Lên A Lưới gặp “thiếu nữ” 90 tuổi trong điệu khèn bè
Người Pa Kô ở A Lưới, Thừa Thiên – Huế và nhiều dân tộc vùng cao khác đều có nghệ nhân khèn bè nhưng điệu khèn lúc thì như nắng mới, như gió mơn man, như lau lách rì rào; khi thì da diết như tiếng lá khô chậm rãi rời cành…, thì chỉ có được trong điệu khèn Kăn A Kết. Điệu khèn nổi tiếng những năm 60, 70 của thế kỷ trước, lưu truyền trong dân gian nhưng rất ít người biết được…
Sau gần mười năm xa cách, xuân Giáp Ngọ này tôi mới có dịp quay lại vùng A Lưới, tìm đến ngôi nhà của già làng Quỳnh Mer – người lưu giữ nhiều truyền thuyết dân gian của các tộc người sinh sống trên dãy Trường Sơn. Khách đến vào dịp đầu Xuân hay những ngày làng có cuộc vui thường được già Quỳnh Mer kể chuyện bằng khèn. Tiếng khèn bè của già Quỳnh Mer kể cho tôi nghe về người con gái Pa Kô có tên là Kăn A Kết, xinh đẹp, giỏi giang. Gần bảy mươi năm về trước Kăn A Kết cùng gia đình từ làng A Ramon, xã Đông Sơn ở biên giới Việt – Lào chuyển về làng A Nin sinh sống. Người con gái đẹp được xem như viên ngọc quý của làng và điệu khèn Kăn A Kết cũng bắt đầu từ đó.
Rời nhà già làng Quỳnh Mer, chúng tôi đi tìm Kăn A Kết. Sau gần hai tiếng đồng hồ đi khắp làng A Nin, chẳng ai biết Kăn A Kết ở đâu, chuẩn bị ra về thì một cô gái trẻ hé lộ cho chúng tôi thông tin về người chơi bài khèn Kăn A Kết giỏi nhất, từng biết Kăn A Kết, đó là già Ku Veh.
Già Ku Veh sống trong ngôi nhà tranh tuềnh toàng. Sau khi thổi bài ca Kăn A Kết, già thú nhận đã từng theo nhiều người trong làng đến nhà người đẹp thổi cho nàng nghe bài hát này. Theo lời già, nàng là con gái trong một gia đình trung lưu, dáng người thon thả, gương mặt bầu bĩnh. Cái duyên khiến các chàng trai mê đắm Kăn A Kết, đó là nàng ăn nói rất khéo. Nàng thường dùng lối nói ví von để khen tặng và đáp lời khách.
Theo tục lệ, trai làng các vùng muốn được trò chuyện với nàng phải mang lễ vật đến tặng gồm tiền đồng, hạt cườm, trang sức hay đồng bạc hoa xòe (một đồng mua được một con trâu lớn theo giá thời bấy giờ). Cũng giống như những trai làng ngày ấy, già Ku Veh cũng không biết ai là người sáng tác ra bài khèn Kăn A Kết. Chỉ biết rằng, rất nhiều chàng trai thuộc điệu khèn này, hễ chàng trai nào thổi hay được nàng để ý là vui lắm rồi.
Hằng đêm, trai làng đứng quanh sân nhà nàng thổi bài Kăn A Kết. Lời bài khèn có đoạn nói rằng: "Có người đàn ông xấu nhưng lại lấy được người đẹp. Anh thổi khèn hay, sao em không xuống sàn nói chuyện cùng anh... Em đừng ưng người xấu. Em theo anh nhé, theo anh nhé!...”.
Cuối cùng, một chàng trai giàu có mang theo 30 chiếc chiêng, thanh la, 60 hạt cườm, hoa tai bạc đầy một giỏ, trâu bò mấy chục con... đến cưới nàng làm vợ. Ngày nàng lên kiệu hoa, nhiều chàng trai nhớ nàng đã cùng nhau thổi bài ca Kăn A Kết. Về sau, bài ca này lưu truyền trong dân gian và trở thành làn điệu không thể thiếu trong mỗi dịp hội hè của đồng bào sống trên dãy Trường Sơn.
