Mộc mạc hò khoan Lệ Thủy
Nói đến văn hóa Quảng Bình, không thể không nhắc đến hò khoan Lệ Thủy. Với lối hát dung dị, mộc mạc và gần gũi, làn điệu dân ca này là món ăn tinh thần bao đời nay của người dân nơi đây. Những ngày qua, hò khoan Lệ Thủy đã vang lên giữa Thủ đô, tạo điểm nhấn trong chương trình “Quảng Bình trong lòng Hà Nội”.
Hò khoan Lệ Thủy vang lên tại Hà Nội
Gắn với đời sống lao động sản xuất
Hò khoan đã thấm vào máu thịt bao đời của người dân Lệ Thủy nói riêng và Quảng Bình nói chung. Ra đời từ cuộc sống lao động sản xuất, những điệu hò có mặt khắp nơi, như chèo thuyền, giã gạo, cày bừa, cấy lúa, kéo gỗ, nện đất, cất nhà... đến tình yêu đôi lứa. Trong chiến tranh, điệu hò được sử dụng như một cách ra hiệu lệnh của quân du kích... Lần thứ 2 ra biểu diễn tại Hà Nội, nghệ nhân Trần Đình Thám cũng như các thành viên CLB Hò khoan Lệ Thủy đã “gửi hết tình yêu quê hương vào câu hát để thấy được Quảng Bình trong lòng Hà Nội thật rõ nét, thân thương”.
Nghệ nhân Trần Đình Thám cho biết: Hò khoan gồm có 9 mái (làn điệu) và hiện đã được dựng lại đầy đủ: Mái ba, mái nện, mái chè, mái nhì, mái xắp, mái duỗi, hò khơi, hò nậu xăm, hò lỉa trâu. Qua hành trình hàng trăm năm phát triển, từ những làn điệu cơ bản, các nghệ nhân dân gian tiếp tục sáng tạo thêm các lối hò như: Giao duyên, nhân nghĩa, điển tích, ghễnh ghẹo, bồn ba… Điệu hò rất phong phú, mỗi xã ở Lệ Thủy có cách hò và sự luyến láy khác nhau. Cũng như nhiều loại hình diễn xướng khác, hò khoan dần được nâng lên thành hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng có tính sân khấu, hoặc thi trong lúc nông nhàn. Một điều độc đáo nữa ở hò khoan Lệ Thủy, ấy là chỉ trong trường hợp biểu diễn hay thi mới dùng đến các loại nhạc cụ như nhị, sáo, trống, còn thông thường, nhạc đệm là công cụ lao động như chày giã gạo, sanh, gậy, mâm đồng, chén trà, hay tiếng vỗ tay lấy đà bắt nhịp, tạo ra âm thanh mộc mạc, gần gũi, thân quen.
Đã sưu tầm hơn 2.000 câu hò khoan Lệ Thủy, nhà nghiên cứu Đặng Ngọc Tuân cho hay, vui hò hát đã đành, đằng này khi buồn hay lúc lao động mệt nhọc, người dân cũng hò. Điều đó làm nên cái da diết, cháy bỏng, day dứt và cả sức sống của những điệu hò khoan. Trong hàng nghìn câu hò cổ mà các nhà nghiên cứu sưu tầm được, có thể thấy nội dung đề cập rất phong phú, nói về nhân tình, thế thái, sự đời, cho đến tình cảm, giao duyên, thậm chí là một chút trách cứ, than phiền. Nhưng bao trùm vẫn là tình yêu đất nước, quê hương, tình yêu lứa đôi sâu nặng, nhắc nhủ con người sống giữ trọn chữ hiếu, trung, nhân, nghĩa.
Lời ca chứa đựng sự răn dạy, ý nghĩa nhân văn, tình cảm, lối hát dung dị, thân thương, hò khoan Lệ Thủy đã trở thành nguồn sữa ngọt ngào nuôi dưỡng tâm hồn bao thế hệ người dân nơi đây. Với những giá trị văn hóa dân gian đặc sắc, UBND tỉnh Quảng Bình đang tiến hành lập hồ sơ đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa hò khoan Lệ Thủy vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Đưa hò khoan vào trường học
|
Từ ngày 25 - 27.3, không gian văn hóa dân ca hò khoan Lệ Thủy đã được tái hiện tại nhà Bát Giác, phía sau tượng đài Lý Thái Tổ, Hà Nội. Điệu hò khoan cũng góp mặt trong phần mở màn chương trình nghệ thuật đỉnh cao Quảng Bình trong câu hát tối 26 - 27.3 tại Nhà hát Lớn Hà Nội. |
Trước sự thay đổi của đời sống xã hội, thế hệ trẻ ngày nay không còn thích nghe hò khoan, thậm chí có thời gian, điệu hò khoan bị lãng quên và mai một. Tuy nhiên, tỉnh Quảng Bình và huyện Lệ Thủy đang nỗ lực bảo tồn làn điệu dân ca truyền thống đặc sắc này. Theo nghệ nhân Trần Đình Thám, hò Lệ Thủy đã được đưa vào chương trình giảng dạy từ huyện tới xã, từ bậc mầm non đến trung học. Khi đến truyền dạy, các nghệ nhân đều nhận thấy các cháu nhỏ rất hào hứng với điệu hò quê hương. Bên cạnh đó, hàng năm huyện cũng tổ chức những cuộc thi, hội diễn giữa các trường, các cấp học về hò khoan Lệ Thủy. “Việc đưa hò khoan Lệ Thủy vào chương trình học như vậy là niềm vui, sự động viên rất lớn với nghệ nhân chúng tôi, bởi đây sẽ là nền tảng để giữ gìn làn điệu dân gian của quê hương” - nghệ nhân Trần Đình Thám nói.
