Một họa sĩ sống hết mình vì nghệ thuật

14:43 13/05/2010

LÊ QUÝ LONGMùa xuân năm ấy, vào dịp Tết, chợt nhớ đến người bạn đồng nghiệp ở cách thành phố hơn hai kilômét về phía tây dọc theo dòng sông Hương. Anh ở gần chợ Long Thọ, bên trái là con đường đi đến sân Hổ Quyền.

Họa sỹ Lê Quý Long - Ảnh: LHX

Một căn nhà nhỏ bé không có cửa, phên tre cỡ chừng ba mươi mét vuông. Trong nhà một cái giường và ngoài hiên cũng một cái. Giữa nhà một cái bàn xiêu vẹo. Chung quanh nhà anh treo tranh, còn một số tranh khác được xếp lại cẩn thận bên tường. Trước sân nhà là một vườn tượng tuy không nhiều nhưng với không gian chật hẹp như thế cũng đủ gây ấn tượng.

Lần ấy, Dương đi đâu, tôi ngồi một mình chờ đợi, nhớ lại quá trình nghệ thuật anh đã đi qua. Tuấn Dương tốt nghiệp mỹ thuật trước bảy lăm. Sau ngày giải phóng, vì điều kiện kinh tế anh phải làm đủ mọi việc như đạp xe thồ, đi xích lô rồi trở về nấu rượu, thật vất vả. Thế rồi thời gian kéo nỗi khốn cùng qua đi, kinh tế dần dần hồi phục. Nghệ thuật bắt đầu đến và khơi dậy trong tiềm thức như một ma lực cuốn hút không chịu buông tha. Thế là Dương bắt đầu sáng tác trở lại. 1994 lần đầu tiên Dương triển lãm cá nhân tranh và tượng tại Hội Văn nghệ Thừa Thiên Huế đã gây nhiều ấn tượng tốt trong giới thưởng ngoạn nghệ thuật.

Một ấn tượng mà tôi không quên chủ đề tác phẩm "Ôt trắng" (từ gọi của những người đi trầm, lổ công và của nghĩa là không thu hoạch được gì cả), phản ánh một giai đoạn của cuộc sống. Với một cái soong đựng kèm rượu đen xám cũ kỹ dựng nghiêng bên tường phên cũ nát, phía trong là một mảng màu trắng ngà và ở đó nổi lên những màu vàng lan tỏa trong màu xám ẩn xanh giống như những đám rêu bám trên thành cổ của mùa hạ khô cằn. Ở giữa mảng trắng là màu xanh non của cây cỏ, như một thách thức của quá khứ ngưỡng nhìn tương lai. Một sự tình cờ đầy ẩn dụ từ bố cục đến ý tưởng diễn đạt tâm trạng cuộc sống đời thường đặt niềm tin tương lai.

Đời sống và nghệ thuật là sự tác động qua lại của nhân sinh quan trong quá trình hình thành tác phẩm. Nghệ thuật là sự sáng tạo một thế giới mới mà người nghệ sĩ dày công tìm tòi và nghiên cứu thể hiện cho được dáng dấp riêng được mọi người đồng cảm ý tưởng và màu sắc nhất quán.

Đề tài tác phẩm "Ột trắng" là giai đoạn Dương chưa bán tranh được cùng điều kiện kinh tế khó khăn mà vẫn say mê nghệ thuật.

Ột trắng đeo đuổi, hành hạ, nhưng không chế ngự được vì đã có mầm xanh đang dần dà vươn lên như một tia sáng hy vọng đưa đời sống và nghệ thuật thăng hoa.

Không gian, hình tượng, đường nét màu sắc bắt nguồn từ đất đá, nước, gió và lửa được hình thành sức sống hội đủ âm và dương trong tác phẩm nghệ thuật. Một thế giới đầy sức quyến rũ của màu sắc đã và đang hình thành phong cách của Tuấn Dương. Siêu thực hay bán trừu tượng của Dương cũng xuất phát từ đó. Hình tượng nghệ thuật là mệnh đề chính được xác định, còn các hình mảng kế cận là yếu tố bổ túc cho phần chính, nhưng không kém phần quan trọng trong bố cục nghệ thuật. Màu sắc Tuấn Dương thường dùng xám ẩn xanh, ẩn tím, màu vàng, xanh lam. Miên man theo bức tranh "Ột trắng" gắn liền với quãng đời anh, thực lòng tôi cảm mến. Nghệ thuật làm cho anh quên đi hết những sự phiền toái của đời thường. Niềm hạnh phúc của Dương là được một người vợ đảm đang, đức tính hiền hậu, thông minh, một lòng chăm sóc và động viên chồng. Chị là cán bộ công nhân viên y tế làm tại bệnh viện Huế. Ngoài tiền lương, chị còn làm nhiều việc khác ngoài giờ để giải quyết chi tiêu và con cái học hành. Dương thật sự khó khăn, màu, giấy vải khung v.v... không tiền để mua, anh ta nghĩ cách nấu rượu, nuôi heo để kiếm chút lời mua sắm dụng cụ vẽ.