Trên đường trở về, chúng tôi gặp một người phụ nữ, chị bảo rằng, biết người tên Kăn A Kết và dẫn chúng tôi vào căn nhà nhỏ, được bao quanh bởi những cây hồng trĩu quả. Nghe tiếng người lạ, một bà già bước ra từ vườn hồng, nhìn cốt cách và gương mặt, chúng tôi biết mình đã gặp được người cần tìm. Kăn A Kết trước mặt chúng tôi vẫn giữ được cốt cách của bông hoa đậm hương sắc núi rừng. Con trai nuôi của Kăn A Kết là anh Kê Ru Lô, Phó Chủ tịch thị trấn A Lưới. Bà được anh Kê Ru Lô nhận làm mẹ nuôi và đưa về chăm sóc hơn hai mươi năm nay do bà không còn người thân thích nào. Kăn A Kết còn có tên là Kăn Thai, sinh năm 1924, nguyên quán ở A Rưm, xã Hồng Nam. Xuân Giáp Ngọ này "mỹ nhân” Kăn A Kết tròn 90 tuổi. Anh Kê Ru Lô kể, có rất nhiều người muốn mời bà Kăn A Kết về chăm sóc, phụng dưỡng như mẹ già nhưng bà đã chọn gia đình anh.
Những hồi ức quá khứ của mỹ nhân đại ngàn dần hiện về trong câu chuyện với chúng tôi. Cụ Kăn A Kết không còn nhớ được nhiều, chỉ biết rằng, ngày ấy người chiếm lĩnh trái tim nàng tên là Khui, sống ở biên giới Việt – Lào. Chính Khui là người đã sáng tác nên bài ca Kăn A Kết lưu truyền lại cho các thế hệ sau. Chàng Khui mất vì bệnh nặng khi mới 20 tuổi.
Kỷ vật Kăn A Kết còn giữ lại là một chuỗi hạt cườm hình tứ giác mà bà đã mang theo gần bảy mươi năm nay. Thuở trước, nó có thể đổi được mấy con trâu. Sau này, Kăn A Kết lập gia đình với người có tên là Quỳnh Thôn, cuộc sống gia đình gặp nhiều khó khăn, hai người có với nhau 6 người con nhưng tất cả đều mất trong chiến tranh.
Kăn A Kết giờ đang hạnh phúc với gia đình người con nuôi. Xuân đến rồi xuân qua, đôi mắt "nàng” nay đã không còn nhìn rõ vạt hoa tím biếc trước sân nhà thế nhưng điệu khèn Kăn A Kết thì vẫn ngọt ngào cùng năm tháng.
Theo daidoanket.vn
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Chiều tối 15/8, tại Bảo tàng Gốm cổ Sông Hương (120 Nguyễn Phúc Nguyên, TP Huế) đã diễn ra lễ khai mạc triển lãm điêu khắc “Con giống”.
-
UBND tỉnh vừa có Quyết định số 1915/QĐ-UBND ngày 10/8/2022 công nhận Nghề nón lá Vân Thê, làng Vân Thê, xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy là Nghề truyền thống tỉnh Thừa Thiên Huế.
-
Sáng ngày 09/8, tại Hội trường Trung tâm công nghệ thông tin tỉnh Thừa Thiên Huế, đồng chí Phan Ngọc Thọ - Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế đã có buổi gặp mặt với Hội CNTT & ĐTVT về triển khai Nghị quyết 54-NQ/TW ngày 10/12/2019 của Bộ Chính trị về "Xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.
-
Tại Phiên họp lần thứ ba của Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số diễn ra ngày 8/8, Bộ Thông tin và Truyền Thông đã công bố kết quả Chỉ số chuyển đổi số (DTI) năm 2021.
-
Ngày 01/8, UBND tỉnh đã ban hành công văn về việc triển khai dự án Bãi đỗ xe thăm quan lăng Tự Đức – Đồng Khánh, thành phố Huế.
-
Tối 28/7, tại Trung tâm Văn hóa – Điện ảnh tỉnh Thừa Thiên Huế, Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VHTTDL) phối hợp Sở VH&TT tỉnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức Lễ khai mạc Hội diễn "Câu hò nối những dòng sông" khu vực Bắc miền Trung năm 2022.