Giữ gìn làn điệu dân gian của quê hương, các nghệ nhân cũng lập câu lạc bộ, cùng nhau luyện tập, dựng lại và truyền dạy những giai điệu, ca từ hò cổ sâu đậm cho thế hệ trẻ; biểu diễn giới thiệu tới công chúng. Những câu lạc bộ tại Lệ Thủy đa phần là tự phát, hoạt động dựa trên kinh phí đóng góp xuất phát từ tình yêu với hò khoan, sự nhiệt tình và tâm huyết với dân ca quê hương Lệ Thủy.
Sinh ra trong gia đình có 4 đời hát hò khoan Lệ Thủy, nghệ nhân Nguyễn Thị Lý (64 tuổi) đã thành lập được 5 CLB, trong đó làm Chủ nhiệm CLB Hò khoan Lệ Thủy, với 23 thành viên, trong đó có 7 nghệ nhân mới được nhà nước công nhận, 3 nghệ nhân cấp quốc gia và 4 nghệ nhân cấp tỉnh, đều là những người yêu câu hò và tâm huyết với việc truyền dạy, gìn giữ dân ca cổ truyền này. Nghệ nhân Nguyễn Thị Lý hy vọng: “Tâm huyết, tình yêu hò khoan của chúng tôi sẽ giúp gìn giữ bản sắc quê hương và một ngày không xa điệu hò cũng được công nhận là di sản văn hóa của quốc gia và nhân loại. Từ đó, hò khoan Lệ Thủy được giới thiệu nhiều hơn tới khách du lịch trong nước và nước ngoài đề góp phần quảng bá về nét đẹp văn hóa của Quảng Bình và huyện Lệ Thủy”. Tuy nhiên, bà Lý cũng mong muốn các CLB Hò khoan Lệ Thủy được quan tâm, hỗ trợ tạo nguồn thu để bảo đảm đời sống cho nghệ nhân, giúp họ yên tâm truyền dạy và bảo tồn di sản văn hóa quê hương.
Nguồn: Hồng Nhung - ĐBND
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Giáo dục âm nhạc trở nên rất quan trọng và cần thiết cho sự phát triển không chỉ mỗi cá nhân mà còn của một quốc gia
-
Đã hơn nửa thế kỷ kể từ ngày tình khúc Dư âm ra đời, ít ai biết ban đầu nó chỉ là một sáng tác “tính làm chơi bỏ túi” của anh bộ đội kháng chiến Nguyễn Văn Tý nhưng cuối cùng lọt ra ngoài rồi như gió bay đi “không còn cách nào chặn lại”.
-
Trong cuốn sách vừa phát hành mang tên Vang vọng một thời (NXB Hồng Đức và Công ty Sách Phương Nam ấn hành), cố nhạc sĩ Phạm Duy lần đầu tâm sự về hoàn cảnh ra đời những ca khúc nổi tiếng của ông như Bà mẹ Gio Linh, Đà Lạt trăng mờ, Nắng chiều rực rỡ, Ngậm ngùi, Kiếp nào có yêu nhau...
-
NGUYỄN TRỌNG TẠO
Đã có một thời chúng ta coi "Thơ Mới" (1930 - 1945) là thơ lãng mạn tiểu tư sản bi quan tiêu cực, coi những tác phẩm văn xuôi xuất sắc của Vũ Trọng Phụng là văn tự nhiên chủ nghĩa, là văn đồi trụy, dâm ô, sa đọa, coi những tác phẩm văn học viết về bi kịch, đau thương, mất mát của con người mới là bôi đen chế độ, là không lành mạnh. -
Giữa chợ chiều, tiếng hát ru ngọt lịm làm người ta dừng lại. Câu chuyện hát ru giữa chợ chạm đến nhiều điều về văn hóa Việt - về người Việt và nét đẹp Việt hôm nay.