Niềm tin là sức mạnh của cuộc sống, màu xanh non sẽ trưởng thành trên đám đất đầy sắc tố của "Ột trắng" đón chờ tương lai.

Đợi lâu rồi cũng gặp, Dương về niềm nở pha trà và bánh ngọt, dáng vẻ tươi vui linh hoạt lạc quan. Thật sự thú vị khi người nghệ sĩ sống hết mình với nghệ thuật.

Năm năm sau, tôi trở lại, nhà cửa khá khang trang, cửa đóng then gài không còn gió lộng vào nhà. Bên ngoài hoa nở, sương rơi còn đọng lại trên những tác phẩm điêu khắc đặt trước vườn chỉ để một lối đi chật hẹp, trông vui mắt,

Trong nhà, tranh treo kín tường, bàn ghế tủ, giường đặt để hợp lý, có nơi để vẽ, có chỗ để xếp tranh gọn gàng.

Dương lại niềm nở, chị vợ Dương và các con đều khỏe, gia đình hạnh phúc. Dương đang chuẩn bị triển lãm cá nhân ở đâu ngoài tỉnh.

Lần này lại khác, niềm vui mang theo trở về thành phố khi gió chiều thổi nhẹ từ dòng sông. Dương ở bên này dòng sông trên ấy là mạch sống cuộc đời ấp ủ nghệ thuật thăng hoa của riêng mình.

L.Q.L
(138/08-00)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Lê Minh Phong: Cuộc phiêu diêu của ý niệm

HOÀNG DIỆP LẠC

Bước vào văn đàn bằng tập truyện ngắn với những ám tưởng về màu đỏ của máu, tiếp theo là âm thanh tiếng reo của lửa trong tập truyện ngắn thứ hai, Lê Minh Phong đã phần nào khẳng định được tâm thế sáng tác trước mịt mù cơn lốc thông tin.
Dòng chảy Mỹ thuật Huế

ĐẶNG MẬU TỰU

Khi còn là thủ phủ xứ Đàng Trong của các Chúa Nguyễn và các triều Vua nhà Nguyễn sau này, Huế đã huy động, thu hút những tinh hoa từ Bắc chí Nam về để phục vụ cho triều đình cũng như để phô diễn tài nghệ của mình.
Xem tranh của họa sĩ Trương Bé

NGUYỄN QUANG HÀ

Tranh của họa sĩ Trương Bé chưa nhiều. Sau hai mươi năm kể từ khi tốt nghiệp trường Cao đẳng Mỹ thuật Hà Nội, số tranh anh vẽ khoảng chừng hai chục bức. Nhưng người xem tranh luôn luôn bị đột ngột về bước đi của anh.
Nhà điêu khắc Điềm Phùng Thị - CUỘC HÓA THÂN CỦA ĐẤT ĐÁ

LÊ HUỲNH LÂM

Bước vào nghệ thuật tạo hình ở tuổi bốn mươi, tuổi bước qua ngưỡng thanh xuân để trở về với chiêm nghiệm và tĩnh lặng, Điềm Phùng Thị đã khiến giới tạo hình thế giới phải quay đầu dừng lại, người xem như bị thôi miên bởi tác phẩm của bà.
Chuyện về tượng Phan Bội Châu

NGUYỄN XUÂN HOA

Năm 1973, ở quán cà phê ông Thân sát Tôn Nhân Phủ - chiếc quán nghèo gần như để dành riêng cho sinh viên hai trường Cao đẳng Mỹ thuật, Quốc gia Âm nhạc, giới nhạc sĩ, họa sĩ và những người yêu thích nghệ thuật ở Huế - lẫn trong những khuôn mặt quen thuộc, có một khuôn mặt lạ, say sưa nói về ước vọng của đời mình "sống chết cũng làm cho được mười tượng danh nhân tầm cỡ của Việt Nam", "mỗi bức tượng phải là một khuôn mặt rất đặc trưng của danh nhân".
KỶ NIỆM 1 NĂM NGÀY MẤT HỌA SĨ KIM LONG

Những cuộc “về lại”

HỒ ĐĂNG THANH NGỌC
Tranh Hoàng Đăng Nhuận: Cõi phố và cõi lòng

TRẦN PHƯƠNG KỲ

Níu vai phố rộng xin về.
Với cây lá trút với hè nắng rung
BÙI GIÁNG
Tôn Nữ Kim Phượng người họa sĩ xa lạ ấy hay một cây bông Phượng Vàng xưa quý, hiếm của Huế