-
UBND thành phố Huế vừa ban hành Kế hoạch về việc tổ chức Lễ hội Lân – Sư – Rồng và rước đèn Trung thu thành phố Huế năm 2022.
-
Lễ hội Thanh trà Thủy Biều lần thứ VII - Năm 2022 sẽ diễn ra từ ngày 01/9-04/9/2022 với Chủ đề: “Thanh trà Thủy Biều hương vị xứ Huế”. Đây là Lễ hội được tổ chức 2 năm một lần nhằm nâng tầm thương hiệu các sản vật của mảnh đất Cố đô Huế, kết hợp phát triển du lịch.
-
Tối 26/7, tại thành phố Huế, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài phối hợp với Sở Ngoại vụ, Tỉnh đoàn Thừa Thiên Huế tổ chức Cuộc thi kể chuyện bằng tiếng Việt.
-
Chiều ngày 27/7, UBND tỉnh tổ chức buổi gặp mặt và tuyên dương học sinh, Tổ Giáo viên Bồi dưỡng bộ môn Sinh học đạt Huy chương Bạc kỳ thi Olympic Sinh học Quốc tế năm 2022. Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương dự và trao tặng bằng khen cho cá nhân và tập thể có thành tích.
-
Tối 25/7, tại Công viên Thương Bạc – TP Huế đã diễn ra chương trình nghệ thuật với chủ đề “Linh thiêng Việt Nam” nhân kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2022).
-
Tối ngày 24/7, tại Nghĩa trang Liệt sĩ thành phố Huế - nơi yên nghỉ của hàng nghìn anh hùng, liệt sĩ, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam chỉ đạo Ban Thanh niên Quân đội phối hợp với Cục Chính trị Quân khu 4, Tỉnh đoàn Thừa Thiên Huế cùng các cơ quan, đơn vị trong và ngoài Quân đội tổ chức Lễ thắp nến tri ân và giao lưu nghệ thuật “Vang vọng khúc khải hoàn”. Đây là hoạt động nNhân Kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh, liệt sĩ (27/7).
-
Sáng 24/7, tại công viên Lý Tự Trọng, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế phối hợp với Nhà Thiếu nhi Huế tổ chức lễ ra mắt Câu lạc bộ (CLB) mỹ thuật “Nhành Cọ Non”. Đến dự buổi lễ ra mắt có Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Phan Ngọc Thọ.
-
Tối 23/7 tại Công viên 3/2 (khu vực nhà Kèn, đường Lê Lợi, TP. Huế) Ngày hội Hiphop Huế 2022 đã chính thức được khai mạc thu hút đông đảo khán giả đến tham gia, cổ vũ. Đây là hoạt động nằm trong chuỗi hoạt động của Lễ hội mùa Thu - Festival Huế 2022,
-
Chiều ngày 20/7, Thường trực Tỉnh ủy đã có buổi làm việc với Đảng Đoàn Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật (VHNT) tỉnh. Cùng tham dự có đồng chí Nguyễn Thanh Bình, UVTVTU, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; đồng chí Hoàng Khánh Hùng, UVTVTU, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy.
-
Truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”, trao tặng thưởng Huân chương Độc lập
Nhân dịp kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ (27/7/1947- 27/7/2022). Sáng ngày 19/7, tỉnh Thừa Thiên Huế long trọng tổ chức Lễ truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”; trao tặng thưởng Huân chương Độc lập và các hình thức khen thưởng cấp Nhà nước.
-
Chiều ngày 18/7/2022, tại Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế, Ban Tổ chức Giải báo chí về xây dựng Đảng tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Lễ phát động Giải báo chí về xây dựng Đảng (Giải Búa liềm vàng) tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ nhất năm 2022.
-
Ngày 15/7, tại TP. Vinh - Nghệ An, Tạp chí Sông Lam tổ chức Hội thảo khoa học “Tạp chí văn nghệ Bắc miền Trung - Đổi mới để phát triển”.
-
Chiều ngày 14/7, Viện Pháp tại Huế và Trường đại học Nghệ thuật – Đại học Huế phối hợp khai mạc triển lãm tranh “Tứ diện”.
.png)
.png)