-
Tháng 10 tới, ca khúc Tiến quân ca của nhạc sĩ Văn Cao sẽ tròn 70 tuổi (10/1944 -10/2014). Ca khúc đã gắn liền với sự kiện lịch sử của dân tộc: Ngày 19/8 và 2/9/1945.
-
Giữa những xu hướng cách tân của các trường phái Ấn tượng, Biểu hiện, và sự nổi loạn của âm nhạc phi điệu thức trong khoảng thời kỳ năm 1900-1950, chủ nghĩa dân tộc nảy nở từ thế kỷ 19 vẫn bám trụ và tự làm mới mình theo hơi thở hiện đại.
-
Âm nhạc phi điệu thức bắt đầu nhen nhóm từ đầu thế kỷ 20 với những cách tân táo bạo trong hòa âm của trường phái Biểu hiện. Sự rũ bỏ dần dần những quy luật về điệu thức kế thừa từ hàng thế kỷ trước của âm nhạc phi điệu thức đã gây sốc lớn cho thính giả thời bấy giờ.
Họ coi đây là một sự nổi loạn trong lịch sử âm nhạc, nhưng không ngờ rằng nó lại dẫn đến một trật tự chưa từng có trong lịch sử sáng tác âm nhạc. -
Cũng như trong hội họa, Ấn tượng (Impressionism) và Biểu hiện (Expressionism) là hai trường phái âm nhạc có tính lịch sử quan trọng, bởi chúng đánh dấu bước chuyển biến tâm lý của xã hội phương Tây khi giã từ thế kỷ 19 lãng mạn và kỷ luật để bước vào thế kỷ 20 đầy bạo lực và biến động.
-
BIỂN BẮC
Dẫn nhập
Chúng tôi nhớ trước đây - khi luận bàn về thơ, ở trên những vuông chiếu, hay bàn tròn hoặc ở sân diễn đàn thông tin giấy và điện tử - người ta thường hay đóng ấn cho những sáng tác “không ưa” rằng: đây là một bài viết có vần, là một bài vè chứ đâu phải thơ?! -
Bạn có nhớ khi còn là một đứa trẻ, cách bạn nghe, nhận biết và cảm thụ âm nhạc khác với hiện tại như thế nào không?
-
Tháng 7 năm nay, nhạc sĩ Phó Đức Phương vừa tròn 70 tuổi. Bước vào lứa tuổi cổ lai hy, anh đang là một tay cự phách trong làng nhạc, có nhiều sáng tác mang âm hưởng dân ca rất thành công. Khá bận rộn với vai trò Giám đốc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam, Phó Đức Phương vẫn không quên hoạt động sáng tạo âm nhạc. Anh là một trong số các nhạc sĩ Việt Nam được giải thưởng Nhà nước.
-
Cho đến nay, một câu hỏi lớn của khoa học về âm nhạc vẫn là: liệu âm nhạc thuần túy có khả năng khơi gợi những cảm xúc trong con người như cách mà các sự vật, hiện tượng, diễn biến trong cuộc sống hằng ngày tác động lên chúng ta hay không, và nếu có thì cơ chế tác động đó như thế nào?
-
Ngày 15/5/2014, tại TP Vinh đã diễn ra hội thảo “Bảo tồn và phát huy giá trị dân ca trong xã hội đương đại (Trường hợp dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh)” do Viện VHNT Việt Nam phối hợp với hai tỉnh Nghệ An – Hà Tĩnh tổ chức.
-
DƯƠNG BÍCH HÀ
Để chào mừng kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2014), sáng 7/5/2014, tại Học viện Âm nhạc Huế, khoa Sáng tác - Lý luận - Chỉ huy đã tổ chức vòng chung khảo, lễ tổng kết, báo cáo và trao giải thưởng cho cuộc thi sáng tác ca khúc về Điện Biên.
-
Trong thế giới âm nhạc, không ít nghệ sỹ thành công trên cả hai lĩnh vực, độc tấu và chỉ huy, nhưng ít có trường hợp nào lên tột đỉnh vinh quang như Daniel Barenboim.
-
HOÀNG DIỆP LẠC
Mỗi con người thấy sự vật theo góc nhìn riêng của mình, như trong câu chuyện ngụ ngôn “Những người mù sờ voi”. -
Nhân kỷ niệm 90 năm ngày sinh nhạc sĩ Văn Cao (15/11/1923-15/11/2013), đêm nhạc đặc biệt giới thiệu những tác phẩm âm nhạc tiêu biểu nhất của nhạc sĩ Văn Cao sẽ diễn ra vào tối 22/11 tới tại Cung văn hóa hữu nghị Việt Xô, Hà Nội.
-
Nhạc và lời: NGUYỄN VIỆT -
Nhạc và lời: DƯƠNG BÍCH HÀ
.png)
.png)
