Nhẩn nha đọc… từ đầu đến cuối!

  • NGUYỄN VĂN SƯỚNG

    Đi như là ở lại(*) là tập bút ký viết về những vùng đất Lê Vũ Trường Giang đã đi qua trong hành trình tuổi trẻ. Tác phẩm dày gần 300 trang, gồm 15 bút ký.

  • TRUNG TRUNG ĐỈNH

    Khóa học đầu tiên của trường viết văn Nguyễn Du do ý tưởng của ai tôi không rõ lắm. Nhưng quả thật, sau 1975, lứa chúng tôi sàn sàn tuổi “băm”, cả dân sự lẫn lính trận đều vừa từ trong rừng ra, đa số học hết cấp III, có người chưa, có người đang học đại học gì đó.

  • LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG

    Tuổi thơ bao giờ cũng chiếm một phần tất yếu trong ký ức chúng ta. Sống cùng tuổi thơ là sống bằng mộng, bằng mơ, bằng cái hồn nhiên, cái thiện ban sơ, thiên đường đuổi bắt.

  • LIỄU TRẦN

    Lưu lạc đến tay một tập viết nhỏ “Thiền sư ở đâu”, tác giả Bùi Long. Chợt nghĩ, thời này là thời nào còn viết kiểu này.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊ

    Có thể gọi đây là cuốn hồi ký đặc biệt vì nhiều lẽ. Trước hết, vì tác giả hình như chưa viết báo, viết văn bao giờ. Bà là PGS.TS chuyên ngành Dược, nguyên Phó Giám đốc Viện Pasteur thành phố Hồ Chí Minh, nhưng lại có “thế mạnh” hơn nhiều cây bút khác - Cao Bảo Vân là con gái của tướng Cao Văn Khánh (1916 - 1980).

  • HOÀNG THỤY ANH    

    Đỗ Thượng Thế là giáo viên dạy mỹ thuật. Ấy thế mà, nhắc đến anh, người ta luôn nghĩ đến nhà thơ trẻ. Cũng đúng thôi, nhìn vào hoạt động thơ ca và các giải thưởng của anh mới thấy cuộc chơi chữ đã lấn át hoàn toàn sân họa.

  • DO YÊN     

    Trong không khí kỷ niệm 72 năm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam, nhà văn - cựu chiến binh Nguyễn Quang Hà đã trình làng tiểu thuyết Nhật ký Đông Sơn, góp phần làm phong phú các tác phẩm viết về đề tài chiến tranh cách mạng và lực lượng vũ trang nhân dân.

  • TRẦN HOÀNG

    (Đọc "Giai thoại Nguyễn Kinh"
    Triều Nguyên sưu tầm - biên soạn. Sở Văn hóa Thông tin Thừa Thiên 1990)

  • LÊ KHAI

    "Tuổi mười ba" tập thơ của Lê Thị Mây (Nhà xuất bản Thuận Hóa 1990) gợi người đọc nhận ra tính cách của nhà thơ.

  • NGUYÊN HƯƠNG    

    1. Có nhiều cách để người ta nói về Tết. Đó là một dịp để con người nghỉ ngơi, gặp gỡ, hàn huyên, và dù có được chờ đợi hay không thì Tết vẫn tới.

  • NGUYỄN VĂN CƯƠNG

    Thọ Xuân Vương Miên Định (1810 - 1886), tự là Minh Tỉnh, hiệu là Đông Trì, là con trai thứ ba của vua Minh Mạng và bà Gia phi Phạm Thị Tuyết.

  • NGUYỄN PHÚC VĨNH BA   

    Mùa Xuân là một chủ đề được thi hào Nguyễn Du nhắc đến khá nhiều trong thơ chữ Hán của cụ. Lạ thay đó là những mùa xuân tha hương buồn bã đến chết người.

  • ĐỖ HẢI NINH

    Trong công trình Ba thế hệ trí thức người Việt (1862 - 1954), trên cơ sở nghiên cứu về trí thức người Việt từ phương diện xã hội học lịch sử, GS. Trịnh Văn Thảo xếp Nguyễn Vỹ vào thế hệ thứ 3 (thế hệ 1925) trong số 222 nhân vật thuộc ba thế hệ trí thức Việt Nam (1862, 1907 và 1925)(1).

  • ĐỖ LAI THÚY

    Tôi có trên tay cuốn Tôi về tôi đứng ngẩn ngơ (tập thơ - tranh, Sách đẹp Quán văn, 2014) và Đi vào cõi tạo hình (tập biên khảo, Văn Mới, California, 2015) của Đinh Cường.