Tôn Nữ Kim Phượng sinh năm 1941 tại Phú Cát, Huế. Tốt nghiệp khóa 2 Cao Đẳng Mỹ Thuật - Huế (1958 - 1962). Huy chương Danh dự do Viện Đại Học Huế trao tặng (1959). Chị mất ngày 25 tháng 8 năm 2000 tại Huế, thọ 60 tuổi. Gia đình gồm 8 anh chị em. Phượng là con gái út sau này đi tu là Thích Nữ Diệu Trang, pháp danh Nguyên Nghi. Thân sinh là ông Bửu Hộ. Thân mẫu là bà Đặng Thị Lý Vinh. Hiện nay bà chị đầu Tôn Nữ Túy Nhạn đang trông coi một ngôi chùa Việt Nam ở Connecticut, gần New York - Hoa Kỳ.
Họa sỹ Đặng Mậu Tựu: sáng tạo từ những ký ức rời

LÊ HUỲNH LÂM

Ký ức là khoảng không gian của quá khứ, là phạm trù thuộc về cái đã qua. Nhưng chính ký ức sẽ báo hiệu một điều gì sắp đến, có thể là cơn bão tương lai, một trận đại hồng thủy hay một sự tan biến vào hư không. Cũng như những giấc mơ trong cuộc đời, dù đã thuộc vào quá khứ, nhưng nó lại hàm ngụ dự báo cho một tương lai vui buồn. Tất cả không nằm ngoài những mắt xích nhân quả.
Điềm Phùng Thị - Điêu khắc, một cái nhìn nội tâm

LGT: Điềm Phùng Thị tên thật là Phùng Thị Cúc. Sinh năm 1920, tại miền Trung. Hồi còn nhỏ học ở Huế và Hà Nội. Tốt nghiệp bác sĩ giải phẫu nha khoa tại Đại học Y khoa Paris (Pháp). Học điêu khắc từ 1959 - 1963.
Dấu chân ngựa về trong giấc mơ thần thoại

LÊ HUỲNH LÂM

Trong lịch sử phát triển của loài người, có sự đóng góp không nhỏ của loài ngựa. Ngựa là con vật chuyên chở mọi thứ của con người trên con đường tìm kiếm giấc mơ thần thoại của mình.
Độc đáo tranh gương cung đình Huế

Trong kho tàng di sản vật thể và phi vật thể mà triều đình nhà Nguyễn để lại, tranh gương là một dạng di sản khá đặc biệt, vừa mang tính vật thể, lại vừa phi vật thể và được đánh giá là loại hình mỹ thuật mang bản sắc riêng của Huế bởi xuất xứ, cách thể hiện cùng chất liệu độc đáo của chúng. Có giá trị về mặt mỹ thuật cũng như lịch sử, thế nhưng hiện nay, di sản này đang đối mặt với nguy cơ thất truyền khi số lượng tranh hư hỏng rất lớn mà việc phục hồi lại gặp nhiều khó khăn.
Con rồng trong mỹ thuật Huế

HUỲNH HỮU ỦY

Rồng là một hình tượng hết sức phổ biến, đặc biệt gắn liền với Lân, Qui, Phượng trong đồ hình tứ linh trong nghệ thuật trang trí cổ.
Về lại "Căn nhà của những gã lang thang"

VIỄN PHƯƠNG

Đối với Kandinxky thì hội họa là sản phẩm của một sự căng thẳng trong nội tâm, phải ghi lại trạng thái tâm hồn chứ không phải là thể hiện vật thể.
Khắc vết thời gian

VŨ TRƯỜNG GIANG

Ở gần cửa chánh Tây, ngày ngày người ta nghe thấy những nhát đục rộn ràng, khắc khoải len vào trong từng vỉa gạch âm thầm qua năm tháng. Người ta có thể đón một bình minh với những tiếng đục khoan thai chào ngày mới hay một đêm thâu văng vẳng tiếng chạm trên những thớ gỗ vô hình lẩn sâu trong trí tưởng.
Gợi - Một phòng tranh thử cái nhìn về tranh Nude ở Huế

ĐẶNG MẬU TỰU

Có những dự định rồi lần lữa mãi không thành. Có những việc tình cờ mà thành. Chuyện ảnh Nude của nhà nhiếp ảnh Nghệ thuật Thái Phiên tiếng tăm lừng lẫy, ra sách ảnh và trên mạng cũng đã quen với các tác phẩm của ông.
Vài nét quanh các bức phù điêu ở Huế

TRẦN LÂM BIỀN

"Mỹ thuật thế kỷ 19 ở Việt Nam là lai căng"?! Là sản phẩm của một triều đại phản động. "Trang trí Nguyễn là vênh váo"?! Là nghệ thuật cung đình xa cách nhân dân...!?
Từ xác định đến bất định

VIỄN PHƯƠNG

(Về không gian hội họa Festival Huế 2012)
Chùm tranh ký họa "Chứng tích Côn Đảo" của họa sĩ Đặng Mậu Triết
Lê Thành Nhơn với Huế

BỬU Ý “Cô gái Việt Nam”, tác phẩm điêu khắc tuyệt mỹ của Lê Thành Nhơn, có mặt tại Huế, dựng ở công viên trước mặt trường nữ lớn nhất ở đây: Trường THPT Hai Bà Trưng, trước đây là Trường Đồng Khánh, ngày 30-04-2011.